Luận án Nghiên cứu điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bằng phương pháp phẫu thuật lối trước đặt dụng cụ Cespace.Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là bệnh lý do đĩa đệm cột sống cổ thoái hóa thoát vị, các gai xương do quá trình thoái hóa tạo nên chèn ép vào tủy cổ hoặc rễ thần kinh gây ra. Bệnh lý này thường biểu hiện bằng đau cổ, đau vai hoặc đau theo các rễ thần kinh cột sống cổ. Ngoài ra, bệnh lý này còn biểu hiện các thương tổn thần kinh như giảm cảm giác hoặc dị cảm, yếu hoặc liệt vận động, rối loạn cơ vòng [22], [25]… Cũng như các bệnh lý thoái hóa cột sống khác, bệnh lý thoát vị đĩa đệm cột sống cổ làm giảm một số chức năng thần kinh, từ đó làm giảm khả năng làm việc, giảm chất lượng cuộc sống.
Nghiên cứu điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bằng phương pháp phẫu thuật lối trước đặt dụng cụ Cespace
1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM KIẾM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
Luận án Nghiên cứu điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bằng phương pháp
phẫu thuật lối trước đặt dụng cụ Cespace.Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là bệnh
lý do đĩa đệm cột sống cổ thoái hóa thoát vị, các gai xương do quá trình thoái hóa
tạo nên chèn ép vào tủy cổ hoặc rễ thần kinh gây ra. Bệnh lý này thường biểu hiện
bằng đau cổ, đau vai hoặc đau theo các rễ thần kinh cột sống cổ. Ngoài ra, bệnh lý
này còn biểu hiện các thương tổn thần kinh như giảm cảm giác hoặc dị cảm, yếu
hoặc liệt vận động, rối loạn cơ vòng [22], [25]… Cũng như các bệnh lý thoái hóa
cột sống khác, bệnh lý thoát vị đĩa đệm cột sống cổ làm giảm một số chức năng
thần kinh, từ đó làm giảm khả năng làm việc, giảm chất lượng cuộc sống.
MÃ TÀI LIỆU BQT.YHOC. 00164
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Việc điều trị bệnh lý thoát vị đĩa đệm cột sống cổ nhằm mục đích phục hồi các
chức năng thần kinh, làm giảm hay hết đau, trả bệnh nhân về với cuộc sống bình
thường có chất lượng. Các phương pháp điều trị cũng rất đa dạng, từ các phương
pháp vật lý trị liệu, kéo cột sống cổ, sử dụng các thuốc giảm đau, kháng viêm, giãn
cơ… Khi điều trị nội khoa thất bại hay bệnh nhân có xuất hiện dấu hiệu thần kinh
thì sẽ tiếp tục điều trị bằng ngoại khoa. Về kinh điển, phương pháp điều trị phẫu
thuật lối trước lấy đĩa đệm hàn liên thân đốt sống bằng xương tự thân từ mào chậu
là một tiêu chuẩn vàng trong điều trị thoát vị đĩa đệm (TVĐĐ), nhưng phương
pháp phẫu thuật này cũng có những bất lợi sau: bệnh nhân phải chịu thêm một
phẫu thuật, thời gian mổ kéo dài, tụt mảnh ghép gây gù cột sống cổ hay biến chứng
nơi lấy xương ghép (xương mào chậu) [105]. Theo Depalma và cộng sự 9% tụ
máu, 96% đau kéo dài sau một năm nơi lấy xương [63]. Do đó, đã có nhiều
phương pháp mổ khác nhau được áp dụng trong điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống
cổ (TVĐĐCSC). Trước tiên là phương pháp phẫu thuật lấy đĩa đệm mà không
ghép xương kết quả ban đầu cũng tương đương như ghép xương, nhưng lâu dài
thường gặp nhất là gây hẹp khe đĩa đệm, hẹp lỗ liên hợp dẫn đến gù cột sống cổ
làm cho bệnh nhân đau tái phát. Chính vì thế đã có những phương pháp phẫu thuật
mới được cải tiến bằng cách lấy đĩa đệm và hàn liên thân đốt bằng sử dụng vật liệu
nhân tạo như: sợi carbon, titanium, PEEK… đã cho thấy kết quả điều trị tốt qua
nhiều y văn trên thế giới như giảm đau và dự phòng biến chứng sau phẫu thuật như
hẹp lỗ liên hợp dẫn đến gù cột sống cổ. Ngày nay đã có nhiều dụng cụ với các vật
liệu khác nhau được sử dụng trong phương pháp phẫu thuật này cũng như có nhiều
nghiên cứu bàn luận về ưu điểm và khuyết điểm của từng loại dụng cụ trên, nhưng
2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM KIẾM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
vẫn không cho thấy được tính ưu việt của loại dụng cụ hay vật liệu nào hơn loại
nào. Vấn đề việc sử dụng loại dụng cụ nào phụ thuộc vào việc quen sử dụng của
khoa ngoại thần kinh, phẫu thuật viên và đặc biệt là được trang bị, giá thành và tính
tương hợp cơ thể cao của vật liệu được sử dụng.
Tại Khoa ngoại thần kinh bệnh viện nhân dân 115, thường sử dụng, dụng cụ
Cespace với vật liệu là Titanium, khá phổ biến ở Việt Nam, có giá thành phù hợp
với nhiều tầng lớp bệnh nhân và có tính trơ với vật chủ sau ghép. Vì vậy chúng tôi
thực hiện đề tài “Nghiên cứu điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bằng phương
pháp phẫu thuật lối trước đặt dụng cụ Cespace”.
Để thực hiện đề tài này chúng tôi nhằm đạt được các mục tiêu sau:
1. Mô tả một số đặc điểm lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh trong thoát vị đĩa đệm
cột sống cổ được điều trị bằng phẫu thuật lối trước đặt dụng cụ Cespace.
2. Đánh giá kết quả điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bằng phẫu thuật lối trước
có sử dụng kính vi phẫu thuật và đặt dụng cụ Cespace.
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ, ký hiệu viết tắt trong luận án
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
Danh mục các hình
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1. TỒNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Một số nghiên cứu điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ 3
1.1.1. Nước ngoài 3
1.1.2. Trong nước 4
1.2. Giải phẫu học 5
1.2.1. Cột sống cổ 5
1.2.2. Tủy sống 11
1.2.3. Bệnh sinh của thoát vị đĩa đệm 12
1.3. Phân loại thoát vị đĩa đệm 16
1.3.1. Phân loại dựa trên giải phẫu bệnh 16
1.3.2. Phân loại dựa theo mối tương quan với dây chằng dọc sau 17
1.4. Triệu chứng lâm sàng của thoát vị đĩa đệm cột sống cổ 18
3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM KIẾM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
1.4.1. Các triệu chứng của bệnh lý rễ 18
1.4.2. Các triệu chứng của bệnh lý tủy 22
1.5. Chẩn đoán 23
1.6. Hình ảnh học 24
1.6.1. X quang qui ước 25
1.6.2. Chụp cắt lớp vi tính 25
1.6.3. Chụp cộng hưởng từ 26
1.6.4. Điện cơ 27
1.7. Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ 27
1.7.1. Điều trị nội khoa 27
1.7.2. Điều trị ngoại khoa 28
1.7.3. Các phương pháp điều trị can thiệp tối thiểu 30
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 32
2.1. Đối tượng nghiên cứu 32
2.1.1. Bệnh nhân nghiên cứu 32
2.1.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 32
2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ 32
2.2. Phương pháp nghiên cứu 33
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 33
2.2.2. Cỡ mẫu 33
2.3. Vật liệu được sử dụng 33
2.3.1. Vật liệu nghiên cứu Cespace 33
2.3.2. Lớp phủ Plasmapore 34
2.3.3. Thiết kế miếng ghép 34
2.3.4. Các thành phần gắn kết – cố định ban đầu 35
2.3.5. Hình dạng miếng ghép 35
2.3.6. Dụng cụ phẫu thuật 35
2.4. Tiêu chuẩn đánh giá sau mổ thoát vị đĩa đệm cổ có lắp cespace 37
2.5. Điều trị phẫu thuật 41
2.6. Tiêu chí kiểm tra sau phẫu thuật 47
2.7. Đạo đức nghiên cứu 48
2.8. Cách xử lý số liệu 48
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ 49
3.1. Dịch tễ học 49
3.1.1. Phân bố bệnh nhân theo tuổi 49
3.1.2. Phân bố theo giới 50
3.1.3. Phân bố theo nghề nghiệp 51
4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM KIẾM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
3.1.4. Phân bố theo tiền sử 52
3.2. Triệu chứng lâm sàng trước mổ 53
3.2.1. Triệu chứng lâm sàng trong bệnh lý rễ 53
3.2.2. Triệu chứng lâm sàng theo bệnh lý tủy 54
3.3. Chẩn đoán hình ảnh 55
3.3.1. X quang thường quy 55
3.3.2. Chỉ số độ ưỡn cột sống trước và sau mổ trên phim X quang cột sống cổ
nghiêng 56
3.3.3. Cộng hưởng từ 57
3.3.4. Hình ảnh cắt lớp vi tính 59
3.4. Phân bố theo vị trí thoát vị đĩa đệm 60
3.5. Phân bố theo bệnh lý rễ và tủy 61
3.6. Kỹ thuật mổ và các biến chứng 62
3.6.1. Kỹ thuật mổ 62
3.6.2. Biến chứng 64
3.7. Kết quả sau phẫu thuật 64
3.7.1. Rối loạn vận động trước và sau mổ 68
3.7.2. Rối loạn cơ vòng trước và sau mổ 71
3.7.3. Điểm JOA trước và sau mổ 72
3.7.4. Tỉ lệ hồi phục trước và sau mổ (RR) 75
3.7.5. Sự thay đổi JOA trung bình trước và sau mổ ở các nhóm bệnh lý 76
3.7.6. Kết quả kiểm tra sau mổ 77
3.7.7. Kết quả tổng hợp sau cùng theo thang điểm JOA 77
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN 78
4.1. Đặc điểm dịch tễ học 78
4.1.1. Giới tính 78
4.1.2. Phân bố theo tuổi 79
4.1.3. Nghề nghiệp và tiền sử 79
4.2. Các triệu chứng lâm sàng của thoát vị đĩa đệm cột sống cổ 80
4.2.1. Đau cổ 80
4.2.2. Hội chứng chèn ép rễ 81
4.2.3. Hội chứng chèn ép tủy 82
4.3. Phân bố theo mức giải phẫu 86
4.4. Chẩn đoán hình ảnh 87
4.4.1. Chụp X quang thường quy 87
4.4.2. Chụp cắt lớp vi tính 89
4.4.3. Chụp cộng hưởng từ 90
5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM KIẾM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
4.5. Chỉ định điều trị phẫu thuật 91
4.5.1. Chỉ định mổ 91
4.5.2. Các phương pháp điều trị phẫu thuật 92
4.5.3. Chỉ định phương pháp mổ 94
4.6. Biến chứng của điều trị phẫu thuật 95
4.6.1. Các biến chứng trong phẫu thuật 96
4.6.2. Biến chứng sau mổ 97
4.7. Phục hồi độ ưỡn cột sống sau mổ 102
4.8. Kết quả phục hồi sau 12 tháng 104
KẾT LUẬN 107
KIẾN NGHỊ 109
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 110
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
BỆNH ÁN MINH HỌA
BỆNH ÁN THEO DÕI BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
BẢNG ĐIỂM JOA
DANH SÁCH BỆNH NHÂN
1. 10. Vũ Hùng Liên (2006), “Chấn thương cột sống cổ”, Chấn thương cột sống
– tủy sống và những vấn đề cơ bản, NXB Y học, tr. 73-109.
2. Nguyễn Hùng Minh và cs (2009), “Nhận xét kết quả bước đầu phẫu thuật
thoát vị đĩa đệm cột sống cổ lối trước có đặt dụng cụ Cespace tại bệnh viện
103”, Y học thực hành,(692 – 693), tr. 360 – 367.
3. Nguyễn Quang Quyền (1995), Bài giảng Giải Phẫu Học, tập II, Nhà xuất bản
y học, chi nhánh Tp Hồ Chí Minh, Phần VI, tr. 7-23; 299-308.
4. Lê Trọng Sanh (2010), Nghiên cứu chẩn đoán và kết quả điều trị phẫu thuật
thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bằng đường cổ trước bên tại bênh viện Việt Ðức,
Luận án tiến sĩ y học, Ðại học Y khoa Hà Nội.
5. Võ Xuân Sơn (2000), Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Triệu chứng lâm sàng,
phân bố và kết quả phẫu thuật, Luận Văn Thạc Sĩ Y Học, Khoa Y, ĐHYDTP
Hồ Chí Minh.
6. Nguyễn Thị Tâm (2001), “Nhận xét về hình ảnh cộng hưởng từ của 115
trường hợp thoát vị đĩa đệm cột sống cổ”, Y học thực hành, NXB Bộ Y tế, 9,
tr. 59-60.
6. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM KIẾM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
7. Nguyễn Thị Tâm (2002), Nghiên cứu lâm sàng và hình ảnh học cộng hưởng từ
trong thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, Luận án tiến sĩ y học, Học viện quân y, Hà
Nội.
8. Nguyễn Công Tô và cs (2007), “Sử Dụng Cespace Hàn Liên Thân Đốt Trong
Phẫu Thuật Thoát Vị Đĩa Đệm Cột Sống Cổ”, Kỷ Yếu Hội Nghị Khoa Học
Phẫu Thuật Thần Kinh Toàn Quốc lần thứ VIII, tr. 10.
9. Lê Đức Tố, Trần Công Duyệt (1999), “Kết quả bước đầu giảm áp đĩa đệm cột
sống bằng Laser qua da tại trung tâm vật lý y sinh học”, Tạp chí y học thực
hành, (11), tr. 5-7.
10. Nguyễn Văn Thạch và cs (2011), “Đánh giá kết quả điều trị thoát vị đĩa đệm
cộtsống cổ bằng phẫu thuật thay đĩa đệm nhân tạo có khớp tại khoa phẫu thuật
cột sống bệnh viện Việt Đức”, Y học Việt Nam, tập 1, Tổng hội y học Việt
Nam, tr. 12-15.
11. Võ Văn Thành (1997), “Chấn thương cột sống cổ và tủy sống cổ”, Bài giảng
Bệnh học Chấn Thương Chỉnh Hình và Phục Hồi Chức Năng, Trường Đại Học
Y Dược Tp Hồ Chí Minh, tr. 141-150.
12. Võ Văn Thành, Phạm Quang Tuyến, Vũ Viết Chính, Ngô Minh Lý, Trần
Quang Hiển, Âu Dương Huy (1999), “Điều trị phẫu thuật hẹp ống sống cổ”,
Hội nghị Việt – Úc về Ngoại Thần kinh, TP. Hồ Chí Minh, 25-26/3/1999.
13. Lê Xuân Trung (2004), “Thoát vị đĩa đệm cột sống”, Thần kinh học lâm
sàng, Nhà Xuất Bản Y Học, tr. 370-385.
14. Lê Xuân Trung (1988), “Chấn thương tủy sống”, Bệnh lý ngoại khoa thần
kinh, Trường Đại Học Y Dược Tp Hồ Chí Minh, tr 413-428.
15. Lê Xuân Trung, Trương Văn Việt, Võ Văn Nho (1981), “Nhận xét về thoát
vị đĩa đệm cột sống cổ”, Tạp chí Y học Việt nam, Tập 115 (2): 9-11.
16. Bùi Quang Tuyển (2010), “Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ”, Phẫu thuật thoát
vị đĩa đệm cột sống, NXB Y học, tr. 77- 119.
17. Bùi Quang Tuyển (2009), Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ và thắt lưng,
Nhà xuất bản y học, Hà nội.
18. Dương Chạm Uyên, Hà Kim Trung (1999), “Điều trị phẫu thuật cột sống cổ
trước bằng đường mổ trước”, Hội nghị Việt-Úc về Ngoại Thần kinh, 25-
26/3/1999, TP. Hồ Chí Minh.
19. Trương Văn Việt, Võ Văn Nho (1995), Điều trị chấn thương cột sống cổ và
thoát vị đĩa đệm bằng phương pháp Cloward bà Robinson, Hội nghị khoa học
Việt – Úc về Phẫu thuật thần kinh, Hà Nội, 12 – 13/11/1995.