Luận văn Đánh giá kết quả cắt khối tá tụy cấp cứu do chấn thương tại bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2000-2010.Phẫu thuật cắt khối tá tụy (DPC: Duodénopancréatectomie céphalique) là phẫu thuật cắt bỏ cả khối gồm tá tràng, đầu tụy, đường mật chính, túi mật, một phần dạ dày và đoạn đầu của hỗng tràng. Phẫu thuật này được mô tả đầu tiên bởi A. Whipple vào năm 1935 để điều trị cho bệnh nhân bị ung thư quanh bóng Vater, khi đó tác giả đã mô tả phẫu thuật DPC gồm có 2 thì, và đến năm 1941 chính tác giả này mô tả trường hợp đầu tiên cắt thành công khối tá tụy 1 thì [35], [36]. Chấn thương tá tràng – tụy tạng (thường gọi là chấn thương tá tụy) là một bệnh cảnh hiếm gặp chiếm khoảng 0,2-12% trong các chấn thương bụng. Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra chấn thương tá tụy như tai nạn giao thông, tai nạn lao động, tai nạn sinh hoạt, tai nạn bạo lực

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Luận văn Đánh giá kết quả cắt khối tá tụy cấp cứu do chấn thương tại bệnh
viện Việt Đức giai đoạn 2000-2010.Phẫu thuật cắt khối tá tụy (DPC:
Duodénopancréatectomie céphalique) là phẫu thuật cắt bỏ cả khối gồm tá tràng,
đầu tụy, đường mật chính, túi mật, một phần dạ dày và đoạn đầu của hỗng tràng.
Phẫu thuật này được mô tả đầu tiên bởi A. Whipple vào năm 1935 để điều trị cho
bệnh nhân bị ung thư quanh bóng Vater, khi đó tác giả đã mô tả phẫu thuật DPC
gồm có 2 thì, và đến năm 1941 chính tác giả này mô tả trường hợp đầu tiên cắt
thành công khối tá tụy 1 thì [35], [36].
Chấn thương tá tràng – tụy tạng (thường gọi là chấn thương tá tụy) là một bệnh
cảnh hiếm gặp chiếm khoảng 0,2-12% trong các chấn thương bụng. Có nhiều
nguyên nhân khác nhau gây ra chấn thương tá tụy như tai nạn giao thông, tai nạn
lao động, tai nạn sinh hoạt, tai nạn bạo lực…
MÃ TÀI LIỆU CAOHOC.00015
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Chan đoán cho BN chấn thương tá tụy vẫn còn gặp nhiều khó khăn, một là do tụy
và tá tràng nằm ở khoang sau phúc mạc nên lúc đầu bệnh biểu hiện không rầm rộ,
hai là BN chấn thương tá tụy thường nằm trong bệnh cảnh đa chấn thương. Tuy
nhiên với sự phát triển của các phương tiện y học hiện đại (như siêu âm, CLVT,
MRI, ERP…)đã giúp chan đoánchấn thương tá tụy sớm hơn và chính xác hơn
giúp cho quá trình điều trị tốt hơn [10], [42], [75], [81].
Bệnh nhân chấn thương tá tụy có thể được điều trị theo phương pháp nội khoa và
ngoại khoa. Có nhiều phương án điều trị ngoại khoa khác nhau tùy theo từng ton
thương [22], [31], [41], [63] như phương pháp khâu kín, Jordan, Patch, cắt thân
đuôi tụy, cắt khối tá tụy…. Cắt khối tá tụy câp cứu là một chỉ định đặc biệt cho các
tổn thương tá tràng tụy tạng độ IV, độ V (theo phân độ ASST) mà không xử lý
được bằng các phương pháp khác, chiếm khoảng 3 – 8 % trong các chấn thương tá
tụy [20], [31], [32], [56], [57], [60], [83].
Năm 1964, Thal và Wilson [33] công bố một trường hợp được cứu sống đầu tiên
sau cắt khối tá tụy do chấn thương tụy. Cho đến nay, tại Việt nam đã có nhiều tác
giả đề cập đến chấn thương tá tụy và cắt khối tá tụy cấp cứu do chấn thương tá tụy
[6], [5], [22], [25], [31], [32], [27], tuy nhiên nghiên cứu về cắt khối tá tụy do chấn
thương còn ở mức ít số lượng và chưa nêu rõ được kết quả gần và kết quả xa.
Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Đánhgiá kết quả cắt khối tá tụy cấp cứu
do chấn thương tại bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2000-2010”với

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
hai mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân được cắt khối tá tụy cấp
cứu do chấn thương tại bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2000-2010.
2. Đánh giá kết quả gần và xa của các bệnh nhân được phẫu thuật cấp cứu cắt khối
tá tụy cấp cứu do chấn thương tại bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2000-2010.
MỤC LỤC Đánh giá kết quả cắt khối tá tụy cấp cứu do chấn thương tại bệnh
viện Việt Đức giai đoạn 2000-2010
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN 8
1.1. Cơ sở giải phẫu và sinh lý tá tụy 8
1.1.1. Giải phẫu tá tụy 8
1.1.2. Mạch máu và thần kinh khối tá tụy 13
1.1.3. Sinh lý tá tụy 15
1.2. Nghiên cứu trên thế giới và tại Việt nam về chẩn đoán và điều trị chấn
thương tá tụy 17
1.2.1 Chẩn đoán chấn thương tá tụy 17
1.2.2. Điều trị chấn thương tá tụy 34
1.3. Các nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam đánh giá về kết quả điều
trị chấn thương tá tụy 36
1.3.1. Kết quả gần 37
1.3.2. Kết quả xa 45
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 48
2.1. Đốitượng nghiên cứu 48
2.1.1 Tiêu chuẩn lựa chọn 48
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 48
2.2. Phương pháp nghiên cứu 48
2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu 49
2.3.1. Các chỉ tiêu về lâm sàng và cận lâm sàng 49
2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả 51
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 55
3.1. Một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng 55
3.1.1. Tuổi 55
3.1.2. Giới 55
3.1.3. Nguyên nhân chấn thương 56
3.1.4. Thời gian chấn thương – nhập viện – phẫu thuật 56
3.1.5. Toàn trạng bệnh nhân lúc nhập viện 57
3.1.6. Các triệu chứng lâm sàng 57
3.1.7. Huyết học 58

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
3.1.8. Amylase máu 58
3.1.9 Xquang ổ bụng 59
3.1.10. Siêu âm ổ bụng 59
3.1.11. CLVT ổ bụng – tổn thương trong mổ 60
3.1.12. Tổn thương tá tụy và các tổn thương phốihợp 60
3.2. Kết quả phẫu thuật 62
3.2.1. Tử vong 62
3.2.2 Biến chứng sau mổ 63
3.2.3. Thời gian nằm viện liên quan thời gian tai nạn- phẫu thuật 64
3.2.4. Kết quả gần 64
3.2.5. Kết quả xa 65
Chương 4: BÀN LUẬN 66
4.1. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng 66
4.1.1. Đặc điểm lâm sàng 66
4.1.2. Đặc điểm cận lâm sàng 70
4.2. Kết quả phẫu thuật cắt khối tá tụy 76
4.2.1. Tử vong 76
4.2.2. Biến chứng sau mổ 81
4.2.3. Thời gian nằm viện 83
4.2.4. Kết quả sớm 84
4.2.5 Kết quả xa 84
KẾT LUẬN 88
KIẾN NGHỊ 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO Đánhgiá kết quả cắt khối tá tụy cấp cứu do chấn
thương tại bệnh viện ViệtĐức giai đoạn 2000-2010
TIẾNG VIỆT
1. TônThất Bách, Hà Văn Quyết, Trịnh Văn Tuấn, Nguyễn Thanh Long, Thái
Nguyên Hưng, “Nhận xét CTT trong 6 năm (1993-1998) tại Bệnh viện Việt Đức”,
Hội nghị khoa học Ngoại khoa toàn quốc lần thứ 10, 1999. tập I: tr. 170-177.
2. Nguyễn Ngọc Bích, “Kết quả phẫu thụât cắt đầu tụy tá tràng tại khoa ngọai bệnh
viện Bạch Mai”. Y học thực hành, 2009. số 7 tập 667: tr. 5-9.
3. Phùng Xuân Bình, Tiêu hóa ở ruột non. Sinh lý học (Nhà xuất bản Y học), 2006.
Tập 1(Chương 5): tr. 337-352.
4. Phạm Hữu Thiện Chí và CS, “Tổngquan về chẩn đoán và điều trị chấn thương
và vết thương tá tụy”. Y học T.P Hồ Chí Minh, 2004. Tập 8(Phụ bản số 3): tr. 1-8.
5. Nguyễn Tấn Cường và CS, “Tổng kết kinh nghiệm xử trí 169 chấn thương & vết

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
thương tá tràng trong 25 năm tai bệnh viện Chợ Rẫy”, Y học TP. Hồ Chí Minh,
2004. Tập 8(Phụ bản số 3): tr. 14-31.
6. Lê Văn Điềm, Đào Quang Minh, Vũ Trung Trực, “Đánh giá kết quả điều trị
phẫu thuật thương tổn tá tràng trong chấn thương tại khoa ngoại tiêu hóa bệnh viện
Xanh pôn Hà nội”, Ngoại khoa, 2006. 4(56): tr. 47-51.
7. Đỗ Trung Đông, Hà Văn Quyết, “Nhận xét về chẩn đoán và điều trị tổn thương
tá tràng trong chấn thương bụng tại bệnh viện Việt Đức”, Tạp chí y học Việt Nam,
số đặc biệt tháng 11-2004, tr. 250-257.
8. Phan Đương và CS, “Rò tá tràng sau phẫu thuật tá tụy do chấn thương”, Y học
T.P Hồ Chí Minh, 2004.
9. Nguyễn Duy Duyên, Đoàn Ngọc Giao, Trịnh Viết Thông, “Nhân hai trường
hợp: cắt khối tá tụy cấp cứu trong chấn thương tá tràng và tụy”, Y Học TP. Hồ Chí
Minh, tập 8, phụ bản số 3,2004, trang 99-103.10. Hoàng Đình Hoãn
(2006),”Nghiên cứu giá trị của cắt lớp vi tính trong chấn thương tá tràng, tụy
tạng”,Luận văn Thạc sỹ y học, Đại học Y Hà Nội.
11. Cao Văn Học,”Nghiên cứu chẩn đoán và kết quả điều trị phẫu thuật vỡ tá tràng
do chấn thương bụng kín tại bệnh viện Việt Đức”, Luận văn Chuyên khoa cấp 2,
Đại học Y Hà nội, 2009.
12. Phạm Đức Huấn, Nguyễn Anh Tuấn, Trịnh Văn Tuấn, Đỗ Đức Vân và
CS,“Mộtsố nhận xét về lâm sàng và điều trị vỡ tá tràng 1983-1994, Hội nghị KH
Ngoại khoa khu vục phíabắc, 1994: tr. 157-162.
13. Lê Nhật Huy,” Nhận xét đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng và điều trị vỡ tạng
đặc do chấn thương bụng kín tại bệnh viện Việt Đức”, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ
y khoa, Đại học Y Hà Nội, 2006.
14. Võ Tấn Long và CS, “Chấn thương và vết thương tụy”, Ngoại khoa (Chuyên
đề Hội nghị ngoại khoa toàn quốc lần thứ XII) 2006, số 4(56): tr. 21-27.
15. Trịnh Văn Minh, Giải phẫu người, tập II, Nhà xuất bản Y học, 2004: tr. 295-
320.
16. Nguyễn Phi Ngọ và CS, “Đứtrời tụy tạng tại eo tụy-Nhân 12 trường hợp được
điều trị tại bệnh viện Lê Lợi – Vũng Tàu”,Y học TP. Hồ Chí Minh, Tập 8, Phụ bản
Số 3, 2004, tr.53-56.
17. Nguyễn Quang Quyền (dịch), Atlas giải phẫu người. Nhà xuất bản Y học,
1997.
18. Hà Văn Quyết, Bệnh học Ngoại khoa, tập I. Nhà xuất bản Y học, 1999: tr. 15-
23.
19. Hà Văn Quyết, Nguyễn Đức Tiến, Trần Đức Tiến, “Một số nhận xét về thương
tích tụy trong 5 năm (1990-1994) tại bệnh viện Việt Đức”, Hội nghị KH Ngoại
khoa khu vực phía bắc, 1994: tr. 150-152.

5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
20. Trịnh Hồng Sơn, “Chỉ định cắt khối tá tụy”, Y học thực hành, 2012,3(814):83-
87.21. Trịnh Hồng Sơn, Nguyễn Thanh Long, “Cắtkhối tá tụy cấp cứu trong chấn
thương và vết thương tá tràng”. Y học Thực hành, 2004. số 8 tập 484: tr. 27-32.
22. Trịnh Hồng Sơn, Nguyễn Thanh Long., Đỗ Tuấn Anh, “Chíntrường hợp phẫu
thuật cắt khối tá tụy cấp cứu tại bệnh viện Việt Đức”, Y học T.P Hồ Chí Minh,
2004. Tập 8(Phụ bản 3): tr.104-112.
23. Trịnh Hồng Sơn, Phạm Thế Anh, “Kết quả cắt khối tá tụy (Kinh nghiệm cá
nhân qua 79 trường hợp)”, Y học thực hành(713), 2010(4/2010):tr.89-92.
24. Trịnh Hồng Sơn, Phạm Thế Anh, Nguyễn Hoàng (2009) “Nên nối tụy dạ dày
hay tụy ruột trong cắt khối tá tụy”, Y học thực hành (679) số 9, tr.13-15.
25. Trịnh Hồng Sơn, Phạm Thế Anh, Nguyễn Tiến Quyết và CS, “Phân tích các
nguyên nhân dẫn tới tử vong sau cắt khổi tá tụy”. Y học Thực hành, 2010. 713(Số
4): tr. 121-124.
26. Trần Văn Sỹ, “Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ học thái độ xử trí kết quả
điều trị Tổn thưong tuỵ do chấn thương và vết thương tại bệnh viện Việt đức”,
Luận văn Thạc sỹ, Đại học Y Hà nội, 2002.
27. Văn Tần và CS, “ Biến chứng và tử vong trong chấn thương tá tụy. Y học T.P
Hồ Chí Minh, 2004”. Tập 8(Phụ bản 3): tr.69-71.
28. Văn Tần, “Chỉ định và kết quả phẫu thuật Whipple cải tiến điều trị bệnh lý
vùng mật – tụy – tá tràng”, Y học Việt Nam (số đặc biệt chuyên đề ngoại tiêu hoá
tháng 11- 2004), 2004. số 11 tập 304: tr. 85-94.
29. Văn Tần, Nguyễn Văn, Việt Hảo: “Tổng kết xử trí chấn thương và vết thương
tá tràng trong 3 năm (2003 – 2006) tại bệnh viện nhân dân 115”, Ngoaị khoa
(Chuyên đề Hội nghị Ngoại khoa toàn quốc lần thứ XII), 2006. số 4 tập56, tr.40-
51.30. Trịnh Văn Tuấn, “Đánh giá nồng độ Amylase huyết thanh trong chấn
thương tá tụy”, Tạp chí Nghiên cứu y học 2007 số 5, tập 53: p. tr. 150-154.
31. Trịnh Văn Tuấn, “Nghiên cứu đánh giá tổn thương giải phẫu, các chỉ định và
kỹ thuật xử trí chấn thương tá tụy”. Luận văn Tiến sỹ, 2008.
32. Trịnh Văn Tuấn, Nguyễn Đức Tiến, Trần Bình Giang, Hà Văn Quyết, Đỗ Đức
Vân, “Nghiên cứu chẩn đoán, chỉ định, xử trí và đánh giá kết quả điều trị sớm sau
phẫu thuật khối tá tụy do chấn thương”. Ngoại khoa, 2006, 4 (56): tr. 105-112