Συνεδρία Λοιμώξεων - Εξανθήματα στα Λοιμώδη Νοσήματα στα Παιδιά

1. Ιογενή και Βακτηριακά
Εξανθήματα στα παιδιά
Ελισάβετ Γιαννούση, παιδίατρος
Διευθύντρια Παιδιατρικής κλινικής
Γενικού Νοσοκομείου Ρεθύμνου

2. Η παρούσα εισήγηση δεν τελεί υπό καμία σύγκρουση συμφερόντων

3. ΕΞΑΝΘΗΜΑ
Γενικευμένη δερματική βλάβη που συσχετίζεται
με συστηματική νόσο, συνήθως λοιμώδους αιτιολογίας
Παθογενετικοί μηχανισμοί
Άμεση κυτταροτοξικότητα από τον λοιμογόνο παράγοντα
Δράση τοξινών που παράγονται από τον λοιμογόνο παράγοντα
Ανοσολογική απάντηση του ασθενή
Το δέρμα έχει περιορισμένο φάσμα αντιδράσεων σε λοίμωξη
ή τραύμα, κοινό για διαφορετικά αίτια…
Το εξάνθημα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΟΣΟΣ,
αλλά μια από τις εκφράσεις της νόσου

4. Πίνακες αιτίων;
Κλινικοί
προβληματισμοί;

5. Το εξάνθημα δοκιμάζει την ιατρική τέχνη
 Συνήθως δεν έχει παθογνωμονικά χαρακτηριστικά
 Συνήθως δεν υπάρχει παθογνωμονική εργαστηριακή εξέταση
 Η «πίεση» να βάλουμε διάγνωση σε ένα εμπύρετο εξάνθημα είναι
συχνά μεγάλη
αποτυπώνει την αγωνία να μην ‘χάσουμε’ μια απειλητική για
την ζωή, αλλά θεραπεύσιμη αν αναγνωριστεί έγκαιρα, νόσο
(μηνιγγιτιδοκοκκαιμία)
Πώς προσεγγίζουμε, λοιπόν, τα εξανθηματικά νοσήματα;
 Αν είμαστε τυχεροί θα βρεθούμε απέναντι σε ένα «εύκολο»
εξάνθημα…

6. στορικό
Κλινική εξέταση

7. 6 «κλασσικά» εξανθηματικά νοσήματα
1η νόσος: ΙΛΑΡΑ (9ος αιώνας Περσία, 1757)
2η νόσος: ΟΣΤΡΑΚΙΑ (Ιπποκράτης; 1553)
3η νόσος: ΕΡΥΘΡΑ (1814)
4η νόσος: νόσος Filatow-Dukes (1884)
5η νόσος: ΛΟΙΜΩΔΕΣ ΕΡΥΘΗΜΑ (1899)
6η νόσος: ΑΙΦΝΙΔΙΟ ΕΞΑΝΘΗΜΑ (1909)

8. ΙΛΑΡΑ (RNA morbillivirus)
 Πρώτη περιγραφή και διάκριση από την ευλογιά από τον Πέρση Muhammad ibn
Zakariya al-Razi (Ραζής) (854–925), στο «Βιβλίο της Ευλογιάς και Ιλαράς»
 Το 1954 οι Enders και Peebles απομόνωσαν τον ιό από το αίμα του 13χρονου
David Edmonston κατά την διάρκεια μιας επιδημίας σε σχολείο της Βοστόνης. To
στέλεχος αυτό οδήγησε στο 1ο εμβόλιο το 1963.
 Μετάδοση: σταγονίδια, αερογενώς
 Χρόνος επώασης: 7-21(13) ημέρες
 Πρόδρομο στάδιο (2-4 ημέρες)
πυρετός που αυξάνει σε ένταση, κακουχία, ρινίτιδα, βήχας,
- επιπεφυκίτιδα με δακρύρροια, φωτοφοβία και
γραμμές Stimson
- κηλίδες Koplik (παθογνωμονικές)

9.  Εξανθηματικό στάδιο (7 ημέρες) με έξαρση του πυρετού:
 εξάνθημα υπεραιμικό, κηλιδοβλατιδώδες
 ξεκινά από το πρόσωπο και οπισθοωτιαία και προχωρά κατά ώσεις – με
κάθε κύμα πυρετού- σε τράχηλο, κορμό και άκρα.
 συρρέει κατά τόπους.
 φείδεται παλαμών και πελμάτων.
 αποδράμει με λεπτή απολέπιση

11. ΟΣΤΡΑΚΙΑ (β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος ομάδας Α –GAS)
Αίτιο: GAS που παράγει ερυθρογόνο τοξίνη
Ιστορία: επιδημίες με υψηλή θνητότητα λόγω άμεσων (πνευμονία,
σήψη) & απώτερων επιπλοκών (νεφρίτιδα, ρευματικός πυρετός)
Εστία λοίμωξης: φαρυγγοαμυγδαλίτιδα ή δερματική λοίμωξη
Επώαση: 1-7ημ (3ημ)
Οξεία έναρξη: Υψηλός πυρετός με ρίγος, φαρυγγαλγία,
κεφαλαλγία, έμετοι, κοιλιακό άλγος, τοξική εικόνα
Πυώδης αμυγδαλίτιδα με πετέχεις σταφυλής και μαλθακής
υπερώας
Μοροειδής γλώσσα: αρχικά λευκή, μετά ερυθρή
Τραχηλική λεμφαδενίτιδα
Εξάνθημα στο 1ο 24ωρο
Αρχική εμφάνιση: τράχηλο, μασχάλες, βουβώνες με επέκταση σε
κορμό και άκρα
Σημείο Filatov: ερύθημα προσώπου
με περιστοματική ωχρότητα

12. • Μικροκηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα
• Αδρό σαν γυαλόχαρτο
• Ήπιος-μέτριος κνησμός
• Γενικευμένο ερύθημα (σαν ηλιακό
έγκαυμα)
• Επίταση σε πτυχώσεις (μασχάλες,
βουβώνες)
• Σημείο Pastia: αιμορραγικές γραμμώσεις
στις πτυχές και στα αντιβράχια
• Λεπτή απολέπιση στην αποδρομή
• Αδρή απολέπιση στα δάκτυλα
• Σε βαριά νόσο
Κεγχροειδή ιδρώα (διάσπαρτες
πολυάριθμες μικροφυσσαλίδες
σε κορμό και άκρα)

13. ΕΡΥΘΡΑ (RNA Togavirus)
 Ήπια νόσος, συχνά ασυμπτωματική
 Σοβαρή συγγενής λοίμωξη, αίτιο διακοπής
κύησης
 Επώαση: 14-21 ημέρες
 Πρόδρομα: 1-5 ημέρες με χαμηλό πυρετό,
κακοδιαθεσία
 Κηλίδες Forchheimer: μικρές ερυθρές βλατίδες
μαλθακής υπερώας
Λεμφαδενίτιδα ινιακή και
οπισθοωτιαία
Εξάνθημα ρόδινο
μικροκηλιδοβλατιδώδες
Πορεία: πρόσωπο κορμός και
άκρα
Συρρέουσες βλάβες μόνο στον κορμό
Διάρκεια: 3 ημέρες

14. Νόσος Filatow-Dukes ?
STAPHYLOCOCCAL SCALDED SKIN SYNDROME (SSSS) ?
• Νεογνά, βρέφη, παιδιά<6 ετών αλλά και ενήλικες
• Δράση αποφολιδωτικής εξωτοξίνης Α και Β του S.aureus με
αιματογενή διασπορά στο δέρμα (στείρες πομφόλυγες#impetigo)
• Ενζυμικός διαχωρισμός των κερατινοκυττάρων και επιφανειακή
αποκόλληση της επιδερμίδας (# τοξική επιδερμόλυση: βαθιά)
• Επώδυνο μικροκηλιδώδες ερύθημα στις πτυχώσεις καθολικό
(σταφυλοκοκκική οστρακιά) – SOS για TSS
• Σημείο Nikolsky θετικό (#TSS)
• Πομφόλυγες και ρυτίδωση
• Ραγάδες και εφελκίδες/εσχάρες
περιστοματικά (διαφορά από οστρακιά)
• Όχι παλάμες/πέλματα
• Όχι βλεννογόνοι (# Steven-Johnson)

15. ΛΟΙΜΩΔΕΣ ΕΡΥΘΗΜΑ (DNA parvovirus B19)
• Μετάδοση με εκκρίσεις και σταγονίδια ΠΡΙΝ το εξάνθημα!
• Κάθετη μετάδοση στο έμβρυο. Σοβαρές επιπλοκές στο 2ο τρίμηνο
με αναιμία και ύδρωπα ανά σάρκα
• Άμεση κυτταροτοξικότητα σε CFU-E και BFU-E
• Ελάττωση ΔΕΚ στα υγιή παιδιά
• Σοβαρή απλαστική αναιμία σε χρόνιες αιμολυτικές αναιμίες ή
ανοσοανεπάρκεια
• Πρόδρομο στάδιο 1-2 ημέρες με κακουχία, δέκατα, ρινική
καταρροή, δυσκαταποσία
• Συρρέουσες ερυθηματώδεις κηλίδες «σαν χαστούκι» στις παρειές
• Περιστοματική ωχρότητα (δδ από οστρακιά)
• Κηλιδώδες/ κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα
• Συρρέον με κεντρική ωχρότητα «δαντελωτό»
• Εκτατικές επιφάνειες άκρων και γλουτούς
• Σπάνια παλάμες και πέλματα
• Ενάνθημα ΝΑΙ: ερυθρές κηλίδες (παρειές, υπερώα)
• Συστηματικά ΙΣΩΣ: κεφαλαλγία, λεμφαδενική διόγκωση, γαστ/κές
διαταραχές, αρθραλγία

16. ΑΙΦΝΙΔΙΟ ΕΞΑΝΘΗΜΑ (HHV-6, HHV-7, Echo-16)
 90% < 2 ετών, αιχμή 7-13 μηνών
 Υψηλός πυρετός (> 40οC) για 3-4 ημέρες
 5-10% ΠΥΡΕΤΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ
 Έντονη ανησυχία
 Προπέτεια πρόσθιας πηγής
 Διόγκωση υπινιακών και τραχηλικών λεμφαδένων
 Οίδημα βλεφάρων
 Υπεραιμία επιπεφυκότων και φάρυγγα, ρινίτιδα
Εξάνθημα εντός ωρών από την αιφνίδια πτώση του
πυρετού
Μικροκηλιδώδες, κηλιδοβλατιδώδες ΜΗ συρρέον
Κορμός πρόσωπο και άκρα
Διάρκεια 3-4 ημέρες
ΟΧΙ κνησμός, ΟΧΙ απολέπιση, ΟΧΙ υπέρχρωση

17. Αλλά, αν δεν είναι τυπικό εξάνθημα;;;

18. Γιατί προβληματίζει τον παιδίατρο;
 Ο πυρετός με εξάνθημα είναι πολύ συχνή αιτία προσέλευσης στον
παιδίατρο (5η;)
 Τις περισσότερες φορές είναι «άτυπο», δηλαδή δεν μπορεί να ταυτιστεί με ένα
από τα 6 «τυπικά/ κλασσικά» εξανθηματικά νοσήματα
 Μπορεί να είναι παρόν κατά την οξεία φάση ή να εμφανιστεί 1-2 εβδομάδες
αργότερα, ως ανοσολογική αντίδραση
 Το λοιμώδες εξάνθημα οφείλεται κατά 75% σε ιούς και κατά 25% σε βακτήρια
 Στην πλειονότητα των περιπτώσεων συνοδεύει ήπια και αυτοπεριοριζόμενη
λοίμωξη
ΑΛΛΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ
 σοβαρής απειλητικής για την ζωή νόσου (n.meningitis)
 απειλητικής για την δημόσια υγεία νόσου (ιλαρά, covid)
 σοβαρής μη λοιμώδους νόσου (ν.Kawasaki)

19. στορικό
Κλινική εξέταση

20. Ιστορικό
Ηλικία
Εποχή
Ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική περιοχή (τύφος,
μηνιγγίτιδα, ιλαρά)
Επαφή με ασθενή ή ζώα, δήγμα εντόμου (τσιμπούρι,
κουνούπι)
Λήψη φαρμάκων (αντιβιοτικά και EBV λοίμωξη)
Ιστορικό εμβολιασμών και λοιμωδών νοσημάτων
(επίπεδο ανοσίας)
Ανοσολογική διαταραχή (συγγενής ή επίκτητη),
υποκείμενα νοσήματα

21. ΗΛΙΚΙΑ
ΝΕΟΓΝΑ SSSS, TORCH-S
ΒΡΕΦΗ-ΜΙΚΡΑ
ΝΗΠΙΑ
Αιφνίδιο εξάνθημα, HFM, SSSS
ΝΗΠΙΑ-ΠΑΙΔΙΑ Οστρακιά
ΣΧΟΛΙΚΗ
ΗΛΙΚΙΑ
Λοιμώδες ερύθημα

22. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΠΟΧΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ
Καλοκαίρι-
φθινόπωρο
SSSS
Φθινόπωρο HFM
Φθινόπωρο-
άνοιξη
οστρακιά
Χειμώνας-
άνοιξη
ιλαρά, λοιμώδες ερύθημα, ανεμευλογιά,
ερυθρά, μηνιγγοκοκκαιμία
Άνοιξη αιφνίδιο εξάνθημα

23. Επαφές
 Ήδη διαγνωσμένο κρούσμα
 Τσιμπούρια: RMSF, ν.Lyme, τουλαραιμία
 Κουνούπια: Δάγγειος πυρετός (Dengue Flavivirus)
 Ποντίκια: rat-bite fever (streptobacillus moniliforms),
εξανθηματικός τύφος (rickettsia typhi)

24. ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ
ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΟ
Ιλαρά
Ερυθρά
Ανεμευλογιά
Μηνιγγίτιδα
Τύφος
Ευλογιά
New York April 15, 1947. Showgirls at Billy Rose's Diamond
Horseshoe nightclub are being vaccinated against smallpox

25. Παρούσα νόσος
 Χρονική σχέση εξανθήματος με τον πυρετό
 Πορεία εξάπλωσης του εξανθήματος
 Συνοδά συμπτώματα
• Έμετοι/ διάρροιες → (εντεροϊοί, τύφος)
• Κοιλιακό άλγος → (ιλαρά, οστρακιά)
• Φαρυγγαλγία → (οστρακιά)
• Ανησυχία, κλάμα → (αιφνίδιο εξάνθημα, Kawasaki, TSS, μηνιγγίτιδα)
• Φωτοφοβία → (ιλαρά, μηνιγγίτιδα)
• Κεφαλαλγία → (rickettsia, οστρακιά)
• Αρθραλγίες → (ερυθρά, μηνιγγοκοκκαιμία, γονόκοκκος)
• Βήχας → (ιλαρά, μυκόπλασμα)
• Κνησμός → (ανεμευλογιά)

26. Κλινική εξέταση – Ενδελεχής
Ζωτικά σημεία
Γενική κατάσταση – τοξική εμφάνιση
Λεμφαδένες
Βλεννογόνοι, επιπεφυκότες, γεννητικά όργανα
Μηνιγγικά σημεία και πλήρης νευρολογική εξέταση
Ηπατομεγαλία - σπληνομεγαλία
Αρθρώσεις
Εξέταση ΟΛΟΥ του δέρματος = ΓΥΜΝΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ

27. Χαρακτήρες εξανθήματος
Μορφολογία (τύπος) των βλαβών
Κατανομή των βλαβών
Χρώμα
Σύσταση (ψηλάφηση βλάβης)
Διάταξη των βλαβών μεταξύ τους

28. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ - ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
Κηλίδα Επίπεδη βλάβη <1cm
Βλατίδα Εγερμένη ψηλαφητή βλάβη < 1 cm
Πλάκα Εγερμένη ψηλαφητή βλάβη > 1 cm
Οζίδιο Ψηλαφητή (συμπαγής ή κυστική) βλάβη 1-2 cm
Πετέχεια Ερυθροϊώδης βλάβη που δεν εξαφανίζεται στην πίεση (εξαγγείωση)
Φυσαλίδα Μικρή περιγεγραμμένη βλατίδα <1cm με διαυγές ή αιματηρό υγρό
Πομφόλυγα Μεγάλη φυσαλίδα
Φλύκταινα Μικρή περιγεγραμμένη βλατίδα <1cm με πυώδες υγρό
Πομφός Ακανόνιστη εγερμένη βλάβη ερυθρή ή ωχρή με μεταβαλλόμενα
όρια
Εσχάρα Ξηρή μεμβράνη από νεκρά κύτταρα/ ορό/πύον
Φολίδα Λεπτές πλάκες από αποχωρισμένα επιθηλιακά κύτταρα

29. Αίτια κηλιδώδους εξανθήματος/
γενικευμένου ερυθήματος
Ιογενή εξανθήματα
Ερυθρά
Εντεροϊοί
Αναπνευστικοί ιοί
GAS: οστρακιά, ρευματικός πυρετός
S.aureus: TSS, SSSS
Σύφιλη 2ου σταδίου

30. Toxic shock syndrome TSS (S.aureus, S.pyogenes)
 Δράση εξωτοξινών (TSST-1, NADase), ανοσιακή απάντηση
 Ηλικίες 6μ – 2 ετών πιο ευάλωτες, μη ικανή ανοσιακή απάντηση
 Τραύμα, χειρουργείο, δερματική λοίμωξη, χρήση ταμπόν
 ΠΥΡΕΤΟΣ + ΕΞΑΝΘΗΜΑ + ΥΠΟΤΑΣΗ + ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΟΡΓΑΝΩΝ
 Οστρακιοειδές εξάνθημα με διάχυτη ερυθροδερμία
 Εξάπλωση σε παλάμες και πέλματα
 Αιμορραγική διήθηση επιπεφυκότων
 Υπεραιμία στοματικού βλεννογόνου

31. Σύφιλη (ωχρά σπειροχαίτη/t.pallidum)
• Σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα
• σεξουαλικά ενεργοί έφηβοι
• Πολλές φορές διαφεύγει η 1παθής βλάβη
(συφιλιδικό έλκος – chancre)
• Σύφιλη 2ου σταδίου: καθολικό κηλιδώδες/
κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα, χωρίς κνησμό
• Προσβολή παλαμών – πελμάτων
• Αλωπεκία (σκωροφαγωμένο τριχωτό)
• Κάθετη μετάδοση στο έμβρυο > Συγγενής σύφιλη
• Εμφάνιση 3 μηνών ως 2 ετών (ΠΡΩΙΜΗ)
• Μετά τα 2 έτη (ΟΨΙΜΗ)
• Ρινίτιδα (σαν επίμονο κρυολόγημα)
• Εξάνθημα ροδαλό κηλιδοβλατιδώδες, αφήνει
υπέρχρωση
• Επιμένει σε παλάμες- πέλματα
• Προπέτεια μετώπου
• Καθίζηση ριζορινίου

32. Αίτια βλατιδώδους/ κηλιδοβλατιδώδους
εξανθήματος - ΒΑΚΤΗΡΙΑ
 Arcanobacterium haemolyticum (σαν οστρακιά)
 Bacillus anthracis
 Bartonella bacilliformis
 Bartonella henselae (cat scratch disease)
 Bartonella quintana (trench fever)
 Borrelia burgdorferi (Lyme disease)
 Borrelia spp (relapsing fever)
 Brucella spp (brucellosis)
 Calymmatobacterium granulomatis (donovanosis)*
 Chlamydia psittaci (psittacosis)
 Ehrlichiosis
 Ehrlichia chafeensis (HME)
 Human granulocytic erlichiosis
 Erysipelothrix rhusiopathiae (erysipeloid)
 Francisella tularensis (tularemia)
 Listeria monocytogenes
 Leptospira spp (leptospirosis)
 Mycobacterium leprae
 Mycobacterium marinum
 Mycobacterium tuberculosis
 Mycoplasma pneumoniae
 Neisseria gonorrhoeae (gonorrhea)
 Neisseria meningitidis (meningococcemia)
 Pseudomonas aeruginosa
 Rickettsia akari (rickettsialpox)
 Rickettsia prowazekii (epidemic/louse-borne typhus)
 Rickettsia rickettsii (RMSF-early lesions)
 Rickettsia orientalis/tsutsugamushi (scrub typhus)
 Rickettsia typhi (endemic/murine typhus)
 Salmonella typhi (typhoid fever)
 Spirillum minor (rat-bite fever)

33. Ενδημικός τύφος (R. typhi/mooserii)
 Μετάδοση με δήγμα ψύλλου
 Χρόνος επώασης: 7 ημέρες
 Πυρετός, κεφαλαλγία, νευρολογικές εκδηλώσεις
 Εξάνθημα (50-60%),
 Διάρκεια πυρετού: 7-28 ημέρες
 Θνησιμότητα 4% (ΟΝΑ, πνευμονία)

34. Νόσος Lyme (Borrelia burgdorferi –σπειροχαίτη)
• Μετάδοση: δήγμα κρότωνα Ixodes ricinus (δασικές περιοχές
-Αυστρία, Eσθονία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες, Σλοβενία)
• Επώαση: 7-14 ημέρες
• ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ/ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ ΕΡΥΘΗΜΑ στο σημείο του
δήγματος (ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΗ LYME)
• Ερυθρή κηλίδα > μεγάλη επίπεδη κυκλοτερής βλάβη με
κεντρική ωχρότητα με διάμετρο 5-15 εκ
• Νεκρωτική φυσαλίδα στο κέντρο σε έντονη αντίδραση
• Όχι κνησμός, όχι πόνος (δδ από δήγμα εντόμου,
κνίδωση)
• Εβδομάδες ή μήνες μετά: ΔΙΑΣΠΑΡΤΗ LYME
• Πολλαπλές βλάβες γεωγραφικού ερυθήματος,
μικρότερες από την αρχική
• Νευρολογικές βλάβες (μηνιγγίτιδα,
παρέσεις κρανιακών νεύρων)
• Καρδιολογικές επιπλοκές
(αρρυθμίες)

35. Τύφος - Salmonella typhi
 Gram αρνητικό μαστιγοφόρο βακτήριο
 Προκαλεί «εντερικό πυρετό» σε περιοχές χαμηλής υγιεινής
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΕΝΔΗΜΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ
 Νοσούν συνήθως παιδιά και νεαροί ενήλικες
 Μετάδοση με την κοπρανοστοματική οδό
 Επώαση σε 5-21 ημέρες
 1η εβδομάδα: πυρετός με σχετική βραδυκαρδία
 2η εβδομάδα: κοιλιακό άλγος, δυσκοιλιότητα και
τυφική ροδάνθη
ΡΟΔΟΧΡΟΕΣ ΚΗΛΙΔΕΣ (χρώμα σολωμού) ΣΕ ΘΩΡΑΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΛΙΑ
 3η εβδομάδα: οργανομεγαλία, σήψη, περιτονίτιδα, σπασμοί

36. Αίτια βλατιδώδους/ κηλιδοβλατιδώδους
εξανθήματος - ΙΟΙ
 Adenovirus
 Arbovirus
 Atypical measles
 Chikungunya virus
 Colorado tick fever
 Coxsackieviruses A and B
 Cytomegalovirus, primary infection
 Dengue virus
 Epstein-Barr virus, primary infection
 Echoviruses Hepatitis B (urticaria)
 Human herpesvirus 6 (exanthem
subitum)
 Kawasaki syndrome? (presumed
viral)
 Molluscum contagiosum
 Parvovirus B19 (erythema
infectiosum [fifth disease])
 Rubella (German measles)
 Rubeola (measles)
 SARS-Cov2
 West Nile virus
 Zika virus
 Human immunodeficiency virus (HIV-
1)

37. Λοιμώδης μονοπυρήνωση (κλασσική: EBV-ds DNA)
 ΠΥΡΕΤΟΣ (98%) + ΦΑΡΥΓΟΑΜΥΓΔΑΛΙΤΙΔΑ (85%) + ΛΕΜΦΑΔΕΝΟΠΑΘΕΙΑ (100%)
 Έφηβοι, νεαροί ενήλικες. Παιδιά 90% ασυμπτωματικά
 Κακουχία, κεφαλαλγία, κόπωση, πυρέτιο
 Μηκυθμός με έντονα στοματική αναπνοή
Οίδημα βλεφάρων, προσώπου
Πυώδεις πλάκες στις αμυγδαλές
Ενάνθημα κηλιδώδες, πετεχειώδες
Λεμφαδενική διόγκωση όλων των ομάδων, κυρίως
οπίσθιων τραχηλικών
Σπληνομεγαλία, λιγότερο ηπατομεγαλία/ ίκτερος
Εξάνθημα κηλιδοβλατιδώδες ιλαροειδές, κνιδωτικό,
πετεχειώδες
Εκδηλώσεις από όλα τα συστήματα

38. EBV + amoxycillin
• Πιο κνησμώδες
• Λιγότερο συρρέον
• Πιο ερυθρό
• Το αντιβιοτικό δρα ως «συμπαράγοντας» σε ανοσολογική
αντίδραση επιβραδυνόμενου τύπου
• Δεν σημαίνει πραγματική αλλεργία στο αντιβιοτικό
• Μικρότερη συχνότητα από ό,τι πιστεύαμε, όχι μόνο αμοξυκιλλίνη
ΙΛΑΡΟΕΙΔΕΣ ΕΞΑΝΘΗΜΑ
Ήπια συρρέον
Ήπια κνησμώδες

39. Μολυσματική τέρμινθος-MCV DNA pox virus
 Ωχρές βλατίδες 2-5 mm με κεντρική κοίλανση –ομφαλό
 Πρόσωπο, κοιλιά, εφήβαιο, αλλά και οποιαδήποτε περιοχή
 Χωρίς συνοδά συμπτώματα ή μόνο ήπιο κνησμό
 Συνήθως υποχωρούν αυτόματα σε 2-12 μήνες

40. Αίτια βλατιδώδους/ κηλιδοβλατιδώδους
εξανθήματος – ΜΗ ΛΟΙΜΩΔΗ !!!
 Πολύμορφο ερύθημα
 Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (SLE)
 Δερματομυοσίτιδα
 Αντιδράσεις υπερευαισθησίας σε φάρμακα
 Σύνδρομο Gianotti-Crosti
 Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ΙΦΝΕ)
 Ροδόχρους πιτυρίαση(σπάνια με πυρετό)
 Σαρκοείδωση
 Ορονοσία/ κνίδωση
 Σύνδρομο Sweet (acute febrile neutrophilic dermatosis)
 Ιδιοπαθής Νεανική Αρθρίτιδα (Still's disease)

41. σ.Gianotti-Crosti (βλατιδώδης ακροδερματίτις)
 Αντίδραση υπερευαισθησίας επιβραδυνόμενου τύπου
 Ιογενή αίτια: HBV, EBV, enteroviruses, CMV, parvovirus, parainfluenza, HAV,
rotavirus, MCV, RSV, HHV-6
 Καφερόδινες βλατίδες/φύκταινες με επίπεδη κορυφή, συρρέουν σε πλάκες
 Κνησμός (+)
 Πρόσωπο, γλουτοί, εκτατικές επιφάνειες, σημεία πίεσης, άκροι πόδες
 Φαινόμενο Koebner
 Όχι βλεννογόνοι
 Aυτοϊώμενη νόσος, διαρκεί 10 ημέρες – 6 μήνες

42. Οζώδες ερύθημα
 Αντίδραση υπερευαισθησίας
επιβραδυνόμενου τύπου
 Έναυσμα: λοιμώξεις, φάρμακα,
εγκυμοσύνη, κακοήθειες, φλεγμονώδη
νοσήματα
 Έφηβα κορίτσια

43. Αίτια φυσαλλιδώδους/φλυκταινώδους εξανθήματος
 Bacillus anthracis
 Ehrlichia canis
 Listeria monocytogenes
 Mycoplasma pneumoniae
 Neisseria gonorrhoeae
 Neisseria meningitidis
 Pseudomonas aeruginosa
 Rickettsia akari
 Rickettsia rickettsii
 Staphylococcus aureus (SSSS)
 Streptococcus group A
 Treponema pallidum (2ary syphilis)
 Vibrio vulnificus
 Ψώρα (S scabiei hominis)
 Colorado tick fever
 Coxsackie 5,9,10,16, B2,7
 Echoviruses
 Eczema herpeticum
 Herpes simplex (disseminated)
 Varicella
 Varicella-zoster (disseminated)
 Erythema multiforme bullosum
 Toxic epidermal necrolysis
 Δερματίτιδα εξ επαφής
 Υπερευαισθησία σε φάρμακα
 Φλυκταινώδης ψωρίαση
 Βρεφική ακροφλυκταίνωση
ΒΑΚΤΗΡΙΑ-
ΠΑΡΑΣΙΤΑ
ΙΟΙ
ΜΗ
ΛΟΙΜΩΔΗ

44. Βλεννογονοδερματικό σύνδρομο από μυκόπλασμα
πνευμονίας Mycoplasma pneumoniae-induced rash and mucositis
 Επικρατών μηχανισμός η ανοσολογική αντίδραση
 Πρόδρομο στάδιο 1 εβδ με πυρετό-βήχα-κακουχία
 Σοβαρή προσβολή βλεννογόνων (> 2), λιγότερο δέρματος
 Αιμορραγικές εσχάρες σε χείλη, έλκη γλώσσας & βλεννογόνου
 Πυώδης επιπεφυκίτιδα με φωτοφοβία & οίδημα βλεφάρων
 60% βλεννογόνος γεννητικών οργάνων
 Αραιό πολύμορφο εξάνθημα, κυρίως φυσαλιδώδες
< 10% της επιφάνειας σώματος
 Μικρότερη θνητότητα από SJS

45. Coxsackie HFM (νόσος χειρών-ποδών- στόματος)
(Coxsackie A16 και Α71)
• Βρέφη και μικρά νήπια, επιδημίες σε βρεφονηπιακούς σταθμούς
• Επιδημίες τέλος καλοκαιριού - αρχές φθινοπώρου
• Πυρέτιο, δυσκαταποσία, έμετοι/ διάρροιες
• Ενάνθημα: συχνότερα σε γλώσσα & βλεννογόνος παρειών
• Ερυθρή κηλίδα > φυσαλίδα (1-5mm) > έλκος (1-10mm)
• Εξάνθημα κηλιδώδες/ βλατιδώδες/ φυσαλιδώδες
• Ταυτόχρονα διαφορετικού τύπου βλάβες (σαν ανεμευλογιά;)
• Όχι κνησμός (δδ ανεμευλογιά)
• Κυρίως σε άκρα, αλλά μπορεί να γενικευτεί (άτυπη από Α6)
• Βαρύτερη εικόνα και πολυοργανικές επιπλοκές από Α71

46. Ερπητικό έκζεμα- ανεμευλογιόμορφο εξάνθημα
Kaposi - HHV 1 (& 2)
 Σε έδαφος ατοπικής δερματίτιδας ή εγκαύματος
 Επώδυνο – Φυσαλιδώδες εξάνθημα σε ερυθηματώδη βάση
 Ρήξη φυσαλίδων, επώδυνα μικρά έλκη, εσχάρες
 Ξεκινά από τις εκζεματικές βλάβες με γρήγορη επέκταση
 Συχνά υψηλός πυρετός. Δεν συμμετέχουν οι βλεννογόνοι
 Έλεγχος οφθαλμών για κερατίτιδα
 Υψηλή νοσηρότητα και θνητότητα χωρίς αγωγή (πολυοργανική
προσβολή, επιμόλυνση, σηπτική καταπληξία)
Διαφορική διάγνωση
• μολυσματικό κηρίο (μεγάλες φυσαλίδες, ανώδυνο)
• έξαρση εκζέματος (κνησμός)
• Ανεμευλογιά (κνησμός, διάφορα στάδια), Coxsackie
• Steven-Johnson syndrome (βλεννογόνοι)
Αγωγή: iv ακυκλοβίρη και υποστήριξη συστημάτων

47. Ανεμευλογιά – DNA VZV (ομάδα HHV)
• Ήπια σε μικρά παιδιά – βαρύτερη σε εφήβους, ενήλικες,
ανοσοκατασταλμένους
• Επώαση σε 14 (-21) ημέρες
• Πρόδρομα: πυρετός, κακουχία, φαρυγγαλγία, ανορεξία
• Εξάνθημα με έντονο κνησμό, κατά ώσεις
• Κηλίδα > βλατίδα > φυσαλίδα > φλύκταινα > εφελκίδα
• ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ ΒΛΑΒΕΣ
(λόγω των ώσεων έκθυσης)
• Ενάνθημα με ρηχές εξελκώσεις
• Συμμετοχή τριχωτού κεφαλής και περιγεννητικής
περιοχής

48. Αίτια πετεχειώδους/ πορφυρικού εξανθήματος
ΒΑΚΤΗΡΙΑ
 Bacteremia
 Borrelia spp (ν.Lyme)
 Clostridium spp
 Infective endocarditis (many species)
 Haemophilus influenzae type
 Leptospirosis
 Neisseria gonorrhoeae (disseminated
gonococcal infection)
 Neisseria meningitidis (acute or
chronic meningococcemia)
 Pseudomonas aeruginosa
 Rickettsia prowazekii
 Rickettsia rickettsii
 Spirillum minor (rat bite fever)
 Staphylococcus aureus (bacteremia)
 Streptobacillus moniliformis (rat bite
fever)
 Streptococcus group A (streptococcal
toxic shock syndrome, scarlet fever)
 Streptococcus pneumoniae (asplenic
patient)
 Vibrio vulnificus (μόλυνση πληγών)
 Yersinia pestis

49. Μηνιγγιτιδοκοκκαιμία (gram – διπλόκοκκος, neiss.meningitis)
η

50. Τέλη χειμώνα-αρχές άνοιξης, μαζί με την έξαρση της γρίπης
Πρόδρομα μη ειδικά συμπτώματα: πυρετός, κεφαλαλγία, ρινίτιδα, φαρυγγίτιδα,
ανορεξία, ναυτία/έμετοι
Δεν υπάρχει πάντα μηνιγγισμός (συνυπάρχει μηνιγγίτιδα μόνο στο 70%)
Το εξάνθημα τις πρώτες ώρες μη ειδικό κηλιδώδες
Οι πετέχειες μπορεί να κρύβονται σε βλεννογόνους, επιπεφυκότες, σημεία
πίεσης από ρούχα, δερματικές πτυχές Εξέταση ασθενούς εντελώς γυμνού!
Ταχεία εξέλιξη βαρύτητας, σε ώρες, με εμφάνιση πορφύρας και θάνατο
Μικρό χρονικό παράθυρο για έναρξη αγωγής

52. RMSF (Rickettsia rickettsii)
 1εβδ επώαση μετά από δήγμα κρότωνα
 Πυρετός, κεφαλαλγία, έμετοι, διάρροιες,
κοιλιακό άλγος, μυαλγίες, οίδημα
βλεφάρων και ράχης χεριών
 2η-3η ημέρα εξάνθημα (άκρα>>κέντρο)
αρχικά κηλιδοβλατιδώδες >> πετέχειες
 Μετά από 5 ημ : Πολυοργανική
ανεπάρκεια

53. Μεσογειακός κηλιδώδης πυρετός (R.conorii)
 Κρότωνας σκύλου Rhipicephalus
sanguineus
 Μαύρη εσχάρα στο σημείο δήγματος
 Αιφνίδια έναρξη πυρετού,
κεφαλαλγίας, μυαλγιών,
επιπεφυκίτιδας και μετά από ημέρες:
 Εξάνθημα κηλιδοβλατιδώδες, αλλά
10% αιμορραγικό ή φυσαλλιδώδες
 Ηπιότερη προσβολή οργάνων από
RMSF

54. Αίτια πετεχειώδους/ πορφυρικού εξανθήματος
ΙΟΙ
 Adenovirus (rare)
 Atypical measles
 Chikungunya virus
 Colorado tick fever
 Congenital cytomegalovirus
 Coxsackie A and B (rare,
types A-9, B2-5)
 Dengue fever
 Epstein-Barr virus (rare)
 Echoviruses (rare, types 3, 4, 9)
 Rubella
 Varicella-zoster virus
 West Nile virus
 Yellow fever

55. Βλατιδοπορφυρικό σύνδρομο «γαντιών-καλτσών»
(parvovirus B19)
 Έφηβοι, νεαροί ενήλικες/ λίγες
αναφορές σε παιδιά
 Πρόδρομο στάδιο με πυρέτιο, κακουχία,
μυαλγίες, αρθραλγίες, κόπωση
 Οίδημα και ερύθημα άκρων
 Κνησμός και καύσος
 Πετέχειες/ πορφύρα σε παλάμες-
πέλματα
 Εντυπωσιακή εντόπιση στα άκρα – σε
αντίθεση με τα «κόκκινα μάγουλα» της
κλασσικής λοίμωξης
 Διακριτό όριο σε καρπούς και σφυρά
 Διαφορική διάγνωση:
μηνιγγιτιδοκοκκαιμία, πορφύρα H-S,
RMSF, χιονίστρες

56. Αίτια πετεχειώδους/ πορφυρικού εξανθήματος
ΜΗ ΛΟΙΜΩΔΗ
«Αλλεργική» αγγειίτιδα
Ερυθροδερμία (erythroderma)
Εμβολή κρυστάλλων χοληστερόλης (αθηροεμβολισμός)
Διάχυτη Ενδαγγειακή Πήξη (κεραυνοβόλος πορφύρα)
Αντίδραση υπερευαισθησίας σε φάρμακα
Εμβολή λίπους
Πορφύρα Henoch-Schönlein purpura (IgA αγγειϊτιδα)
Άνοση θρομβοπενική πορφύρα (ITP)
Κοκκιωμάτωση με πολυαγγειίτιδα (Wegener's)

57. COVID-19 (ιός SARS-CoV-2)
The American Academy of Dermatology’s COVID-19 Registry
 Ιλαροειδές εξάνθημα
 Χείμετλα (χιονίστρες άκρων) – «δάκτυλα COVID)
 Κνίδωση
 Ανεμευλογιοειδές φυσαλιδώδες εξάνθημα
 Πολύμορφο κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα με ερύθημα και
οίδημα άκρων σαν Kawasaki
Multisystem inflammatory syndrome in children (MIS-C)
 Δικτυωτή και βοτρυοειδής πελίωση, δικτυωτή πορφύρα

58. Εντόπιση βλαβών - συνοδά
ΕΝΑΝΘΗΜΑ ΠΑΛΑΜΕΣ – ΠΕΛΜΑΤΑ ΚΝΗΣΜΟΣ
HSV ΜΗΝΙΓΓ/ΜΙΑ ΑΝΕΜΕΥΛΟΓΙΑ
EBV (πετέχειες υπερώας) ΙΛΑΡΑ ΟΣΤΡΑΚΙΑ
ΙΛΑΡΑ (κηλίδες Koplik) HFM σ. ΓΑΝΤΙΩΝ-ΚΑΛΤΣΩΝ
ΟΣΤΡΑΚΙΑ, TSS (μοροειδής γλώσσα) RMSF GIANOTTI-CROSTI
ΑΝΕΜΕΥΛΟΓΙΑ (φυσαλίδες) ΣΥΦΙΛΗ 2ου σταδίου ΠΟΝΟΣ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ
ΕΡΥΘΡΑ (κηλίδες Forchheimer) ΚΥΡΙΩΣ ΣΤΑ ΑΚΡΑ SSSS
ΛΟΙΜΩΔΕΣ ΕΡΥΘΗΜΑ (ερυθρές κηλίδες) σ. ΓΑΝΤΙΩΝ-ΚΑΛΤΣΩΝ HSV
MIRM (Mycoplasma Induced Rash & Mucositis) ΟΖΩΔΕΣ ΕΡΥΘΗΜΑ TSS
ΕΛΚΩΔΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΤΙΣ GIANOTTI-CROSTI ΜΗΝΙΓΓ/ΜΙΑ
HFM σ. ΓΑΝΤΙΩΝ-ΚΑΛΤΣΩΝ
HSV ΟΖΩΔΕΣ ΕΡΥΘΗΜΑ
ΣΥΦΙΛΗ 2ου σταδίου

59. Συνοδά χαρακτηριστικά
ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΑΡΘΡΙΤΙΣ/
ΑΡΘΡΑΛΓΙΑ
ΑΠΟΛΕΠΙΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΤΙΔΑ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ
ΑΝΕΜΕΥΛΟΓΙΑ ΜΗΝΙΓΓ/ΜΙΑ ΑΡΚΑΝΟΒΑΚΤΗΡΙΟ ΕΡΥΘΡΑ ΜΗΝΙΓΓ/ΜΙΑ
ΙΛΑΡΑ HBV
(πρόδρομο)
ΙΛΑΡΑ ΟΣΤΡΑΚΙΑ ΕΝΤΕΡΟΪΟΙ
ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ LYME ΟΣΤΡΑΚΙΑ ΛΟΙΜΩΔΗΣ
ΜΟΝ/ΣΗ
LYME
ΡΙΚΕΤΣΙΕΣ PARVO B19 SSSS ΣΥΦΙΛΗ 2ου ΡΙΚΕΤΣΙΕΣ
RMSF TSS ΑΙΦΝΙΔΙΟ
ΕΞΑΝΘΗΜΑ
ΣΥΦΙΛΗ 2ου
σταδίου
ΕΡΥΘΡΑ

60. Συγχαρητήρια για
τηνΥΠΟΜΟΝΗσας!
Ευχαριστώ !

61. Infantile acropustulosis
• Βρέφη 2-12 μηνών
• Αυτοπεριοριζόμενα,
υποτροπιάζοντα επεισόδια
• Έντονος κνησμός
• Ανοσολογική αντίδραση,
συχνά μετά από ψώρα
• Συμπτωματική αγωγή
Ψώρα (S scabiei hominis)
• Σήραγγες (παλάμες-πέλματα)
• Βλατίδες, φυσαλλίδες και οζίδια
• Έντονος κνησμός
• Θεραπεία και των επαφών
Ψώρα # Bρεφική ακροφλυκταίνωση