Πολιτισμός Βυζαντίου

2. Οικογενειακή ζωή
ΓΑΜΟΣ
 Απαγόρευση στα κορίτσια κάτω των δώδεκα και στα αγόρια
κάτω των δεκατέσσερα
 Απαραίτητη η υπογραφή συμβολαίου για την προίκα
 Γαμήλιο γλέντι μόνο με φίλους και συγγενείς του γαμπρού
 Δικαίωμα για διαζύγιο

3. Δικαιώματα γυναικών
 Άνισα συγκριτικά με των ανδρών
I. Περιορισμένη κοινωνική ζωή
II. Μικρότερο ρολό στα κοινά
III. Υποχρέωση να μένει το πρόσωπο τους κρυμμένο έξω
IV. Κανένα δικαίωμα για συμμέτοχη σε δημοσιές τελετές

4. Αλλά….
I. Κυρίαρχες στην οικογενειακή ζωή
II. Είχαν συνοδεία δούλου
III. μετά των 11ο αιώνα πρόσβαση στην παιδεία και
στα κοινά

5. Τα παιδιά
 Ευχάριστο γεγονός η γέννηση
 Χρήση πατρικού ονόματος σε γενική και αργότερα ενός
επωνύμου
 Ευνοϊκή αντιμετώπιση από τον νομοθέτη

6. Το Σχολείο
Κοσμικά σχολεία :
 δίδακτρα των μαθητών
 Δυο είδη ελληνιστικών σπουδών
a) Γραμματιστή από τα 7 περίπου χρόνια
b) Γραμματικού από τα 12 και μετά

7. Μαθήματα
 Γραφή
 Ανάγνωση
 Γραμματική
 Ρητορική
 Φιλοσοφία + τον Όμηρο + άλλους ποιητές και
 Αριθμητική συγγραφείς
 Γεωμετρία
 Αστρονομία
 Μουσική

8.  Εκκλησιαστικά
σχολεία
 Ορφανοτροφεία
 Δυνατότητα για
συνέχιση στο
πανεπιστήμιο

9. Ιατρικές υπηρεσίες
Νοσοκομεία ανάλογου Ιδιώτες γιατροί
μεγέθους με αυτά των
πόλεων
 Ανταγωνισμός μαγείας και ιατρικής
 Πτωχοκομεία και ορφανοτροφεία της εκκλησιάς

10. Κατοικία
 Στις πόλεις….
 Ευκατάστατοι:
 Διώροφα Σπάτα με τζάκι
 Κουζίνα
 Πλυσταριό
 Λουτρό
 Εικονοστάσιο ή παρεκκλήσι
 Υπνοδωμάτια
 Φτωχοί
 άθλιες κατοικίες με ένα μονό κεντρικό δωμάτιο

11.  Στα χωριά ….
 Γαιοκτήμονες:
 Πλούσιες επαύλεις με όλες τις ανέσεις ,μακριά από τα χωριά
 Ευκατάστατοι :
 Χρήση ισόγειου ως κοτέτσι ,με στάβλο κ αποθήκη ,χρήση δευτέρου
ορόφου για τις ανάγκες της οικογένειας
 Φτωχοί
 Μικρά και απέρριτα σπίτια

12. Ενδυμασία – Μόδα
 Αστοί:
 Μακριοί χιτώνες με πολλές πτυχώσεις
 Δερμάτινες μπότες τον χειμώνα
 Ανατολίτικα παπούτσια το καλοκαίρι
 Χωρικοί :
 Χιτώνες χωρίς μανίκια και ζωσμένοι στη μέση
 Βρήκες μέχρι τον αστράγαλο
 Ξυπόλυτοι ή με ανοιχτά στη φτέρνα παπούτσια

13.  Γυναίκες
 Μανδύας με μακριά μανίκια και προέκταση για την κάλυψη
του κεφαλιού
 Όμορφα χτενισμένα μαλλιά
 Μακιγιάζ
 Μεταξωτά και λινά ενδύματα για τις πλούσιες

14. Ψυχαγωγία
 Ιεροτελεστίες
 Θρησκευτικές,
 Κοινωνικές,
 Λαϊκές γιορτές

15. Στον ιππόδρομο της πόλης
 Αρματοδρομίες
 Θρησκευτικές πομπές
 Δημοσιές τελετές
 Θεατρικές παραστάσεις
 Λοιπά λαϊκά προγράμματα

17. Απόκριες
 Παρελάσεις μεταμφιεσμένων στους δρόμους
 Νέοι πηδούν πάνω από φωτιές για να γιορτάσουν τη νέα
σελήνη

18. Επαρχία
 Πανηγύρια με:
 Μάγους
 Αστρολόγους
 Θεραπευτές
 Θαυματοποιούς

19. Ο μοναχισμός
 Έννοια μοναχισμού:
Αναχώρηση για κάποιο έρημο ή ακατοίκητο μέρος όπου το
σώμα υποβάλλεται σε δοκιμασίες όπως η νηστεία ,η
συνεχής προσευχή ,η αϋπνία

20. Ιστορία μοναχισμού
 Αρχή μοναχισμού – Αίγυπτος 4ος αιώνας με δυο μορφές
 Μοναχική (Άγιος Αντώνιος)
 Κοινοβιακή ( Παχώμιος )

21. Κοινοβιακός μοναχισμός
 Ίδρυση μοναστηριών
 Ηγούμενος – Επικεφαλής με καθήκον την τήρηση όλων
των νόμων στο μοναστήρι του
 Μεγάλη ακμή μετά την αναστήλωση των εικόνων

22. Έγερση μοναστηριών
 Στον Όλυμπο της Βιθυνίας
 Στην Καππαδοκία
 Στο Άγιο Όρος
Εξελίσσεται κατά το τέλος της
χιλιετίας σε μοναστηριακή
πολιτεία

23. Βυζαντινή Γραμματεία
Γλώσσα
 Λαϊκή
 Αττική
 Αττικίζουσα (κυριότερη μεταξύ των λόγιων συγγραφέων)

24. Θρησκευτική ποίηση
 Λειτουργική ποίηση (για τελετές)
 Μη λειτουργική ποίηση

25. Θεολογική γραμματεία
Από τις εκκλησιαστικές διαμάχες προβάλλονται
σημαντικοί εκκλησιαστικοί συγγραφείς που ασχολούνται
με:
 Την αγιολογία (μελέτη όλων όσων έχουν σχέση με αγίους)
 Είναι μέλη των κινημάτων του:
μυστικισμού ησυχασμού

26. Λόγια κοσμική γραμματεία
 Λίγα έργα τους πρώτους αιώνες
 Κυριότερος ο Γιώργος Πισίδις (7αι.) που ύμνησε τον
Ηράκλειο

28.  Ελληνική ανθολογία που περιέχει 4000 αρχαία
ελληνικά επιγράμματα με μέτρα του 6ου έως και του
10ου αιώνα
 Χαρακτηριστική η συνέχεια της Αρχαίας Ελληνικής
παράδοσης από τους Βυζαντινούς

29.  Ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας του 11ου αιώνα.
Ποιήματα άγνωστου συγγραφέα με επιρροές από
Άραβες και βυζαντινούς
 Αντιγραφή αρχαίων κλασικών κειμένων από
μοναχούς

30. Ολοένα αυξανόμενη αρχαιομάθεια με πρωταγωνιστές:
•Τον πατριάρχη Φώτιο
•Τον αρχιεπίσκοπο Καισαρείας Αρέθα

31. Ιστοριογραφία και χρονογραφία
 Επιρροή των βυζαντινών ιστορικών από τους αρχαίους
 Χρονογραφία: λαϊκή ιστορική αφήγηση με έμφαση στα
θαύματα και τις φυσικές καταστροφές

32. Δημώδης λογοτεχνία
 Από τον 10ο αιώνα και έπειτα εμφανίζονται τα ακριτικά
τραγούδια με αναφορά στους αγώνες των ακριτών κατά των
αράβων – Αρχή νεοελληνικής δημοτικής ποίησης

33. Φιλοσοφία
 Κανένα αξιόλογο δείγμα βυζαντινής φιλοσοφίας
 Ανάγνωση Πλάτωνα και Αριστοτέλη

34. Επιστήμη και Τεχνολογία
 Καμία ανάπτυξη των φυσικών επιστημών λόγω του
θρησκευτικού και συντηρητικού πνεύματος
Ωστόσο…….

35.  Ίδρυση των ακόλουθων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων:
Πατριαρχική ακαδημία
Πανδιδακτήριο της Μαγναύρας
 Διδασκαλείο νομών

37.  Άνθιση της νομικής και του Δικαίου
 Αξιόλογοι επιστήμονες (γιατροί ,αστρονόμοι ,μαθηματικοί,
γεωγράφοι)
 Στρατιωτικού ενδιαφέροντος εφευρέσεις:

38.  Υγρό πυρ: εύφλεκτο μείγμα που εκτοξεύονταν με
ειδικούς σωλήνες κατά των εχθρών
Οπτικός τηλέγραφος: σύστημα ταχείας
προειδοποίησης για αραβικές επιδρομές

40. Ναυτική τεχνολογία
1) Πολεμικό πλοίο ,ο Δρόμων με μία ή δύο σειρές κουπιών
2) Τυπικό εμπορικό πλοίο με διαστάσεις 21*7 τμ,
χωρητικότητας 50 τόνων ,μονοκάταρτο ή δικάταρτο με
τριγωνικά πανιά και μονό πηδάλιο

41. Εικαστικές τέχνες και μουσική
 Στις εκκλησίες…
 Βασιλική με τρούλο
Σταυροειδής με τρούλο
Οκταγωνικός Πεντάτρουλος Αγιορείτικος (3 κόγχες)

43. Εξωτερική εμφάνιση
 Ατημέλητες
 Συχνά προχειροφτιαγμένες

44. Εσωτερική Εμφάνιση
 Τοιχογραφίες
 Ψηφιδωτά
 Ανάγλυφες παραστάσεις
 Έργα ξυλογλυπτικής
 Φορητές εικόνες

45. Γλυπτική
 Ελάχιστη ανάπτυξη της τέχνης
 Αντικαταστάθηκε από τον αρχιτεκτονικό διάκοσμο και
από τις ανάγλυφες παραστάσεις

46. Ζωγραφική
 Τοιχογραφίες
 Ψηφιδωτά
 Φορητές εικόνες

47. Τυπικό σχήμα εικονογράφησης
εκκλησίας
 Ο Παντοκράτορας στην κορυφή του τρούλου
περιστοιχισμένος από….. Αγγέλους και προφήτες.
 Η Θεοτόκος στην αψίδα του ιερού ανάμεσα...... στους
αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ

48.  Στα λοφία του τρούλου οι τέσσερις Ευαγγελιστές
 Στους τοίχους
Δεσποτικές γιορτές Άγιοι Μάρτυρες

49. Οι μορφές
 Λιπόσαρκες
 Σε όρθια και μετωπική στάση
 Δίνουν την αίσθηση της αυστηρότητας,
πνευματικότητας, επισημότητας
 Προβάλλουν την μετά θάνατο ζωή

50.  Μικρογραφίες
Συνέχεια της ελληνιστικής παράδοσης Διακοσμητικές εικόνες σε
χειρόγραφα

51. Μικροτεχνία και μικρογλυπτική
 Από πολύτιμα μέταλλα
 Σμάλτο
 Ξύλο
 Ελεφαντόδοτο
 Υψηλή τεχνική
 Καλλιτεχνική ποιότητα

52. Νομίσματα
 Έργα μικροτεχνίας
 Αισθητική αξία
 Ιστορικές πηγές