Ιστορία Β' Γυμνασίου, Κεφάλαιο 5.1

1. Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

2. π : πΚωνσταντινού ολη Ε τάλοφη

3. Πηγή: http://gregzer.pbworks.com/w/page/χάρτες

4. Πηγή: utexas.edu

5. Η οικογενειακή ζωή
• Ηλικία γάμου: κορίτσια > 12
• αγόρια > 14
• Πριν το γάμο: αρραβώνας +συμβόλαιο
• Συμβόλαιο = προίκα νύφης + δώρα γαμπρού
• Γλέντι γάμου
• Διαζύγιο επιτρέπεται με κοινή συμφωνία
www.diakonima.gr

6. Η θέση της γυναίκας
• Άντρες – γυναίκες ≠ ίσα δικαιώματα
• Γυναίκες: οικογενειακή ζωή: ο χώρος τους
• Γυναίκες: περιορισμένη κοινωνική συμμετοχή,
εκτός σπιτιού καλύπτουν το πρόσωπο, δε
συμμετέχουν σε δημόσιες τελετές
• Πλούσιες γυναίκες  συνοδεύονται
από δούλο
• Μετά τον 11ο
αι: παίρνουν παιδεία
Η Θεοδώρα. Λεπτομέρεια ψηφιδωτής παράστασης
από το νότιο τοίχο του ιερού στο ναό του Αγίου
Βιταλίου στη Ραβένα. 547.
Opera di Religione della Diocesi di Ravenna.
Χατζηδάκη, Ν., Ελληνική Τέχνη: Βυζαντινά Ψηφιδωτά,
Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1994, σ. 35, εικ. 4.
© Opera di Religione della Diocesi di Ravenna

7. Τα παιδιά
• Παίρνει το όνομα του πατέρα στη γενική πτώση
(π.χ. Ιωάννου)
• Κομνηνοί και Παλαιολόγοι: πρώτοι καθιερώνουν το
επώνυμο (π.χ. Αλέξιος Κομνηνός)  επεκτείνεται
και σε άλλες τάξεις αργότερα
• Το παιδί στη φροντίδα της οικογένειας και της
μητέρας του
• Παραμύθια και Αγία Γραφή: οι ιστορίες που ακούει

8. Το σχολείο
• Το σχολείο στο Βυζάντιο δεν είναι υποχρεωτικό.
• Δύο είδη σχολείου: κοσμικό και εκκλησιαστικό
• 1. Το κοσμικό έχει δύο κύκλους σπουδών:
• Α. γραμματιστής (7-12 ετών)
• Β. γραμματικός (από 12 ετών)
• Μαθήματα: ανάγνωση, γραφή, γραμματική, ρητορική,
φιλοσοφία, αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία, μουσική
• Διδάσκονται Όμηρο!
• Οι μαθητές πληρώνουν δίδακτρα, εκτός από τα ορφανά
παιδία που πήγαιναν σε δωρεάν σχολεία.
• Υπάρχει και Πανεπιστήμιο (θυμάστε ποιο;)

9. Η ασθένεια, η ιατρική και κοινωνική
περίθαλψη, ο θάνατος
• Υπάρχουν ιατρικές υπηρεσίες
• Κάθε πόλη  νοσοκομείο και γιατρούς ανάλογα
με τον αριθμό των κατοίκων
• Άλλος τρόπος γιατρειάς: μαγεία!
• Πτωχοκομεία και
ορφανοτροφεία: τα ιδρύει
και συντηρεί η Εκκλησία
• Αραβικό χειρόγραφο ιατρικής 

10. Η κατοικία Αναπαράσταση
Βυζαντινού σπιτιού
13ος
αι
Μακέτα του κάστρου της Ρεντίνας

11. Η κατοικία στις πόλεις
• Ευκατάστατοι: Διώροφα σπίτια
• Ισόγειο: δωμάτιο με τζάκι, κουζίνα, πλυσταριό,
λουτρό και εικονοστάσι
• Κεντρική αίθουσα: υποδοχή
• Δεύτερος όροφος: στηρίζεται σε πέτρινες ή
ξύλινες κολώνες
• ΌΜΩΣ:
• Φτωχοί: άθλιες κατοικίες – ανύπαρκτες ανέσεις,
ένας μοναδικός χώρος

12. Η κατοικία στην ύπαιθρο
• Ευκατάστατοι: διώροφα σπίτια
• Ισόγειο: κοτέτσι, στάβλος, αποθήκες
• Πάνω όροφος: δωμάτια της οικογένειας
• Μεγαλοκτηματίες: ζουν μακριά από τα
χωριά σε πολυτελείς επαύλεις με
εσωτερικούς κήπους και στοές

13. Η ενδυμασία και η μόδα
• Άνδρες αστοί: μακρύς χιτώνας με πτυχώσεις,
μπότες δερμάτινες το χειμώνα, ανατολίτικα
παπούτσια το καλοκαίρι
• Άνδρες χωρικοί: φορούν στιχάρια (χιτώνες) χωρίς
μανίκια, με ζώνη, ξυπόλυτοι ή με παπούτσια που
ανοίγουν πίσω

14. Γυναικεία ενδυμασία
• Γυναίκες: φορούν στιχάριο και από πάνω ιμάτιο
(μανδύα) με μακριά μανίκια. Καλύπτουν το
κεφάλι. Τους αρέσουν οι κομμώσεις κ το
μακιγιάζ
• Όλοι αγαπούν τα κοσμήματα

15. Η διατροφή
• Διατροφή ↔ Νηστεύουν
• ↔ υποφέρουν από επιδρομές
• ↔ υποφέρουν από καταχρήσεις
των δυνατών κ αξιωματούχων
↔ υποφέρουν από επιδημίες και
θεομηνίες
Κατά τα άλλα έχουν αδυναμία στο φαγητό.
Το γεύμα περιλαμβάνει ορεκτικά, κρέατα, ψάρια,
γλυκά και κρασί

16. Η ψυχαγωγία
• Ιππόδρομος!  αρματοδρομίες,
•  θρησκευτικές πομπές
•  δημόσιες τελετές
•  θεατρικές παραστάσεις
•  λαϊκά προγράμματα
• απόκριες: μεταμφιέζονται και κάνουν παρέλαση
• Νέα σελήνη: ανάβουν φωτιές και πηδούν οι νέοι
• Επαρχία: ετήσια πανηγύρια  μαζεύουν
μάγους, αστρολόγους, θεραπευτές,
θαυματοποιούς

17. Τοιχογραφία με απόδοση του ψαλμού 'Αινείται τον Κύριον εν χορδαίς και
οργάνοις' όπου εικονίζονται γυναίκες να χορεύουν και μουσικοί να παίζουν
λαϊκά όργανα, 18ος αι., Άγιον Όρος, μονή Μεγίστης Λαύρας, παρεκκλήσιο
Κουκουζέλισσας.

19. Ο μοναχισμός
• Μοναχισμός: αναχώρηση στην έρημο ή άλλο
ακατοίκητο μέρος μακριά απ’ τους ανθρώπους
=> μοναχοί, αναχωρητές, ερημίτες, ασκητές
• Οι μοναχοί υπέβαλαν το σώμα σε δοκιμασίες:
νηστεία, συνεχή προσευχή, αϋπνία
• 4ος
αι, Αίγυπτος  μοναχικό κίνημα: 2 μορφές:
• Α. μοναχική (Άγιος Αντώνιος)
• Β. κοινοβιακή (ιδρυτής, Παχώμιος)
• Εξαπλώνεται το κίνημα στην Εγγύς Ανατολή και
όλο τον χριστιανικό κόσμο

20. Ο Άγιος Αντώνιος
http://www.omhksea.org

21. Dali, οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου

22. Κοινοβιακός μοναχισμός
• Ίδρυση μοναστηριών => καλύτερη οργάνωση
• Ηγούμενος: υπεύθυνος για την τήρηση των
κανόνων
• Μετά την αναστήλωση εικόνων  μεγάλη ακμή
μοναστηριών  αύξηση του αριθμού τους
• Άγιο Όρος: το πιο σημαντικό μοναστικό κέντρο
(9ος
αι. και εξής)
• Βασίλειος Α’, Νικηφόρος Φωκάς, Ιωάννης
Τζιμισκής, κ.α.  παραχωρούν προνόμια στα
μοναστήρια του Αγίου Όρους

23. Άγιο Όρος

24. Καλή σας μέρα!