Politismos vyzantiou

1. Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

2. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
Α: Γάμος
• Απαγόρευση γάμου σε:
α) κορίτσια κάτω από τα 12
β) αγόρια κάτω από τα 14
• Μετά την τέλεση των αρραβώνων
→ προγαμιαίο συμβόλαιο για την
προίκα της νύφης
• Γαμήλιο γλέντι μόνο με συγγενείς
και φίλους του γαμπρού
• Δικαίωμα στο διαζύγιο

3. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
Β: Η θέση της γυναίκας
• Περιορισμένη κοινωνική ζωή
• Κυρίαρχος ρόλος στην οικογενειακή
ζωή
• Έξοδοι: α) με καλυμμένο πρόσωπο
β) οι πλούσιες με συνοδεία
δούλου
γ) μη συμμετοχή σε δημόσιες
τελετές
• Μετά τον 11ο αιώνα → πρόσβαση
στα κοινά και στην παιδεία

4. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑΗ ΖΩΗ
Γ: Παιδί
• Ονοματοδωσία → έπαιρνε το
όνομα του πατέρα σε γενική
• Καθιέρωση επωνύμου
• Φροντίδα από την οικογένεια
• Συμπάθεια από το κράτος
• Πρώτα χρόνια ζωής στην
οικογένεια, πρώτα γράμματα στο
σχολείο

5. ΣΧΟΛΕΙΟ
• Δύο κύκλοι σπουδών: α) γραμματιστής → 7 χρονών
β) γραμματικός → 12 χρονών
• Διδασκόμενα μαθήματα: ανάγνωση, γραφή, γραμματική, ρητορική,
φιλοσοφία, αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία, μουσική, Όμηρος,
κλασικοί συγγραφείς
• Δίδακτρα μαθητών → πόροι σχολείων
• Ορφανά → δωρεάν σχολεία
• Πανεπιστήμιο → όσοι είχαν την οικονομική δυνατότητα

6. ΣΧΟΛΕΙΟ

7. ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ
ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ, ΘΑΝΑΤΟΣ
• Ύπαρξη γιατρών ανάλογα με
τον πληθυσμό
• Επισκέψεις γιατρών σε
σπίτια
• Ανταγωνισμός μαγείας και
ιατρικής
• Εκκλησία → ίδρυση
πτωχοκομείων και
ορφανοτροφείων

8. ΚΑΤΟΙΚΙΑ
• Κατοικίες πόλεων: α) κεντρική αίθουσα → υποδοχή
β) ισόγειο → τζάκι, κουζίνα, πλυσταριό, λουτρό, εικονο-
στάσιο, παρεκκλήσι
γ) πέτρινες ή ξύλινες κολώνες
• Άλλες πόλεις, φτωχοί χωρικοί: α) άθλιες κατοικίες
β) ελάχιστες έως ανύπαρκτες ανέσεις
γ) μικρά σπίτια
• Ευκατάστατοι: α) διώροφα σπίτια
β)ισόγειο → κοτέτσι
γ) πάνω όροφος → δωμάτιο οικογένειας
• Μεγαλοκτηματίες: επαύλεις μακριά από χωριά

9. ΚΑΤΟΙΚΙΑ
Βυζαντινή κατοικία

10. ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΜΟΔΑ
• Ενδιαφέρον σε μόδα και κοσμήματα
• Αστοί: χιτώνες με πτυχώσεις,
δερμάτινες μπότες τον χειμώνα,
ανατολίτικα παπούτσια
• Χωρικοί: χιτώνες χωρίς μανίκια,
μακριές βράκες, ξυπόλυτοι ή
φορούσαν εξώπτερνα
• Γυναίκες: μανδύας που κάλυπτε και
το κεφάλι, μακιγιάζ, φροντίδα
μαλλιών
• Πλούσιες: πολυτελή ενδυμασία,
μεταξωτά και λινά

11. ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
• Ιεροτελεστίες, θρησκευτικές,
κοινωνικές, λαϊκές γιορτές
• Κάτοικοι πρωτεύουσας:
ιππόδρομος :α) αρματοδρομίες
β) άλλες εκδηλώσεις
• Απόκριες: παρέλαση
μεταμφιεσμένων
• Επαρχία → ετήσια πανηγύρια με
μάγους, αστρολόγους,
θεραπευτές, θαυματοποιούς

12. ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ
• Αναχώρηση σε κάποιο έρημο μέρος
• Μοναχικό κίνημα από την Αίγυπτο (4ος
αιώνας) → 2 μορφές: α) μοναχική, β)
κοινοβιακή
• Εξάπλωση σε όλο τον χριστιανικό κόσμο,
Εγγύς Ανατολή
• Κοινοβιακός μοναχισμός → μοναστήρια
• Επικεφαλής μοναστηρίου → τήρηση
κανόνων
• Ακμή μετά την αναστήλωση των
εικόνων
• Μοναστικό κέντρο → Άγιο Όρος

13. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
• Δύο είδη: α)
λειτουργική και β) μη
λειτουργική

14. ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
• Σημαντικοί
εκκλησιαστικοί
συγγραφείς
• Αγιολογία
• Θρησκευτικά κινήματα:
α) μυστικισμός β)
ησυχασμός

15. ΛΟΓΙΑ ΚΟΣΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
• Αρχές 7ου αιώνα → Γεώργιος Πισίδης → κατορθώματα αυτοκράτορα Ηρακλείου
• Κοσμικό ποιητικό μνημείο → Ελληνική Ανθολογία
• 11ος αιώνας → έπος ΄΄ Βασίλειος Διγενής Ακρίτας ΄΄
• Διάσωση κλασικών γραμμάτων
• 9ος αιώνας → πατριάρχης Φώτιος
• 10ος αιώνας → Αρέδας, Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας
• Φώτιος και Αρέδας → διακεκριμένοι εκπρόσωποι κλασικών γραμμάτων
• Ιστοριογραφία
• Χρονογραφία

16. ΔΗΜΩΔΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
• 10ος αιώνας →
ακριτικά
τραγούδια
• Σηματοδοτείται η
νεοελληνική
δημοτική ποίηση

17. Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
• 12ος αιώνας → δημώδης
λογοτεχνία
• Θεόδωρος Πρόδρομος
(Πτωχοδρόμος) : α) λογοτεχνικά
έργα
β) πτωχοδρομικά
• Εποχή Παλαιολόγων → έμμετρο
ιπποτικό μυθιστόρημα

18. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
• Μελέτη Ελλήνων
φιλοσόφων
• Απομάκρυνση από την
αρχαία θρησκεία →
περιορισμοί στην
ενασχόληση με την
θρησκεία

19. ΕΠΙΣΤΗΜΗ
• Κλασικός κόσμος: αγάπη για γνώση και πνευματική δραστηριότητα
• Ο έντονος θρησκευτικός χαρακτήρας δεν ευνόησε την ανάπτυξη των φυσικών
επιστημών
• Ίδρυση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων: α) Πατριαρχική Ακαδημία
(Θεολογική Σχολή)
β) Πανδιδακτήριο (Πανε-
πηστήμιο Κωνλης)
γ) Πανεπιστήμιο Μαγναύρας
δ) Διδασκαλείο Νόμων
• Δίκαιο → ιδιαίτερη ανάπτυξη
• Ιατροί, αστρονόμοι, μαθηματικοί, λόγιοι, φιλόσοφοι
• Ενδιαφέρον για την Γεωγραφία

20. ΕΠΙΣΤΗΜΗ

21. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
• Εφευρέσεις: α) υγρό πυρ
β) οπτικός τηλέγραφος
• Αξιοποίηση ναυτικής
τεχνολογίας
• Γνωστότερο πολεμικό
πλοίο → δρόμων

22. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Βασιλική με τρούλο ή τρουλαία βασιλική
Αγία Σοφία

23. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
• Μακεδονική Δυναστεία → Σταυροειδής με τρούλο
Καπνικαρέα

24. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
• Αγιορείτικο τρικόγχος
Καθολικό Ι.Μ. Καρακάλλου

25. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
• Πεντάτρουλος
βυζαντινή εκκλησία Παντάνασσας

26. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
• 11ος αιώνας → οκταγωνικός
Άγιοι Θεόδωροι

27. ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
• Η γλυπτική δεν ευνοήθηκε
• Τοιχογραφίες, ψηφιδωτά
• Τυπικό σχήμα στην εικονογράφηση: στην κορυφή
του τρούλου ο Παντοκράτορας περιστοιχισμένος
από αγγέλους και προφήτες, στην αψίδα του Ιερού η
Θεοτόκος ανάμεσα στους αρχαγγέλους Μιχαήλ και
Γαβριήλ, στα λοφία του τρούλου οι 4 Ευαγγελιστές
και στους τοίχους οι Άγιοι και οι Μάρτυρες

28. ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

29. ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ, ΜΙΚΡΟΤΕΧΝΙΑ,
ΜΙΚΡΟΓΛΥΠΤΙΚΗ, ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ
• Οι μικρογραφίες διακοσμούν
χειρόγραφα
• Αξιόλογη παραγωγή
εκκλησιαστικών και κοσμικών
έργων μικροτεχνίας και
μικρογλυπτικής
• Νομίσματα: α) έργα μικροτεχνίας
β) ιστορικές πηγές

30. ΜΟΥΣΙΚΗ
• Πρώτοι χριστιανικοί αιώνες → απλή λειτουργική ποίηση και μουσική
• Μετά την επικράτηση του χριστιανισμού → ύμνοι πιο σύνθετοι
• Εκκλησιαστική μουσική: μονοφωνική, φωνητική
• Σημειογραφία → αλφαβητική
• Ανάπτυξη κοσμικής μουσικής
• Μουσικά όργανα σε διασκεδάσεις
• Αλληλεπίδραση λαϊκής και θρησκευτικής μουσικής

31. ΜΟΥΣΙΚΗ

32. • Η μαθήτρια του Β’5
Αλεξάνδρα Ντρέλλια