Πολιτισμός Βυζαντίου

1. Σ Α Β Β Α Ζ Ε Μ Π Ι Λ Α Β 2
ΕΡΑΓΑΣΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

2. Η καθημερινή ζωή στο βυζάντιο

3.  ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
 ΓΑΜΟΣ
 Απαγόρευση γάμου των κοριτσιών κάτω των 12
των αγοριών κάτω των 14
 Με την τελετή αρραβώνα σχετικά με την προίκα της νύφης (και τα δώρα του
γαμπρού)
 Γαμήλιο γλέντι με συγγενείς και φίλους του γαμπρού
 Ύπαρξη δυνατότητας διαζυγίου

4.  Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
 Περιορισμένη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή
 Κυρίαρχος ρόλος στην οικογενειακή ζωή
 Έξοδοι Καλλυμένο πρόσωπο
Οι πλούσιες με συνοδεία δούλου
Απαγόρευση συμμετοχής σε δημόσιες τελετές
 Μετά τον 11 αιώνα: Ελεύθερη πρόσβαση στα κοινά και την παιδεία

5.  ΠΑΙΔΙ
 Πρόσθεση ονόματος πατέρα σε πτώση γενική
 Φροντίδα Φροντίδα από την οικογένεια
Καθησύχαση από την μητέρα με παραμύθια και αφηγήσεις
 Αντιμετώπιση παιδιού με συμπάθεια
 Μάθηση γραμμάτων μετά τα πρώτα χρόνια της ζωής του

6.  ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
 Εκπαιδευτικό σύστημα
 Ακολουθούσε δυο κύκλους σπουδών : Γραμματιστή και Γραμματικού
 Πρώτος κύκλος από περίπου 7 ετών και ο δεύτερος από 12 ετών
 Μαθήματα : ανάγνωση,γραφή,γραμματική,ρητορική,φιλοσοφία,
αριθμητική,γεωμετρία,αστρονομία και μουσική.

7.  ΠΟΡΟΙ
 Τα σχολεία λειτουργούσαν από τα δίδακτρα των μαθητών
 Δωρεάν σχολεία για ορφανά
 Με οικονομική δυνατότητα όποιος μπορούσε συνέχιζε στο πανεπιστήμιο

8.  ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
 Οι βυζαντινοί είχαν οργανώσει ιατρικές υπηρεσίες
 Νοσοκομείο σε κάθε πόλη και γιατροί ανάλογα με τον πληθυσμό της
 Γιατροί δέχονταν ασθενείς στο ιατρείο αλλά έκαναν επισκέψεις και στα σπίτια
των ασθενών
 Ανταγωνισμός μεταξύ μαγείας και ιατρικής
 Πτωχοτροφείο και ορφανοτροφείο σε κάθε πόλη συντηρούμενα από την
εκκλησία

9.  ΣΠΙΤΙΑ
 Οικοδομούνταν γύρω από κεντρική
αίθουσα
 Το ισόγειο των σπιτιών διέθετε δωμάτιο
με τζάκι,λουτρό και παρεκκλήση
 Πέτρινες ή ξύλινες κολώνες
 Οι φτωχοί ζούσαν σε άθλιες κατοικίες με
ελάχιστες ανέσεις
 Τα σπίτια των χωρικών αποτελούνταν
μόνο από ένα στεγασμένο δωμάτιο
 Οι ευκατάστατοι ζούσαν σε διάφορα
σπίτια
 Χρήση ισογείου σαν στάβλος ή αποθήκη
 Οι μεγαλοκτηματίες της επαρχίας ζούσαν
μακριά από χωριά σε πολυτελείς επαύλεις

10.  ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΜΟΔΑ
 Οι αστοί φοράγανε μακρύ χιτώνα με πολλές πτιχώσεις
μπότες δερμάτινες (χειμώνα)
ανατολίτικα παπούτσια (καλοκαίρι)
 Τα στιχάρια των χωρικών ήταν αμάνικα και ζωσμένα ως την μέση
 Οι βράκες ήταν μακριές ως τον αστράγαλο
 Κυκλοφορούσαν ξυπόλιτοι
 Οι γυναίκες φορούσαν πάνω από το στιχάρι ιμάτια που κάλυπτε το κεφάλι
 Οι γυναίκες μακιγιάρονταν και φρόντιζαν τα μαλλιά τους
 Οι πλούσιες φορούσαν μεταξωτά και λινά

11.  ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
 Ιεροτελεστίες: Θρησκευτικές
Κοινωνικές
Λαϊκές γιορτές
 Διασκέδαζαν στον ιππόδρομο
 Γίνονταν : Θρησκευτικές πομπές
Δημόσιες τελετές
Θεατρικές παραστάσεις
 Πραγματοποίηση αποκριάτικων παρελάσεων και άλμα πάνω από τις φωτιές στους
δρόμους
 Άφθονο κρασί και φαγητό στις ταβέρνες
 Ετήσια πανηγύρια στην επαρχία
 Συγκεντρώσεις : μάγων,αστρολόγων,θεραπευτών και θαυματοποιών

12.  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ
 Μορφές : Ερήμου,αναχώρησης
 Ονομασίες: Μοναχοί
Αναχωρητές
Ερημίτες ή Ασκητές

13.  ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
 ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
 Είδη: Λειτουργική και μη Λειτουργική

14.  ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
 Αντιλήψεις: Αιρέσεις
Δογματικές διαμάχες
 Συμβολή: Αγιολογίας
Μυστικισμού
Ησυχασμού

15.  ΛΟΓΙΑ ΚΟΣΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
 Μορφές λογοτεχνίας: Κοσμική
Λειτουργική
Θρησκευτική
 Κυριότερος εκπρόσωπος Γεώργιος Πισίδης
 Κυριότερο ποιητικό μνημείο Ελληνική Ανθολογία
 Βυζαντινοί συνέχισαν την αρχαία παράδοση
 Σημαντικό έργο του έπους Βασίλειος Διγενής Ακρίτας
 Επιρροές πληθυσμών στις δύο πλευρές
 Διάσωση κλασσικών γραμμάτων
 Ίδρυση βιβλιοθηκών και εργαστηρίων αντιγραφής

16.  Προσπάθειες φιλοσόφων, ιστορικών, ρητόρων και γραμματικών μίμησης
ύφους και γλώσσας των Αρχαίων
 Σχολαστική μελέτη και κέρδος υποστηρικτών αρχαιομάθειας
 Πατριάρχης Φώτιος πρωταρχικό ρόλο πνευματικής άνθησης και διάσωση
αρχαίας κληρονομιάς
 Αρέθας διακεκριμένος εκπρόσωπος κλασικών γραμμάτων
 Επίδοση Ιστοριογραφίας και Χρονογραφίας
 Έλληνες ιστοριογράφοι πρότυπα βυζαντινών ιστορικών

17.  ΔΗΜΩΔΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
 10ο αιώνα ακριτικά τραγούδια

18.  ΠΟΙΑ ΑΞΙΑ ΕΧΕΙ ΓΙΑ ΕΜΑΣ Ο
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
 Εποχή παλαιολόγων στο ιπποτικό μυθιστόρημα σε δημώδη γλώσσα
 Χαρακτηριστικό ιστορικό ποίημα <<Το χρονικόν του Μορέως>>

19.  ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
 Έργα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων Πλάτωνα και Αριστοτέλη

20.  ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
 Θρησκευτικός χαρακτήρας δεν ευνόησε τις φυσικές επιστήμες
 Αγάπη βυζαντινών για την γνώση και την πνευματική δραστηριότητα
 Σημαντικότερες εφευρέσεις εποχής: Υγρό πυρ
Οπτικός τηλέγραφος
 Βυζαντινό εμπορικό πλοίο: 21 μέτρα μήκος , πλάτος 7 μέτρα και χωρητικότητα
50 τόνων

21.  ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΡΥΘΜΟΙ
 Αρχιτεκτονική μορφή : βασιλική με τρούλο
 Μετά την εικονομαχία επικράτησε ο σταυροειδώς με τρούλο
 Παραλλαγές: αγιορείτικος
πεντάτρουλος
οκταγωνικός
 Κόσμηση εσωτερικών χώρων με: τοιχογραφίες , ψηφιδωτά , ανάγλυφες
παραστάσεις , έργα ξυλογλυπτικής και φορητές εικόνες

22.  ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
 Η γλυπτική ευνοήθηκε από την εκκλησία
 Μορφές έκφρασης εσωτερικού χώρου: τοιχογραφίες και ψηφιδωτά
 Διακόσμηση τοιχογραφιών και φορητών εικόνων σε εποχή οικονομικής κρίσης
 Εικονογράφηση του Παντοκράτορα στην κορυφή του τρούλου
 Στην αψίδα του Ιερού η Θεοτόκος ανάμεσα στους Μιχαήλ και Γαβρηίλ
 Στους τοίχους οι Άγιοι και οι μάρτυρες
 Οι μορφές παρουσιάζονται λιπόσαρκες σε όρθια και μετωπική στάση
 Βυζαντινός καλλιτέχνης: αποφυγή αυστηρών κανόνων
χρησιμοποίηση στοιχείων κλασικής τεχνοτροπίας

23.  ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ,ΜΙΚΡΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ
ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ
 Διακόσμηση χειρόγραφων με εικόνες που ονομάζονταν μικρογραφίες
 Λίγα έργα μνημειακής ζωγραφικής
 Παραγωγή εκκλησιαστικών έργων μικρογραφίας και μικρογλυπτικής
 Τα νομίσματα είχαν αισθητική αξία και τα εξέταζαν ως έργα μικροτεχνίας

24.  ΜΟΥΣΙΚΗ
 Πρώτοι χριστιανικοί αιώνες λειτουργική ποίηση και μουσική
 Ύμνοι με εγκωμιαστικό περιεχόμενο για τον Θεό
 Δημιουργοί λειτουργικών ποιημάτων: ποιητές,υμνογράφοι
μελωδοί,μελοποιοί
 Εκκλησιαστική μουσική: μονοφωνική , φωνητική , σημειογραφία , αλφαβητική
 Λειτουργικό δράμα μορφής ιερής ακολουθίας
 Ανάπτυξη θρησκευτικής και κοσμικής μουσικής που αποτελεί συνέχεια αρχαίας
ελληνικής παράδοσης
 Προσαρμογή γαμήλιων και άλλων ασμάτων κοινωνικού περιεχομένου στη νεα
πίστη
 Ορχήστρες κρουστών , πνευστών και έγχορδων