ΥΛΙΚΟ

1. ΜΟΔΑ - ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ
«Υπάρχει μια άστατη, γεμάτη πειρασμούς Θεά, φανταστική στα γούστα της,
παιχνιδιάρα στο στολισμό της… κάθε εποχή φαίνεται να φεύγει, επιστρέφει
όμως ανατέλλοντας πάλι.. Πρωτέας είναι ο πατέρας της, το όνομά της Μόδα..»
ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ
«Συγκεντρώθηκε πάλι για να γράψει ένα
από τα καλοπληρωμένα άρθρα του που
είχε φτάσει με τον καιρό να τα πιστεύει!»
ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ
Ενδεικτική προλογική σκέψη (με παραδείγματα):
Περιοδικά μόδας, επιδείξεις μόδας, μοντέρνα αντικείμενα, μοντέρνα μουσική, μοντέρνες
αντιλήψεις, μοντέρνα εμφάνιση, μοντέρνοι άνθρωποι, «η τελευταία λέξη της μόδας» αποτελούν
ενδεικτικά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν ότι η μόδα αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της ζωής
του σύγχρονου ανθρώπου..
Ανάλυση της έννοιας - ορισμός
Η μόδα, ως παροδικός τρόπος ζωής – η λέξη προέρχεται από τη λατινική modus: τρόπος - ,
σχετίζεται, θεωρητικά τουλάχιστο, με το σύγχρονο, το ωραίο ή και το πρακτικό..
Στην πράξη, όμως, πολλά από τα στοιχεία της δεν είναι ούτε καινούργια, αφού επαναλαμβάνονται
περιοδικά, με μικρές έστω αλλαγές, αλλά ούτε και ωφέλιμα, καθώς συχνά δεν εξυπηρετούν, δε
διευκολύνουν και δεν είναι χρήσιμα..
Παράγοντες που επηρεάζουν και δημιουργούν τη μόδα
Η μόδα είναι κοινωνικό φαινόμενο.. Επομένως, οτιδήποτε επηρεάζει τη δομή και την εξέλιξη μιας
κοινωνίας επηρεάζει και τη μόδα:
 Οι αισθητικές αντιλήψεις κάθε εποχής, όπως αυτές διαμορφώνονται από τα κυρίαρχα ρεύματα
στις εικαστικές τέχνες, στο θέατρο και στον κινηματογράφο..
 Η πολιτική κατάσταση και τα ιδεώδη που εκφράζονται από αυτήν.. σε φιλελεύθερα και
δημοκρατικά πολιτεύματα το ένδυμα έπαψε να είναι σύμβολο ταξικών διακρίσεων, έγινε απλό και
λειτουργικό (βέβαια, η μόδα εξυπηρετεί πια τον αποπροσανατολισμό της κοινωνίας από τα
πολιτικά δρώμενα και συντελεί στην καταναλωτική αποχαύνωση), σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε
την εποχή της αριστοκρατίας..
 Η θρησκεία και η ηθική.. για παράδειγμα, ο πουριτανισμός επηρέασε ουσιαστικά τη μόδα και το
ένδυμα παρουσιάζεται αυστηρό και συντηρητικό.. Το ίδιο ισχύει σήμερα και για το γυναικείο
ένδυμα σε μουσουλμανικές χώρες..
 Η οικονομική κατάσταση μιας κοινωνίας και η ανταπόκριση των μελών της στις επιταγές της
μόδας..
 Τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, που μαζί με τη μόδα προωθούν τον καταναλωτισμό..
 Οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν σε μια χώρα..
Γιατί οι άνθρωποι σπεύδουν να συμμορφωθούν με τις επιταγές της μόδας;
Πολλοί άνθρωποι σπεύδουν να συμμορφωθούν με όσα η μόδα επιτάσσει.. Οι λόγοι που ωθούν τους
ανθρώπους σε μια τέτοια συμπεριφορά είναι ψυχολογικοί, κοινωνικοί, αισθητικοί και οικονομικοί:
↘ Η μόδα ικανοποιεί την επιθυμία ή την ανάγκη του ανθρώπου για ανανέωση, έστω και εξωτερική,
επιφανειακή..

2. ↘ Κολακεύει τη φιλαρέσκειά του, προσφέροντάς του αυτοπεποίθηση και την αίσθηση διάκρισης
και επιβεβαίωσης..
↘ Το καινούργιο, επώνυμο και καλαίσθητο προϊόν δημιουργεί ευχάριστη διάθεση, λειτουργεί ως
αντίρροπη δύναμη στην πεζότητα και στην ανία της καθημερινότητας και δρα αγχολυτικά –
εκτονωτικά (δεν πρέπει να λησμονείται ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής με τους εξαντλητικούς
ρυθμούς, την υπερεργασία και τις ποικίλες υποχρεώσεις αναζητά διόδους αποφόρτισης)..
↘ Η μίμηση.. Αυτή είναι πιο εμφανής στους νέους που μιμούνται τα πρότυπα ή τα είδωλά τους ως
προς την εμφάνιση και τη συμπεριφορά τους, θεωρώντας ότι το μοντέρνο ταυτίζεται με το νέο, το
προοδευτικό, το αντικομφορμιστικό..
↘ Οι κοινωνικές αντιλήψεις για το τι είναι ωραίο, αποδεκτό και γοητευτικό σε ό,τι αφορά την
εμφάνιση, τη συμπεριφορά και γενικά τον τρόπο ζωής.. Είναι άλλωστε αποδεκτό ότι ο άνθρωπος
είναι κοινωνικό ον.. επιδιώκει λοιπόν μέσω της υιοθέτησης των τάσεων της μόδας να ενταχθεί
ευκολότερα στις διάφορες κοινωνικές ομάδες και να αποφύγει την απομόνωση και την
περιθωριοποίηση..
↘ Συχνά μέσα από την εκζήτηση της μόδας επιδιώκεται η κοινωνική διάκριση (θέση, επάγγελμα,
ιδιότητα).. όποιος δύναται να ακολουθεί διαρκώς τα νέα δεδομένα της μόδας αποδεικνύει την
οικονομική του ευχέρεια.. έχουν, μάλιστα, διαμορφωθεί και συγκεκριμένα «στυλ», για παράδειγμα
το στυλ του επιχειρηματία ή του διανοούμενου.. έτσι, ο σύγχρονος άνθρωπος ανταποκρίνεται και
στο ανταγωνιστικό πλαίσιο ζωής..
↘ Τα καταναλωτικά πρότυπα (ΜΜΕ), η διαφήμιση και τα οικονομικά συμφέροντα των
βιομηχανιών ασκούν πλύση εγκεφάλου στους πολίτες, δημιουργώντας τους την ψευδαίσθηση της
αναγκαιότητας ενστερνισμού των επιταγών της μόδας..
Οι επιπτώσεις στη ζωή του ανθρώπου, όταν σπεύδει να ακολουθήσει με κάθε
τίμημα τη μόδα:
☹ Αλλοτρίωση.. Χάνει ο άνθρωπος την ελευθερία του να ρυθμίζει τη ζωή του σύμφωνα με την
κρίση του και τις πραγματικές ανάγκες του, και χειραγωγείται..
☹ Ομοιομορφία, μαζοποίηση.. ισοπεδώνεται η διαφορετικότητα και η προσωπικότητα -
μοναδικότητα του καθενός..
☹ Κενοδοξία, εφόσον το ενδιαφέρον του ανθρώπου περιορίζεται στην εντύπωση που θα
προκαλέσει με την εμφάνισή του και όχι με τα ουσιαστικά προτερήματα (πνευματικότητα, ήθος,
εσωτερικότητα) της προσωπικότητάς του, τα οποία όσο δεν καλλιεργούνται τόσο ατονούν..
☹Οικονομική αφαίμαξη – αδυναμία αποταμίευσης.. πολλές φορές μάλιστα το άτομο εξωθείται και
σε δανεισμό προκειμένου να ανταποκριθεί στις αγορές του (καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές
κάρτες)..
☹ Άγχος, εάν δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της μόδας..
αίσθηση κατωτερότητας – μειονεξίας έναντι όσων δύνανται να την ακολουθήσουν.. αναπτύσσονται
μέχρι και αισθήματα φθόνου / ζήλειας.. προωθείται ο ανταγωνισμός..
☹Καταναλωτισμός.. υλιστική προσέγγιση της ζωής.. αδιαφορία για πνευματικές – ηθικές αξίες και
τον πολιτισμό (ανούσια αξιοποίηση του χρόνου και πτώση της ποιότητας του βίου..).. μη ενεργός
συμμετοχή στα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα – κοινά (αποπροσανατολισμός, διευθέτηση των
εξελίξεων βάσει των συμφερόντων των λίγων)..
Τα κριτήρια που καθορίζουν τη στάση μου απέναντι στη μόδα:
♦ Να μη χάνεται η φυσικότητα, η αυθεντικότητα της προσωπικότητάς μου..
♦ Να ανταποκρίνεται στην προσωπική μου αντίληψη για το ωραίο..
♦ Να μην προκαλώ εντύπωση με μια εκκεντρική, όσο με μια διακριτική, καλά επιμελημένη
εμφάνιση..
♦ Οι οικονομικές μου δυνατότητες..
♦ Αν με εξυπηρετεί στην πράξη, αν είναι άνετη..
⇒ επομένως, δεν αγνοούμε παντελώς τις τάσεις της μόδας ούτε και γινόμαστε πειθήνια όργανά
της.. διατηρούμε την ταυτότητά μας και ό,τι από τα μοντέρνα στοιχεία συνάδει μ’ αυτή και την
αναδεικνύει το υιοθετούμε (παν μέτρον άριστον)..