1. ΟΜΑΔΑ Α΄: ΕΦΗΒΕΙΑ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: (σελ. 126-127 σχολικού βιβλίου)
Οι παρακάτω μαρτυρίες προέρχονται από συνεντεύξεις με εφήβους που «μιλούν» για
διάφορα θέματα, που τους απασχολούν, π.χ. για την εφηβεία, για την εμφάνισή τους, για τη
σχέση τους με τους γονείς τους και γενικότερα με τους ενηλίκους.
Εφηβεία είvαι η ηλικία που τρέμεις να ζήσεις την κάθε αποτυχία. Κι αυτό είναι
δύσκολο, παρ' όλο που ξέρουμε ότι εκείνο που μας κάνει να μεγαλώνουμε και να ωριμάζουμε
είναι οι δυσκολίες.
Η εφηβεία είναι μεγάλη ευτυχία. Υπάρχουν μερικοί που μπλοκάρονται. Εγώ το βρίσκω
υπέροχο να μπορούμε να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, όπως οι μεγάλοι. Δεν έχουμε όμως
καμία ευθύνη. Πρέπει να πω ότι οι γονείς μου είναι άνετοι και θα ήθελα να κρατήσει αυτό.
Απαίσιος, νιώθω απαίσιος, με σπυράκια, φρίκη. Μου φαίνεται πως όλοι με κοιτούν. Δεν
ξέρω πια τι στιλ να βρω, για να είμαι καλύτερος ή για να κρυφτώ. Δεν ξέρω, ελπίζω ότι όλα θα
περάσουν και γρήγορα, γιατί φτάνει... Οι γονείς λένε –τέλος πάντων, η μητέρα μου– όλα θα
περάσουν, περιμένοντας όμως κάτι τέτοιο, εκεί να δεις άγχος!
Θα 'θελα οι γονείς μου να ήταν πιο συχνά στο σπίτι, για να συζητούσαν μαζί μου και να
ενδιαφέρονταν περισσότερο για μένα. Αντί γι' αυτό, εδώ και χρόνια, ο πατέρας μου γυρίζει το
βράδυ, διαβάζει την εφημερίδα του, τρώει με τη μητέρα μου κι εμένα, και συζητά μαζί της
(όταν συζητά μαζί της...) χωρίς ν' ασχολείται με μένα. Και τους λέτε αυτούς γονείς; Εγώ
πάντως όχι. Εάν τουλάχιστον με βρίζανε...
Οι ενήλικοι... Τα όνειρά τους είναι σβησμένα ή δεν έχουν τη δύναμη να τα
πραγματοποιήσουν. Τα λόγια τους με φοβίζουν, γιατί πολύ συχνά μιλούν μόνο με το μυαλό
τους και όχι με την καρδιά τους. Όταν όμως ξεσπούν, δεν ξέρουν από μέτρο... Κι εμείς, οι
έφηβοι, αγωνιζόμαστε με λύσσα, παρά την αδυναμία μας, ν' αλλάξουμε κάτι σ' αυτό τον
πλανήτη, που σιγά σιγά φθίνει.
Μερικούς ενηλίκους τους βλέπω σαν φίλους, σαν ανθρώπους στους οποίους μπορείς να πεις
τα μυστικά σου, να ζητήσεις συμβουλές. Άλλοι είναι πιο απόμακροι, μένουν στον κλειστό για
τον έφηβο κόσμο τους. Η πρώτη κατηγορία ενηλίκων θα 'θελα να μείνει όπως είναι, όλο
κατανόηση κι επιθυμία για επικοινωνία. Η δεύτερη θα 'θελα να εξελισσόταν προς την καλή
κατεύθυνση και, κυρίως, οι ενήλικοι να πάψουν να μιλούν για την κρίση της εφηβείας και να
τη σχολιάζουν διαρκώς, σαν αυτοί να μην την πέρασαν. Αυτούς πάντως που απεχθάνομαι είναι
οι ενήλικοι –ή μάλλον αυτοί που θεωρούν τον εαυτό τους ενήλικο– αλλά που είναι ακόμα
ανώριμοι και κάνουν τους σπουδαίους. Μα γιατί οι σχέσεις ανάμεσα στους ενηλίκους και τους
εφήβους να είναι τόσο δύσκολες;
ΑΚΟΥΣΤΕ: http://www.youtube.com/watch?v=Dt8B5xre0c8 (Η εφηβεία σε δύο λεπτά)
ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ:
1. Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν οι έφηβοι στη σύγχρονη εποχή; Ποιο (ποια) από
αυτά θεωρείτε το σημαντικότερο (-α); Καταγράψτε τις απόψεις σας σε μια online
παρουσίαση prezi (http://prezi.com/)
1

2. 2. Γράψτε μια σελίδα στο ημερολόγιό σας ξεκινώντας: «Καλό μου ημερολόγιο, κάθε
μέρα παρατηρώ τον εαυτό μου να αλλάζει...». (Συνέχισε).
Καλό μου ημερολόγιο, κάθε μέρα παρατηρώ τον εαυτό μου να αλλάζει. Βλέπω το σώμα
μου να αλλάζει όψη: βγάζω σπυράκια, μεγαλώνουν τα μέρη του σώματός μου, δεν μου
κάνουν πια τα παπούτσια και τα ρούχα που φορούσα. Επιπλέον αλλάζω και μέσα μου.
Πολλές φορές μαλώνω με τους γονείς μου για ασήμαντους λόγους, κάτι που δεν έκανα
παλιά και έπειτα ξεσπάω κλαίγοντας. Από τότε που μπήκα στην εφηβεία θέλω να περνάω
πιο πολύ χρόνο με τους φίλους μου παρά να είμαι με τους γονείς μου ή να διαβάζω.
Τελικά έχω αλλάξει πολύ μεγαλώνοντας, και ελπίζω να μου βγει σε καλό…
3. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:
Μεγαλώνουμε αναπτυσσόμαστε
μπλοκάρονται μπερδεύονται
ευθύνη
αρμοδιότητα
στιλ
εμφάνιση
άγχος
στρες
ξεσπούν
ξεθυμαίνουν
απόμακροι
απομονωμένοι
κρίση
κλονισμός
ανώριμοι
ανεύθυνοι
σχέσεις
σύνδεσμοι
4. Σε άρθρο που θα δημοσιευτεί στο ιστολόγο του μαθήματος να παρουσιάσετε τα
όνειρα που κάνετε ως νέοι για το μέλλον, τόσο το προσωπικό όσο και το συνολικό, και
να εκθέσετε τα χαρακτηριστικά της ηλικίας σας στα οποία θα στηριχτείτε για την
υλοποίηση των ονείρων σας. (περίπου 300 λέξεις)
Τα όνειρα ενός νέου…
Οι νέοι συχνά είναι ονειροπόλοι. Ένας από αυτούς κι εγώ, κάνω τα δικά μου προσωπικά
όνειρα για το μέλλον. Θα ήθελα να γυρίσω όλο τον κόσμο, να μάθω πολλά πράγματα για
τους άλλους πολιτισμούς, να ασκώ ένα επάγγελμα που θα μου αρέσει και θα μου
εξασφαλίζει παράλληλα τα χρήματα για να ζήσω.
Τα όνειρά μου όμως δεν αφορούν αποκλειστικά εμένα. Επιθυμία μου θα ήταν να βοηθάω
ανήμπορους ανθρώπους, δηλαδή άτομα που ζουν στο δρόμο ή δεν έχουν τα απαραίτητα
αγαθά, προσφέροντάς τους στέγη και τροφή. Θα ήθελα ακόμη να βοηθώ ανθρώπους που
αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, δίνοντας αίμα και τυχόν όργανα που θα μπορούσα να
προσφέρω.
Για να επιτύχω αυτούς τους στόχους μου, θα στηριχτώ στα εφόδια της ηλικίας μου.
Αρχικά, με την επιμονή μου, βασικό χαρακτηριστικό των εφήβων, θα προσπαθώ να
επισημάνω όλες τις παραμέτρους των προβλημάτων με σκοπό να τα λύσω. Παράλληλα με
την επίμονη διάθεση, θα στηριχτώ στην προθυμία μου για έρευνα. Με αυτό το εφόδιο, που
διακρίνει κάθε έφηβο, θα αναλύσω σε βάθος τα προβλήματα που προκύπτουν, θα ερευνήσω
και θα ανακαλύψω αλήθειες, που μπορεί να οδηγήσουν σε λύσεις των προβλημάτων της
κοινωνίας. Στο αγώνα μου αυτό θα με βοηθήσει η κοινωνικότητά μου και η τάση μου να
κάνω νέους φίλους - συνοδοιπόρους στη ζωή μου και στην πραγματοποίηση των ονείρων
μου. Έτσι με τα τρία αυτά χαρακτηριστικά μου, την επιμονή, την επιθυμία για έρευνα και
2

3. την τάση για επικοινωνία με συνομήλικους και τη συντροφικότητα, πιστεύω ότι θα οδηγηθώ
στην εκπλήρωση των στόχων μου.
Ελπίζω κάποια μέρα τα όνειρά μου να γίνουν πραγματικότητα και να ζήσω τη ζωή μου
όπως εγώ θέλω…
Χρήστος Ράπτης, Δήμητρα Οφλίδου, Γεωργία Σφόλια, Παναγιώτης
Τριανταφυλλίδης
ΟΜΑΔΑ Β΄: ΠΡΟΤΥΠΑ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ Νίκος Δήμου
Τι ισχύει στη σημερινή μας κοινωνία; Τι πρότυπα μπορούν να ακολουθήσουν τα παιδιά
μας;
Γιατί, είτε το θέλουμε είτε όχι, τα πρότυπα είναι απαραίτητα. Όταν ξεκινάμε μια πορεία,
κάπου θέλουμε να φτάσουμε. Η εξέλιξη χρειάζεται ένα μοντέλο, ένα υπόδειγμα, ένα
(αριστοτελικό) τέλος. Εκτός βέβαια αν δεν πρόκειται για κίνηση παρά για σημειωτόν επί
τόπου.
Στα χρόνια της νιότης μου θαυμάζαμε ανθρώπους. Σήμερα νομίζω πως αυτό το αίσθημα
είναι άγνωστο. Άλλωστε, κι αν κάποιος μοιάζει άξιος θαυμασμού, οι ρυπαρογραφικές
φυλλάδες αναλαμβάνουν να τον απομυθοποιήσουν αμέσως. Τον σκεπάζουν με λάσπη από
την κορυφή ως τα πόδια — κι άντε, μετά, να τον θαυμάσεις!
Θα μου πείτε, ότι η παλιά, αστική κοινωνία ήταν γεμάτη από πλαστά είδωλα. Πως πολλοί
από τους τότε θαυμαζόμενους ήταν απατεώνες, κουφοί, φαύλοι. Συμφωνώ. Αλλά θα
αντιτείνω πως καλύτερα (και) μερικά πλαστά είδωλα παρά καθόλου είδωλα.
Γιατί χωρίς πρότυπα δεν πάμε πουθενά!
(Το ίδιο σκέπτομαι, τον τελευταίο καιρό, για τους αστικούς “καλούς τρόπους”. Ξέρω πως
ήταν ψεύτικοι, πως βασίζονταν σε μια σύμβαση. Αλλά κουράστηκα πια να με σπρώχνουνε,
να με τσαλαπατάνε, να με “κόβουνε” στο οδήγημα. Και αναφωνώ: καλύτερα ψεύτικοι καλοί
τρόποι παρά καθόλου τρόποι!).
Ναι, χωρίς πρότυπα δεν πάμε μπροστά. Δεν υπάρχει η “τελική αιτία”, το κίνητρο που μας
κινεί. Δεν έχουμε κάτι προς το οποίο να τείνουμε, που να μας οδηγεί.
Παραμένουμε στο τέλμα και στο “καλά είμαι εδώ”. Ιδανικό μας γίνεται το βόλεμα, η
λούφα και η ξάπλα.
Ποιους ζηλεύει ο σύγχρονος Έλληνας; Σε ποιων τη θέση θα ήθελε να είναι; Ποιους,
ενδόμυχα η φανερά, θαυμάζει; Σίγουρα εποφθαλμιά τον πλούτο — αλλά τα ΕΤΟΙΜΑ
λεφτά. Να τα κληρονομήσει, όχι να τα φτιάξει. (Ο παλιός αυτοδημιούργητος χαιρόταν τη
δημιουργία — τον πλούτο δεν προλάβαινε να τον ζήσει!). Άλλοι θέλουν αξιώματα και
εξουσία και δόξα, αλλά κι αυτά απ' έξω, έτοιμα. Δι' απονομής!
Γι αυτό, όταν επιθυμούν το χρήμα, πρότυπο δεν είναι πια ο επιχειρηματίας, αλλά ο
κομπιναδόρος, ο απατεών που πλουτίζει γρήγορα και άκοπα. Όταν σκέπτονται, αξίωμα,
πρότυπο είναι ο δημόσιος υπάλληλος που προάγεται αυτόματα, χωρίς να διακινδυνεύει,. Ή,
ακόμα περισσότερο, ο κομματικός παράγων, που γίνεται σύμβουλος, γενικός διευθυντής
οργανισμού, ακόμα και υπουργός, με μια απλή απόφαση.
3

4. Αλλά, βέβαια, ούτε ο κομπιναδόρος, ούτε ο κομματόσκυλος μπορούνε να αποτελέσουν
πραγματικά πρότυπα. Δεν έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν, να γεμίσουν μια νεανική ψυχή,
να εμψυχώσουν. Είναι μοντέλα βολέματος, και όχι ιδανικά. Έτσι, αν εξαιρέσει κανείς
μερικούς ποδοσφαιριστές και τραγουδιστές (εφήμερα είδωλα), οι νέοι μας σήμερα ζούνε
χωρίς πρότυπα. Δεν πιστεύουν, δεν θαυμάζουν, δεν αξιολογούν. Όλα είναι λίγο-πολύ ίδια,
αδιάφορα.
“Ντάξει, μωρέ, ντάξει...”.
Σε έναν τέτοιο κόσμο, χωρίς σημεία αναφοράς, χωρίς σαφείς προσανατολισμούς, έχουν
πια μόνον οδηγό τις επιθυμίες, τους φόβους, τα ένστικτα τους. Αντιδρούν παρορμητικά και
άτσαλα. Άγονται και φέρονται από τους δημαγωγούς που καθησυχάζουν και κολακεύουν τη
μετριότητα.
Οι νέοι μας: τα μεγάλα θύματα μιας ανεύθυνης πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας, που
χρόνια τώρα καλλιεργεί την ιδεολογία του Λαϊκισμού και το ευαγγέλιο της μη προσπάθειας.
Που αρνείται κάθε πρότυπο, σαν αντιλαϊκό και ελιτίστικο.
Και μας βυθίζει, κάθε μέρα περισσότερο, στο τέλμα.
11.10.1987
ΑΚΟΥΣΤΕ: http://www.youtube.com/watch?v=Rz3TXLJ-QwE (Ποιά είναι τα νέα
είδωλα; (η γνώμη του ΑΦΙΣΟΡΑΜΑ)
ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ:
1. Ποια πρότυπα υιοθετούν οι νέοι; Ποια είναι η σημασία των αληθινών προτύπων
στις μέρες μας; Ποιες αρνητικές επιδράσεις ασκούν τα είδωλα στους νέους;
Καταγράψτε τις απόψεις σας σε μια online παρουσίαση prezi (http://prezi.com/)
2. Να γράψεις μια υποθετική συνέντευξη, που θα επιθυμούσες να πάρεις από κάποιο
πρόσωπο που θαυμάζεις. Σκέψου: ποιες ερωτήσεις θα του έκανες;
Εγώ: Γεια σας, κύριε Σάκη Ρουβά. Είμαστε εδώ για να σας κάνουμε κάποιες ερωτήσεις
σχετικά με τα σημερινά πρότυπα που κυριαρχούν, κυρίως, στις μικρότερες ηλικίες.
Σ.Ρ.: Καλησπέρα σας! Βεβαίως, θα απαντήσω σε οποιαδήποτε ερώτηση θέλετε. Χαρά μου
άλλωστε…
Εγώ: Πιστεύετε ότι ως πρότυπο επηρεάζετε τους νέους, ειδικά στον τρόπο ντυσίματος ή
συμπεριφοράς;
Σ.Ρ.: Ως κάποιο βαθμό, ναι. Αυτό το καταλαβαίνω σε κάποιες δημόσιες εμφανίσεις μου,
στις οποίες πολλοί νέοι έρχονται και μου λένε ότι είμαι το είδωλό τους και ότι θέλουν να
μου μοιάσουν.
Εγώ: Θεωρείτε ότι αυτά τα ιδανικά που προβάλλει η σύγχρονη ελληνική κοινωνία είναι
απαραίτητα; Ιδιαίτερα τώρα με την κρίση που επικρατεί, αυτά τα είδωλα μας βοηθάνε να
ξεχαστούμε για λίγο;
Σ.Ρ.: Κατά τη γνώμη μου, κάποιοι άνθρωποι επιδιώκουν να ξεφύγουν από τη δύσκολη
καθημερινότητα, προσπαθώντας να βρουν ένα μέσο διασκέδασης ή να προσκολληθούν σε
είδωλα που ανταποκρίνονται στα δικά τους σχέδια για το μέλλον.
Εγώ: Μερικές φορές -τις περισσότερες θα έλεγα- όταν ένας νέος εντυπωσιάζεται από
κάποιον διάσημο, που έχει δόξα και χρήματα, θέλει να ταυτιστεί με αυτόν, με αποτέλεσμα
να οδηγηθεί σε ακραίες συμπεριφορές. Πιστεύετε ότι γι’ αυτό ευθύνονται οι ίδιοι οι νέοι
άνθρωποι ή οι διάσημοι;
4

5. Σ.Ρ.: Θα έλεγα ότι και οι δύο πλευρές ευθύνονται. Από τη μια οι νέοι επιβραβεύουν τη
δόξα και το χρήμα, που συχνά συνοδεύεται από υποκρισία και ψεύδος, με αποτέλεσμα να
δημιουργείται σύγκρουση μεταξύ των ανθρώπων και να επικρατεί μια διαλυτική τάση στην
κοινωνία. Όλη αυτή η κατάσταση όμως ξεκινάει από την προβολή των διασημοτήτων στην
τηλεόραση και σε διαφημίσεις. Μέσα από αυτήν, οι άνθρωποι θεωρούν ότι θα πρέπει να
μοιάσουν στα προβαλλόμενα πρόσωπα, με αποτέλεσμα να οδηγούνται συχνά σε ακραίες
συμπεριφορές.
Εγώ: Σας ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σας. Ήταν πολύ χρήσιμα όσα μας είπατε…
3. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:
πρότυπα
μοντέλα
θαυμάζαμε
απολαμβάναμε
απομυθοποιήσουν
αποκαθηλώσουν
πλαστά
ψεύτικα
εξουσία
κράτος
δόξα
φήμη
εμπνεύσουν
παροτρύνουν
ιδανικά
αξίες
εμψυχώσουν
ενθαρρύνουν
ιδεολογία
τα «πιστεύω»
4. «Οι νέοι ισχυρίζονται ότι ενδιαφέρονται για το πρωτότυπο και το διαφορετικό,
που θα φέρνει τη δική τους σφραγίδα. Αν όµως παρατηρήσουμε τη ζωή τους, θα
διαπιστώσουµε ότι, κατά κανόνα, ο ένας αντιγράφει τον άλλον. Πού οφείλεται αυτό το
φαινόµενο και πώς µπορούν οι νέοι να διατηρήσουν τον αυθορµητισµό και την
ταυτότητά τους ενταγµένοι σε µια οµάδα; Θεωρήστε ότι το κείµενο θα δηµοσιευθεί στο
ιστολόγιο του μαθήματος (300 λέξεις).
Διατήρηση ταυτότητας (;)
Στη σημερινή εποχή οι νέοι ισχυρίζονται ότι ενδιαφέρονται για το πρωτότυπο και το
διαφορετικό που φέρνει τη δική τους σφραγίδα. Αν παρατηρήσουμε όμως τη ζωή τους, θα
διαπιστώσουμε ότι ο ένας αντιγράφει τον άλλον.
Το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ο κυριότερος είναι αναμφίβολα το
διαδίκτυο. Το ίντερνετ, και ιδιαίτερα τα κοινωνικά δίκτυα, φέρνουν τους ανθρώπους πιο
κοντά, αλλά τελικά συντείνουν στη μαζικοποίησή τους, επειδή αυτοί δεν έχουν μάθει να
κάνουν τα πάντα με μέτρο. Μέσω του διαδικτύου, επειδή ακριβώς οι άνθρωποι λειτουργούν
σαν μάζα και όχι ως μεμονωμένες προσωπικότητες, βρίσκουν την ευκαιρία οι μεγάλες
εταιρείες, οι πολυεθνικές, να πλασάρουν το καταναλωτικό πρότυπο που κάθε φορά ταιριάζει
καλύτερα στα οικονομικά τους συμφέροντα. Έτσι, πείθουν τους νέους ότι είναι «κομμένο
και ραμμένο στα μέτρα τους», για να το υιοθετήσουν. Χρησιμοποιώντας λοιπόν
«ψευτοπρότυπα», καθώς οι άνθρωποι δεν έχουν αληθινά πρότυπα να ακολουθήσουν,
οδηγούν τους ανθρώπους στην κατεύθυνση που αυτοί θέλουν, γιατί σαφώς οι νέοι συχνά
έχουμε χάσει την κριτική μας σκέψη και δε φτάνουμε σε δικά μας συμπεράσματα, αλλά
προτιμούμε τις έτοιμες πληροφορίες. Άλλες φορές είμαστε τόσο τεμπέληδες που έχουμε
πάψει να σκεφτόμαστε, καθ’ όσον και οι κυβερνώντες, αυτοί που μας εξουσιάζουν, δε
θέλουν να σκεφτόμαστε. Έτσι ο κόσμος έχει στερέψει από πρότυπα και ιδέες. Δεν έχει
ταυτότητα.
5

6. Ένας ακόμη παράγοντας που οδήγησε τους νέους σε αυτήν την κατάσταση μιμητισμού
είναι η τηλεόραση. Αυτή με την προβολή πολλών εκπομπών, στις οποίες παρουσιαστές και
συμπαρουσιαστές είναι πανομοιότυπα ντυμένοι, συμπεριφέρονται το ίδιο, ακούνε την ίδια
μουσική και έχουν το ίδιο στιλ, καθοδηγεί τα νεαρά άτομα στη μαζοποίηση. Οι
παρουσιαστές, που είναι καλά αμειβόμενοι, γιατί «ξημεροβραδιάζονται» στο χαζοκούτι
εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των ισχυρών, θεωρούνται από πολλούς από εμάς τους νέους
«ανώτεροι»· κακώς βέβαια. Στην προσπάθειά μας να τους μιμηθούμε σε όλα, καταλήγουμε
συχνά να αντιγράφει ο ένας τον άλλο.
Προς το παρόν αυτή η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Η σημερινή γενιά των νέων έχει
ήδη πέσει στην παγίδα των πολυεθνικών· υπάρχει όμως ελπίδα, με λίγη τύχη και τη
συνδρομή του εκπαιδευτικού συστήματος, τέτοιες καταστάσεις να αποφευχθούν στο μέλλον,
και οι επόμενοι νέοι να ζήσουν σε έναν καλύτερο κόσμο. Ο μιμητισμός είναι σαν ένας ιός, ο
οποίος, αφού προσβάλλει έναν οργανισμό καταπολεμάται με φαρμακευτική αγωγή και τότε
ο οργανισμός θα επανέλθει στο φυσιολογικό του. Στην περίπτωση που ερευνούμε το
φάρμακο είναι η συμμετοχή των νέων σε ομάδες. Τα νεαρά άτομα μπορούν να συμμετέχουν
σε πάσης φύσεως ομάδες, όπως σε αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους. Σε αυτές τις
ομάδες καλλιεργούνται οι αξίες και τα ιδανικά, αναδεικνύονται τα σωστά πρότυπα που
λείπουν δυστυχώς από τους νέους. Σε αυτές, οι νέοι βρίσκουν την ευκαιρία να περάσουν το
χρόνο τους δημιουργικά, να κάνουν κάτι που αγαπούν, να αναπτύξουν τη δική τους
προσωπικότητα, να γίνουν κυρίαρχοι του εαυτού τους, να διατηρήσουν τον αυθορμητισμό
και την ταυτότητά τους, όσο είναι νέοι.
Κατεξοχήν οι νέοι θα πρέπει να ονειρεύονται να αλλάξουν τον κόσμο, γιατί ο χρόνος
τιμωρεί και η φύση ανακυκλώνει την πλάση. Ό,τι είναι νέο τώρα, θα γίνει παλιό, και κάτι
νεότερο θα έρθει στη θέση του. Μέχρι να φτάσει εκείνη η στιγμή, δεν θα πρέπει να
αντιγράφουμε ο ένας τον άλλο, αλλά θα πρέπει να νιώθουμε ξεχωριστοί, γιατί είμαστε
ξεχωριστοί. Δε χρειάζεται ν’ αφήσουμε τις πολυεθνικές, που ιδρύονται και πτωχεύουν, να
διαμορφώνουν τα πρότυπα που εμείς ακολουθούμε. Είμαστε νέοι!
Ελένη Σαμαρά, Ιφιγένεια Τζίνου, Γρηγόρης Οφλίδης, Τάσος Σιδηρόπουλος
ΟΜΑΔΑ Γ΄: ΧΑΣΜΑ ΓΕΝΕΩΝ
6

7. ΔΙΑΒΑΣΤΕ:
"Η κοινωνία μας έχει φτάσει σε πολύ άσχημο επίπεδο. Βρισκόμαστε χωρίς ομπρέλα
στην καταιγίδα. Ειδικά για εμάς τους «νέους», τους «νέους» που μας παρουσιάζον
δίχως όραμα, δίχως μέλλον, συνέχεια μπροστά από έναν υπολογιστή, με ελλιπείς
γνώσεις.
Και ίσως να μην έχουν και απόλυτο άδικο. Πιθανότατα έχουν δίκιο. Αυτό που
προβληματίζει όμως είναι το γιατί γίνεται αυτό και το ποιος είναι υπεύθυνος. Μήπως το
προκαλούμε οι ίδιοι οι νέοι; Μήπως μέσα σε αυτό το ξακουστό χάσμα γενεών
συμπεριλαμβάνεται και η πλήρης αδιαφορία για συγκεκριμένα ζητήματα; Μήπως οι νέοι
...του σήμερα είναι διαφορετικοί από τους νέους του χθες; Μάλλον όχι...
Μάλλον φταίει η σαπίλα αυτής της κοινωνίας η οποία έχει εισχωρήσει σε κάθε μέρος της.
Οι νέοι έχουν φωνή. Η φωνή αυτή όμως πνίγετε σκόπιμα και καθημερινά από «αυτούς».
Ποιοι είναι «αυτοί»; Είναι οι ομάδες ανθρώπων αυτές που δεν μπορούμε να κατονομάσουμε,
γιατί βρίσκονται παντού. Είναι αυτοί που μας κυβερνούν τυπικά και άτυπα, είναι αυτοί που
βρίσκονται δίπλα μας ινκόγκνιτο και μας επηρεάζουν.
Είναι οι γνωστοί, βολεμένοι πολιτικοί, οι μπλεγμένοι ή τσαλακωμένοι από σκάνδαλα,
«άξιοι» συνεχιστές των εκάστοτε προκάτοχων τους που αδιαφορούν πλήρως για την παιδεία.
Είναι τα ΜΜΕ τα οποία προβάλλουν μονόπλευρες ιστορίες, μισές αλήθειες, τα οποία
συγχέουν τα παιδιά που βγαίνουν στον δρόμο να φωνάξουν για τα δικαιώματα τους με τους
«γνωστούς-άγνωστους», με τους «κουκουλοφόρους» υπηρετώντας συμφέροντα και
προσπαθώντας να αποκρύψουν τα πραγματικά γεγονότα. Την αλήθεια. Είναι τα σχολεία μας
τα οποία έχουν απολέσει τον ανθρωπιστικό, ηθικοπλαστικό, μορφωτικό χαρακτήρα τους και
έχουν θέσει ως κύριο μέλημα τους την απομνημόνευση, την γνωστή «παπαγαλία», πυλώνα
πλέον της εκπαίδευσης και ασπίδα των μέτριων.
Τα παιδιά μαθαίνουν από την ηλικία των 6 ετών που αρχίζει η εκπαίδευση τους να
γίνονται «μηχανές». Οι καθηγητές με την σύγχρονη διδασκαλία αποθεώνουν τη μετριότητα
και έτσι από το σχολείο βγαίνουν άνθρωποι δίχως κριτική σκέψη, ανίκανοι να διακρίνουν το
σωστό από το λάθος, εγκλωβισμένοι σε αποτυχημένα τεχνάσματα και αργότερα υποχείρια
του φίλου τους, του εργοδότη τους, του κράτους. Είναι η ίδια η οικογένεια, που ταλανίζεται
καθημερινά από πάσης φύσεως προβλήματα.
Ο Νίκος Αλατάς σε ένα άρθρο του ανέφερε: «Οι γονείς μας κατηγορούν ότι έχουμε
απολέσει τον προσανατολισμό μας και οι παππούδες το αποδίδουν στο ότι δεν έχουμε ζήσει
κατοχές και χούντες. Δεν θα κρατήσω τα προσχήματα: Εμένα μου φαίνεται πιο εύκολο να
είσαι τσαμπουκάς και μαχητής όταν ο εχθρός φορά στολή με νεκροκεφαλές, πάρα όταν
βρίσκεται παντού γύρω σου και παίρνει εναλλάξ τις μορφές όλων των φίλων σου» και
κλείνει λέγοντας «Οι παλιότερες γενιές τολμούν να κατηγορούν εμάς, τους οπλίτες της
κοινωνίας, ότι είμαστε μαλθακοί.
Κι όμως κανείς δεν έχει το θάρρος να φορέσει την περικεφαλαία της αντίστασης και να
υποδυθεί τον σύγχρονο Λεωνίδα». Και κάτι τέτοιο χρειαζόμαστε πια. Έναν ήρωα. Έναν
στρατηγό να μας καθοδηγήσει. Κάποιον να σώσει τη χαμένη τιμή της γενιάς αυτής. Κάποιος
να κρατήσει ψηλά την αξιοπρέπεια αυτής της κοινωνίας. Οι νέοι είναι διατεθειμένοι να τα
κάνουν όλα αυτά. Είναι διατεθειμένοι να πολεμήσουν για ότι τους ανήκει και ότι είναι
σωστό. Αρκεί μόνο να μην πυροβολούνται τα όνειρα και οι βλέψεις μας και αρκεί να μας
δοθούν καλύτερες συνθήκες εκπαίδευσης, καλύτερες συνθήκες ζωής.
7

8. Οι νέοι είναι έτοιμοι να κάνουν μια απόπειρα ελευθερίας, μια απόπειρα διαφυγής από
αυτά που τους πληγώνουν, από αυτά που προκαλούν όλο αυτήν την καθημερινή και
συνεχιζόμενη κόλαση, από αυτό το σύστημα που τρώει τα παιδιά της...
Σε ένα παράδεισο ελπίζω, θα μαζευτεί η αθωότητα εκεί...Έναν αγώνα συνεχίζω αυτόν που
πίστευες και έπεσες εσύ..."
ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ! - από το troktiko
ΑΚΟΥΣΤΕ: http://www.youtube.com/watch?v=uuQM5VxWR6c (Γυρίζω τις πλάτες μου
στο μέλλον)
ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ:
1. Να αναζητήσετε τους λόγους για τους οποίους εκδηλώνεται το χάσμα των γενεών
και τις συνέπειες που επιφέρει στις σχέσεις γονέων-παιδιών και στην κοινωνία
γενικότερα. Καταγράψτε τις απόψεις σας σε μια online παρουσίαση prezi
(http://prezi.com/).
2. Να γράψετε ένα γράμμα στη μητέρα ή τον πατέρα, στο οποίο θα εξηγείτε πώς θα
θέλατε να είναι η σχέση ανάμεσα σε σας και την οικογένειά σας.
Αγαπημένη μου μητέρα,
Σου γράφω αυτό το γράμμα, γιατί αισθάνομαι ότι οι σχέσεις στην οικογένειά μας έχουν
γίνει δύσκολες. Πιστεύω, μανούλα, ότι με κάποιο τρόπο πρέπει να καλυτερέψουμε αυτές τις
μεταξύ μας σχέσεις. Θα έπρεπε ίσως σαν οικογένεια να μιλάμε περισσότερο για ορισμένα
θέματα, να περνάμε περισσότερο χρόνο μαζί, να τρώμε κάθε μεσημέρι όλοι μαζί, να
πηγαίνουμε ίσως πολλά ταξίδια, και γενικότερα να αφιερώνουμε λίγες ώρες ο ένας για τον
άλλο.
Πιστεύω ακόμη ότι δε χρειάζεται να μαλώνουμε και να πηγαίνουμε κόντρα ο ένας στον
άλλο, αλλά είναι ανάγκη να είμαστε αγαπημένοι. Γιατί αυτή η εχθρική ατμόσφαιρα που
δημιουργείται μας καταβάλει όλους ψυχικά.
Αν μπορούσαμε, μαμά, να τα καταφέρουμε όλα αυτά, θα είμαστε μια περισσότερο
αγαπημένη οικογένεια, και αυτό είναι κάτι που το έχω ανάγκη.
Η κόρη σου
3. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:
χάσμα
κενό
αδιαφορία
απάθεια
μονόπλευρες
μονομερείς
ταλανίζεται
βασανίζεται
κατηγορούν
κακολογούν
μαλθακοί
ευαίσθητοι
θάρρος
τόλμη
πολεμήσουν
αγωνιστούν
διαφυγής
απόδρασης
αγώνα
μάχη
8

9. 4. Στο πλαίσιο μιας σχολικής εκδήλωσης αφιερωμένης στα προβλήματα της νέας
γενιάς καλείστε να αναπτύξετε τις θέσεις σας με θέμα «Ποιου παρελθόντος αρνητές και
ποιου συνεχιστές πρέπει να γίνουν οι σημερινοί νέοι (300 λέξεις).
Αγαπητοί μου συμμαθητές
Όπως γνωρίζουμε η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη στα προβλήματα της νέας γενιάς.
Συχνά οι νέοι κατηγορούνται από τους μεγαλύτερους ότι δεν έχουν ουσιαστικά
ενδιαφέροντα, ότι βγαίνουν συνεχώς έξω, ότι διασκεδάζουν και περνούν το χρόνο τους
άσκοπα μπροστά από τον υπολογιστή. Προσωπικά, δεν είμαι σίγουρη ν’ απαντήσω ποια
γενιά είναι καλύτερη, η σύγχρονη ή η παλαιότερη. Ένα είναι σίγουρο, ότι οι σημερινοί νέοι
πρέπει να συνεχίσουν το θετικό έργο των προγενέστερων αλλά να αρνηθούν και τα λάθη του
παρελθόντος.
Είναι ανάγκη να λογικευτούμε και να καταλάβουμε πως πρέπει να δουλέψουμε σκληρά,
για να αποφοιτήσουμε με καλό βαθμό, ώστε να αποκτήσουμε γνώσεις και εμπειρίες. Δεν
επιτρέπεται να μας επηρεάζουν ασήμαντα ενδιαφέροντα. Χρειάζεται να ασχοληθούμε πρώτα
με τις εργασίες και τις υποχρεώσεις μας, και έπειτα να βρίσκουμε χρόνο για ξεκούραση και
διασκέδαση. Έτσι, θα καταφέρουμε να σπουδάσουμε, και με ένα καλό πτυχίο θα
αναζητήσουμε δουλειά. Πρέπει να επιβιώσουμε μόνοι μας, χωρίς δυσκολίες, ανεξάρτητοι
και περήφανοι για τους εαυτούς μας. Τότε θα είμαστε ικανοί να προσφέρουμε και στους
γύρω μας, και να αποδείξουμε ότι μπορούμε να κάνουμε στην κοινωνία την αλλαγή. Με τον
τρόπο αυτό θα γίνουμε συνεχιστές του καλού παρελθόντος.
Είναι απαραίτητο όμως να γίνουμε και αρνητές του κακού παρελθόντος της
προηγούμενης γενιάς. Πρέπει να αρνηθούμε όσους ασχολούνται με ασήμαντα πράγματα,
είναι αργόσχολοι, ή δεν έχουν γνώσεις, ή πάλι έχουν επιδοθεί στη διαφθορά φερόμενοι
ανέντιμα. Δε λείπουν δυστυχώς, πέρα από τους αδιάφορους και τεμπέληδες, άνθρωποι
ψεύτες, υποκριτές, που έχουν διαπράξει σοβαρές παράνομες πράξεις. Όλους αυτούς,
αγαπημένοι μου συμμαθητές, δεν πρέπει να τους δεχτούμε ως καλό παράδειγμα, γιατί δεν
προσφέρουν τίποτε χρήσιμο στην κοινωνία αλλά αντίθετα τη βλάπτουν σοβαρά.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω πως, αν το επιθυμούμε πραγματικά, μπορούμε να
πάρουμε το σωστό δρόμο, για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματά μας, είτε τα ατομικά, είτε
τα συλλογικά. Οδηγός μας θα είναι το φωτεινό έργο των προγενέστερων αλλά και η
συνειδητοποίηση των λαθών του παρελθόντος και η προσπάθεια αποφυγής τους. Αν
λάβουμε υπόψη μας αυτά, θα βάλουμε τις βάσεις για μια πιο όμορφη ζωή για εμάς και για
τους γύρω μας.
Σας ευχαριστώ…
Κωνσταντίνα Πολυχρονιάδου, Ζωή Σιαγκούρη, Χριστίνα Σιδηροπούλου, Κώστας
Τζοκόις
9

10. ΟΜΑΔΑ Δ΄ : ΑΓΑΠΗ - ΕΡΩΤΑΣ
Γκουστάβ Κλιμτ, «Το φιλί»
ΔΙΑΒΑΣΤΕ:
Αγάπη ή παράφορος έρωτας; (Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια,
Επιστημονική Συνεργάτις Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών & Harvard Medical School,
USA)
Ποιος δεν το έχει αναρωτηθεί, είτε είναι στην αρχή, τη μέση, ή ακόμα και το τέλος
μιας ερωτικής σχέσης; Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην αγάπη και τον παράφορο
έρωτα; Είναι χρήσιμο να το γνωρίζει κανείς αυτό, για να ξέρει ποιο κομμάτι της σχέσης
του χρειάζεται περισσότερη δουλειά...
Ανάλογα με το αν κάποιος νιώθει αγάπη ή τρελό έρωτα, μπορεί να κανονίσει και την
πορεία του, να αντιληφθεί τις λεπτές αποχρώσεις στη σχέση του και να μπορέσει να χαράξει
το μονοπάτι της ζωής του βάσει του τι έχει στα χέρια του και τι ακριβώς επιθυμεί...
Ο παράφορος έρωτας είναι μια ξαφνική λαίλαπα που εισβάλλει ξαφνικά στη ζωή του
ανθρώπου. Είναι το έντονο συναίσθημα της ανάγκης να βρίσκεσαι με το άλλο άτομο, να το
αγγίζεις, να του μιλάς, να το μυρίζεις, να το αισθάνεσαι με όλες σου τις αισθήσεις. Ο
παράφορος έρωτας είναι τόσο έντονος που στο διάβα του παρασέρνει υποχρεώσεις,
καθήκοντα, εργασίες, και καταλύει την έννοια της λογικής. Οι παράφορα ερωτευμένοι
συχνά παραμελούν τους φίλους ή την εργασία τους, παίρνουν παρορμητικά αποφάσεις και
επιδεικνύουν συμπεριφορές άγνωστες μέχρι τότε γι’ αυτούς. Στον παράφορο έρωτα
επικρατεί η φυσική έλξη και το πώς αισθάνεται ο ερωτευμένος. Στον παράφορο έρωτα δε
μπορείς να ζήσεις χωρίς τον άλλο, γιατί σημασία έχει το πώς νιώθεις εσύ, και όχι πώς
αισθάνεται ο άλλος. Πρόκειται για μα ορμονική έκρηξη που σε συνεπαίρνει και σε
στροβιλίζει σε άλλα επίπεδα από τα συνηθισμένα.
Η αγάπη πάλι είναι ένα γλυκό αεράκι από το οποίο περιβάλλεσαι, το αναπνέεις βαθιά
μέσα σου και είναι ζωοδόχος πνοή. Αλλά δεν σε αναποδογυρίζει, δεν σου ανατρέπει τη ζωή.
Η αγάπη αποτελεί τη σταθερά που σε οδηγεί και που δίνει νόημα στη ζωή σου και ότι άλλο
υπάρχει σε αυτή. Στην αγάπη υπάρχει φυσική έλξη αλλά επίσης συνυπάρχει διανοητική και
ψυχική έλξη, και είναι εξίσου σημαντικά τα αισθήματα του/της συντρόφου. Στην αγάπη
μπορείς να ζήσεις χωρίς τον άλλον, διότι το άλλο άτομο έχει αξία μέσα στη σχέση και τιμάς
την αξία και την αυτονομία του. Η αγάπη είναι μια ορμονική συμφωνία που έχει μέσα της
νοιάξιμο, συναισθηματικό ‘δέσιμο’, αφοσίωση και αντοχή στο χρόνο.
Τι επιθυμείτε;
10

11. Ας μην ξεχνάμε ότι «πειρασμός» είναι το άλλο όνομα του παράφορου έρωτα! Και όπως
ξέρουμε, είναι εύκολο να παρασυρθούμε από πειρασμούς. Όχι ότι αυτό είναι κάτι αρνητικό
από μόνο του. Σημασία έχει τι είναι αυτό που αναζητά κανείς στη ζωή του. Το ζήτημα
τελικά είναι τι επιθυμεί καθένας: επιθυμείτε μια μακροχρόνια, ζεστή, ικανοποιητική σχέση;
Τότε δεν ψάχνετε για παράφορο έρωτα! Και αν αυτός σας έχει χτυπήσει την πόρτα, ίσως θα
ήταν χρήσιμο να εξετάσετε που βρίσκεστε, τι θέλετε και να κανονίσετε τις πράξεις και τις
συμπεριφορές σας ανάλογα. Ή μήπως θέλετε πάθος και ένταση; Τότε δεν είστε σε φάση για
ρομαντική αγάπη. Ό,τι και να είναι αυτό που επιθυμείτε, καλό είναι να το θέσετε ξεκάθαρα
στον εαυτό σας για να είστε τίμιοι μαζί του καταρχήν και, στη συνέχεια, και με το άτομο με
το οποίο σχετίζεστε.
Μια άλλη, εξίσου σημαντική παράμετρος με το τι νιώθετε εσείς είναι βέβαια και το τι
αισθάνεται και τι επιθυμεί το άλλο άτομο στη σχέση σας. Αν μπορείτε να διακρίνετε τα
σημάδια που σας φανερώνουν αν το άλλο άτομο είναι παράφορα ερωτευμένο ή αισθάνεται
αληθινή αγάπη, τότε μπορείτε να κρίνετε πώς θέλετε να συνεχίσετε προκειμένου να
αποφύγετε οδυνηρές εκπλήξεις και στεναχώριες. Θυμηθείτε ότι η εξελικτική βιολογία μας
λέει ότι ο παράφορος έρωτας είναι ‘καλωδιωμένος’ να διαρκεί περίπου δύο χρόνια...
ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Α΄ Προς Κορινθίους (σελίδα 131 σχολικού βιβλίου)
Αν μπορώ να λαλώ σε όλες τις γλώσσες των ανθρώπων, ακόμα και των αγγέλων, αλλά δεν
έχω αγάπη για τους άλλους, οι λόγοι μου ακούγονται σαν ήχος χάλκινης καμπάνας ή σαν
κυμβάλου αλαλαγμός. Κι αν έχω της προφητείας το χάρισμα κι όλα κατέχω τα μυστήρια κι όλη
τη γνώση, κι αν έχω ακόμα όλη την πίστη, έτσι που να μετακινώ βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη,
είμαι ένα τίποτα. Κι αν ακόμα μοιράσω στους φτωχούς όλα μου τα υπάρχοντα, κι αν
παραδώσω στη φωτιά το σώμα μου, για να καεί, αλλά δεν έχω αγάπη, σε τίποτα δε με ωφελεί.
Εκείνος που αγαπάει έχει μακροθυμία, έχει καλοσύνη. Εκείνος που αγαπάει δε ζηλοφθονεί.
Εκείνος που αγαπάει δεν κομπάζει ούτε περηφανεύεται. Είναι ευπρεπής, δεν είναι εγωιστής
ούτε ευερέθιστος, ξεχνάει το κακό που του έχουν κάνει. Δε χαίρεται για το στραβό που γίνεται,
αλλά μετέχει στη χαρά για το σωστό. Εκείνος που αγαπάει όλα τα ανέχεται, σε όλα
εμπιστεύεται, για όλα ελπίζει, όλα τα υπομένει.
[Πρωτότυπο κείμενο:
Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς
ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον. καὶ ἐὰν ἔχω προφητείαν καὶ εἰδῶ τὰ μυστήρια πάντα καὶ πᾶσαν
τὴν γνῶσιν, καὶ ἐὰν ἔχω πᾶσαν τὴν πίστιν, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδέν
εἰμι. καὶ ἐὰν ψωμίσω πάντα τὰ ὑπάρχοντά μου, καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου ἵνα
καυθήσωμαι, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι. Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ, χρηστεύεται, ἡ
ἀγάπη οὐ ζηλοῖ, ἡ ἀγάπη οὐ περπερεύεται, οὐ φυσιοῦται, οὐκ ἀσχημονεῖ, οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς, οὐ
παροξύνεται, οὐ λογίζεται τὸ κακόν, οὐ χαίρει ἐπὶ τῇ ἀδικίᾳ, συγχαίρει δὲ τῇ ἀληθείᾳ· πάντα
στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει. Ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει. εἴτε δὲ
προφητεῖαι, καταργηθήσονται· εἴτε γλῶσσαι, παύσονται· εἴτε γνῶσις, καταργηθήσεται. ἐκ
μέρους δὲ γινώσκομεν καὶ ἐκ μέρους προφητεύομεν· ὅταν δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειον, τότε τὸ ἐκ μέρους
καταργηθήσεται. ὅτε ἤμην νήπιος, ὡς νήπιος ἐλάλουν, ὡς νήπιος ἐφρόνουν, ὡς νήπιος
ἐλογιζόμην· ὅτε δὲ γέγονα ἀνήρ, κατήργηκα τὰ τοῦ νηπίου. βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι' ἐσόπτρου ἐν
αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον· ἄρτι γινώσκω ἐκ μέρους, τότε δὲ ἐπιγνώσομαι
καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην. νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δὲ τούτων ἡ
ἀγάπη.]
11

12. ΑΚΟΥΣΤΕ: http://www.youtube.com/watch?v=qcjgyRxWaIc (Γρήγορα η ώρα πέρασε:
Στίχοι: Σαπφώ (μετάφραση Οδυσσέας Ελύτης), Μουσική: Νίκος Ξυδάκης)
ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ:
1. Να αναζητήσετε τις μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται η αγάπη και να επισημάνετε
τη σημασία της αγάπης και του έρωτα στη ζωή των ανθρώπων. Καταγράψτε τις
απόψεις σας σε μια online παρουσίαση prezi (http://prezi.com/).
2. Σκεφτείτε ποιοι άνθρωποι από το περιβάλλον σας (οικογενειακό, σχολικό,
εξωσχολικό) έχουν ανάγκη από ένα μήνυμα αγάπης και γράψτε τους ένα γράμμα.
Μαμά και μπαμπά,
Ήθελα εδώ και καιρό να γράψω ένα γράμμα, λέγοντάς σας ευχαριστώ. Το ξέρω ότι οι
καιροί είναι δύσκολοι και δυσκολεύεστε να αντιμετωπίσετε τα προβλήματα όπως όλοι, αλλά
αυτά που κάνετε για μένα και τον αδερφό μου είναι ήδη πολλά. Επίσης ήθελα να σας πω ότι
κατανοούμε τα πάντα και δε θα ήθελα με τίποτε στον κόσμο να σας δω να στεναχωριέστε.
Είναι ό,τι χειρότερο να ξέρεις ότι οι γονείς σου μέσα τους, δεν είναι αυτό που δείχνουν, διότι
κρύβετε τα πάντα με το γλυκό σας χαμόγελο κάθε πρωί, ενώ οι σκέψεις σας είναι αντίθετες
με το χαρούμενο ύφος σας.
Γι’ αυτό θέλω να είστε σίγουροι ότι θα είμαι δίπλα σας σε ό,τι και αν χρειαστείτε.
3. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:
αγάπη
έρωτας
επιθυμεί
θέλει
αισθάνεσαι
νιώθεις
παρορμητικά ανεξέλεγκτα
παράφορο
έντονο
έκρηξη
λαίλαπα
συνεπαίρνει συγκινεί
νόημα
έννοια
αφοσίωση
προσήλωση
αναζητά
ψάχνει
4. Ακούγεται συχνά ότι στην εποχή μας έχει χαθεί ο ρομαντισμός, η αγνότητα και η
ευαισθησία και ότι, ενώ παλαιότερα οι νέοι έδειχναν μεγαλύτερη υπευθυνότητα και
σοβαρότητα στις σχέσεις τους, σήμερα ακόμα και στον έρωτα επικρατεί η νοοτροπία
του εύκολου, γρήγορου και ανώδυνου πειραματισμού. Να επιχειρηματολογήσετε
εναντίον αυτής της άποψης υπερασπιζόμενοι, σε ένα άρθρο 300 λέξεων, που θα
δημοσιευθεί στο ιστολόγιο του μαθήματος, τον τρόπο με τον οποίο η γενιά σας
αντιλαμβάνεται και βιώνει τον έρωτα.
Νέοι και έρωτας…
Στις μέρες μας ακούγεται συχνά ότι οι σχέσεις των ανθρώπων έχουν αλλάξει αρκετά, έχει
χαθεί η αγνότητα, ο ρομαντισμός, η αγάπη, η ευαισθησία και η κατανόηση. Επηρεασμένοι
12

13. από πολλούς παράγοντες, οι νέοι αδυνατούν να δημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη και υγιή
σχέση.
Παλαιότερα, οι σχέσεις ήταν εντελώς διαφορετικές. Οι νέοι της άλλοτε εποχής
δημιουργούσαν σχέσεις που κατέληγαν σε γάμο και σε οικογένεια. Αυτό συνέβαινε γιατί
μάθαιναν από τις οικογένειές τους να είναι σοβαροί, υπεύθυνοι και ειλικρινείς.
Αντιθέτως στην σημερινή εποχή οι άνθρωποι δυσκολεύονται να συνάψουν σχέση με
προοπτικές, η οποία θα είναι σταθερή, μόνιμη και ίσως εξελιχθεί σε σχέση ζωής. Οι
περισσότεροι, όπως λέγεται, δεν ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την αληθινή αγάπη, να
αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Προτιμούν να δημιουργήσουν, λένε οι μεγαλύτεροι, πολλές
και μικρής διάρκειας σχέσεις, για να αποκτήσουν εμπειρίες. Έχουν τη δυνατότητα μάλιστα
οι σημερινοί νέοι να κάνουν πολυάριθμες γνωριμίες μέσω του internet και συγκεκριμένα του
facebook, το οποίο έχει γίνει αιτία χωρισμού πολλών ζευγαριών ακόμη και οικογενειών.
Έτσι τα νεαρά άτομα επηρεάζονται από τα πρότυπα της ζωής και των σχέσεων που
προβάλλει το διαδίκτυο αλλά και η ελληνική τηλεόραση.
Τα παραπάνω, κατά ένα μέρος, είναι αληθή. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η πιθανότητα ένα
νεαρό ζευγάρι που δημιουργεί μια σχέση στην εφηβεία, να καταλήξει σε σοβαρό δεσμό και
να διατηρηθεί εφόρου ζωής. Ο χαρακτήρας του κάθε ατόμου καθορίζει την μετέπειτα ζωή
του αλλά και καθορίζεται από αυτήν. Για παράδειγμα, βασικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο
ένας νεαρός άνθρωπος αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει τον έρωτα είναι το οικογενειακό
του περιβάλλον. Όπως ανέφερα και προηγουμένως είναι πολλοί οι παράγοντες που δρουν
αρνητικά στην σκέψη των νέων για τον έρωτα, την αγάπη και τους δεσμούς που συνάπτουν.
Ωστόσο υπάρχουν πολλά ζευγάρια που επιδιώκουν την ειλικρινή αγάπη και αυτή είναι
ευδιάκριτη στην σχέση τους, ανεξαρτήτου ηλικίας και ηλικιακής διαφοράς με τον
αγαπημένο τους.
Το ''πρόσωπο'' όμως που παρουσιάζουν πολλά παιδιά στην εφηβεία τους δεν είναι πάντα ο
αληθινός τους εαυτός. Πολλές φορές είτε αντιγράφουν ένα άτομο ή μια συμπεριφορά που
βλέπουν στο internet, είτε προσπαθούν να αποδείξουν ότι είναι καλύτεροι και πιο ''cool'',
όπως υποστηρίζουν. Η αλήθεια όμως είναι ότι και άψογες σχέσεις μπορούν να συνάψουν,
και πολύ σωστοί μπορούν να είναι καθ' όλη την διάρκεια των σχέσεων τους. Απλά πρέπει να
βρουν και να βελτιώσουν τα χαρακτηριστικά τους που δημιουργούν προβλήματα.
Κατά την γνώμη μου είναι αρκετά σημαντικό, όσο και εφικτό, να δημιουργηθούν τέτοιες
σχέσεις, ''σχέσεις αγάπης'' ανάμεσα σε νεαρά άτομα και δεν είναι απαραίτητο να
δημιουργούνται πριν ανούσιες σχέσεις. Επίσης πιστεύω πως οι ίδιοι οι νέοι θα επιθυμούσαν
έναν ολοκληρωμένο παράφορο έρωτα παρά μικρές σταδιακές γνωριμίες...
Χριστίνα Τσιτσιμπή, Ιωάννα Σοφιανού, Σταύρος Φλωράς, Μαρίνος Σιδηρόπουλος
ΟΜΑΔΑ Ε: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ:
Μαθητές, οι πιο σκληρά εργαζόμενοι
Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις
«κανονικές λειτουργίες» του σχολείου. Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν! Οι εξετάσεις
φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό, δηλαδή στα μέτρα των παιδιών. Καθηγητές, γονείς και
13

14. ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα «Δουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατε!». Και τα
παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά. Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του
σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα
αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο. Η εποχή της εφηβείας για τα
ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά
«προσφέρει» και τον πανικό της επιτυχίας. Παιδιά που εργάστηκαν πολύ σκληρά για
πολλούς χειμώνες καλούνται με νηφαλιότητα και ηρεμία να δώσουν τον καλύτερό τους
εαυτό.
Κάποτε σε αυτή την όμορφη, γεμάτη ήλιο χώρα τα παιδιά μεγάλωναν με ασφάλεια και
χαρά. Μπορούσαν να επιστρέψουν από το σχολείο, να πετάξουν την τσάντα στην αυλή και
να τρέξουν στη διπλανή αλάνα για ζωηρό παιχνίδι, ώσπου η φωνή της μαμάς ή της γιαγιάς
θα έριχνε το σύνθημα: «Το φαΐ είναι έτοιμο!». Τότε η αλάνα ερήμωνε, οι μυρωδιές του
κοκκινιστού, του παστίτσιου, του τηγανητού ψαριού και της φρέσκιας σαλάτας ξεχείλιζαν
από τα σπίτια. Μια αισθαντική συμφωνία! Τα παιδιά χαλάρωναν, χόρταιναν και για λίγο η
γειτονιά έβρισκε την ησυχία της, ώσπου οι μαθητές να διαβάσουν, οι γιαγιάδες και οι
παππούδες να πάρουν τον μεσημεριανό υπνάκο τους και οι μαμάδες να ξεκουραστούν με
κάποιο εργόχειρο ή κάποιο βιβλίο. Νωρίς το απόγευμα ξανάρχιζαν οι φωνές των παιδιών
στις αλάνες, το παιχνίδι ζούσε στιγμές μεγαλοπρέπειας, ώσπου σχεδόν νύχτωνε και όλοι
μαζεύονταν στο σπίτι για τα αποχαιρετιστήρια της ημέρας, δηλαδή, μπάνιο, βραδινό και
ησυχία...Αυτή ήταν η εποχή που έβγαλε μεγάλους επιστήμονες, αξιόλογους καλλιτέχνες,
χαρούμενους τεχνίτες και παιδιά γεμάτα όνειρα και φιλοδοξίες.
Σήμερα το σκηνικό έχει αλλάξει. Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο
μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο, είτε με τα πόδια και
πάντοτε με τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με τα σχολικά, για να μπουν πάλι τρέχοντας
στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα
οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες!
Ξένες γλώσσες, αθλητικά, ωδεία, μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το
διάβασμα της επόμενης ημέρας. Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις
και θα πέσει σιωπητήριο. Ώρες δουλειάς: 10-12!
Αυτή είναι η εποχή μας. Η εποχή που φτιάχνει νέους με φοβίες, χωρίς μαλλιά, νέους
ευερέθιστους, χωρίς όνειρα, χωρίς προοπτικές, χωρίς κέφι.Τα παιδιά μας, από πολύ νωρίς,
φοράνε μια αόρατη φόρμα εργασίας που μπαίνει πρωί πρωί και βγαίνει αργά το βράδυ.
Οι γονείς γεμάτοι άγχος και ανησυχίες καταστρώνουν κάθε Σεπτέμβριο το εξαντλητικό
ωράριο των παιδιών τους για τη σχολική χρονιά, φροντίζοντας να μην αφήσουν ούτε ένα
απόγευμα ελεύθερο χωρίς προγραμματισμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα. Οι δικαιολογίες
είναι πολλές και σοβαρές. Οι πιο πολλοί γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά σήμερα πρέπει να
έχουν εφόδια. Γνώσεις, γνώσεις, γνώσεις. Άλλοι πάλι γονείς τρομοκρατημένοι από αυτά που
προσφέρει η τηλεόραση προσπαθούν να ωθήσουν τα παιδιά σε δραστηριότητες προκειμένου
να μην υπάρχει ελεύθερος χρόνος γι' αυτήν. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τα παιδιά μας
καταλήγουν να έχουν μπουχτίσει την οποιαδήποτε οργανωμένη δραστηριότητα και φθάνουν
τελικά σε μια αντιδραστική προεφηβεία και μια επικίνδυνη εφηβεία [...]
Ο δυνατός ανταγωνισμός της εποχής μας, καθώς και η εμμονή μας να γεμίσουμε τη ζωή
μας με υλικά αγαθά, μας κάνουν να ξεχνάμε την παιδαγωγική αξία που έχει το παιχνίδι,
ιδιαίτερα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Ας θυμηθούμε ότι το παιχνίδι δίνει
στα παιδιά τα ουσιαστικά προσόντα για τη ζωή, τα οποία είναι η κοινωνικότητα, η
αυτοεκτίμηση, η αισιοδοξία, η ηρεμία και κυρίως η προετοιμασία για τους κοινωνικούς
14

15. ρόλους που θα παίξουν στην ενήλικη ζωή τους. Χωρίς το παιχνίδι, τα παιδιά παίρνουν
γνώσεις που ποτέ δεν γίνονται βίωμα, δηλαδή εμπειρία.
Αυτό που τελικά θα σφραγίσει τη ζωή του ατόμου είναι η ικανότητά του να χειρίζεται τα
συναισθήματά του, να διαπραγματεύεται αντί να συγκρούεται, να ρισκάρει χωρίς
συναισθήματα πανικού και τελικά να καταφέρνει να γίνεται κατανοητό από το
περιβάλλον. Όλα αυτά συνθέτουν τη συναισθηματική του νοημοσύνη, η οποία είναι μια
ικανότητα που δεν αποκτιέται μέσα από τα βιβλία ούτε μαθαίνεται στα θρανία.
Τα παιδιά χρειάζεται οπωσδήποτε να συμμετέχουν και σε διαδικασίες μέσα στις οποίες θα
αποφασίσουν τα ίδια για τους κανόνες του παιχνιδιού. Όταν βρίσκονται συνεχώς σε
περιβάλλοντα όπου οι κανόνες μπαίνουν από εμάς τους μεγάλους, τότε δεν αναπτύσσουν
την ικανότητά τους για αυτοδιοίκηση και ανεξαρτησία. Αυτό έχει συνέπεια να αισθάνονται
αρκετή ανασφάλεια αποφεύγοντας να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Επίσης, έχει
αποτέλεσμα να εξαρτώνται πολύ από τους γονείς τους, τους οποίους και κατηγορούν ότι
είναι υπεύθυνοι για τυχόν αποτυχίες τους.
Ποια είναι λοιπόν η λύση; Πώς μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας πραγματικά εφόδια
χωρίς να τα εξωθήσουμε σε καταναγκαστικά έργα και χωρίς να τους στερήσουμε τη μαγεία
της παιδικής ηλικίας; Μια βασική συνταγή λέει πως ό,τι προσφέρουμε στα παιδιά ως
ευκαιρία για μόρφωση ή επιμόρφωση θα πρέπει να πλαισιώνεται από συναισθήματα
ευχαρίστησης. Το συναίσθημα της χαράς είναι η πιο σπουδαία παιδική τροφή. Επομένως η
μάθηση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μοιάζει με καταναγκασμό.
Ελαφρώς διασκευασμένο από την εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, Σμαρούλα Παντελή
ΑΚΟΥΣΤΕ: http://www.youtube.com/watch?v=7qcQbE-7r1g (Ελεύθερος χρόνοςΕυσταθία)
ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ:
1. Να αναζητήσετε τους λόγους για τους οποίους περιορίζεται ο ελεύθερος χρόνος
στη σύγχρονη εποχή και να παρουσιάσετε τρόπους δημιουργικής αξιοποίησης του
ελεύθερου χρόνου. Καταγράψτε τις απόψεις σας σε μια online παρουσίαση prezi
(http://prezi.com/).
2. Να γράψετε μια σελίδα ημερολογίου, στην οποία θα καταγράφετε τα
συναισθήματά σας κατά τη διάρκεια μιας ημέρας που δεν είχατε καθόλου ελεύθερο
χρόνο (ή που αξιοποιήσατε δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο σας).
Αγαπητό ημερολόγιο
Αυτή η Παρασκευή ήταν πολύ δύσκολη και βαρετή, θα έλεγα, μέρα. Το πρόγραμμα μου
ήταν παραφορτωμένο και δεν μου έμεινε καθόλου ελεύθερος χρόνος, για να τον αξιοποιήσω
δημιουργικά.
Το πρωί στο σχολείο, στη συνέχεια διάβασμα, φροντιστήριο και έπειτα προπόνηση
εξαντλητική εν αναμονή του αγώνα. Αυτό ήταν κουραστικό και αγχωτικό για μένα, γεγονός
που συμβαίνει και άλλες μέρες της εβδομάδας.
Μου έλειψε ο ελεύθερος χρόνος, γιατί θα μπορούσα να περάσω λίγες ώρες με τους φίλους
μου, να χαλαρώσω διαβάζοντας το αγαπημένο μου βιβλίο ή να κοιμηθώ ξένοιαστος για λίγο,
για να φορτίσω τις μπαταρίες μου.
Ελπίζω αύριο να είναι καλύτερη μέρα. Αυτά για σήμερα αγαπητό μου ημερολόγιο…
15

16. 3. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:
Δουλέψτε
εργαστείτε
αναγκάζονται
υποχρεώνονται
άγχος
στρες
χαλάρωναν
ηρεμούσαν
δραστηριότητες
απασχολήσεις
εξαντλητικό
κουραστικό
προγραμματισμένη οργανωμένη
ελεύθερο
κενό
αυτοεκτίμηση
αυτοσεβασμός
καταναγκασμό
καταπίεση
4. Είναι αλήθεια ότι στη σύγχρονή μας εποχή ο ελεύθερος χρόνος περιορίζεται
δραματικά. Το φαινόμενο αυτό αγγίζει δυστυχώς και τον μαθητικό κόσμο. Από τη
σχολική σας εμπειρία ορμώμενοι να αναφερθείτε στις συνέπειες που επιφέρει το
γεγονός αυτό στους μαθητές. Το κείμενό σας να έχει τη μορφή επιστολής που πρόκειται
να αποστείλετε στον Υπουργό Παιδείας με σκοπό να τον πείσετε να λάβει μέτρα ώστε οι
μαθητές να έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους. (300 λέξεις).
Προς:
Υπουργείο Παιδείας
Μαρούσι Αθήνα
Νέα Πέραμος 14 Ιανουαρίου 2014
Αξιότιμε κ. Υπουργέ
Σας στέλνουμε αυτή την επιστολή για να σας ενημερώσουμε άμεσα για ένα φαινόμενο
που απασχολεί έντονα το μαθητικό κόσμο, την έλλειψη του ελεύθερου χρόνου.
Η ζωή των εφήβων χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις. Δουλεύουν πιο σκληρά από πολλούς
εργαζόμενους αλλά δεν αμείβονται. Κι όμως χρειάζονται πιο πολύ από κάθε άλλη ηλικία τον
ελεύθερο χρόνο· αλλά διαθέτουν ελάχιστο, λόγω της πληθώρας των σχολικών και
εξωσχολικών υποχρεώσεών τους. Μέσα στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που έχουν στη
διάθεσή τους, πρέπει να χωρέσουν όλα όσα είναι ζωτικής ανάγκης για το νέο: η ανεμελιά, το
παιχνίδι, η ξεκούραση, η παρέα, η ψυχαγωγία και η ονειροπόληση. Τα ασφυκτικά χρονικά
όρια δεν αφήνουν περιθώρια για πολλές επιλογές. Γι’ αυτό και ο καθένας διαθέτει τον
ελεύθερο χρόνο του ανάλογα με τις δυνατότητες που του παρέχει η κοινωνία και το
περιβάλλον, και ανάλογα με την ευχέρεια που έχει να αξιοποιεί τις δυνατότητες αυτές.
Με τον ελεύθερο χρόνο εξασφαλίζεται η σωματική χαλάρωση και η ψυχική ηρεμία, διότι
το άτομο αποβάλλει το άγχος που προκαλούν οι εξαντλητικοί ρυθμοί ζωής και
απαλλάσσεται από την κούραση, τη ρουτίνα της καθημερινότητας, τη νευρικότητα και τα
δυσάρεστα συναισθήματα. Οι ώρες του ελεύθερου χρόνου, με άλλα λόγια, αποτελούν μια
καλή ευκαιρία για τον άνθρωπο να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τον εαυτό του, να
ανανεώσει τις δυνάμεις του και να επανακτήσει την ηρεμία του. Έτσι, θα έχει τη δυνατότητα
να καλλιεργήσει το διάλογο και να αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς με την οικογένειά του, ενώ
παράλληλα θα ενισχύσει την επικοινωνία με τους συνανθρώπους του μέσω των
συναναστροφών και των κοινών δραστηριοτήτων. Όμως στη σύγχρονη εποχή ο γρήγορος
ρυθμός ζωής, το έντονο άγχος και η μοναξιά που βιώνει ο νέος των μεγαλουπόλεων
16

17. περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο του ατόμου, που μάταια αναζητά εκτόνωση, ψυχαγωγία και
δυνατότητες για άθληση.
Συνήθως σήμερα οι νέοι έχουν έλλειψη χρόνου επειδή επιβαρύνονται από πολλά
φροντιστήρια, είτε για την διευκόλυνσή τους σε κάποιο μάθημα που είναι αδύνατοι, είτε για
την εκμάθηση πρώτης ή δεύτερης ξένης γλώσσας, όπως είναι τα αγγλικά, γερμανικά ή
γαλλικά. Η εκμάθηση αυτή θεωρείται απαραίτητη στις μέρες μας, γιατί για ένα καλύτερο
μέλλον χρειάζεται να γνωρίζεις το λιγότερο μια ξένη γλώσσα, αν όχι μια δεύτερη. Έτσι οι
σημερινοί νέοι δεν έχουν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους, επειδή την περισσότερη ώρα
ασχολούνται με τα μαθήματα του φροντιστηρίου ή του σχολείου, τα οποία με τον καιρό
ολοένα δυσκολεύουν.
Είναι προφανές άρα ότι επιβαρύνονται πολλαπλά, γεγονός που δημιουργεί αρνητικές
συνέπειες στη ζωή τους. Αντίθετα η χρήση του ελεύθερου χρόνου, όταν μάλιστα επιλέγεται
και οργανώνεται κατάλληλα, δίνει ευχαρίστηση στο νέο αλλά και συμπληρώνει κενά και
ελλείψεις που ενδεχομένως δεν καλύπτονται από τις υποχρεωτικές δραστηριότητες. Έτσι με
σωστή αξιοποίησή του, οι νέοι, πέρα από το ψυχαγωγικό κέρδος, θα συσσωρεύσουν οφέλη
πολιτιστικού, πνευματικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος.
Κ. Υπουργέ, ευχόμαστε να έχετε κατανοήσει πόσο σημαντικός είναι ο ελεύθερος χρόνος
για εμάς τους νέους και γι’ αυτό ελπίζουμε να λάβετε κάποια μέτρα ώστε οι μαθητές να
έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Σας ευχαριστούμε για τον πολύτιμο χρόνο που
διαθέσατε.
Μετά τιμής
Οι μαθητές του Γενικού Λυκείου Νέας Περάμου
Διονύσης Σπυρίδης, Μελίνα Ξανθοπούλου, Μπάμπης Παναγιωτίδης, Ηλίας
Ψουρούκης
17