Στο project της Α΄ Λυκείου στο β΄ τετράμηνο, οι μαθητές του Γυμνασίου Λ.Τ. Μοσχοχωρίου με την κα Μαρία Σίσκου, καθηγήτρια Γαλλικών, ασχολήθηκαν με τη μελέτη της εφηβείας και των προβλημάτων της.

1. ΕΦΗΒΕΙΑ
H εφηβεία είναι η μεταβατική περίοδος μεταξύ
της παιδικής ηλικίας και της ενηλικίωσης,
περίοδος που ακολουθεί τις σωματικές
μεταβολές της ήβης. Οι συμπεριφορές που
εκδηλώνονται είναι η συνέχεια της παιδικής
ηλικίας χωρίς να συμβαίνουν θεαματικές
αλλαγές.

2. ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΤΑΔΙΑ
1ο
στάδιο : 11-14 έτη
Αλλαγές στη συμπεριφορά (ντροπή, αμηχανία,
φόβος, επιθετικότητα, απρόβλεπτες αντιδράσεις).
Διαμορφώνει τις προσωπικές του σεξουαλικές
θεωρίες.
2ο
στάδιο : 14-17
Εμφανίζεται ο ανταγωνισμός με τους γονείς.
Εκδηλώνονται οι παράφοροι έρωτες, καταστάσεις
έντονου πάθους και μικρής διάρκειας.

3. 3ο
στάδιο : 17-19
Σταθεροποίηση της ταυτότητας, εφηβική
ολοκλήρωση. Οι έντονες συγκρούσεις παύουν
και οι απαιτήσεις της ενήλικης ζωής οδηγούν τον
έφηβο να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα.

4. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ
Επιτελείται μια σειρά έντονων και
ραγδαίων αλλαγών στο σωματικό τομέα
(τριχοφυΐα, ακμή, ανάπτυξη οργάνων,
έμμηνος ρύση, παραμόρφωση φωνής),
στον συναισθηματικό τομέα (θλίψη,
μοναξιά, πλήξη), στον ψυχολογικό τομέα
(άγχος, ντροπή) και στον κοινωνικό τομέα
(χαμηλή αυτοεκτίμηση και
αυτοπεποίθηση).

5. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΦΗΒΩΝ
• Eπανάσταση
• Κρίση ταυτότητας και συναισθηματικές
μεταπτώσεις
• Άρνηση
• Τάση για απομόνωση
• Επιζητούν την αυτονομία τους
• Είναι υπερευαίσθητοι
• Είναι ισχυρογνώμονες
• Είναι ρομαντικοί

6. ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
• Λύπη- μελαγχολία
• Φυγή (άρνηση της πραγματικότητας)-ανία
• Η ονειροπόληση
• Έντονος θυμός
• Συναισθηματική απομόνωση-Απάθεια.

7. Mηχανισμοί άμυνας εφήβων
Οι έφηβοι έχουν μερικούς πιο έμμεσους
τρόπους έκφρασης ή χειρισμού
συναισθημάτων για τους οποίους οι γονείς
πρέπει να είναι υποψιασμένοι.
• Εκλογίκευση
• Προβολή
• Μετάθεση – Μετατόπιση
• Αυτοεκτίμηση-Ενθάρρυνση
• Συναισθηματική απομόνωση
• Ονειροπόληση
• Φυγή (άρνηση της πραγματικότητας)

8. Τι μπορούν να κάνουν
οι γονείς για να ενισχύσουν
την αυτοεκτίμηση του εφήβου
• Προσέχετε τι λέτε
• Δώστε το καλό παράδειγμα
• Εντοπίστε και αλλάξτε τις λανθασμένες
αντιλήψεις του παιδιού σας.
• Να είστε αυθόρμητοι και τρυφεροί με το παιδί
• Κάντε θετικά, δίκαια σχόλια

9. ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΙ
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, παρατηρείται μια
διαρκής και έντονη αλληλεπίδραση ανάμεσα
στους γονείς και στους εφήβους που
χαρακτηρίζεται από ανταγωνισμό. Πολλοί γονείς
μην έχοντας συνείδηση της ειδικής αναπτυξιακής
περιόδου στην οποία βρίσκεται το παιδί τους,
απαιτούν από αυτό πράγματα χωρίς να το
διευκολύνουν και χωρίς να του δίνουν το δικό
του χώρο να χειριστεί τις καταστάσεις.Καθώς
μεγαλώνουν οι έφηβοι θέλουν να είναι
υπεύθυνοι για την ζωή και τις πράξεις τους κάτι
το οποίο μπορεί να προκαλέσει συγκρούσεις με
τους γονείς τους, που θα πρέπει να συνηθίσουν
στην ιδέα ότι γίνονται πιο ανεξάρτητοι.

10. ΧΑΣΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ
Μπορούμε να θεωρήσουμε ως χάσμα γενεών
τη διαμορφωμένη κατάσταση στην οποία
παρατηρείται ένα αδιέξοδο στις σχέσεις νέων
και «ώριμων», ένα κενό επικοινωνίας και
ανταλλαγής απόψεων, ένα καθεστώς
αμοιβαίας αντιπαλότητας και καχυποψίας που
αναιρεί κάθε προσπάθεια προσέγγισης και
κατανόησης των μεν από τους δε. Έτσι, οι δυο
γενιές κλείνονται στον εαυτό τους και
επιδίδονται σε μια «πολεμική» η μια εναντίον
της άλλης.

11. ΑΙΤΙΕΣ ΧΑΣΜΑΤΟΣ
• Διαφορά ηλικίας
• Διαφορετικά χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα,
ψυχοσύνθεση, ασχολίες
• Η γοργά εξελισσόμενη-μεταλλασσόμενη
μεταβατική εποχή
• Ταχύτατοι ρυθμοί εξέλιξης-προόδου, αδυναμία
παρακολούθησής τους
• Γρηγορότερη «ωρίμανση» των νέων
• Τάση «υπερπροστατευτισμού»
• Ασυνέπεια-υποκρισία
• Ψεύτικα πολλά μεγάλα λόγια-ρητορισμός

12. • Συμβιβασμός, ελλειψη σεβασμού
• Τάση αμφισβήτησης των πάντων
• Αυθορμητισμός, εγωισμός
• Άγνοια γλώσσας, ιστορίας, παράδοσης
• Αμοιβαία εμπιστοσύνη
• Αμοιβαία καχυποψία, υποψία υπεροχής της
άλλης πλευράς
• Ανταγωνιστική δομή της κοινωνίας
• Αναχρονιστική παιδεία
• Ανεργία
• Γκρέμισμα ηθικών αξιών, προβολή σωστών
προτύπων
• Άσχημος ρόλος Μ.Μ.Ε.
• Αυτογνωσία, αυτοκριτική

13. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΑΣΜΑΤΟΣ
• Τάσεις γρήγορης φυγής, πρόωρης
χειραφέτησης, ανεξαρτητοποίησης
• Εγκατάλειψη γερόντων (γηροκομεία)
• Απομόνωση και των δύο πλευρών στον κόσμο
τους
• Περιθωριοποίηση
• Συμβατικότητα στις κοινωνικές σχέσεις,
ψεύτικες συμπεριφορές, υποκρισία,
καχυποψία
• Απραξία, αδιαφορία για τα κοινά
• Απογοήτευση, ανάπτυξη εσωστρεφών τάσεων
• Ανώμαλη ενηλικίωση & κοινωνικοποίηση νέων

14. • Κλονισμός των θεσμών, προτύπων, αξιών
• Κοινωνικές αταξίες/αναστατώσεις
• Καλλιέργεια εγωιστικών τάσεων,
αντιπαλότητας, ανταγωνισμών, συγκρούσεων,
βίας-επιθετικότητας

15. ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ
• Με την αμφισβήτηση των πάντων από τους
σημερινούς νέους
• Με την άρνηση των παραδοσιακών αξιών από
τη νέα γενιά
• Με ανεξαρτητοποίηση
• Με αμοιβαία καχυποψία, δυσπιστία, υποκρισία
• Με σύγκρουση ανάμεσα στους νέους και τους με
γάλους
• Με «επαναστατική» διάθεση κατά του «παλιού»,
του «κατεστημένου»

16. • Με την έλλειψη σεβασμού απέναντι στα
διαιώματα των νέων από τους μεγαλύτερους
• Με την υπενθύμιση μόνο των υποχρεώσεων
των νέων
• Με έλλειψη διάθεσης για κατανόηση και από
τις δυο γενιές
• Με έλλειψη σεβασμού και σοβαρότητας προς
τους μεγαλύτερους
• Με πνεύμα αλλαγής
• Με αυταρχική συμπεριφορά
• Με προκατάληψη για «άλλη» γενιά

17. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
• Συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας
• Συνειδητοποίηση ανάγκης προσέγγισης,
• Διαλλακτική-υποχωρητική στάση
• Διάλογος
• Παρακολούθηση εξελίξεων εκ μέρους των
μεγάλων, ενημέρωση
• Μείωση συντηρητικότητας και αυταρχικότητας
• Παροχή βοήθειας-προώθηση των νέων

18. • Ειλικρίνεια, συνέπεια λόγων-έργων
• Αμοιβαία εμπιστοσύνη
• Υγιής παιδεία
• Συνεργασία
• Εξάλειψη κοινωνικών αντιθέσεων
• Σωστή κοινωνικοποίηση
• Δημοκρατία-Ελευθερία
• Ουσιαστική επικοινωνία

19. ΦΙΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ
Όταν ο έφηβος λέει τη λέξη φιλία εννοεί τη στενή
σχέση που δημιουργεί με παιδιά της ηλικίας του ή
και μεγαλύτερα από εκείνον, η οποία
χαρακτηρίζεται από υποστήριξη, εμπιστοσύνη,
δέσμευση, μοίρασμα εμπειριών και
συναισθημάτων, στοργή και αμοιβαιότητα.

20. ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΕΡΩΤΑΣ
Ο «έρωτας» από μόνος του είναι ένα δυνατό
συναίσθημα, αλλά στην εφηβεία είναι
εντονότερος από τις άλλες ηλικίες. Οι εφηβικές
σχέσεις χαρακτηρίζονται από έντονο
συναισθηματισμό και ερωτηματικά.

21. Η πρώτη σχέση
με το άλλο φύλο
Η πρώτη ερωτική σχέση των εφήβων δεν
εκφράζει απαραίτητα και τον «πρώτο έρωτα».
Μπορεί να περιλαμβάνει ολοκληρωμένες ή μη
ερωτικές επαφές. Τα συναισθήματα του ενός
μπορεί να μην είναι εξίσου ισχυρά και από την
απέναντι πλευρά.

22. Αντιμετωπίστε την ερωτική
απογοήτευση
Η ερωτική απογοήτευση είναι αρκετά συχνό
φαινόμενο στην εφηβεία, γιατί πολλά παιδιά
χωρίζουν συναινετικά, όταν βαρεθούν, αρκετά
παιδιά όμως χωρίζουν με πρωτοβουλία «του
άλλου». Έτσι ο ένας από τους δύο βιώνει την
απόρριψη. Αν η ερωτική απογοήτευση «έρθει»,
τότε το παιδί θα την αντιμετωπίσει με όπλο το
κουράγιο του, τη βοήθεια των φίλων του και των
γονιών.

23. Όλοι το κάνουν…
Πολλοί έφηβοι βιάζονται να ολοκληρώσουν τη
σχέση τους με το άλλο φύλο όχι επειδή
αισθάνονται έντονη ερωτική επιθυμία, αλλά
επειδή το έχουν κάνει οι φίλοι και φίλες τους.
Καλό είναι οι γονείς να συζητούν συχνά το θέμα
και να τους εξηγούν ότι η στιγμή που θα
ολοκληρώσουν την ερωτική τους σχέση πρέπει
να αποφασιστεί από τους ίδιους.

24. Η ενημέρωση είναι το Α και το Ω
Καλό είναι οι γονείς να μιλήσουν στο παιδί τους
για την ερωτική πράξη από την ηλικία των 10-
11 ετών, χωρίς να του προκαλέσουν
αποστροφή ή φόβο για το σεξ. Τα παιδιά
πρέπει να ξέρουν ακριβώς τον μηχανισμό με
τον οποίο μπορεί να μεταδοθεί μια ασθένεια ή
να μείνει έγκυος ένα κορίτσι. Όλα αυτά θα
βοηθήσουν στην πρόληψη και την
αντιμετώπιση του προβλήματος.

25. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΘΙΣΜΟΣ
ΚΑΙ ΤΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ;
Εθισμός είναι μια πολύπλοκη αρρώστια με
παθολογικά και ψυχολογικά συμπτώματα, που
δεν επηρεάζει μόνο τον άρρωστο, αλλά και την
οικογένειά του, τους φίλους του καθώς και τον
κοινωνικό του περίγυρο.
Εξάρτηση είναι η έντονη και συνεχής ανάγκη του
ατόμου για χρήση μιας ουσίας. Το άτομο όχι
μόνο δεν μπορεί να σταματήσει τη χρήση, αλλά
χρειάζεται ολοένα και περισσότερο να την
αυξάνει για να έχει τα ίδια αποτελέσματα.

26. Η χρήση και η κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών
έχει πάρει μεγάλη έκταση στις σύγχρονες κοινωνίες.
Η έναρξη της χρήσης ουσιών γίνεται συνήθως στην
εφηβεία με πρώτες ουσίες δοκιμής το αλκοόλ και τον
καπνό. Η πρώιμη έναρξη των ουσιών αυτών
σηματοδοτεί τη συνέχεια του πειραματισμού με τις
παράνομες ουσίες, κυρίως την κάνναβη.
Εφηβεία και κατάχρηση ουσιών

27. Εθισμός των εφήβων στο
αλκοόλ
Στην εφηβεία είναι που αρχίζουν οι διαταραχές
από τις καταχρήσεις ουσιών για τα
περισσότερα άτομα και τότε εδραιώνεται το
πρόβλημα. Όσο νωρίτερα αρχίζει η χρήση
τέτοιων ουσιών, τόσο νωρίτερα αρχίζει ο
εθισμός σε αυτές. Η χρήση του αλκοόλ
φαντάζει στα μάτια ενός νέου ως σύμβολο
δύναμης και αυτονομίας.

28. Παράγοντες που οδηγούν σε εξάρτηση
Κοινωνικοί - Ψυχολογικοί
• Η πίεση, το άγχος
• Το χαοτικό οικογενειακό περιβάλλον
• Η βία, η παραμέληση, οι υπέρμετρες
οικογενειακές συγκρούσεις
• Ο ψυχικός πόνος, η μοναξιά
• Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η ανία και η πλήξη
• Η σχολική αποτυχία σε σταθερή βάση

29. Δραστηριότητες
που οδηγούν σε εξάρτηση
• Ηλεκτρονικά παιχνίδια
• Διαδικτυακά παιχνίδια
• Κινητό τηλέφωνο
• Σερφάρισμα στο διαδίκτυο
• Τηλεόραση
• Φαγητό
• Τυχερά παιχνίδια
• Εργασία
• Τάση για ανεξαρτησία
• Περιέργεια
• Επαναστατικό πνεύμα

30. • Οικογένεια (διαλυμένη, βία, πένθος)
• Απογοήτευση, ανία, θυμός, ενοχές, φόβος
• Αναζήτηση της προσοχής των άλλων
• Ευχαρίστηση
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Αίσθηση απαγορευμένου
• Αίσθηση παντοδυναμίας
• Ανακούφιση από ανησυχία, στενοχώρια,
κατάθλιψη, άγχος
• Επαναστατικό πνεύμα
• Φόβος απομόνωσης από την παρέα
• Αναζήτηση της προσοχής των άλλων

31. ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΝΕΟΙ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
ΑΙΤΙΑ
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

32. ΓΕΝΙΚΑ
Ο εθισμός είναι μια σύνθετη διαταραχή που
μπορεί να χαρακτηριστεί, μεταξύ άλλων και
από την καταναγκαστική χρήση ναρκωτικών.
Οι νέοι δυσκολεύονται επίσης στη διακοπή
τους, αφού πρόκειται για επηρεασμό του
εγκεφάλου και αδυναμία στη λειτουργίας του.

33. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Οι παράγοντες που συντελούν στην
τοξικομανία είναι πολλοί. Ωστόσο οι τρεις
σημαντικότεροι είναι:
– η αυταρχική αγωγή
– η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής
– η επιρροή της ομάδας, της παρέας.

34. ΑΙΤΙΑ
Τα παιδιά μπορεί να παίρνουν ναρκωτικά, γιατί
θέλουν να είναι «cool», ή τα κινεί η περιέργεια.
Άλλα μπορεί να είναι λυπημένα, φοβισμένα,
βαριεστημένα ή να έχουν άλλα προβλήματα
και να θέλουν να τα «λύσουν» και να
«νιώσουν» καλά.

35. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
• Οξεία δηλητηρίαση
• Παράλυση αναπνοής
• Θάνατος
• Διαταραχή μνήμης
• Μείωση μυϊκής δύναμης
• Σύγχυση
• Καταστροφή εγκεφαλικών κυττάρων
• Αναπνευστικές λοιμώξεις
• Μετάδοση μολυσματικών ασθενειών (AIDS,
ηπατίτιδα B και C κ.α.)

36. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Ο απεθισμός είναι δυνατός με τη σωστή
επεξεργασία και την υποστήριξη φαρμάκων
που μπορεί να χορηγηθεί σε κάποιον από τους
ψυχιάτρους. Τα προγράμματα μεθαδόνης
αποβλέπουν στη χορήγηση μεθαδόνης αντί
ηρωίνης στους εξαρτημένους από την ηρωίνη
ναρκομανείς που εντάσσονται στο πρόγραμμα.

37. ΑΛΛΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗ
ΧΡΗΣΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ
• Σύγχυση
• Διαταραχή αντίληψης του χρόνου
• Άγχος, φόβος, πανικός
• Βίαιες πράξεις
• Κατάθλιψη
• Καρκίνος λάρυγγα, στόματος, προστάτη
• Συνεχής βήχας
• Αναπνευστικές λοιμώξεις
• Αναπνευστική ανεπάρκεια.

38. Το κάπνισμα στην εφηβεία
Στην Ελλάδα το κάπνισμα μεταξύ των
εφήβων είναι συχνότερο από ποτέ, αν και
υπάρχει πλέον η επαρκής γνώση ότι οδηγεί
σε καρκίνο, καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες
και αγγειακά επεισόδια.

39. Συμβουλές για τους γονείς
• Θα πρέπει εσείς οι ίδιοι να μην καπνίζετε ή, αν
καπνίζετε, να το κόψετε.
• Φροντίστε τα παιδιά σας να συχνάζουν σε
χώρους όπου απαγορεύεται το κάπνισμα.
• Εξηγήστε στα παιδιά σας ότι το κάπνισμα δεν
αποτελεί επιλογή και τρόπο ζωής.
• Εξηγήστε τους τις καταστροφικές συνέπειες
που έχει το κάπνισμα για την υγεία.

40. Εφηβεία και εθισμός
στο διαδίκτυο
Το φαινόμενο συνήθως εμφανίζεται
αρχικά σε εφήβους κατά την πρώιμη
εφηβεία (10-14 ετών) ή και σε μικρότερη
ακόμη ηλικία. Είναι πιο έντονο κατά την
μέση εφηβεία (15-17 ετών), κατά την
οποία οι έφηβοι πειραματίζονται και
σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και
κατά την όψιμη εφηβεία (> 17 ετών).

41. Ποια συμπτώματα
παρουσιάζουν τα παιδιά;
• Ο χρήστης θεωρεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή
το Διαδίκτυο το σημαντικότερο «κεφάλαιο» της
καθημερινότητάς του.
• Σε όσους εθίζονται στα ηλεκτρονικά παιχνίδια
παρουσιάζεται αύξηση της ντοπαμίνης.
• Το άτομο χρειάζεται σταδιακά όλο και
περισσότερες ώρες χρήσης του υπολογιστή, ώστε
να νιώθει ευχαρίστηση.
• Ενώ το παιδί αισθάνεται ότι έχει πρόβλημα, δεν
μπορεί να κάνει κάτι για να περιορίσει τη χρήση
του υπολογιστή.

42. Πρόληψη
• Από το οικογενειακό περιβάλλον θα πρέπει να
τεθούν τα πρώτα όρια χρήσης του υπολογιστή.
• Ενημερωμένοι εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν την
πληροφόρηση μαθητών και γονέων σχετικά με
τους κινδύνους του διαδικτύου.
• Το κράτος που θα πρέπει να αναλάβει την
ενημέρωση του κοινού και την εφαρμογή των
μέτρων.

43. Διατροφικοί κίνδυνοι που
χτυπούν τους έλληνες εφήβους
• Η παχυσαρκία
• Η ψυχογενής ανορεξία

44. Σημασία της σωστής
διατροφής στην εφηβεία
Ο οργανισμός του εφήβου ζει μια πολύμορφη
οργανική- βιολογική έκρηξη, χρειάζεται
ασφαλώς, ποσότητα και ποιότητα θρεπτικού
υλικού και ενεργειακού δυναμικού για να
κατορθώσει να διεκπεραιώσει σωστά το έργο
του.

45. ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΕΦΗΒΩΝ
Η συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και
επιθετική συμπεριφορά έχει σκοπό τον σωματικό
και ψυχικό πόνο σε μαθητές από συμμαθητές
τους. Ο διαδικτυακός εκφοβισμός αφορά την
απειλή, την ταπείνωση ή την παρενόχληση
παιδιών που δέχονται μέσω της χρήσης του
διαδικτύου.

46. ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ
ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ
• Παρέμβαση και παρενόχληση οποιασδήποτε
διαδικτυακής δραστηριότητας του ατόμου.
• Αποστολή φωτογραφιών του ατόμου ή άλλου
είδους μαγνητοσκοπημένου υλικού.
• Αποστολή προσωπικών πληροφοριών του
ατόμου σε πολλαπλούς παραλήπτες.
• Υποκίνηση τρίτων για διαδικτυακή
παρακολούθηση και παρενόχληση του ατόμου.

47. Έφηβοι και πρότυπα
Πρότυπα είναι κάποια πρόσωπα που έχουν
καταξιωθεί σε έναν τομέα. Οι έφηβοι συγχέουν
πρότυπα και είδωλα πολλές φορές και τα
ακολουθούν. Συνήθως είναι είτε από το κοντινό
περιβάλλον τους είτε από το καλλιτεχνικό
στερέωμα.

48. Σύγχρονα θετικά πρότυπα
• Πνευματικοί άνθρωποι
• Επιστήμονες που διακρίνονται για την παιδεία
τους.
• Πολιτικοί με ήθος και πραγματικό ενδιαφέρον
για το κοινωνικό σύνολο
• Θρησκευτικοί ηγέτες
• Άνθρωποι που ξεχωρίζουν για την
ανθρωπιστική τους δράση

49. Η επίδραση
των θετικών προτύπων
• Συντελούν στη διάπλαση υγιούς σώματος
• Διευρύνουν το πνεύμα
• Εκλεπτύνουν το αισθητικό κριτήριο
• Αναπτύσσουν το σεβασμό προς την
παράδοση
• Ενισχύουν τη δημοκρατία
• Μεταδίδουν ιδανικά

50. Σύγχρονα αρνητικά πρότυπα
• Διανοούμενοι που αδιαφορούν για το
συνάνθρωπο και αγνοούν την κοινωνική
αποστολή τους
• Επιστήμονες που αδιαφορούν για τις
ανθρωπιστικές αξίες
• Πολιτικοί ηγέτες που είναι λαοπλάνοι.
• Ο οικονομικά επιτυχημένος άνθρωπος
• Άτομα από το χώρο του θεάματος και του
αθλητισμού με οικονομική άνεση

51. Η επίδραση
των αρνητικών προτύπων
• Οξύνουν την καταναλωτική τάση και την
αντιπαραγωγικότητα.
• Τα νεαρά άτομα προβαίνουν σε λανθασμένες
επαγγελματικές επιλογές.
• Συρρικνώνουν τον πνευματικό ορίζοντα των
ατόμων.
• Οδηγούν στο φανατισμό και την προκατάληψη.

52. ΜΟΔΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ
Μόδα είναι η παροδική συνήθεια που για ορισμένο
χρονικό διάστημα γενικεύεται σε μεγάλο φάσμα
της κοινωνίας, σε ότι αφορά την ενδυμασία, την
κόμμωση, τη μουσική, ο συρμός, ο νεωτερισμός.

53. ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Η παρακολούθηση της τηλεόρασης αποτελεί μια
πολύ σημαντική και καθημερινή δραστηριότητα
των παιδιών και των εφήβων.

54. Ο ελεύθερος χρόνος
των εφήβων
Οι έφηβοι αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο
τους σε δραστηριότητες που απαιτούν φυσική
άσκηση (π.χ. ποδόσφαιρο, ποδήλατο,
μπαλέτο) ή σε καθιστικές δραστηριότητες (π.χ.
τηλεόραση , ηλεκτρονικός υπολογιστής,
ηλεκτρονικά παιχνίδια, βιβλία, κτλ.). Οι έφηβοι
τείνουν να ασχολούνται λιγότερο με φυσικές
και περισσότερο με καθιστικές δραστηριότητες.

55. Οι μαθητές της Α΄ Λυκείου
Αυγέρης Άγγελος
Βελέντζας Λεωνίδας
Γιαννακάκου Δέσποινα
Ζάρρα Φαίη
Καλαμπανίδας Κώστας
Κατσούλη Ιωάννα
Κοντόγιαννου Μαρία
Κρέτση Κώστας
Μαυράδας Λεωνίδας
Μουτσώκος Κώστας
Νάσιος Θύμιος
Νάσιου Σταυρούλα
Νάσιου Χριστίνα
Παπαποστόλου
Κατερίνα
Ταλαιπώρου Έλενα
Χαλβαντζής Άρης
Χούδρα Ιωάννα