θεωρία ειδικών προτάσεων πηγή : http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_068.html#

1. Ονοματικές Ειδικές προτάσεις - Θεωρία
εισαγωγή εκφορά εξάρτηση
συντακτική λειτουργία
Ειδικές παρατηρήσεις
ὅτι (το περιεχόμενοείναι ή
θεωρείται πραγματικό και
βέβαιο, μεταφράζεται ότι
πράγματι)
ὡς (εισάγει προτάσεις που
ακολουθούνρήματα που
εκφράζουνυποκειμενική
σκέψη, όπως τα ρήματα που
δηλώνουνμια γνώμη, δοξασία
ή ελπίδα κ.ά. (πείθω,
διαβάλλω, λέγω, αἰτιῶμαι,
ἐλπίζω, κατηγορῶ,
ἀμφισβητῶ), αποκτά μια
υποκειμενική χροιά, όταν
συνοδεύεται από το ἄρα, η
γνώμη που διατυπώνεται,
απορρίπτεται ως μη αληθής,
μεταφράζεται ότι τάχα)
εγκλίσεις των προτάσεων
κρίσεως
Απλή οριστική, μετά από
αρκτικό χρόνο και δηλώνει το
πραγματικό
Δυνητική οριστική, το μη
πραγματικό, αυτό που δεν
μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Δυνητική ευκτική, αυτό που
είναι δυνατόννα
πραγματοποιηθεί.
Ευκτική του πλαγίου λόγου1
,
ότανοι ειδικές προτάσεις
εξαρτώνται από ιστορικό
χρόνο (ή από αρκτικό χρόνο
με σημασία ιστορικού) τότε
συνήθως στη δευτερεύουσα
πρόταση μπαίνει ευκτική
πλαγίου λόγου.
αντικείμενο στα λεκτικά
(λέγω, ἀγγέλλω, διδάσκω,
ἀποκρίνομαι, διηγοῦμαι),
δεικτικά - δηλωτικά (δείκνυμι -
δηλῶ), αισθητικά
(αἰσθάνομαι, ὁρῶ, ἀκούω),
γνωστικά (γιγνώσκω, οἶδα,
μανθάνω, πυνθάνομαι,
ἐπίσταμαι, ἐνθυμοῦμαι)
ρήματα.
υποκείμενο απρόσωπων
ρημάτωνή εκφράσεων
ανάλογης σημασίας
επεξήγηση λέξης μιας
πρότασης, συνήθως δε
δεικτικής αντωνυμίας
ουδετέρου γένους ενικού
αριθμού
Καμιά φορά ο ειδικός
σύνδεσμος τίθεται
πλεοναστικά στηνπρόταση
ΞΕΝΚΑναβ 2.4.16 ἐπεὶ δὲ
Πρόξενος εἶπενὅτι αὐτός εἰμι
ὃν ζητεῖς, εἶπεν ὁ ἄνθρωπος
τάδε
Οι ρηματικές εκφράσεις εὖ
οἶδα, εὖ ἴστε, δῆλόν ἐστι
κατέληξαννα είναι
επιρρηματικές εκφράσεις με
βεβαιωτικό χαρακτήρα
ΞΕΝΚΑναβ 3.1.16 οἱ μὲνγὰρ
πολέμιοι δῆλον ὅτι οὐ
πρότερονπρὸς ἡμᾶς τὸν
πόλεμον ἐξέφηνανπρὶν
ἐνόμισανκαλῶς τὰ ἑαυτῶν
παρασκευάσασθαι || οι εχθροί
προφανώς δενκήρυξαν
ανοιχτά τονπόλεμο εναντίον
μας, πριν θεωρήσουνότι είχαν
προετοιμαστεί οι ίδιοι καλά.
1 Καμιά φορά, όμως, διατηρείται ο χρόνος και η έγκλιση της δευτερεύουσας πρότασης μετά από εξάρτηση από ιστορικό χρόνο. Σε αυτήν την περίπτωση η πρόθεση του
συγγραφέα είναι να καταδείξει με κάθε δυνατή έμφαση ότι αυτό που εκφράζει η δευτερεύουσα ειδική πρόταση απηχεί τη γνώμη του υποκειμένου της πρότασης
εξάρτησης και όχι τη γνώμη του συγγραφέα. Επίσης, η διατήρηση της έγκλισης μπορεί να σημαίνει ότι αυτό που εκφράζει η δευτερεύουσα ειδική πρόταση είναι βέβαιο
και αντικειμενικό. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αντικειμενική παράσταση και δηλώνει τη νοηματική αυτοτέλεια της δευτερεύουσας πρότασης.

2. Ονοματικές Ειδικές προτάσεις - Θεωρία