Εφηβεία...αλλαγές και διατροφή, για όσους δεν κατάφεραν να την παρακολουθήσουν.

1. EΦΗΒΕΙΑ
ΑΛΛΑΓΕΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Σοφία Μπάμπου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Master Practitioner in Eating Disorders and Obesity

2. Πως η διατροφή επηρεάζει την ανάπτυξη
των εφήβων;
Όταν τελειώνει η π αιδική
ηλικία και καθώς γίνεται το
π έρασμα στην εφηβεία οι
αλλαγές στην ανά π τυξη
είναι ραγδαίες .
Στο διάστημα αυτό η
θρε π τική αξία του φαγητού
είναι π ολύ σημαντική για
την σωματική , π νευματική
και ψυχοκοινωνική

3. Τι α π οτελεί την εφηβεία ;
•Την εφηβεία αποτελούν όλες οι αλλαγές που
μετασχηματίζουν το παιδί σε ενήλικα.
•Είναι η περίοδος στην οποία πολλά άτομα
αρχίζουν να αισθάνονται περίεργα για το σώμα
τους επειδή αλλάζει μορφή.

4. Τι π ροκαλεί τις αλλαγές ;
 Όλες οι αλλαγές στο σώμα πυροδοτούνται από
χημικές ουσίες που λέγονται ορμόνες
 Οι ορμόνες απελευθερώνονται από τους
ενδοκρινείς αδένες
 Διοχετεύονται στο σώμα και μέσω της
κυκλοφορίας του αίματος φτάνουν σε μια
συγκεκριμένη περιοχή και προκαλούν αλλαγές
στην ανάπτυξή της

5. Οι πιο σημαντικές
γυναικείες ορμόνες
είναι τα οιστρογόνα
Η πιο σημαντική
ανδρική ορμόνη είναι
η τεστοστερόνη

6. Σωματικές αλλαγές
Αγόρια Κορίτσια
 Αύξηση ύψους  Αύξηση ύψους
 Ανάπτυξη γεννητικών  Ανάπτυξη γεννητικών
οργάνων οργάνων
 Εμφάνιση τριχοφυΐας  Εμφάνιση τριχοφυΐας
 Ακμή  Ακμή
 Σιδεράκια  Σιδεράκια
 Βραχνή φωνή  Εμφάνιση περιόδου
 Αύξηση βάρους-μυς  Ανάπτυξη στήθους
 Αύξηση βάρους-λίπος

7. ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ!!!
Αγόρια Κορίτσια
Χαρά, απόκτηση Τύψεις ενοχές άγχος
αυτοπεποίθησης, αμηχανία ντροπή,
άγχος, απόκτηση ανασφάλεια- απώλεια
δύναμης δύναμης
«μπράβο «είμαι χοντρή»
μεγάλε»

8. Κι όμως :
ΤΟ ΛΙΠΟΣ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟ !
Το λίπος είναι απαραίτητο
για να υποστηρίξει τα
κοκάλα και τους μυς που
μεγαλώνουν συνεχώς μέχρι
να φτάσουν το τελικό
μέγεθός τους
Είναι απαραίτητο για την
παραγωγή οιστρογόνων

9. Όταν τα αποθέματα λίπους δεν είναι
αρκετά
Σταματάει η περίοδος ή
ασταθής κύκλος
 Μειώνεται η γονιμότητα
Αυξάνονται οι πιθανότητες
για οστεοπόρωση

10. Γιατί π ρέ π ει να τρώνε καλά οι
έφηβοι ;

Έχουν φορτωμένο πρόγραμμα,
 Έχουν έντονη ανάγκη για
κοινωνική ζωή,
 Ασχολούνται συστηματικά με
κάποιο άθλημα
 Για ομαλή ψυχοσωματική
ανάπτυξη

11. Τι δεν τρώνε οι έφηβοι …και τι
τρώνε !
20% δεν τρώει πρωινό
22% δεν τρώει μεσημεριανό
80% τρώνε fast food κάθε μέρα
90% Προσλαμβάνει πάνω από
το 1/3 των θερμίδων από λίπος

12. Οι διατροφικές “ιδιαιτερότητες”
των εφήβων
-Τρώνε έξω
-Θεωρούν την υγιεινή διατροφή βαρετή
-Τσιμπολογάνε
-Επιλέγουν φθηνά φαγητά (για να αγοράζουν ρούχα καλλυντικά ή
παιχνίδια)
-Κάνουν δίαιτα (ή τουλάχιστον θέλουν να κάνουν)
-Πειραματίζονται με δίαιτες και ανορθόδοξες πρακτικές απώλειας
βάρους (φυτοφαγία, νηστεία αποτοξίνωση, χάπια )
-Ξεκινούν την κατανάλωση καφέ και αλκοολούχων ποτών (για να
τα συνδυάσουν με το κάπνισμα!)

13. Κατά τη διάρκεια της
εφηβείας η συχνότητα
ανεπαρκούς διατροφής είναι
μεγαλύτερη απ’ ότι σε
οποιοδήποτε άλλο στάδιο της
ανάπτυξης
 ο αριθμός των γευμάτων που χάνουν ή τρώνε
έξω οι έφηβοι αυξάνεται προοδευτικά, από
την αρχή της εφηβείας ως το τέλος της

14.  Δυστυχώς η θρεπτική αξία των
φαγητών που καταναλώνουν οι
περισσότεροι έφηβοι ΔΕΝ συναντά τις
ανάγκες τους
 Η έλλειψη θρεπτικών συστατικών κατά
τη διάρκεια της εφηβείας συνδέεται με
αναιμία και απώλεια οστικής μάζας.

15. Οι πιο συχνές διατροφικές ελλείψεις είναι:
 Το ασβέστιο και ο σίδηρος είναι χαμηλότερα στα
κορίτσια
 Η βιταμίνες Α και C φαίνεται να είναι χαμηλά και
στα αγόρια και στα κορίτσια
 Οι έφηβοι συχνά εμφανίζουν έλλειψη σε βιταμίνη
Β6, φολικό οξύ και ψευδάργυρο

16. Πηγές Ιχνοστοιχείων -
Μετάλλων
 Η βιταμίνη Α: κοτόπουλο,
συκώτι, πεπόνι, μάνγκο, σπανάκι,
ροδάκινα, βερίκοκα, καρότα,
ντομάτα, μαρούλι
 Βιταμίνη C: κίτρο, φρούτα, χυμοί,
μπρόκολα, σπανάκι, πεπόνι,
φράουλες, λάχανο
 Βιταμίνη Β6: λευκά κρέατα,
μπανάνες, πατάτες, κρόκοι αυγών
 Φολικό οξύ: συκώτι, κρέας,
δημητριακά, ξηροί καρποί,
βρώμη, σπανάκι, σπαράγγια,
φράουλες

17. Πηγές Ιχνοστοιχείων -
Μετάλλων
Σίδηρος: συκώτι, κρέας, πλήρες
ψωμί, ρύζι, σταφίδες, πατάτες
φούρνου, καλαμπόκι, ξηροί καρποί
Ψευδάργυρος: μήλα, κοτόπουλο,
φιστικοβούτυρο, τόνος, ρύζι, γάλα,
ξηροί καρποί
Ασβέστιο: γάλα, γιαούρτι, τυρί,
αμύγδαλα, μπρόκολο, πράσινα
λαχανικά, ξηροί καρποί

18. Ψυχολογικές μεταβολές στην εφηβεία
Η εφηβεία είναι μια περίοδος που
απαρτίζεται από σημαντικές
ψυχικές, νοητικές και κοινωνικές
διαδικασίες. Σε αυτές
περιλαμβάνονται
ο σχηματισμός της εικόνας εαυτού,
η διαμόρφωση ης προσωπικότητας,
η συναισθηματική ισορροπία,

19. η ένταξη στον ευρύτερο κοινωνικό
σύνολο,
η «αποκόλληση» από την οικογένεια
και
η δημιουργία συναισθηματικών
δεσμών με ατομα εκτός της
οικογένειας,
Χαρακτηριστικό της εφηβείας είναι
η έντονη η διάθεση για ανεξαρτησία
και για διαφοροποίηση.

20. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ → Οι αλλαγές
αυτές έχουν επίδραση στις
διατροφικές συνήθειες
των εφήβων

21. Συναισθήματα και φαγητό
Ερχόμενοι αντιμέτωποι με αρνητικά κυρίως
συναισθήματα αρκετοί έφηβοι καταφεύγουν
στο φαγητό σαν λύση ή διέξοδο.

22.  Θυμός: Τρώνε για να ρυθμίσουν τα συναισθήματα
Θλίψη: τρώνε γιατί αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν τα
προβλήματά τους
 Φόβος: Τρώνε για να ηρεμήσουν
 Άγχος: Τρώνε για να νιώσουν ανακούφιση
 Απόρριψη: τρώνε γιατί μισούν τον εαυτό τους(αυτοτιμωρία)
Ενοχή: τρώνε για να μπλοκάρουν ανεπιθύμητα συναισθήματα
ντροπής
 Απόδραση: τρώνε για να αποφύγουν τις δυσκολίες
 Τραύμα: Τρώνε για να αποκοπούν από τα συναισθήματα

23. Σύμφωνα με μία έρευνα
Το 34% των εφήβων θεωρεί τον
εαυτό του υπέρβαρο
Και το 40% προσπαθεί να χάσει
βάρος
Η έντονη δυσφορία για το σώμα και
η κακή διατροφή, μπορεί να
οδηγήσουν στην ανάπτυξη των
διατροφικών διαταραχών!!!

24. Διατροφικές διαταραχές στην εφηβεία
Οι πιο κοινές διατροφικές
διαταραχές είναι:
 Βουλιμία
 Ανορεξία
 Παχυσαρκία

25. Ψυχογενής Βουλιμία
 Η ψυχογενής βουλιμία αρχικά γνωστή στη Βόρεια
Αμερική απλά ως βουλιμία βρέθηκε στο επίκεντρο
της ιατρικής μόνο τα τελευταία 20 χρόνια.
 Για να γίνει διάγνωση της ψυχογενούς βουλιμίας
πρέπει να συντρέχουν τρεις προϋποθέσεις:

26.  Το άτομο να έχει συχνά επεισόδια βουλιμίας,
δηλαδή πρέπει να καταναλώνει γρήγορα τεράστιες
ποσότητες τροφής και τη στιγμή εκείνη να βιώνει
μια αίσθηση απώλειας του ελέγχου.
 Να χρησιμοποιεί συστηματικά οποιοδήποτε ακραίο
μέτρο για την αποφυγή αύξησης του σωματικού
του βάρους.
 Τα μέτρα αυτά μπορεί να είναι ο
αυτοπροκαλούμενος εμετός, η χρήση καθαρτικών ή
διουρητικών, η υπερβολική γυμναστική, και η
εντατική δίαιτα ή η νηστεία.
 Πρέπει να ανησυχεί υπερβολικά για το σχήμα του
σώματος, το βάρος του ή και τα δύο.

27. Ψυχογενής Ανορεξία
 Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ακούσει
για την ψυχογενή ανορεξία, την ασθένεια των
αδυνάτων, ίσως λόγω των λίγων αλλά ευρέως
γνωστοποιημένων θανάτων που σχετίζονται με τη
διαταραχή αυτή και επειδή οι σωματικές
επιδράσεις είναι ιδιαίτερα εμφανείς.
 Για να γίνει η διάγνωση της ψυχογενούς
ανορεξίας το άτομο πρέπει να χαρακτηρίζεται από
δύο κυρίως στοιχεία:

28. 
 Να είναι ιδιαίτερα
Να είναι ιδιαίτερα
ελλιποβαρές (ΔΜΣ
ελλιποβαρές (ΔΜΣ
<18) ως αποτέλεσμα
<18) ως αποτέλεσμα
δικών του
δικών του
προσπαθειών
προσπαθειών
 Να ανησυχεί
 Να ανησυχεί
ιδιαίτερα για το
ιδιαίτερα για το
σχήμα του σώματός
σχήμα του σώματός
του, το βάρος του ή
του, το βάρος του ή
και τα δύο.
και τα δύο.

29. Τα άτομα με ψυχογενή
ανορεξία θεωρούν τους
εαυτούς τους παχύς παρά
τα λίγα κιλά τους.

30. Παχυσαρκία
Η παχυσαρκία αποτελεί το πιο
συχνό διατροφικό πρόβλημα
των εφήβων, μεταξύ των
ηλικιών 12- 17 ετών.
Τα τελευταία χρόνια,
τουλάχιστον το 27% των
παιδιών και το 21% των εφήβων
είναι παχύσαρκα
Η παχυσαρκία ορίζεται ως
20% παραπάνω από το
φυσιολογικό βάρος σώματος

31. Στα παιδιά και στους εφήβους η διάγνωση της
παχυσαρκίας γίνεται με τη χρήση των
καμπύλων ανάπτυξης.

32. Ο ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΣ ΕΦΗΒΟΣ
 Συνήθως αντιπαθεί το σχολείο,
 Οδηγείται σε κοινωνική απομόνωση,
 Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση
 Αποφεύγει τα ομαδικά αθλήματα, τις παρέες,
εφηβικά φλερτ

33. Εφηβεία και υγιής διατροφική συμπεριφορά
 Απολαμβάνω το φαγητό
 Τρώω ποικιλία τροφών
 Καταναλώνω 5 γεύματα την ημέρα
Αποφεύγω τα ζαχαρούχα ροφήματα και
τα βιομηχανοποιημένα σνακ πλούσια σε
ζάχαρη, αλάτι και λιπαρά.
 Προτιμώ δημητριακά ολικής αλέσεως!
Τρώω 4-5 μερίδες φρούτων και
λαχανικών καθημερινά
Αποφεύγω τις δίαιτες χωρίς
παρακολούθηση από ειδικό διαιτολόγο

34. Διατροφικές Δεξιότητες στην
εφηβεία
ΠΡΟΣΟΧΗ
Το να απαιτείτε από τον έφηβο να τρώει
σωστά, χωρίς την απαραίτητη
εκπαίδευση, είναι σα να έχετε την
απαίτηση να μιλήσει κινέζικα!

35. Διατροφικές Δεξιότητες στην
εφηβεία
Το τμήμα του εγκεφάλου που παίρνει μέρος
στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων και της
υπευθυνότητας είναι υπό ανάπτυξη
 Έτσι οι έφηβοι δεν συνειδητοποιουν ότι
«παίζουν» με την υγεία τους.
 Παρόλο που έχουν βασικές γνώσεις σχετικά με
το τι είναι η υγιεινή διατροφή και γνωρίζουν ότι
το ανθυγιεινό φαγητό και οι δίαιτες βλάπτουν
την υγεία, αδιαφορούν.

36. HOMEWORK
 Ποιες διαφημίσεις τροφίμων σας
αρέσουν;
 Κατά πόσο ανταποκρίνονται στην
πραγματικότητα;
 Φτιάξτε τη δική σας διαφήμιση για
υγιεινές τροφές.

37. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!