Downloaded 708 times
More Related Content
Similar to ศิลปะตะวันออก (ของวันนี้)
ศิลปะตะวันออก (ของวันนี้)
- 1.
- 2. ภูม ศ าสตร์ ิ อินเดีย N S
- 3. การแบ่ง ยุค สมัยในศิล ปะอิน เดีย สมัย อิน เดีย N สมัยที่ 1 สมัยที่ 2 สมัยที่ 3 สมัยที่ 4 อิน เดีย S ศ. อินเดียโบราณ (พศว. 3 -6) ศ. คัน ธาระ (พศว. 6 9) ศ. มถุรา (พศว. 6 -9) ศ. อมราวดี (พศว. 7 - 10) ศ. คุปตะ (พศว. 9 - 11) ศ. หลังคุปตะ (พศว. 11 - 13) •ศ.อินเดีย N •ศ. อินเดีย S
- 4.
- 5. ปูพื้นฐานศาสนาฮินดู ประวัต ิศ าสนาฮินดู ระ ศาสนา คัม ภี พัฒ นาการ ยะ ร์ 1 พระเวท พระเ นับถือเทพเจ้าธรรมชาติ วท (พระอินทร์,พระวรุณ,พระอัคนี) 2 เกิดศาสนา คนหันไปนับถือพุทธศาสนามาก พุทธ 3 ฮินดู ปุรา ยกตรีมรติขึ้นเป็นพระเจ้าสูงสุด ู ณะ (พระพรหม,พระวิษณุ,พระศิวะ) กดเทพเจ้าเดิมเป็นเทพชั้นรอง เกิด 2 นิกาย (แต่ไม่มนิกายของ ี
- 6. ปูพื้นฐานความรู้พุทธศาสนา นิก า ย เถรว าท มหา ยาน นิก ายในพุทธศาสนา ลัก ษณะสำา คัญ ศิล ปะที่ เจริญ นับถือพระพุทธเจ้าองค์เดียว อินเดีย โบราณ อมราวดี นับถือพระพุทธเจ้าหลาย คันธาระ องค์ +มถุรา นับถือพระโพธิสัตว์หลาย คุปตะ องค์ ตันต นับถือพระพุทธเจ้า+ พระ ปาละ ระยะที่ เจริญ พศว. 1-10 พศว. 6-13 พศว.
- 7. ความรู้เ บื้อ งต้นเกี่ย วกับ พระพุท ธรูป (อาสนะ -มุท รา ) พระพุทธรูป → ประกอบไปด้วย”อาสนะ” และ “มุทรา” อาสนะ = ท่าประทับนั่ง, มุทรา อาสนะ = การแสดง พระหัตถ์ ขัดสมาธิราบ (วีรา อาสนะ = ท่า สนะ) ประทับนัง → ใน ่ ศิลปะอินเดียมี 3 ขัดสมาธิเพชร (วัช อาสนะสำาคัญ ราสนะ) ประทับนั่งห้อย
- 8.
- 9.
- 10. ความรู้เ บื้อ งต้นเกีย วกับ มุท รา ่ มุทรา = การแสดงพระหัตถ์ → ในศิลปะอินเดีย มี 6 มุทราสำาคัญ ปางประทานอภัย ปางประทานพร ปางประทานอภัย (อภัยมุทรา) ปางสมาธิ (ธยานมุทรา) ปางประทาน ธรรม/สังสอน ่ (วิตรรกมุทรา) ปางประทานพร (วรทมุทรา) ปางมารวิชย ั (ภูมิศปรรศมุทรา) ปางปฐมเทศนา (ธรรมจักรมุทรา)
- 11. เสริม พระพุทธรูปในศิลปะอินเดีย มือซ้าย = จับชายจีวรเสมอ แบพระหัตถ์ ตั้งขึ้น จับชาย จีวร จับชาย จีวร นิยมทั้งอินดียN &S อภัยมุทรา (ประทาน นิยมเฉพาะอินดีย N แบพระหัตถ์ ห้อยลง วรทมุทรา (ประทาน
- 12. พระหัตถ์ทั้งสอง วางบนพระเพลา นิยมเฉพาะอินดีย S ปางสมาธิ (ธยาน พระหัตถ์ขวาพระหัตถ์ซ้าย สัมผัสแผ่นดิน วางบนพระเพลา นิยมเฉพาะอินดีย N ปางมารวิชย (ภูมิศ ั
- 13. เสริม พระนาคปรก = อินเดีย Sเสมอ พระหัตถ์ขวา จีบเป็นวง นิยมเฉพาะอินดีย S วิตรรก พระหัตถ์ขวา จีบเป็นวง พระหัตถ์ซ้ายชี้ไป ยังพระหัตถ์ขวา นิยมเฉพาะอินดีย N ธรรมจักร
- 14. ตารางสรุปอาสนะ-มุทรา อิน ศิลปะ เดีย N อาสนะ คันธาระ มถุรา คุปตะ ปาละ S พระนั่ง อมราวดี มุทรา พระยืน มือขวา มือซ้าย ขัดสมาธิ มารวิชัย เพชร ธรรมจักร ห้อย พระบาท ประทาน อภัย จับชายจีวร ขัดสมาธิ สมาธิ ราบ ประทาน (+นาคปรอภัย-วิ ก) ตรรกะ ประทาน อภัย-วิ ตรรกะ จับชายจีวร (แบบ ประทานพร สมมาตร) (แบบขนาน)
- 15. ระบบอาทิพุทธ-ธยานิพุทธ (พุทธ ตันตระ) 1. อาทิพทธ ุ สร้างโลก+ สร้างธยานิพุทธ ไม่มีรูป 2. ธยานิพทธ (มี 5 องค์) ุ พระพุทธเจ้าประจำาทิศ (CESWN) + ผู้ดูแลแต่ละกัปป์ ประทับบนสวรรค์ + มีกายทิพย์ 3. มานุษิพุทธ (มี 5 องค์) พระพุทธเจ้าที่มาตรัสรู้+สั่งสอนบนโลก ประทับบนโลก กายเนื้อ 4. ธยานิโพธิสัตว์ (มี 5 องค์) พระโพธิสัตว์ประจำากัปป์ ดูแลโลกในระหว่างที่มนุษิพุทธปรินิพพานไปแล้ว
- 16. ระบบธยานิ พุทธ อมิตาภะ ปางสมาธิ กัปป์ปัจจุบัน = อมิตาภะ มนุษิพุทธ= ศากยมุนี ธยานิโพธิสัตว์ = อวโลกิเตศวร อโมฆสิทธิ มนุษิพุทธองค์ถดไป ั ปางประทาน =ไมเตรยะ อภัย มหาไวโรจนะ ปฐมเทศนา รัตนสัมภวะ ปางประทาน พร อักโษภยะ ปางมารวิชัย
- 17.
- 18. ชฎามกุฏ +อมิตาภะ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร (ปัทมปาณี) = ธยานิโพธิสัตว์ประจำากัปป์ปัจจุบัน ดอกบัวปัทมะ พระ เศียร ชฎามกุฏ พระอมิตาภะ สัญลักษ ดอกบัว“ปัทมะ” ณ์ (so ปัทมปาณี) สัญลักษณ์นก ั บวชอื่นๆ
- 19.
- 20. ศิลปะอินเดียโบราณ พศว. 3-6 เป็นศิลปะของพวกอารยัน→ ลุ่มนำ้าคงคา-ยมุนา(ต่อมาขยายไปแคว้นมหาษฏร์) ราชวงศ์เมารยะ-ศุงคะ สมัย ศาสนา สมัยอารยันระยะแรก ศาสนาพระเวท พุทธกาล เกิดศาสนาพุทธ พระเจ้าอโศก เดิม = ขยายอาณาจักร ด้วยสงคราม K สำาคัญสุดของ ร.เมา รยะ อินเดียโบราณตอนต้น พศว.3 ยังไม่มการสร้างสถาปัตยก ี รม+ประติมากรรมด้วยถาวรวัตถุ - ต่อมา = ศรัทธา + อุปถัมป์ พุทธเถรวาท ศาสนาพราหมณ์ แต่ก็อุป อินเดียโบราณตอนปลาย ถัมป์ศาสนาพุทธ พศว.5-6 ร.ศุงคะ ศิล ปกรรม สถูป+ประตู(โตรณะ)+ รั้วรอบ(เวทิกา) ทีภารหุต +สาญจี ่
- 21. สถูปสมัยอินเดียโบราณกับ การปูพื้นฐานให้กับสถูปรุ่นหลัง ฉัตรวลี → ปล้องไฉน หรรม ิกา→ บ ัลลังก ์ อัณฑะ → องค์ระฆัง สถูปในศิลปะอินเดียโบราณ สถูปในศิลปะไทย
- 22. → มีลักษณะเป็น “คานตั้ง+คานนอน” ประตูทางเข้า เรียกว่า “โตรณะ” มีทั้ง 4ทิศ เวทิกา โตรณะ และความนิยม เลียนแบบเครื่องไม้ในศิลปะ อินเดียโบราณ หรรมิกา 2 โตรณะ,หรรมิกา, เวทิกา → คานตั้ง + คานนอน = “เลียนแบบเครื่องไม้” ลานประทักษิณ ภายในเวทิกา = ลานประทักษิณ สถูป 1 รั้ว รอบสถูป = เรีย กว่า “เวทิก า” →แสดงเขตศักดิสิทธิ์ ์ → มีลักษณะเป็น “คานตั้ง+คานนอน”
- 23.
- 24. ภาพเล่าเรื่องทางพุทธศาสนาบนเวทิกา และโตรณะ ex. ภารหุต,สาญจี ภาพเล่าเรื่องบน เวทิกา+โตรณะใน ภาพเล่าเรื่องบนเวทิกา+โตรณะใน สถูปอินเดียโบราณ ประกอบด้วย 1) พุทธประวัติ + ชาดก → เพื่อให้ คนทีเข้าไปประทักษิณ ได้เรียนรู้ ่ เรื่องราวไปในตัว 2) สัญลักษณ์มงคล → เพื่อให้คนที่ เข้าไปสักการะได้รับสิริมงคล โตรณะ เลียนแบบ เครื่องไม้ โตรณะ + เวทิก า จากภารหุต ตัวสถูปพังไปหมดแล้ว → เหลือแต่ โตรณะ&เวทิกา ปรากฏภาพเล่าเรื่องที่เวทิกา ภาพเล่าเรื่องบนเวทิกา = เป็นภาพในกรอบวงกลม
- 25. พุทธประวัติในศิลปะอินเดียโบราณ = ช่างไม่กล้าทำาพระพุทธ รูปเป็นรูปมนุษย์→ ใช้สัญลักษณ์แทน 2 อยู่ภายใต้ ฉัตร / ต้นไม้ 1 1 บัลลังก์เปล่า พระพุทธบาท 3 2
- 26. พุท ธประวัต ิ ตอนสุบิน นิม ต ิ (ฝัน ของพระนาง มหามายา ) พระนาง มหามายา กำาลังบรรทม “ช้าง” =พระโพธิสัตว์ เสด็จลงสู่พระครรภ์ สมัย อิน เดีย โบราณ Perspective อย่า งง่า ยๆ บุคคล/สิ่งอื่น = วางซ้อนอยู่ ด้านบนโดยที่ไม่ได้มีขนาด เล็กลง
- 27.
- 28. พุท ธประวัต ิตอนตรัส รู้ ต้นโพธิ์ตรัสรู้ อาคารคลุมต้นโพธิ์ “โพธิฆระ” เทวดาแสดง ความยินดี บัลลังก์ตรัสรู้ “โพธิบัลังก์” มารพ่ายหนี
- 29. ตัว อย่า งพุทธ ประวัต ิต อนอื่น ๆ พระพุทธบาท ด้านบน = เริมเสด็จลง ่ แทนด้วยธรรมจักร (ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร) 1 ปฐมเทศนา “เสด็จลงจากดาวดึงส์” แทนด้วยบันไดเปล่า 3 บัลลังก์เปล่า = ประทับ+เทศน์ บนโลกมนุษย์ 2 พระพุทธบาทด้านล่าง = เสด็จถึงโลกมนุษย์ พระบาทหลายพระบาท = แสดงการเคลื่อนไหว แทนด้วยสถูป ปรินิพพาน
- 30. ภาพชาดกในศิลปะอินเดียโบราณ 1) แสดงภาพพระโพธิสัตว์ ≠ พระพุทธเจ้า 2)มักทำาหลายตอนในภาพเดียว คนไปบอกพระราชา พระราชามาล่ากวาง 2 กวางบริวาร กำาลังหนี กวางทอง เทศน์ให้ พระราชา ฟัง 3 1 ตัว อย่า ง ชาดก ”มฤคชาดก” กวางทองช่วยคน
- 31.
- 32. ยักษิณเหนียวกิงไม้ ี ่ ่ เหนี่ยวกิ่งไม้ ยักษิณี =เทวีประจำาต้นไม้ มักแสดงการเหนี่ยวกิ่งไม้ ประดับอยู่ บนเวทิกา เท้ากระแทกต้นไม้ = ทำาให้ ต้นไม้ออกผล ใส่กำาไล ผ้านุ่งอินเดียโบราณ ผ้าหนา → มอง ไม่เห็นองคเพศ ข้อมือ+ข้อเท้า จำานวนมาก เดิม → คนนับถือ ยักษ์ + ยักษิณี (เทพพื้นเมือง) ต่อมา → เกิดศาสนาพุทธ → ต้องการที่จะผนวกลัทธิ นับถือยักษ์ + ยักษิณี เหยียบสัตว์พาหนะ ยักษ์ + ยักษิณี ถูกนำามาสลักไว้ที่ เวทิกา ≈ เป็นบริวารของ พระพุทธเจ้า
- 33.
- 34. ศิลปะอินเดียสมัยที่ 2 กับการ ประดิษฐ์พระพุทธรูป ปรากฏพระพุทธรูปเป็นรูปมนุษย์ทั้ง3 ศิลปะ เกิดข้อถกเถียงว่า ระหว่าง ศิลปะคันธาระ vs ศิลปะมถุรา → ศิลปะใดเกิดพระพุทธรูปก่อนกัน (ใน Class นี้ เราจะเรียน เฉพาะทฤษฎีคันธาระเกิดพระพุทธรูปก่อน) ศิลปะอมราวดี = sure ว่าเกิดพระพุทธรูปทีหลังสุด เพราะ อมราวดีตอนต้น = ไม่ กล้าสร้างพระพุทธรูป = อิทธิพลอินเดีย โบราณ อมราวดีตอนปลาย = เริ่ม เกิดพระพุทธรูป = อิทธิพล คันธาระ-มถุรา
- 35. การประดิษฐ์พระพุทธรูปในศิลปะคัน ธาระ ศิลปะกรีก-โรมันนิยมทำาประติมากรรมเทพเจ้า → คันธาระ เกียวข้องกับกรีก-โรมัน→ หลายท่านเชื่อว่าคันธาระประดิษฐ์ ่ พระพุทธรูปก่อน พระพุทธเจ้าปรินิพพาน 600 ปีก่อนการประดิษฐ์พระพุทธรูป → ช่างแก้ปัญหาโดยใช้ข้อมูล 3 แหล่ง 1) ศึกษาคัมภีร์มหาบุรุษลักษณะ แล้วเลือกบางอย่าง 2) เอารูปแบบเทพเจ้ากรีก-โรมันมาใช้ 3) คิดกระโหลกปูด → “อุษณีษะ” เพื่อแยกความแตกต่าง พระพุทธเจ้าออกจากพระสาวก (3 ศิลปะประดิษฐ์ “อุษณี ษะ”แตกต่างกัน)
- 36. การประดิษฐ์ พระพุทธรูป ในศิลปะคัน ธาระ อุษณีษะ พระเกศาหยักศก อุณาโลม / อูรณา มีประภามณฑล รอบพระเศียร ตามแบบApollo ประเภทที่ 1 ประดิษฐ์ตาม คัมภีร์มหาบุรุษลักษณะ ประเภทที่ 2 ประดิษฐ์ตามอิทธิพล กรีก-โรมัน ประเภทที่ 3 ประดิษฐ์ อุษณีษะเพื่อแยกความ แตกต่างพระพุทธรูป ออกจากพระสงฆ์ ห่มจีวรคลุม + จีวรเป็นริ่ว เหมือนผ้า Toga พระกรรณยาว
- 37. ผมหยักศก อิทธิพลกรีก-โรมัน (ลักษณะเฉพาะคันธาระ) อุษณีษะเป็น “มวยผม” (ลักษณะเฉพาะคันธาระ) มีอุณาโลมเสมอ (ลักษณะร่วมสมัยที่ 2) ผมหยักศก ตามแบบกรีก-โรมัน เศียร พระพุท ธ รูป คัน ธาระ บางครั้งมีพระมัสสุ (ลักษณะเฉพาะคันธาระ)
- 38. ภาพเล่าเรื่องพุทธประวัติในศิลปะคัน ธาระ (ประสูติ) คันธาระ =ศิลปะแรกที่แสดง พระนางมหามายาเหนี่ยวกิ่ง อโศก พระโพธิสัตว์ออกจากสีข้าง เทพเจ้าเป็นผู้รับ มหส่งอิท าม ธิพ าย ล าเห ให นี่ย ้พระ วก นา งอ ง ิ่ โศ ก ยักษิณี เหนี่ยว กิ่งไม้
- 39.
- 40. ภาพเล่าเรื่องพุทธประวัตในศิลปะคันธาระ ิ (ตอนปรินพพาน) ิ ต้นสาละคู่ บุคคลที่กำาลังโศกเศร้า ริ้วจีวรยังทำาไม่ดี เหมือนเอาพระพุทธรูปยืนมานอน ต้นสาละคู่ •พระพุทธรูปไสยาสน์ในอินเดีย = ตอนปรินพพานเท่านั้น ิ (≠ ไทย) •พระพุทธรูปไสยาสน์ = ตอน ปรินิพพาน → พบครั้งแรกในคันธาระ (≠ อินเดียโบราณ+อมราวดี → ใช้สถูปแทนปรินิพพาน)
- 41. ศิลปะมถุรา (พศว.6-9) ศูนย์กลางศิลปกรรมหลัก =มถุรา (อุตรประเทศ) ปรากฏพระพุทธรูปเป็นรูปมนุษย์ แต่ไม่มี อิทธิพลกรีก-โรมันเลย ≠ คันธาระ พระพุทธรูปได้อิทธิพลจากประติมากรรมยักษ์ใน ศิลปะอินเดียโบราณ
- 42. อุษณีษะ = ทำาเป็นผมขมวดขึ้นไปเป็นชั้นๆ ไม่มีพระเกศา (โล้น) ≈พระสงฆ์ ลักษณะเฉพาะใน ศิลปะมถุรา (≠ คันธาระ) อุณาโลม = คันธาระ เศียรพระพุทธรูป ในศิลปะมถุรา พระพักตร์กลม +พระโอษฐ์ยิ้ม อย่างชัดเจน (ลักษณะเด่นในมถุรา)
- 43. ศิลปะอมราวดี (พศว.7-10) ศูนย์กลางศิลปกรรมหลัก =อมราวดี + นาคาร ชุนโกณฑะ (อานธรประเทศ) เดิม = ราชวงศ์ศาตวาหนะ (ศูนย์กลางศิลปกรรม หลัก = อมราวดี) ต่อมา = ราชวงศ์อิกษวากุ (ศูนย์กลางศิลปกรรมหลัก = นาคารชุนโกณฑะ) สืบมาจากศิลปะอินเดียโบราณ อมราวดีตอนต้น = ใช้สัญลักษณ์แทน พระพุทธเจ้า (สืบมาจากอินเดียโบราณ)→ อมราวดีตอนปลาย = ปรากฏพระพุทธรูปเป็นรูป มนุษย์ แต่บางครั้งก็ยังใช้สญลักษณ์ควบคูอยู่ ั ่
- 44. อุษณีษะนูนขึ้น เพียงเล็กน้อย ”อุษณีษะตำ่า“ อุณาโลม = ศิลปะอื่นๆ พระเกศาขมวด ก้นหอย ลักษณะเฉพาะ อมราวดี ≠ คันธาระ& มถุรา เศียรพระพุทธรูป อมราวดี โครงพระพักตร์ = รูปยาวรี ลักษณะเฉพาะ อมราวดี ≠ คันธาระ & มถุรา
- 45. ภาพเล่าเรื่องในศิลปะอมราวดี ภาพเล่าเรื่องในศิลปะอมราวดี ≈ อินเดียโบราณ แต่มีก ารเคลือ นไหวอย่า งรุน แรง (≠ อินเดีย ่ โบราณ) การแสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ (อมราวดี) เดินปกติ การแสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ (อินเดียโบราณ) เคลื่อนไหว อย่างรุนแรง
- 46. ภาพเล่า เรื่อ งในศิลปะอมราวดี อมราวดีตอนต้น = ใช้สัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า (สืบ มาจากอินเดียโบราณ) เมืองกบิล เมื อมราวดีตอนปลาย = ปรากฏพระพุทธเจ้าเป็นรูป องกบิล ม้า + ฉัตร พัสดุ์ พัสดุ์ = สืบมา มนุษย์ ม้า + ฉัตร ม้าเปล่า การแสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ (อมราวดีตอนต้น) ม้ามีคนขี่ การแสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ (อมราวดีตอนปลาย)
- 47.
- 48. ภาพเล่าเรื่องตอน “ประสูติ” พระนางมายาเหนี่ยวกิ่งไม้ อิทธิพลยักษิณีเหนี่ยวกิ่งไม้ = คันธาระ ยืน ั บ ะท้ลอย ร ้าป +แส ธเจ ัตร ุท ะพ เป็นฉ พร ดง แส 2 1 พระพุทธเจ้าในฐานะ “ทารก” แสดงเป็นผ้า จตุโลกบาล 4
- 49.
- 50. ศิลปะอินเดียสมัยที่ 3 (พศว. 9-13) ศิลปะคุปตะ(พศว.9-11) ศิลปะหลังคุปตะ (พศว.11-13)
- 51. พระพุทธรูปในศิลปะคุปตะ สมัยราชวงศ์คปตะ ถือว่าเป็นยุคทองในบรรดา ุ ยุคต่างๆของอินเดีย ทั้งด้านการเมือง(รวม ประเทศได้) + ด้านวัฒนธรรม (วรรณคดี, ศาสนา,ศิลปกรรม) ราชวงศ์คปตะ = ฮินดู แต่ก็อุปถัมป์พุทธมหายาน ุ (พุทธเถรวาทเสือมสูญไปจากอินเดีย) ่ พระพุทธรูปคุปตะ = พระพักตร์สงบ จีวรบาง แนบองค์เหมือนผ้าเปียกนำ้า→ยกย่องว่าเป็น พระพุทธรูปที่งดงามที่สุดในศิลปะอินเดีย แม้สุนทรียภาพ = สูงสุด แต่เทคนิค = เสือมลง ่ ตั้งแต่สมัยนี้เป็นต้นไป ช่างไม่สามารถทำา
- 52. อุษณีษะ & พระเกศา= คันธาระ + อมราวดี (ต่อมาปูพื้นฐานให้ทุก ศิลปะ) “มวย ณีษะแบบ อุษ ว ขม ้นห ดก พระเนตรเหลือบตำ่า → ดูสงบ ลักษณะเฉพาะคุปตะ า กศ ะเ พร อุณาโลมหายไป ลักษณะเฉพาะคุปตะ ผม” พระพุทธรูปคัน ธาระ อย เศียรพระพุทธรูป คุปตะ (ทั้ง 2 พระพุทธรูปอมราว
- 53.
- 54. ประติมากรรมอินเดียเหนือ สมัยราชวงศ์ปาละ-เสนะ เจริญขึ้นทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย (แคว้นพิหาร +เบงกอล+บังคลาเทศ) ราชวงศ์ปาละ(พศว.14-17) นับถือศาสนาพุทธ มหายานตันตระ (เต็มไปด้วยเวทมนตร์คาถา + เทพดุร้าย)→ เกิดขึนเนื่องจากการ ้ แข่งขันกับศาสนาฮินดู ราชวงศ์เสนะ (พศว.18) นับถือศาสนาฮินดู ไวษณพนิกาย ศูนย์กลางศิลปกรรม = นาลันทา (มหาวิทยาลัยพุทธศาสนา) หลังพศว.18 ชาวมุสลิมโจมตี + ทำาลายนาลันทา→พุทธศาสนา สูญสิ้นไปจากประเทศอินเดีย ศิลปะปาละ-เสนะ สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ช่วง 1) ปาละตอนต้น พศว.14-15 2) ปาละตอนปลาย-เสนะ พศว.16-18
- 55.
- 56. พระทรงเครื่องปาละ ทรงเครื่องกษัตริย์ สวมเทริดขนนก + สร้อยคอ(ทับบนจีวร) ศิลปะปาละตอนปลาย→มีแนวความคิด ว่าพระพุทธเจ้า = “จักรวรรติน” (พระพุทธเจ้าคือจักรพรรดิแห่งจักรวาล) → เกิดพระพุทธรูปทรงเครื่องกษัตริย์ เดิม อาจเป็นเครื่องประดับที่ถอดออกได้ → หาย → ต่อมาจึงสลักไปกับองค์พระ มงกุฏทีประกอบจาก ่ ตาบแผ่นสามเหลี่ยม เรียงกัน เรียกว่า “เทริดขนนก” (ลักษณะเฉพาะ ในศิลปะปาละ)
- 57. ปรินิพพาน ที่กสินารา ุ (ด้านบนสุดเสมอ) พระแปดปาง ในศิลปะปาละ เสด็จลง จากดาวดึงส์ สังกัสสะ ศิลปะปาละ→ ปรากฏการทำา ปราบช้างนาฬาคีรี พุทธประวัติ 8 ตอน ในแผ่น เมืองราชคฤห์ เดียวกัน 8 ตอน เรียกว่า อัษฏมหาปาฏิหาริย์ (สังเวชนียสถาน 4 + แสดงยมก- มหาปาฏิหาริย์ 4) ปาฏิหาริย์ สาวัตถี สังเวชนียสถาน 4 → ประสูติ,ตรัสรู้,ปฐมเทศนา,ปรินิ พพาน ปฐมเทศนา สารนาถ ประสูติ สวนลุมพินี ตรัสรู้ ที่พทธคยา ุ (เป็นประธานเสมอ) มหาปาฏิหาริย์ 4 → ปราบ ช้างนาฬาคีรี,แสดงยมก ปาฏิหาริย์,เสด็จลงจาก ดาวดึงส์,รับบาตรจากพญา วานร รับบาตรจาก พญาวานร ป่าเลไลยก์
- 58. ศิลปะในเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต้ ชวา – ขอม– จาม – พม่า
- 59.
- 60. ประวัติศาสตร์และการแบ่งยุคใน ศิลปะชวา สมัย ราชวงศ์ & ศาสนา ชวาภาค กลาง สัญชัย (พศว. 12-16) มหายาน) ชวาภาค ตะวันออก (พศว. 16-20) (ฮินดู) ไศเลนทร์ (พุทธ สัญชัยครั้งที่ (ฮินดู) สิงหาส่าหรี 2 มัชฌปาหิต (พุทธผสมฮินดู) เหตุการณ์สำาคัญ ลักษณะศิลปะ ชวาภาคกลางตอนปลาย อิทธิพลอินเดีย เกิดภูเขาไฟระเบิดบ่อย→ ย้ายหนีมาชวาตะวันออก หลังคุปตะ + ปาละ ชวาตะวันออกตอนปลาย → พื้นเมือง พวกมุสลิมเข้า → พวกฮินดู ละทิงอิทธิพล ้ หนีไปเกาะบาหลี อินเดีย
- 61.
- 63. มีอุณาโลม = ปาละ ≠ หลังคุปตะ ธรรมจักรมุทรา =อินเดีย N ่ แต ง ี เฉีย ยจวร ่ หม ีชา ย ซ้า ละ ่ม ไม อังสา ปา ะ ี่พร ุปตะ ≠ ท ค ัง หล = ไม่มีอุณาโลม คุปตะ+หลังคุปตะ ธรรมจักรมุทรา = อินเดีย N นั่งห้อยพระบาท = อินเดีย N ชายจีวร ด้านล่างเป็น เขี้ยวตะขาบ = ปาละ ≠ หลังคุปตะ พระพุทธรูป ภายในจันทิ เมนดุต ่ แต ง ี เฉีย ยจวร ่ หม ีชา ้าย ่ ม าซ ไม อังส ะ ี่พร ท นั่งพระชานุแยก แต่พระบาทชิด เช่นกัน พระพุท ธรูป ประธานที่ จัน ทิเ มนดุต = พระพุท ธ รูป แสดงธรรมจัก รมุท รา นั่งห้อยพระบาท = อินเดีย N พระพุท ธรูป ที่ถ ำ้า เอลโลร่า
- 64. พระประธานที่เมนดุตขนาบข้างด้วยพระโพธิสัตว์อว โลกิเตศวร & วัชรปาณี พระอมิตาภะ บนชฎามกุฏ มอขว ื า=ป มือซา ระ ้ย= จบดอ ทานพร ั อิทธิพ กปัทมะยกข ลปาล น ึ้ ะ ฐานกลีบบัว = ปาละ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ทีจัน ่ ทิเมนดุต → อิทธิพลปาละ ประทับนั่งในท่า “ลลิตาสนะ” (ท่าสำาหรับพระโพธิสัตว์ นิยมในศิลปะปาละ) ฐานกลีบบัว แบบปาละ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ศิลปะปาละ
- 65. อุณาโลม = ปาละ อุษณีษะ+พระเกศา = คุปตะ-ปาละ มีอุณาโลม= ปาละ พระยืนห่มคลุม แต่พระนั่งห่มเฉียง อิทธิพลปาละ จีวรเรียบไม่มริ้ว ี เหมือนทังคุปตะ,หลังคุปตะ ้ & ปาละกลุ่มหนึ่ง ชายจีวรด้านล่าง เขียวตะขาบ ้ = ปาละ ขัดสมาธิเพชร อินเดีย N ั้น ั่ง ะน จวรส พร าย ี า ี ช ส ม่ม ระอัง ตะ ไ ถ้า ที่พ คุป ะ) ัง ล หล = ปา = ี ม (ถ้า
- 66. ศิลปะขอม • ก่อนเมืองพระนคร • หัวเลี้ยวหัวต่อ •เมืองพระนคร (ตอนต้น – ตอนกลาง - ตอนปลาย)
- 67. ยุค สมัย ในศิลปะขอม สมัย ก่อนเมืองพระนคร (พศว. 12 - 14) ชื่อ ศิล ปะ พนมดา, ถาลาบริวัติ, สมโบร์ไพรกุก,ไพรเกมง, กำาพงพระ หัวเลี้ยวหัวต่อ (พศว. 14 - 15) กุเลน, พระโค เมืองพระนคร (พศว. 14 - 18) บาแค็ง, เกาะแกร์, แปรรูป, บันทายสรี, คลัง, นครวัด, บายน
- 68. พระเกศาขมวด ก้นหอย + อุษณีษะ แบบ คุปตะ พระพุทธรูปสมัยก่อนเมืองพระนคร พระสมัย พระนครมักเป็น พระนาคปรก พระเกศาหวี +รัดเกล้า ทรงกรวย = รูปแบบขอม พระพุทธรูปสมัยเมืองพระนคร
- 69. พระพุทธรูปนั่งสมัย พระนคร = นาคปรก เสมอ พระเกศาหวี+ รัดเกล้า ไม่มีกระบังหน้า พระพุทธรูปสมัยบาปวน ทรงกระบังหน้า = นครวัด พระพุทธรูปสมัยนครวัด
- 70.
- 71. สมัย มิเซิน E1 มิเซิน (ภัทเรศวร) ดงเดือง อมราวดี/อินทรปุระ ป.ฮุงถาญ วิชัย อาณาจักรจามปา แบ่งได้3 แคว้น โพกลวงการาย,โพโรเม ปาณฑุรังค์ พศว. 13 หัวล่าย 14 ดงเดือง (อินทรปุ ระ มิเซิน)A1 15 ต้น (อินทรปุ ระ) บิญดิ่น (วิชัย) สมัยหลัง 15 ปลาย – 16 17-18 อิทธิพ ล อินเดี ย ชวา จีน พืน ้ เมือง ชวา ประวัติศาสตร์ ศิวลึงค์ประจำา อาณาจักรทีมิเซิน ่ (ภักเรศวร) ชวาบุทรุก (พร้อม ขอม) ิ เมืองหลวงที่อนทร ปุระ พุทปะเจริญสูงสุด ศิลธมหายานจาก จีน จีน เวียดนามเริ่ม บายน โจมตี→ ย้ายเมือง หลวงไปวิชัย บุกรุกขอม + ขอม บุกรุกกลับ 19 ลง จีน เวียดนามโจมตี → มา ถอยไปปาณฑุรังค์ → ต่อมาเวียดนาม กลืน
- 72. ชายจีวร พาดพระอังสาขวา อิทธิพลจีน ชายจีวรสั้น ที่พระอังสาซ้าย อิทธิพลปาละ ประติม ากรรมจาม สมัย ดงเดือง สมัยดงเดือง มีการสร้างวัด พุทธมหายานขึ้นทีดงเดือง ชื่อ ่ “วัดลักษมีนทรโลเกศวร” ดงเดือง = สมัยเดียวทีมีพุทธ ่ มหายาน พุทธมหายานสมัยดงเดือง = อิทธิพลจีน นั่งห้อยพระบาท+ มือวางไว้บนเข่า = อิทธิพลจีน พระพุทธรูป ประธาน พบที่ดงเดื พระนั่งทีเล่อซาน ่
- 73.
- 74. อังวะ พม่า ปยู ตองอู หงสาว ดี มอญ ศิล ปะพม่า แบ่งได้ 4 สมัย สมัยที่ พม่า N พม่า S 1 ศรีเกษตร (ปยู) สุธรรมวดี / (12 สะเทิม 16) (มอญ) 2 (16 19) พุกาม (พม่า) พระเจ้าอโนรธาตีมอญ + รับ พุทธเถรวาท 3 (19 23) อังวะ (พม่า) ตองอู (พม่า) หงสาวดี (มอญ) พระเจ้า ธรรมเจดีย์ 4 (23 25) ราชวงศ์คองบอง (พม่า) อังวะ – อมรปุระ – มัณฑเล พระเจ้าอลองพญา + มังระ พระเจ้ามินดง
- 75. พระพุทธรูปศิลปะศรีเกษตร = อิยเดียN + S อุษณีษะตำ่า อมราวดี ปางมารวิชัย = อินเดีย N
- 76.
- 77. • เดิมเป็นพระพุทธรูปประจำาแคว้นยะไข่ • พระเจ้าปดุงเชิญมาอมรปุระถวายเครื่อง ทรง = พระทรงเครื่อง • พระเจ้ามังระตีอยุธยา กวาดต้อนช่างไทย = เครื่องทรงอยุธยา พระมหามัยมุนี ของอนุราธปุระ