ของอาจารย์ไพรินทร์นะครับ

1. บทททีี่่ 22
ศรรััทธธาาคววาาม
เเชชื่อื่อ
แแลละะภภููมมิปิปัญัญญญาา
ผศข..ไไอพอรงงิินมทนรร์์ุุษกกะะยทท์์ิิ
พรมรราาช
ภภาาคววิชิชาาปรรััชญญาา
แแลละะศศาาสนนาา
คณณะะมนนุษุษยศศาาสตรร์์

2. ปรัชญญาาแแบบ่ง่งตตาามภภููมมิภิภาาคทเี่ปป็น็น
แแหหลล่่งกกำาำาเเนนิดิด
ปรัชญา
ปรัชญาตะวันตก ปรัชญาตะวัน
ออก
ปรัชญากรีก
-ธาเลส (Thales)
ปรัชญาอินเดีย ปรัชญา
จีน
- อาสติกะ -เต๋า
- นาสติกะ -ขงจื๊อ

3. 11..ปรรััชญญาาตตะะววััน
ตกยยุุคโโบบรราาณ
-ปรัชญาตะวันตกเริ่มที่กรีก หรือ
ประเทศกรีซในปัจจุบัน
กรีกยุคก่อน
กำาเนิดปรัชญา
สิ่งทมีี่อิทธิพลต่อความคิด
ความเชอื่ของชาวกรีก คือ คำา
สอนของศาสนากรีกโบราณ
เทพนิยายของโฮเมอร์และ
เฮเสียด

4. - เป็นพหุเทวนิยม
- อธิบายการกำาเนิดและความ
เป็นไปของโลกหรือจักรวาล
(เช่น ฟ้าร้อง ฟ้าผ่า การโคจร
ของดวงดาวต่างๆ ฯลฯ) รวมทั้ง
ชีวิตมนุษย์ว่าเป็นไปตามอำานาจ
ดลบันดาลของเทพเจ้า
โลกหรือจักรวาลจึงมีสภาพที่ไร้
ระเบียบกฎเกณฑ์ เรียกสภาพ
Chaos

5. เเททพบดดีีซซุุส
((ZZeeuuss))
อบ : http//:grhomeboy.googlepages.com/mythology

6. เเททพพีีฮฮีีรราา ((HHeerraa))
ที่มาภาพประกอบ : www.crystalinks.com/hera.html

7. ออะะพอลโโลล
((AAppoolllloo)) ที่มาภาพประกอบ : www.zurias.com

8. โโปปสสิดิดอน
((PPoosseeiiddoonn)) ที่มาภาพประกอบ : www.north-of-africa.com

9. ปรรััชญญาากรรีีก
โโบบรราาณยยุุคแแรรก
- เป็นปรัชญาธรรมชาติ
- สนใจเเรริ่คิมิ่ม
ดค้นความจริง
สูงสุด เกยี่วกับโลกและ
-จ เักรริ่มวปารลัชนญอากด้ตวยัวคมำานถุษายม์ว่า
อะไรคือปฐมธาตุ (สสารดั้งเดิม
ที่สุด เป็นวัตถุดิบที่ก่อให้เกิด
โลก) ของโลก? โลกเกิดจาก
อะไร? ปัญหาทาง
อภิปรัชญา

10. - เชื่อว่าโลกระเบียบกฎเกณฑ์ เรียก
-ส ภตัาวพอเยช่า่นงนนี้วัก่าป Cรoัชsญmาo s
ธาเลส (Thales) บิดาของ
ปรัชญาตะวันตก
เอมเปโดเคลส
(Empedocles)
“ นำ้า คือ ปฐมธาตุของ
โลก ”
เดมอคริตุ“ ส ดิ(น Democritus)
นำ้า ลม ไฟ
คือ ปฐมธาตุของโลก ”
“ ปรมาณูหรืออะตอม
คือ ปฐมธาตุของโลก ”

11. ปรรัชัชญญาากรรีีกโโบบรราาณ
นักปรัชยญยุุคคากรลุ่งุ่มเเโรรซือือฟงงิสต์
- มีท่าทีสงสัย ต่อความ
สามารถในการเข้าถึง หรือมี
ความรู้ในความจริงเกี่ยวกับ
โลกภายนอกของมนุษย์
เรียกท่าทีเช่นนี้ว่า วิมตินิยม
(Scepticism)
- ไม่มีความจริงที่แน่นอนตายตัว
- “ คนเป็นผู้วัดทุกสิ่งทุก
อย่าง ”

12. - ความดี ชั่ว ถือเป็นเรื่อง
ความรสูึ้กชอบ หรือไม่
ชอบของแต่ละบุคคล (สัม
- ชีวิตที่ประเสริฐ คือ ชีวิต
ที่ประสพับทคธวานิยมมสำา)
เร็จ
- ปรัชญาควรสนใจปัญหา
เกี่ยวกับชีวิต มากกว่า
ปัญหาทเี่กยี่วกับโลก และ
จักรวาล

13. โโสสกรราาตตีีส
- ปรัชญ((าSSคooวccรrสraaนttใeeจssป))ัญหา
ชีวิตของมนุษย์ มากกว่า
-ป มัญีคหวาาโมลจกรหิงรหือรจือักหรลวักาเลกณฑ์ที่
แน่นอนตายตัวดำารงอยู่ด้วย
-ต กัวามรันกเอระงท ไำามท่ขี่ดึ้นีงกาับมม คนือุษ กย์ารก
ระทำาที่สอดคล้องกับความจริง
ที่ตายตัวนี้ ดังนั้นความรู้ความ
จริงจึงเป็นสิ่งจำาเป็นและมีค่าที่
ที่มาภาพประกอบ : www.rci.rutgers.

14. โโสสกรราาตตีสีส
((SSooccrraatteess))
- มนุษย์สามารถเข้าถึงความ
-จ รคิงวาไมดร้ดู้เป้ว็นยฐเหานตรุผอลงรับความ
ประพฤติดี
“ คุณธรรมคือความรู้ ” คือ คนรู้
ผิดชอบชั่วดี ย่อมทำาความดี ไมมี่
ใครทำาชั่วทั้งๆที่รู้ว่าชั่ว

15. โโสสกรราาตตีสีส
- ม((นุSSooccrraatteess))
ษย์ควรให้ความสำาคัญ
กับกิจกรรมทางจิต
(การใช้ปัญญาหรือเหตุผล
-ใ ชคีวริ่ตคทรวี่ดญี ค)ือ ม ชากีวกิตวท่าี่ใรช่า้เงหกตาุผยล
และปัญญาในการแสวงหา
สัจธรรมและคุณธรรม

16. ที่มาภาพประกอบ : www.ac.wwu.

17. เเพพล
สนโโใตตจป((PัญPllหaaาttคooว))ามดีคืออะไร?
ชีวิตที่ดีเป็นอย่างไร? เช่นเดีย
วกับโสเครตีส โดยใช้ทฤษฎี
ความจริงของธรรมชาติและ
มนุษย์ (อภิปรัชญา) มาอธิบาย
อภิปรัชญา(Metaphysics)
เขปอ็นงอเภพิปลรโัชตญาแบบทวินิยม
เชื่อว่ามีความจริง 2 อย่าง คือ
สสาร และ อสสาร
-โลก โลกของสสารวัตถุ,
โลกของแบบ
-มนุษย์ ร่างกาย, จิต

18. ทฤษฎี “โลกของ
-สิ่งตแ่าบงๆบท”ี่อยู่ ในโลกของสสาร
วัตถุ สิ่งเฉพาะ
-แบบ = สิ่งสากลอยู่ในโลกของ
แบบ
-แบบ เป็นอสสาร (ไม่กินที่และไม่
ขึ้นกับเวลา)
-แบบ มิใช่สิ่งทมี่นุษย์คิดขึ้น แต่มี
อยู่โดยตัวมันเองและเป็นนิจนิรัน
ดร์ วัตถุวิสัย

19. จรริยิยศศาาสตรร์์((EEtthhiiccss
))ของเเพพลโโตต - ความดีเป็นสิ่งที่มีอยู่จริงอย่าง
แน่นอนตายตวั ไม่ขึ้นอยู่กบัมนุษย์
(-ส จมัุดบหรูณมานยิยสม)ูงสุดของชีวิต คือ
การทำาจิตให้เป็นอิสระจาก
ร่างกาย โดยการเพ่งสมาธิจิต
ไปสู่โลกของแบบ
- ชีวิตที่ดี คือ ชีวิตที่มีดุลยภาพ
โดยวิญญาณทั้ง 3 ส่วน (ส่วน
เหตุผล ส่วนนำ้าใจ ส่วนตัณหา)
ได้ทำาหน้าที่ของมันอย่าง
เคร่งครัดไม่ก้าวก่ายส่วนอื่น

20. - เมื่อจิตวิญญาณทั้ง 3 ส่วนได้
ทำาหน้าที่อย่างสมบูรณ์ และ
กลมกลืนกันจะทำาให้เกิด
คุณธรรม 4 ประการ
ดังนั้นคนดีก็คือคนที่มีคุณธรรม 4
ประการนี้ คือ
1. ปัญญา
2. ความกล้าหาญ
3. การควบคุมตนเอง
4. ความยุติธรรม

21. อรริิสโโตตเเตติลิล
- ไ((มAA่เหrr็iนissดtt้วooยttกlleeับ))ทฤษฎี “โลก
ของแบบ” ของเพลโต
- โลกที่เราอยู่และสิ่งต่างๆใน
โลกเป็นสิ่งจริงแท้
- สสารและแบบ ไม่สามารถแยก
ออกจากกันได้ “แบบทุกแบบนั้น
มีพื้นฐานอยู่ในธรรมชาติ” ดังนั้น
สงิ่จริงทั้งหลายในโลก ก็คือ
ปัจเจกวัตถุที่มีส่วนผสมของ
สสารและแบบ
- สิ่งต่างๆพัฒนาจากภาวะแฝงสู่

22. ที่มาภาพประกอบ : www.schoodoodle.

23. จริยศาสตร์ของ
อ- รคิสุณโธตรเรตมิลเป็นสิ่งทแี่ฝงอยู่
ในธรรมชาติของ
มนุษย์(ธรรมชาติของมนุษย์
คือการมีเหตุผล)
- คุณธรรมคือความพอดี
โดยเน้นทางสายกลาง
- มนุษย์ คือ สัตว์สังคม
- จุดหมายทแี่ท้จริงของชีวิต

24. 22.. ปรรัชัชญญาาตตะะววัันตก
- จักรพรรดยยิจุุคคัสตกกิเลลนียาานงที่1 ทรง
ประกาศให้ศาสนาคริสต์เป็น
ศาสนาประจำาชาติโรมันเพียง
ศาสนา เดียว
- ปรัชญาอยู่ในฐานะผู้ช่วยของ
เพื่อทำาให้คำาสอนของ
ศาสนาดูมีเหตุผลมากขึ้น หรือ
เป็นเพียงเครื่องมือในการเปิด
เผยความจริงและความลำ้าลึก
แห่งศรัทธา
- ยุคกลางได้รับการขนานนาม
ว่าเป็น ยุคมืด

25. - นักปรัชญาที่มีชื่อเสียง เป็น
-บ นาทักหบุญลวองอทกั้งุสสติ้นิน
(St.Augustine) นำาปรัชญา
-ข นอักงเบพุญลทโตอมมาัสอ อธคิบวาินยาศสา สนา
(St.Thomas Aquinas) นำา
ปรัชญาของอริสโตเติลมา
อธิบายศาสนาคริสต์

26. 33.. ปรรััชญญาายยุคุคฟนื้ฟฟููศศิลิลปววิิทยยาา
- ยุคกนาารี้เรร (ิ่มRRตee้นnnหaaลiiัsงsจssาaaกnnกccาeeร))ล่ม
สลายของกรุงคอนสแตนติโน
เปิล พร้อมกับอำานาจของ
ศาสนจักรยุติลง
- ปรัชญาแยกออกจากศาสนา
เหตุผลแยกออกจากศรัทธา
- ปรัชญาเปลี่ยนความสนใจ
จากเรื่องศาสนา มาเป็นเรื่อง
ของมนุษย์และธรรมชาติ

27. มมักักเเกกีียเเววลลลีี
((MMaacchhiiaavveellllii))
- เป็นนักปรัชญาการเมือง
- “เหตุผลของรัฐ” เป็นสิ่งสำาคัญ
-ท ใี่สนุดทในางกกาารรปเกมคือรงอ จงุดมงุ่หมาย
เป็นเพียงตัวตัดสินวิธีการ ไม่
ว่าจะเลวร้ายสักเพียงใดก็ตาม
ที่มาภาพประกอบ : www.mythicjourneys.

28. มมักักเเกกีียเเววลลลีี
((MMaacchhiiaavveellllii))
- “ผู้ปกครองต้องมีนิสัยของ
หมาจิ้งจอกและราชสีห์”
- ผู้ปกครองต้องสร้างภาพให้
ดูดี มีเกียรติยศ และมี
-คุผณู้ปธกรครรมองต้องมอบหมายงาน
ที่ประชาชนไม่ชอบให้คนอื่น
ทำา

29. ทอมมัสัส ฮอบสส์์
((TThhoommaass
HHoobbbbeess))
- เป็นนักปรัชญาการเมือง
- มีความเชื่อว่า “ธาตุแท้ของ
มนุษย์นั้นชั่วร้าย เห็นแก่ตัว
หรือล้วนแต่คำานึงถึงประโยชน์
ตัวเองเป็นสำาคัญ”
ที่มาภาพประกอบ : www.wikiclone.org
- ในสภาพธรรมชาติ เป็นสภาพ
ของสงคราม มนุษย์ทำาร้ายกัน
ได้อย่างเสรี

30. ทอมมัสัส ฮอบสส์์
- ค((TนTตhh้อooงmmกาaaรssค วHHามooสbbงbbบeeสsุsข))
จึงนำาไปสู่การทำาสัญญา
-ป คระวชามาคดีม ศรีล่วธมรกรันม ความ
เชื่อทางศาสนา ไม่มีอยู่
จริง เป็นแต่เพียงสิ่งที่
สมมติขึ้นเพื่อประโยชน์
ในชีวิต

31. 44.. ปรรัชัชญญาาตตะะววันันตกสมมััยใใหหมม่่
((MMooddeerrnn PPhhiilloossoopphhyy)) - ปัญหาปรัชญาที่สำาคัญในยุคนี้ คือ
มนุษย์จะใช้วิธีการใดในการเข้าถึง
ความรู้ที่แท้จริง ? และข้อจำากัดของ
วิธีการเช่นนั้นมีอะไรบ้าง ?
ญาณวิทยา ( Epistemology )
- นักปรัชญาสมัยใหม่แบ่งออกเป็น 2
1พ. วเหก ตคุผือลนิยม = เหตุผลเป็นที่มาและ
เป็นมาตรฐานของความรู้, มีความรู้
ก่อนประสบการณ์, วิธีการในการ
หาความรู้ เรียกว่า นิรนัย
( Deduction )

32. Ex. แดงเป็นพ่อของ
ดำา
แดงเป็น
ผู้ชาย
คนทุกคนเป็นสิ่งที่ต้องตาย
โสเครตีส
เ ป ็โนสคเนครตีสเป็นสิ่งที่
ศตา้อสงตตรา์ทยี่มีรากฐานอยู่บนวิธี
การนี้ คือ คณิตศาสตร์

33. 2. ประสบการณ์นิยม = ความรู้
ทั้งหลายเกิดจากประสบการณ์,
ไม่มีความรู้ก่อนประสบการณ์,
วิธีการในการหาความรู้ เรียก
ว่า อุปนัย ( Induction )
Ex. กาตัวที่1 สีดำา, กาตัวที่2
สีดำาก,า กทาุกตตัวัวทสี่3ีด สำาี ดำา
ศาสตร์ที่มีรากฐานอยู่บนวิธี
การนี้ คือ วิทยาศาสตร์

34. ฟรราานซซิิส เเบบคอน
((FFrraann- ccพiissยา BยBaาaมccooพnnัฒ))นาวิธี
อุปนัยที่ใช้ใน
-วิทจิตยมาศนาุษสยต์ตร้อ์ง
ที่มาภาพประกอบ :
www.solarnavigator.net
- ผู้สังเกปตราทศดจลาอกงอทคาตงิ
วิทยาศาสตร์ ต้องเก็บความรู้สึก
ส่วนตัวไว้ ไม่ให้ออกมาปะปนกับ
ข้อม-ูล ““จ คคาวกาาธมรรรู้คู้คมือือชออาำาำาตนนิาาจ ””
ที่สามารถใช้ครอบงำาและ
ควบคุมธรรมชาติ

35. เเดดสส์ก์กาารร์์ต
((- เDDป็นeeนssักccปaaรrrัชttญeeาssสำา))นัก
- ใชเห้วติธุีผกาลรนขิยอมงคณิตศาสตร์
(นิรนัย) มาเป็นพื้นฐานของ
-ป “รัชฉญันคาิด ฉันจึงมีอยู่ ” ( I
-t hฉiันnkมีอthยeู่ (rใeนfฐoาr นI ะaสmิ่ง)ที่คิดได้ )
ดังนั้นพระเจ้าซึ่งอยู่ในห้วง
-ค เวมาื่อมพคริดะขเจอ้างมฉีอันยจู่จึงรมิงีอ ยู่จริง
ดังนั้นสรรพสิ่งใน
โลกภายนอกจึงมีอยู่
จริงที่มาภาพประกอบ : www.glafreniere.com

36. จอหห์น์น ลล็็อก
((JJoohhnn LLoocckkee))
- เป็นนักปรัชญาสำานัก
-ป ไรมะส่เชบื่อกเารรื่อณงค์นวิยามมรู้ก่อน
ประสบการณ์ โดยเขาได้
กล่าวไว้ว่า “ จิตเหมือน
กระดาษเปล่าที่ปราศจากคุณ
สมบัติใดๆ และปราศจาก
- ความรู้เกิดจาก
ประสบการณ์และการเรียน
ที่มาภาพประกอบ : www.geocities.

37. คุณสมบบัตัติขิของววัตัตถถุุแแบบ่ง่งออก
เเ1ปป.็น็น คุณ22 สปมรบะะัตเเภภิปทฐ ม คภือือูมิ = มวล, รูป
ร่าง, การกินที่, การเคลื่อนที่,
2ก.า ครุณหยสุดมนบิ่งัต,ิท ปุตริยิมภาูมณิ = ฯ สลี,ฯ
เสียง, รส, กลิ่น ฯลฯ

38. ปรรััชญญาากกาารเเมมืือง
- เป็นขรออางกจฐาอนหข์์นอ ง ลร็็อะอบกอบ
ป- โรจะมชตาธีริะปบไอตบยการปกครองแบบรวม
-อ มำานนาุษจยเ์เบก็ดิดเมสารพ็จร้อมกับอิสรภาพ
สิทธิ และความเสมอภาพ
- ในสภาพธรรมชาติ มนุษย์ไม่ได้
เ- ลมวนรุษ้ายย์ทอยำา่สางัญทญี่ฮาอปบรสะ์คชิดาคมร่วม
กันโดยสร้างองค์กรของรัฐขึ้น
ปกครองกันด้วยมติของเสียงส่วน
ใหญ่

39. ออิิมมมาานนููเเออล คคาานตต์์
(( IImm- mmควaaาnมnรuuู้ตee้อllง KKเกaaิดnnจttา))ก
การรับรู้ทางผัสสะ
(ประสบการณ์นิยม) และความ
เข้าใจด้วยปัญญา (เหตุผล
นิยม) เข้าด้วยกัน
- “ ความคิดที่
ปราศจากเนื้อหา
(ข้อมูลจากประสาท
สัมผัส) เป็นความคิดที่
ว่างเปล่า ส่วนการรับรู้
ทางประสาทสัมผัสที่
ที่มาภาพประกอบ : www.jameslogancourier.

40. 55.. ปรรััชญญาาสมมัยัยใใหหมม่่ใในน
คร- ิสิสนตตัก์ศป์รตตัชวญรรารตษษ้อทงกี่1ี่1า99รปฏิรูป
สังคมให้มีสภาพดีขึ้น
- ระบบทุนนิยมรุดหน้าอย่าง
-ร วรูดปเแรบ็วบสังคมเกษตรกรรม
เปลี่ยนไปสู่สังคมอุตสาหกรรม

41. คคาารร์ล์ล มมาารร์์กซซ์์
((KKaarrll MMaarrxx))
- เป็นปรัชญาสสารนิยม
ที่มาภาพประกอบ : weblogs.elearning.ubc.- ศึกษาสังคมโดยใช้แนวคิด
แบบวิภาษวิธี (วิธีอธิบาย
ความเปลี่ยนแปลงของสรรพ
สิ่งว่าเกิดจากความขัดแย้ง
ภายในของสิ่งนั้น) มาตีความ
ประวัติศาสตร์เพื่ออธิบาย
ความเป็นไปหรือความ

42. คนใในนสสังังคมแแบบ่ง่งเเปป็็น
22 ชนชชั้นั้น คคืือ 1. ชนชั้นผู้ควบคุมการผลิต
ซึ่งเป็นเจ้าของปัจจัยการ
2ผ.ลิชตนชั้นผู้ไม่ได้ควบคุมการ
ผลิต เป็นคนที่อาศัยปัจจัย
การ-ผ ลชิตนชขั้นอผงผู้ควู้อบื่นคเุมลกี้ยางรชผีพลิต
จะเป็นผู้กำาหนดโครงสร้างสังคม

43. - ประวัติศาสตร์ของมนุษย์ เป็น
ปร1ะ.ว ยัตุคิศทาาสสต ร=์กาเปรต็น่อกสาู้ทรตา่งอชสนรู้ะชหนั้ว่าง
นายทาสกับทาส
2. ยุคศักดินา = เป็นการต่อสู้
ระหว่างเจ้าของที่ดินกับชาวนา
3. ยุคทุนนิยม = เป็นการต่อสู้
ระหว่างนายทุนกับผู้ใช้แรงงาน
- ความขัดแย้งในระบบทุนนิยมจะ
กัดกร่อนตัวมันเอง จนนำาไปสรู่ะบบ
-สังจคามกนริยะบมบสังคมนิยม ในที่สุดจะนำา
ไปสู่ระบบคอมมิวนิสต์

44. 66.. ปรรััชญญาาตตะะววันันตกใในน
ศตวรรษทที่2ี่200 -- ปปััจจจุุบบััน
มีการสนใจถกเถียงปัญหาปรัชญา
ทุกสาขาอย่างกว้างขวางหลาก
หลาย แต่ก็พอแบ่งออกได้เป็น 2
กระแสใหญ่ๆ คือ
1.ปรัชญาวิเคราะห์ (Analitic)
เช่น ปรัชญาภาษา (ลุดวิก วิต
แกนสไตน์)
2.ปรัชญาภาคพื้น

45. ลลุุดววิิก ววิิตแแกกนส
ไไตตนน์์
((LLuuddwwiigg
WWiittttggeennsstteeiinn))
- เป็นนักปรัชญาภาษา
- ปัญหาปรัชญาทั้งหมดอยู่ที่ตัว
ภาษา(ที่นักปรัชญาใช้)
- การใช้ภาษาของมนุษย์เปรียบได้
กับการเล่นเกมส์อย่างหนึ่ง เรียก
ว่า “เกมส์ภาษา” มนุษย์จึงต้องติด
อยู่ในกับดักของภาษา
ที่มาภาพประกอบ : www.humboldt.edu

46. ปรรัชัชญญาาภภาาวนนิยิยม
((EE-xx iคissำาttวee่าnn ettxiiiaaslltiiessnmmtia))lism แปลว่ามี
อ- ยใู่ หด้คำาวรางมอสยำาู่ขคอัญงชกีวับิตความเป็น
ตัวของตัวเองของปัจเจกบุคคล
- เป็นการปฏิวัติต่อต้าน
ปรัชญาดั้งเดิม เช่นเหตุผล
นิยมของกรีกโบราณ ลัทธิ
สังคมนิยมหรือคอมมิวนิสต์

47. - ต่อต้านยุคสมัยของ
วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี
-ห รเปือ็นอุตกสาราวหิเกครรรามะสหม์แัยกใ้หม่
ปัญหาเกี่ยวกับสถานการณ์
ข- อปงรมัชนญุษายภ์าวนิยมเสนอให้
มนุษย์หันกลับมาหาตัวเอง

48. ชอง ปอล ซซาารร์ต์ตรร์์
((JJeeaann PPaauull SSaarrttrree))
- ต้องการปลุกจิตสำานึก
ภาพประกอบ : www.slate.com
ของคนจากการเป็นส่วนหนึ่ง
ของมวลชนให้กลับมาเป็น
-ป “ัจมเนจุษกยบ์คุคือคเลสทรี่มีภีลาักพษ” ณเสะรเีฉภาพพาะ
แสดงออกมาในรูปของความ
-สา“มเสารรีภถาใพนตก้อางรมเลาือพกร้อม
ความรับผิดชอบเสมอ”

49. กกาารใใชช้เ้เหหตตุผุผล
ววิธิธีีกกาารแแสสวงหหาาคววาามรรูู้้
ของมนนุษุษยย์์
1. การใช้เหตุผลของ
มนุษย์ดึกดำาบรรพ์
2. การใช้เหตุผลของ
มนุษย์ในโลก ตะวัน
ตก
3. การใช้เหตุผลของ
มนุษย์ในโลกตะวันออก

50. ใในนบรรดดาาสสัตัตวว์โ์โลลก
ธรรมชชาาตติิสรร้้าางมนนุษุษยย์ข์ขึ้นึ้นมมาา
เเพพื่อื่อใใหห้เ้เหหมมาาะะสมตต่อ่อกกาารใใชช้้
เเหหตตุุผลมมาากทที่สี่สุุด
มนุษย์มีวิวัฒนาการทาง
ด้านสมองส่วนหน้า 85 %
ของนำ้าหนักสมองทั้งหมด

51. 11.. กกาารใใชช้เ้เหหตตุผุผลของมนนุษุษยย์์
ดดึึกดดำาำาบรรพพ์์
ความรู้ของมนุษย์เริ่มต้นขึ้นจาก
การรู้จักใช้และพัฒนาสิ่งต่างๆ
รอบตัวมาเป็นเครื่องมือช่วยใน
การดำารงชีวิต
- เครื่องมือในการแสวงหาความรู้
ของมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์มี
ด้วยกัน 3 ประการ คือ
1. ประสาทสัมผัส
2. เหตุผล

52. 22.. กกาารใใชช้เ้เหหตตุผุผลของ
มนนุษุษยย์์ใในนโโลลกตตะะววัันตก
- การใช้เหตุผลในโลกตะวันตก
ยุคโบราณ
- การใช้เหตุผลในโลกตะวันตก
ยุคกลาง
- การใช้เหตุผลในโลกตะวันตก
สมัยใหม่

53. กกาารใใชช้เ้เหหตตุผุผลใในนโโลลกตตะะววันัน
ตกยยุคุคโโบบรราาณ
- วิธีการใช้เหตุผลที่สำาคัญในยุคนี้
ก็คือ “นิรนัย” ซึ่งอริสโตเติลเป็น
คนแรกที่ได้พัฒนาขึ้นอย่างเป็น
ระบบ จนกระทั้งเกิดเป็นวิชา
ตรรกศาสตร์(Logic)
- อริสโตเติล เรียกวิธีการใช้เหตุผล
แบบนิรนัยที่ได้พัฒนาขึ้นนี้ว่า
“ซิลลอจิสม์”(Syllogism) ซึ่ง
อริสโตเติลเองถือว่าเป็นรากฐาน

54. กาารออ้า้างเเหหตตุุผล แแบบบซซิิลลอจจิสิสข้ออ้าง 1 : โลหะทั้งหมด
เป็น สื่อไฟฟ้า
ข้ออ้าง 2 : เหล็ก เป็น
โลหะ
ข้อสรุป : เหล็ก

55. มนุษยคิดทีละเรื่อง ถ่ายทอด
ออกมาเป็นเทอมหรือคำา
ประโยคซิลลอจิสม์จะมีอยู่ 3
เทอม
1. โลหะ
2. สื่อไฟฟ้า
3. เหล็ก
ทุกเทอมใช้ 2 ครั้ง อาศัย
เทอมกลาง
นำาเทอมที่ยังไม่ได้ตัดสิน 2

56. ซิลลอจิสม์
เท
อม
ประโยคตรรกวิทยา
3
เทอม
ทุก
เทอม
ใช้ 2
ครั้ง
การอ้างเหตุผล
อาศัยเทอมกลาง
นำาเทอมที่ยังไม่ได้
ตัดสิน 2 ครั้ง
มาตัดสินในข้อสมี 3
ประโย
ค
ตรรกวิ
ทยา

57. ใช้เหตุผลใในนโโลลกตตะะววัันตกยยุุคก- กรีกล่มสลาย โรมันมีอำานาจ
ศาสนาคริสต์กลายเป็นศาสนาที่
เจริญควบคู่ไปกับอาณาจักรโรมัน
เกิดปรัชญาสมัยกลางขึ้น
- การใช้เหตุผลในยุคนี้ คือ
การใช้ความคิดเพื่อเข้าถึง
พระเจ้า จนถึงคริสศตวรรษ 19 จึง
ได้มีการแปลหนังสือชื่อว่า เครื่อง
มือ จากภาษาอาหรับไปเป็นภาษา

58. เซ็นต์ออกัสติน ได้นำาความ
คิดของเพลโตมาใช้
เซ็นต์อควินาส ได้นำาความ
คิดของอริสโตเติลมาใช้
เซ็นต์ทั้ง 2 ได้นำาเอาความคิด
ของนักปรัชญากรีกทั้ง 2 คน
มาเป็นสาวใช้รับใช้ศาสนาคริสต์
เพื่อที่จะเข้าถึงความจริง
แต่ก็เข้าถึงความจริงได้เพียง
ระดับหนงึ่เท่านั้น สุดท้าย ต้อง

59. ตัวอย่าง การใช้เหตุผล
ในสมัยกลาง ผู้ที่ศรัทธาในพระเจ้าเป็นคนดี
กาลิเลโอไม่ศรัทธาพระเจ้า
เพราะฉะนั้น กาลิเลโอไม่ใช่คนดี
จักรวาลมีระบบที่เป็นสงิ่มหัศจรรย์
เพราะทำาให้ดาวนพเคราะห์โคจร
โดยไม่ชนกัน
มันจะเกิดจากอะไรไม่ได้
นอกจากสิ่งที่ยิ่งใหญ่กว่านั้น คือ

60. งการใช้เหตุผลสมัยกรรีกีกโโบบรราาณกกัับสมัยกรีกโบราณ : ความจริง
ทวั่ไป ที่นำามาสนับสนุน
เกี่ยวข้องกับสิ่ง
สมัยกลาง : ความจริงทั่วไป
ธรรมชาติ
ที่นำามาสนับสนุนจะ
เกี่ยวข้องกับความเชื่อในศาสนา
คริสต์

61. การใช้เหตุผลในโลก
ตะวันตกสมัยใหม่
- วิธีการใช้เหตุผลที่สำาคัญของยุคนี้คือ
“อุปนัย” มีฟรานซิสเบคอน เป็นคน
แรกๆ ที่ได้พัฒนาขึ้นอย่างเป็นระบบ
- ฟรานซิส เบคอน มีความเชื่อซึ่งเป็น
พนื้ฐานของวิธีอุปนัยว่า ความรู้คือ
อำานาจ หมายถึง ความรู้ที่นำามาใช้
งานได้ ได้แก่ การใช้ความรู้เพอื่
ครอบงำาและควบคุมธรรมชาติ
- วิธีอุปนัยนี้ได้รับการพัฒนาต่อไป จน
กลายเป็นวิธีการแสวงหาความรู้ทาง

62. ลลักักษณณะะคววาามรทู้ทู้าาง
ววิิทยยาาศศาาสตรร์์
1. เป็นสากล
2. สามารถทดสอบได้ด้วย
ประสาทสัมผัส
3. ตรงไปตรงมา
4. สามารถคาดหมายอนาคตได้

63. 33.. กกาารใใชช้เ้เหหตตุผุผลของ
มนนุษุษยย์ใ์ในนโโลลกตตะะววันันออก
- การใช้เหตุผลในปรัชญาน
ยายะ
- การใช้เหตุผลในพระพุทธ
ศาสนา

64. กกาารใใชช้้เเหหตตุุผลแแบบบนยยาายยะะ
เข้าถึงโมกษะ คือ ความหลุดพ้นจากยความรู้ที่ถูกต้องโดยการอิงหลักร คือ
วามรู้ประจักษ์ (ประสาทสัมผัส)
มาน (ตรงกับนิรนัยของอริสโตเติมาน (การเปรียบเทียบ)
รบอกเล่าจากผู้อื่น

65. ภูเูเขขาามมีีไไฟฟ ((กกาารยยืืนยยััน)) ((ออุปุปนนัยัยเเพพรราาะะวว่่าาทที่ภี่ภููเเขขาามมีีคววันัน ((อปุนนัยัย))
ววันันทที่นี่นนั้มมีีไไฟฟ เเชช่น่น ทที่เี่เตตาาหหุุงขข้า้าว ววััน ซงึ่เเปป็็นสงิ่ทที่เี่เกกี่ยี่ยวเเนนื่อื่องกกับับไไฟเเพพรราาะะฉฉะะนนั้ ทที่ภี่ภูเูเขขาามมีีไไฟฟ ((นนิคิคม

66. กกาารใใชช้้เเหหตตุผุผลใในน
พรระะพพุทุทธศศาาสนนาา
 เพื่ออธิบายกฎความเป็น
สาเหตุทางจิตที่ทำาให้
เกิดทุกข์และหมดจาก
ทุกข์
 เป็นทั้งแบบนิรนัยและ
อุปนัย

67. พระอัสสชิได้แสดงธรรมสั้น แก่อุปติสสมาณพว่า
“ธรรมใดมีเหตุเป็นแดนเกิดก่อน
ตทรงแสดงเหตุและความดับแห่งธ

68. ปฏฏิิจสมมุุปบบาาท หรรืือ ออิิททัปัปปปััจจยตตาา
หรรืือ ปปัจัจจยยาากกาาร
((สงิ่ทที่อี่อิิงออาาศศัยัยกกัันเเกกิดิดขนึ้,,เเปป็็นกฎ
เเมมอื่สงิ่นมี้มีีี้สงิ่จี้จีึ้งึง
มมีี
เเมมอื่สงิ่นเี้กกิิดขนึ้สงิ่
นนีี้้จจึงึงเเกกิิดขนึ้
เเมมอื่สงิ่นไี้มม่่มมีีสงิ่
แแหห่ง่งเเหหตตุแุแลละะผล))

69. เหตุผลแบบนิรนัยในพระพุทอริยสัจ 4
1. ทุกข์ ความไม่สบายกาย
และใจ (ผล)
2. สมุทัย เหตุให้เกิดทุกข์
คือ ตัณหา (เหตุ)
3. นิโรธ การดับทุกข์ (ผล)
4. มรรค ข้อปฏิบัติให้ถึง

70. ใช้เหตุผลแบบออุุปนนััยใในนพรระะพพุุทธศศาาตัวอย่าง นางกีสาโคตมีอายุแค่
เพียง 16 ปี ลูกตายจึงได้ไปขอยาชุบ
ชีวิตลูกจากพระพุทธเจ้า พระพุทธ
องค์สั่งให้นางไปขอเมล็ดพันธุ์ผักกาด
จากบ้านที่ไม่เคยมีญาติพี่น้องตายเลย
ถ้าหาได้จะชุบชีวิตลูกของเธอให้ฟื้น
คืนมา
สุดท้าย นางก็ไม่สามารถจะหา
เมล็ดพันธุ์ผักกาดได้ เพราะทุกบ้านมี

71. การใช้เเหหตตุผุผลใในนพรระะพพุทุทธศศาากก่อ่อนจจะะสรรุปุปไไดด้ว้ว่่าา ชชีีววิิต
มนนุษุษยย์เ์เปป็น็นททุกุกขข์ซ์ซึ่งึ่งเเปป็็นกกาาร
ใใชช้้เเหหตตุผุผลแแบบบนนิิรนนัยัยจจะะตต้อ้อง
ใใชช้้เเหหตตุผุผลแแบบบออุปุปนนััยกก่่อน
คคืือกกาารพพิิสสูจูจนน์์วว่่าาชชีวีวิิตเเปป็น็น
คววาามททุุกขข์ท์ทีลีละะอยย่า่าง
ตตััวอยย่า่าง พรระะพพุุทธเเจจ้า้าเเหห็็น
คนแแกก่่ คนเเจจ็บ็บ คนตตาาย นนี้คี้คืือ

72. ววิธิธีีกกาารแแสสวงหหาาคววาามรแู้ลละะ
กกาารใใชช้้เเหหตตุผุผลของมนนุษุษยย์ใ์ในน
โโลลกปปััจจจุุบบััน
1. เน้นอุปนัยแบบวิทยาศาสตร์ และ
ใช้นิรนัยช่วยตรวจสอบ
2. มีวิธีวิทยาศาสตร์หลายแบบ
3. สนใจกฎความเป็นสาเหตุทางจิต
ด้วย
4. ผสมผสานกันระหว่างตะวันออก

73. 1. เน้นอุปนัยแบบวิทยาศาสตร์
และใช้นิรนัยช่วยตรวจสอบ
ฐานให้ความสำาคัญแก่อุปนัย คือประสนิรนัย คือ คณิตศาสตร์ เช่น คอมพิวเตจสอบและบันทึกข้อมูล

74. 2. มีวิธีวิทยาศาสตร์หลายแบบ
เริ่มมีการตั้งสมมติฐาน
ตั้งทฤษฎีขึ้นมาก่อน
เช่น ทฤษฎีสัมพันธภาพ
ทฤษฎีวิวัฒนาการ จากนั้น
จึงหาข้อมูลมาสนับสนุน
สมมติฐาน
ทำาให้ข้อมูลวิทยาศาสตร์ไม่
ค่อยแน่นอน

75. 3. สนใจกฎความเป็นสาเหตุ
ทางจิตด้วย
4. ผสมผสานกันระหว่าง
ตะวันออก และตะวันตก
มนุษย์เริ่มรู้สึกเจ็บปวดจาก
แนวคิดที่ผิดในอดีตของฟราน
ซิส เบคอน คือ แนวคิดพิชิต
ธรรมชาติ ก่อให้เกิดปัญหา
มาก เช่น สิ่งแวดล้อม
เสื่อมโทรม
อากาศเสีย เป็นต้น จึงหันมา

76. 5. มีการนำาเอาวิทยาศาสตร์
เข้าไปข้ามพรมแดนของ
ศมาีกสานราอแธิบลาะยปใรนัชหญลักา
วิทยาศาสตร์ว่า ทุกเรื่องจะต้อง
อธิบายได้ด้วยกฎทางกฎ
คณิตศาสตร์และกฎทางฟิสิกส์
ถ้าไม่สามารถพิสูจน์ได้ ด้วยกฎ
ทั้ง 2 ประการ ถือว่าไม่มีคุณค่าที่จะ
ให้เชอื่ถือ เป็นการให้ความสำาคัญ
กับข้อเท็จจริง (FACT) มากกว่า

77. จบแล้ว...
ขอให้โชคดี
ทำาข้อสอบได้
คะแนนดีๆ ทุกคน
นะครับ