ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΑΤΩΝ

1. ΑΥΞΗΣΗ
Συλλαβική αύξηση : όσα ρήματα αρχίζουν από σύμφωνο παίρνουν
μπροστά ένα ε
Χρονική αύξηση : όσα ρήματα αρχίζουν από φωνήεν εκτείνουν το
φωνήεν αυτό σ’ άλλο φωνήεν
α = η
ε = η
ο = ω
αι = η
ει = η
οι = ω
αυ = ηυ
ευ = ηυ
ι = ι
υ = υ
ε = ει
Συλλαβική ή Χρονική αύξηση παίρνουν οι χρόνοι ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ΑΝΑΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ
Όσα ρήματα αρχίζουν από σύμφωνο επαναλαμβάνουν το αρχικό σύμφωνο του
θέματος με ένα ε
Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται στον ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟ

2. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΧΡΟΝΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
1.Παίρνουμε το θέμα του ενεστώτα
2.Τοποθετούμε την κατάληξη του παρατατικού -ον
3.Βάζουμε την κατάλληλη αύξηση (συλλαβική ή χρονική )
Π.χ εκέλευ -ον
κελεύω -ες
κελευ -ε
κελευ –ον -ομεν
ε –κελευ –ον -ετε
-ον
π.χ ηγόραζ-ον
αγοράζω -ες
αγοραζ -ε
αγοραζ –ον -ομεν
η –γοραζ –ον -ετε
-ον
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
1.Παίρνουμε το θέμα του ενεστώτα
2.τοποθετούμε πριν από την κατάληξη τον χρονικό χαρακτήρα -σ
Π.χ
κελεύω κελευ-σ-ω
κελευ -σ – ω εις
ει
ομεν
ετε
ουσιν
κατά τον σχηματισμό του μέλλοντα των αφωνόληκτων ρημάτων με την προσθήκη του
χρονικού χαρακτήρα –σ γίνονται ορισμένες μετατροπές
ουρανικόληκτα κ,γ,χ,ττ/σσ + σ = ξ π.χ πράττω = πράξω
χειλικόληκτα π,β,φ,πτ, + σ = ψ γράφω = γράψω
οδοντικόληκτα τ,δ,θ,μερικά σε –ζω + σ = σ πείθω = πείσω
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
1.Παίρνουμε το θέμα του μέλλοντα
2.Τοποθετούμε την κατάληξη του αορίστου –α
3.Βάζουμε την κατάλληλη αύξηση (συλλαβική ή χρονική ,όπως και στον
παρατατικό)
Π.χ
λύω ελυσ -α
λύσω -ας
λυσ-α -ε(ν)
ε-λυσ-α -αμεν
-ατε
-αν

3. ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
1.Παίρνουμε το θέμα του ενεστώτα
2.Τοποθετούμε την κατάληξη του παρακειμένου –κα
3.Βάζουμε αναδιπλασιασμό ή την κατάλληλη αύξηση(συλλαβική ή χρονική)
Π.χ
παιδεύω πεπαιδευ-κα
παιδευ-κα -κας
πε-παιδευ-κα -κε(ν)
-καμεν
-κατε
-κασι(ν)
ΠΡΟΣΟΧΗ
• Αναδιπλασιασμό παίρνει ο παρακείμενος όταν το θέμα του ρήματος αρχίζει από
ένα σύμφωνο
Π.χ παιδεύω = Πε-παιδευ-κα
χ = κ χορεύω = κεχορευκα
φ = π φυτεύω = πεφύτευκα
θ = τ θύω = τέθυκα
• Συλλαβική αύξηση παίρνει ο παρακείμενος όταν το θέμα του ρήματος αρχίζει:
Από τρία σύμφωνα
Από δύο σύμφωνα (όχι το α΄άφωνο και το β΄ένρινο ή υγρό)
Από διπλό σύμφωνο(ζ,ξ,ψ)
Από ρ
Π.χ στρατεύω = ε-στρατευ-κα
Σπουδάζω = ε-σπούδα-κα
• Χρονική αύξηση όταν το θέμα του ρήματος αρχίζει από φωνήεν
Π.χ αλιεύω =η-λιευ-κα
• Στα σύνθετα ρήματα με πρόθεση ο αναδιπλασιασμός τίθεται μετά την πρόθεση
Π.χ από-λύω = από- λελυ-κα
• Στα αφωνόληκτα στην κατάληξη παρατηρούμε ιδιαιτερότητες
Οδοντικόληκτα πείθω πέπει- κα
Χειλικόληκτα τρίβω τέτρι- φα
Ουρανικόληκτα τάττω τέτα- χα