2. • natutukoy ang mga talento at
kakayahan;
• napahahalagahan ang talento na
itinuturing na kaloob ng Diyos; at
• maipakita o maisabuhay ang talento.
LAYUNIN
6
4. 3
Madalas ay naipagpapalit ang kahulugan ng
talento (talent) sa kakayahan (skills), subalit ang
dalawang ito ay magkaiba. Ang talento ay
angkin. Ang ibig sabihin, ito ay nasa tao mula sa
kaniyang kapanganakan, at upang magamit ito,
kailangang tuklasin niya ito sa tulong ng
kaniyang mga magulang, guro, at iba pang tao.
6. 3
Saligan ng
Paghahambing
Talento Kakayahan
1. Kahulugan Ito ay angking abilidad (ability) ng isang
tao sa mga tiyak na gawaing kaya niyang
ipakita.
Ito ay espesyal na gawaing kayang
ipakita ng isang tao, bunga ng
karanasan, pagsasanay o pag-aaral.
2. Ano ito? Ang mga ito ay itinuturing na kaloob ng
Diyos.
Ito ay bagay na natutuhan o
pinagsasanayan.
3. Sino ang pwedeng
magkaroon nito?
Lahat ng tao, subalit, iba’t-iba ang uri ng
talentong buong husay na maipakikita ng
bawat tao.
Sino mang may interes o hilig sa
anumang mga kasanayang kaniyang
kinagigiliwan ay matutuhan ito.
4.Paano papaunlarin? Kilalanin at paunnlarin sa tulong ng mga
nakakatanda tulad ng mga magulang,
guro, at iba pang tao.
Pag-aralan at pagsanayan ang
larangang mayroong interes ang tao.
5. Paano makakatulong
sa pagkakaroon ng tiwala
sa sarili?
Kilalanin, paunlarin, at gamitin sa
panahon ng pangangailangang ipakita ang
mga angking talento.
Kilalanin, paunlarin, at gamitin sa
panahon ng pangangailangang
ipakita ang mga kakakayahang
natutuhan
7. 3
Ang talento ay ginagamit na kasingkahulugan ng biyaya
at kakayahan. Ayon kina Thorndike at Barnhant, mga
sikolohista, ang talento ay isang pambihirang kakayahan. Sa
kabilang dako, ang kakayahan ay kalakasang intelektuwal
(intellectual power) upang makagawa ng isang
pambihirang bagay tulad ng kakayahan sa musika o
kakayahan sa sining. Madalas sinasabi ng mga sikolohista
na ang talento ay may kinalaman sa genetics o mga
pambihirang katangiang minana sa magulang.
8. 3
Ayon kay Brian Green, mas mahalagang bigyan ng
tuon ang kakayahan magsanay araw-araw at magkaroon
ng komitment sa pagpapahusay sa taglay ng talento. Ang
kakayahang intelektuwal ay nasusukat sa pamamagitan
ng mga pamantayang pagsusulit. Ayon sa kaniya, mahirap
sukatin ang talento, madalas nasasabi lamang nating may
talento ang isang tao batay sa nasasaksihan natin o
naitalang tagumpay nito. Walang takdang panahon ang
pag-usbong ng talento.
9. 3
Ang bawat tao ay may kani-kaniyang panahon ng
pagsibol, lalo na ang mga tinedyer. Ang iba ay may
tinatawag na late bloomer. Isang napakahalagang teorya
ang binuo ni Dr. Howard Gardner noong 1983 ang teorya ng
Multiple Intellegences. Ayon sa teoryang ito, ang mas angkop
na tanong ay “Ano ang iyong talino?’ at hindi, “Gaano ka
katalino?”
10. 3
Ayon kay Gardner, bagamat lahat ng tao ay may
angking likas na kakayahan, iba’t iba ang talino o talento.
Ang mga ito ay:
11. 3
1. VISUAL SPATIAL
Mabilis matuto sa pamamagitan ng paningin at pag-aayos ng
mga ideya. Nakagagawa ng mga ideya at kailangan din niyang
makita ang paglalarawan upang maunawaan ito. May kakayahang
siyan na makita sa kaniyang isip ang mga bagay upang makalikha
ng isang produkto o makatuklas ng isang produkto o makalutas ng
suliranin. Larangang tinatahak: sining, arkitektura, inhenyero,
designers, cartoonists, story-boarders, architects, photographers,
sculptors, town-planners, visionaries, inventors, cosmetics and
beauty consultants.
12. 3
2. VERBAL/LINGUISTIC
Talino sa pagbigkas o pagsulat ng salita. Kadalasan ang
mga taong may taglay na talinong ito ay mahusay sa
pagbasa, pagsulat, pagkukwento, at pagmememorya ng
mga salita at mahalagang petsa. Mas madali siyang matuto
kung nagbabasa, nagsusulat, nakikinig, o nakikipagdebate.
Mahusay siya sa pagpapaliwanang, pagtuturo,
pagtatalumpati, o pagganyak sa pamamagitan ng
pananalita. Larangang tinatahak: abogasya, pamamahayag,
politika, pagtula at pagtuturo.
13. 3
3. MATHEMATICAL/LOGICAL
Mabilis na pagkatuto sa pamamagitan ng
pangangatuwiran at paglutas ng suliranin (problem solving).
Ito ay talinong may kaugnay ng lohika, paghahalaw at
numero. Gaya ng inaasahan, ang talinong ito ay may
kinalaman sa kahusayan sa matematika, chess, computer
programming at iba pang kaugnay na gawain. Larangang
tinatahak: pagiging scientist, mathematician, inhenyero,
doctor at ekonomista
14. 3
4. BODILY KINESTHETIC
Natututo sa pamamagitan ng mga kongkretong
karanasan o interaksiyon sa kapaligiran. Mas natututo siya
sa pamamagitan ng paggamit ng kaniyang katawan, tulad
halimbawa ng pagsasayaw o paglalaro. Larangang
tinatahak: pagsasayaw, sports, pagiging musikero, pag-
aartista, pagiging doctor (lalo na sa pag-oopera),
konstruksyon, pagpupulis, at pagsusundalo.
15. 3
Si Manny Pacquiao ay mula
sa simpleng pamilya lamang,
ang husay niya sa
pagboboksing ang naging
dahilan kaya siya tinawag na
“PacMan” at umani ng
napakaraming panalo para sa
bansang Pilipinas at tinagurian
siyang “World Champion”.
16. 3
5. MUSICAL/RHYTHMIC
Natututo sa pamamagitan ng pag- uulit, ritmo
o musika. Hindi lamang ito pagkatuto sa
pamamagitan ng pandinig kundi pag- uulit ng
isang karanasan. Larangang tinatahak: musician,
kompositor, o disc jockey.
17. 3
Isa si Lea Salonga sa
mahuhusay nating mang-aawit sa
bansa na naging sikat din sa ibang
bansa. Umawit ng ilang kanta sa
Miss Saigon, Les Misérables,
Aladdin, Mulan, at Flower Drum
Song.
18. 3
6. INTRAPERSONAL
Natuto sa pamamagitan ng damdamin, halaga at
pananaw. Ito ay talino sa kaugnay ng kakayahang
magnilay at masalamin ang kalooban. Karaniwang ang
taong may ganitong talino ay malihim at mapag-isa o
introvert. Mabilis niyang nauunawaan at natutugunan ang
kanyang nararamdaman at motibasyon. Malalimang
pagkilala niya sa kanyang angking talent, kakayahan at
kahinaan. Larangang tinatahak; researcher, manunulat ng
nobela, o negosyante.
19. 3
7. INTERPERSONAL
Talino sa interaksiyon o pakikipag-ugnayan sa ibang tao. Ito
ang kakayahan na makipagtulungan at makiisa sa isang pangkat.
Ang taong nabibilang dito ay kadalasang bukas sa kaniyang
pakikipagkapwa o extrovert. Siya ay sensitibo at mabilis na
nakatutugon sa pagbabago ng damdamin, motiobasyon, at
disposisyon sa kapwa. Mahusay siya sa pakikipag-ugnayan nang
may pagdama at pag-unawa sa damdamin ng iba. Siya ay
epektibo bilang pinuno o tagasunod. Larangang tinatahak:
nagiging matagumpay sa kalakalan, politika, pamamahala,
pagtututro o edukasyon at social work.
20. 3
Si Mother Teresa ay naglaan ng
kanyang buhay bilang isang Albanian-
Indian misyonera at madre. Binigyang-
halaga ang pagtulong sa mga
mahihirap, may kapansanan, walang
tirahan at walang makain lalo na ang
mga may sakit.
Setyembre 4, 2016, sa bisa ng
basbas ng Santo Papa Francisco ay
idineklara bilang Santa Teresa ng
Calcutta.
21. 3
8. EXISTENTIAL
Talino sa pagkilala sa pagkakaugnay ng lahat sa
daigdig. Bakit ako nilikha”? Ano ang papel na
ginagampanan ko sa mundo”? Ang talinong ito ay
naghahanap ng paglalapat at makatotohanang pag-
unawa ng mga bagong kaalaman sa mundong ating
gingalawan. Larangang tinatahak: masaya sa
pagiging philosopher o theorist.
22. 3
9. NATURALIST
Talino sa pag- uuri, pagpapangkat at
pagbabahagdan. Madali niyang makilala ang
mumunti mang kaibahan sa kahulugan (definition).
Hindi lamang ito angkop sa pag-aaral ng kalikasan
kundi sa lahat ng larangan. Larangang tinatahak:
environmentalist, magsasaka, o botanist.
