Ahli sitologi – ahli biologi yang mengkaji struktur dan fungsi sesuatu sel.
Robert Hooke memerhatikan sel gabus menggunakan mikroskop yang primitif.
Menggunakan kertas yang tidak bergaris dan pensel yang tajam.
Saiz gambar rajah sekurang-kurangnya ½ daripada kertas.
Jangan lorekkan.
Kaji sel dan semua bahagiannya. Kemudian lukis sel.
Labelkan sel.
Tulis tajuk dan kuasa magnifikasi yang digunakan.
Menggunakan kertas yang tidak bergaris dan pensel yang tajam.
Saiz gambar rajah sekurang-kurangnya ½ daripada kertas.
Jangan lorekkan.
Kaji sel dan semua bahagiannya. Kemudian lukis sel.
Labelkan sel.
Tulis tajuk dan kuasa magnifikasi yang digunakan.
Struktur sel yang dapat diperhatikan melalui mikroskop elektron.
Bukan organel – membran plasma, dinding sel, sitoplasma
Membran sel – merujuk kepada semua jenis membran yang terdapat dalam sel / menyelaputi organel.
Membran plasma – membran yang terdapat pada permukaan dan meliputi kandungan sel.
Bahan – nutrien, gas respirasi, bahan buangan antara sel dengan persekitarannya.
Telap kerana mempunyai liang seni yang membolehkan pergerakan bebas bahan antara bahagian luar dengan dalam sel.
Bahagian antara membran nukleus dengan membran plasma.
Sebatian organik – protein, lipid, karbohidrat.
Sebatian tak organik – ion kalium dan ion fosfat.
Mempunyai dua lapisan membran.
Kromosom membawa maklumat genetik yang akan menentukan sifat dan fungsi sel.
Simpanan bahan - air, asid organik, gula, asid amino, garam mineral, bahan buangan, pigmen, dan hasil sampingan metabolisme.
Mikroorganisma air tawar (cth Paramecium sp.) mempunyai vakuol mengecut dan vakuol makanan.
Vakuol mengecut – terlibat dalam pengawalaturan keseimbangan air dalam organisma.
Membran luar yang licin dan membran dalam adalah berlipat-lipat.
Tenaga disimpan dalam bentuk ATP.
Mempunyai dua lapisan membran.
Mempunyai dua lapisan membran.
RNA – asid ribonukleik
Ribosom menggunakan maklumat yang terkandung dalam kromosom untuk menghasilkan protein.
Membaran jalinan endoplasma mungkin berterusan dengan membran nukleus, membran plasma dan membran jasad Golgi.
Sisterna – sistem pundi leper.
Glikoprotein – gabungan protein dan karbohidrat.
TEM – transmission electron microscope.
Sisterna – sistem pundi leper.
Vesikel angkutan dari JE kasar akan dihantar ke jasad Golgi.
Selepas diubah suai, vesikel akan menggenting dari jasad Golgi dan membentuk vesikel rembesan.
Vesikel rembesan kemudiannya menuju ke bahagian sel lain atau membran plasma.
Bahan organik kompleks – protein, lipid, polisakarida, asid nukleik.
Hidrolisis makanan menghasilkan nutrien untuk kegunaan sel.
Lisosom dijumpai di dalam sel haiwan tetapi jarang dijumpai dalam sel tumbuhan.
Lisosom bergabung dengan vakuol makanan dan merembeskan enzim hidrolisis untuk mencernakan kandungan di dalam vakuol.
Hasil pencernaan diserap ke dalam sitoplasma sel.
Dalam sel haiwan sahaja.
Mikrotubul – rantai protein berbentuk spiral dan spiral ini membentuk tabung berlubang.
Dalam sel haiwan sahaja.
Mikrotubul – rantai protein berbentuk spiral dan spiral ini membentuk tabung berlubang.
Terdiri daripada dua lapisan membran.
Mitokondrion – membekalkan tenaga.
Sel meristem – hujung pucuk dan hujung akar.
Jalinan endoplasma kasar – mensintesis protein.
Jasad Golgi – pusat memproses, mengubah suai, membungkus dan mengangkut bahan seperti karbohidrat, protein, fosfolipid dan glikoprotein.
Steroid – sebatian organik kompleks (lipid) termasuk koleserol dan hormon seks (testosteron, estrogen, progesteron)
JE licin merupakan tapak tindak balas metabolisme yang penting seperti sintesis lipid dan penyahtosikan dadah dan racun
Bergerak dengan mengunjurkan pseudopodium atau ‘kaki palsu’.
Kemudian diikuti oleh pengaliran sitoplasma ke bahagian pseudopodium yang diunjurkan.
Lisosom mengandungi enzim hidrolisis yang dipanggil lisozim.
Nutrien yang telah terhasil akan diserap ke dalam sitoplasma.
Amoeba sp. hidup di kawasan air tawar dan tanah lembap.
Organisma multisel – organisma yang mempunyai lebih daripada satu sel.
Terdiri daripada satu atau lebih lapisan sel.
Tersusun rapat dan tidak terdapat ruang di antara sel.
Terdapat tiga jenis tisu otot.
Tindakan luar kawal – peristalsis.
Otot licin mengecut dengan lebih perlahan berbanding dengan otot rangka tetapi kekal dalam keadaan mengecut untuk jangka masa lebih lama.
Otot rangka mengecut dan mengendur untuk menghasilkan pergerakan tulang dan anggota badan.
Otot kardium membina dinding jantung.
Sel saraf = neuron
Neuron terdiri daripada jasad sel dan gentian saraf yang dipanggil dendrit dan akson.
Neuron mengesan rangsangan dan seterusnya mengutus maklumat dalam bentuk isyarat bioelektrik (impuls saraf) ke otot atau kelenjar.
Tisu penghubung terdiri daripada pelbagai jenis sel dan gentian yang terasing oleh matriks (bahan bukan hidup yang tebal) luar sel.
Tendon – menyambungkan tulang kepada otot.
Ligamen – menyambungkan tulang kepada tulang.
Tulang – sel-sel yang terbenam dalam matriks kolagen dan dikeraskan oleh pengenapan kalsium fosfat.
Kombinasi ini menyebabkan tulang lebih keras daripada rawan.
Sel darah merah – mengangkut gas respirasi.
Sel darah putih – terlibat dalam sistem pertahanan badan.
Platlet – terlibat dalam pembekuan darah.
Tisu adipos dijumpai di dalam dermis kulit dan di sekeliling organ utama.
Terdapat pelbagai sistem yang menjalankan fungsi utama dalam badan.
Fungsi semua sistem mesti berkoordinasi supaya organisma dapat hidup dengan sempurna.
Sistem integumen – kulit
Sistem peredaran darah – jantung, arteri, vena, darah
Sistem limfa – limpa, nodus limfa, salur limfa, timus
Sistem saraf – otak, saraf tunjang, saraf periferi
Sistem otot – otot rangka, otot licin, otot kardium
Sistem endokrin – kelenjar
Sistem pencernaan – mulut, esofagus, perut, hati, pankreas, usus kecil, usus besar, rektum dan anus.
Sistem perkumuhan – ginjal, pundi kencing, ureter, kulit, peparu.
Sistem rangka – tulang, rawan, ligamen, tendon
Sistem respirasi – hidung, trakea, peparu, diafragma
Sistem pembiakan – testis, zakar, ovari, uterus, faraj, serviks
Tisu meristem sisi = kambium
Terdapat pada hujung akar dan dan tunas pokok.
Terdapat di kawasan pinggir batang dan akar.
Bertanggungjawab untuk pertumbuhan sekunder iaitu memberi sokongan dan kekuatan mekanikal kepada tumbuhan serta pertambahan saiz lilitan batang tumbuhan.
Dinding sel epidermis yang terdedah kepada udara dilitupi oleh lapisan kutikel.
Kutikel – mengurangkan kehilangan air secara penyejatan, melindungi daun daripada kecederaan mekanikal dan menghalang jangkitan penyakit yang dibawa oleh mikroorganisma.
Sel pengawal – sel epidermis yang telah mengalami pengkhususan yang bolh dijumpai di antara sel epidermis daun.
Xilem – terdiri daripada salur xilem yang memanjang dan bersambungan antara satu dengan lain dari akar ke daun. Tiada sitoplasma dan mempunyai dinding tisu xilem yang berlignin.
Floem – terdiri daripada sel tiub tapis yang membentuk struktur tiub memanjang dan bersambungan.
Tisu asas membentuk sebahagian besar tumbuhan.
Tisu parenkima – sel ringkas dan tidak khusus yang dijumpai dan dijumpai dalam semua organ tumbuhan.
Plasma darah – cecair kekuningan yang mengangkut bahan terlarut seperti nutrien, bahan buangan, vitamin, bahan mineral, hormon dan gas terlarut serta mengandungi protein.
Darah terdiri daripada plasma darah, sel darah dan platlet.
Bendalir interstis terdapat di ruang antara sel dan sentiasa membasahi sel.
Pertukaran nutrien dan bahan buangan berlaku antara bendalir interstis dengan plasma darah dalam kapilari darah.
Faktor fizikal dan komposisi kimia persekitaran dalam dikawal atur supaya sel dapat berfungsi dengan cekap.
Tumbuhan tidak memerlukan mekanisme pengawalaturan.
Contoh persekitaran dalam – suhu badan dikekalkan pada 37 ºC atau pH dalam pH 7.4
Contoh persekitaran luar – apabila sejuk, pakai baju tebal
Reseptor pada kulit → hipotalamus (pusat kawalan suhu di otak) → efektor
Salur darah mengembang → lebih banyak darah mengalir ke permukaan kulit → lebih banyak haba hilang ke persekitaran luar
Insulin merangsang penukaran glukosa menjadi glikogen.
Glukagon merangsang penukaran glikogen menjadi glukosa.
Tekanan osmosis darah – keseimbangan air dan bahan terlarut dalam bendalir badan.
Kandungan kimia dalam badan – bahan buangan metabolisme seperti bahan toksik (urea).
