1. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ & ΙΤΑΛΩΝ
Οι διατροφικές συνήθειες τόσο των Ελλήνων όσο και των Ιταλών ακολουθούν τη
«Μεσογειακή Διατροφή».
Η παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή περιλαμβάνει:
πολλά φρούτα και λαχανικά (τοπικής σοδειάς που συχνά έχουν υποστεί ελάχιστη
επεξεργασία)
άφθονες φυτικές ίνες (ζυμαρικά, ψωμί, δημητριακά, όσπρια, ρύζι και πατάτες)
ψάρια και πουλερικά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες
γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως τυρί και γιαούρτι) καθημερινά σε μικρές έως μέτριες
ποσότητες
λίγα ελάχιστα επεξεργασμένα εποχιακά τρόφιμα
ελάχιστο κρέας (2 φορές το μήνα)
Κυρίως όμως περιλαμβάνει δύο βασικά συστατικά: το ελαιόλαδο ως την κύρια πηγή
λιπαρών και το κρασί σε μικρή ποσότητα. Η συγκεκριμένη διατροφική σύνθεση της
Μεσογειακής Διατροφής έχει αφ’ ενός χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και
χοληστερόλη και αφ’ ετέρου υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και ίνες. Η καθημερινή
κατανάλωση ελαιόλαδου συνεπάγεται υψηλή περιεκτικότητα της διατροφής σε
μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.
Τα στοιχεία αυτά της Μεσογειακής διατροφής είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της υγείας
του οργανισμού, κρατώντας σε χαμηλά επίπεδα τα ποσοστά σακχάρου και χοληστερόλης
στο αίμα. Γι’ αυτό και προβάλλεται παγκοσμίως ως η καταλληλότερη διατροφή για την
πρόληψη των "ασθενειών της αφθονίας" (ασθένειες του κυκλοφορικού συστήματος,
καρκίνος, ρευματικές και νευροεκφυλιστικές ασθένειες) που μαστίζουν τους κατοίκους των
ανεπτυγμένων περιοχών του πλανήτη.
2. Η ιταλική διατροφή έχει επηρεαστεί από την αρχαία ελληνική, ρωμαϊκή, βυζαντινή, εβραϊκή,
αραβική και νορμανδική κουζίνα. Η ελληνική έχει επηρεαστεί άμεσα από την ανατολή
(τούρκικη κουζίνα) αλλά και από τους Ενετούς, ιδιαίτερα στις περιοχές των νησιών του Ιονίου
όπου αυτοί ως κατακτητές έζησαν για πολλά χρόνια κληροδοτώντας στους κατοίκους των
Ιονίων νησιών την αγάπη για τα ζυμαρικά και τις διάφορες πίτες.
Tο πιο χαρακτηριστικό και αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής και της ιταλικής διατροφής
είναι το ελαιόλαδο, όπου χρησιμοποιείται στα περισσότερα πιάτα. Σημαντικά λαχανικά που
χρησιμοποιούνται είναι οι ντομάτες, οι μελιτζάνες, οι πατάτες, τα φασόλια, οι μπάμιες, οι
πιπεριές και τα κολοκυθάκια.
Το χωριάτικο ψωμί στην ιταλική διατροφή αποτελεί ένα θεμελιώδες φαγητό όπως και στην
ελληνική διατροφή και υπάρχουν διάφορες μορφές ανάλογα με τη περιοχή. Η πίτσα και τα
ζυμαρικά είναι σήμερα τα ιταλικά φαγητά με τη μεγαλύτερη κατανάλωση στον κόσμο
συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία τύπων ζυμαρικών
όπως: ανιολόττι, φιογκάκια, φουζίλλι, νιόκι, λαζάνια κ.α.
Σημαντικό ρόλο και στις δύο χώρες έχει το τυρί. Στην Ελλάδα καταναλώνεται μια μεγάλη
ποικιλία από τυριά όπως η φέτα που κυριαρχεί, το κασέρι, το κεφαλοτύρι, η γραβιέρα, η
φορμαέλα, το ανθότυρο, το μετσοβόνε, η μυζήθρα κ.α. Όμως και στην Ιταλία υπάρχει
3. μεγάλη ποικιλία τυριών με κάποια από αυτά να ξεχωρίζουν για την εμφάνιση και τη γεύση
τους όπως η μοτσαρέλλα, η γκοργκοντζόλα, το μασκαρπόνε, η παρμεζάνα, το προβολόνε
και η ρικότα τα οποία τα τελευταία χρόνια έχουν μπει και στην διατροφή των Ελλήνων.
Η ελληνική κουζίνα χρησιμοποιεί κάποια αρωματικά βότανα και μπαχαρικά πιο συχνά από
ότι άλλες μεσογειακές κουζίνες, όπως ρίγανη, μέντα, βασιλικός, θυμάρι, μάραθος, σκόρδο,
κρεμμύδι, μαϊντανός, άνηθο και φύλλα δάφνης, κανέλα και γαρίφαλο. Στην ιταλική κουζίνα
πρωταγωνιστούν το κρασί, η ντομάτα και το σκόρδο, ενώ επίσης χρησιμοποιούνται αρκετά
μυρωδικά, όπως η ρόκα και ο βασιλικός.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των παραδοσιακών ελληνικών γλυκών είναι οι ξηροί καρποί και το
μέλι, ενώ συχνά χρησιμοποιούνται και διάφορα φρούτα κυρίως για τα λεγόμενα γλυκά του
κουταλιού. Οι Ιταλοί στη διατροφή τους δεν συμπεριλαμβάνουν τόσο συχνά το γλυκό.
Παρόλα αυτά η Ιταλία έχει να επιδείξει ορισμένα από τα πλέον δημοφιλή γλυκά παγκοσμίως
όπως η πανακότα με την κρεμώδη γεύση της κρέμας γάλακτος και το τιραμισού που
συνδυάζει τον καφέ espresso και το τυρί μασκαρπόνε.
Τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους Ιταλούς μεγάλη σημασία έχει το γεύμα στο σπίτι και
η συμμετοχή όλης της οικογένειας και φίλων σε αυτά τα γεύματα. Βέβαια, σε σχέση με εμάς
τους Έλληνες, συνηθίζουν να τρώνε νωρίτερα μεσημεριανό και βραδινό.
Το πρωινό των Ιταλών είναι λιτό, μοιάζει με των Ελλήνων και αποτελείται από γάλα (ζεστό
ή κρύο) και μπισκότα ή ψωμί με μαρμελάδα ή κρέμα φουντουκιού. Κοινό στοιχείο τους είναι
επίσης και η κατανάλωση καφέ, με τον cappuccino, τον latte και τον espresso να κυριαρχούν
και στις δύο χώρες και τον «ελληνικό καφέ» μόνο στην Ελλάδα.
Το μεσημεριανό των Ιταλών αποτελείται από τέσσερα πιάτα:
το ορεκτικό από φρυγανισμένο ή ψημένο ψωμί στη σχάρα ή στο φούρνο με σαλάμι, τυρί
και λαχανικά
το πρώτο πιάτο συνήθως από ζυμαρικά ή μανέστρα
το δεύτερο πιάτο από κρέας ή ψάρι, τυρί και προσούτο με συνοδεία λαχανικών
το γλυκό ή φρούτο.
Το δε βραδινό τους γεύμα είναι πιο ελαφρύ.
4. Χαρακτηριστικό του ελληνικού τραπεζιού είναι η ποικιλία των πιάτων, όπου κανένα δεν
μονοπωλεί τη γεύση αλλά όλα μαζί συνθέτουν ένα λαχταριστό σύνολο. Οι μεζέδες (μικρά
πιατάκια με διαφορετικά εδέσματα) είναι πολλοί και αραδιασμένοι όλοι μαζί στο τραπέζι
μοιάζουν με ένα πολύχρωμο καμβά γεμάτο εκπλήξεις και γαστρονομικές απολαύσεις.
Παρόλο που η Ιταλία μαζί με την Ελλάδα υπήρξαν επί πολλές δεκαετίες οι χώρες που
ταυτίστηκαν με τη μεσογειακή διατροφή, το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί η κατανάλωση
γρήγορου φαγητού (fast food) που έχει δημιουργήσει και στις δύο χώρες επιδημία
παχυσαρκίας, ειδικότερα στους νέους. Έτσι τα τελευταία χρόνια είναι οι χώρες με το
υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων παιδιών στην Ευρώπη.
Στρατής Ζωγράφος
