Νιωθω ένα συναίσθημα/ΔΟΜΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 2023.docxΤΣΕ.docxΟΛΓΑ ΤΣΕΧΕΛΙΔΟΥ
Νιωθω ένα συναίσθημα/ΔΟΜΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 2023.docxΤΣΕ.docxΠΑΡΑΔΟΤΕΟ ΤΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
ΣΤΑ νέα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ
Νεοελληνική Γλώσσα-Δημοτικό
«Ένα δέντρο ταξιδεύει» της Γαλάτειας Σουρέλη που υπάρχει στο διαδραστικό βιβλίο της γλώσσας β΄δημοτικού (ενότητα 16: «Νιώθω, β΄ τεύχος, σελ.78)
Στα πλαίσια του εργαστηήριου δεξιοτήτων .
Στόχοι: Ανάπτυξη μιας υγιούς σχέσης και επικοινωνίας του μαθητή/-τριας με τον εαυτό του/της και η ομαλή συναισθηματική και ψυχοσεξουαλική του/της εξέλιξη.
- Να εκφράσουν ελεύθερα τις σκέψεις τους και να διατυπώσουν τις προσδοκίες τους από το ΕΔ.
- Να εκφράσουν σκέψεις και συναισθήματα για τις σχέσεις αγοριών και κοριτσιών.
- Να κατανοήσουν καλύτερα τον εαυτό τους μέσα από τις ομοιότητες και τις διαφορές με το άλλο φύλο.
- Να μάθουν να διαχειρίζονται συγκρούσεις μεταξύ των δύο φύλων και να υποδεικνύουν τρόπους επίλυσής τους και να μάθουν να συνεργάζονται.
- Να εξοικειωθούν με τους επιστημονικούς όρους που αφορούν τα γεννητικά όργανα και των δύο φύλων.
- Να προετοιμαστούν για τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές που θα συμβούν στην εφηβεία.
Διδακτέα - Εξεταστέα ύλη για το μάθημα "Οικονομία" (ΑΟΘ) της Γ τάξης του Επαγγελματικού λυκείου. Μπορείτε να δείτε και αναλυτικά την ύλη του μαθήματος επιλέγοντας τον παρακάτω σύνδεσμο:
https://view.genially.com/6450d17ad94e2600194eb286
2. Στόχοι:
- Αναζήτηση ποιημάτων/κειμένων για τη γιορτή του
Πάσχα με σκοπό την εκμάθηση, κατανόηση και
αποτίμηση της σημασίας της πορείας προς τη γιορτή του
Πάσχα μέσα από τις εικόνες της εκκλησίας και
αναγνώριση της Ανάστασης ως κορυφαία στιγμή της
γιορτής
- Διαμοιρασμός εμπειριών και συναισθημάτων για τη
γιορτή του Πάσχα και τα Πάθη του Χριστού
- Αναζήτηση εθίμων της Μεγάλης εβδομάδας
3. Το Πάσχα
Ήρθε και φέτος η Λαμπρή,
των χριστιανών η μέρα η μεγάλη,
στη σούβλα σιγοψήνεται τ΄ αρνί,
Χριστός ανέστη κάθε στόμα ψάλλει.
Παντού μοσχοβολά η πασχαλιά
κι η άνοιξη με τα πολλά λουλούδια.
Τσουγκρίζουμε τα κόκκινα τ΄ αυγά
κι έχουν λαμπάδες όμορφες τα
κοπελούδια.
Στις εκκλησιές μυρίζει το λιβάνι
κι η φύση ντύθηκε στα γιορτινά.
Πίστη να λάμπουνε τα μάτια κάνει
και τις καρδιές γεμίζει η χαρά.
Γλυκά σημαίνουν οι καμπάνες
κι οι χριστιανοί ένας τον άλλονε φιλούνε.
Μεγάλοι και μικροί, παιδιά και μάνες
του Θεανθρώπου την ανάσταση
υμνούνε.
Κατίνα Εκκεκάκη Μπουκιά
Η βδομάδα των Παθών
(παραδοσιακο κεφαλλονίτικο)
Μεγάλη Δευτέρα, μεγάλη
μέρα.
Μεγάλη Τρίτη, μεγάλη κρίση.
Μεγάλη Τετάρτη, μεγάλο
σκοτάδι.
Μεγάλη Πέφτη, δάκρυο
πέφτει.
Μεγάλη Παρασκευή, θλίψη
πολλή.
Μεγάλο Σαββάτο, χαρές
γιομάτο.
Μεγάλη Λαμπρή, αβγό κι
αρνί
4. Eκείνη πιο πολύ η ανάμνηση
της παιδικής ηλικίας,
καθώς έχουμε συνηθίσει να τη
νοσταλγούμε,
μου ήρθε.
Συνήθως, –ή μάλλον
πάντα–
πηγαίναμε τη Mεγάλη Πέμπτη, πρωί,
στην εκκλησία να μεταλάβουμε.
Zητούσαμε συγχώρεση απ’ τους γονείς
που χαμογελούσαν μειλίχια
και πηγαίναμε όλα τ’ αδέρφια μαζί,
γιορταστικά ντυμένα φορέματα
καινούργια,
ανοιξιάτικα.
«Tι ονό, τι ονόματα
ωραία,
άνοιξη, άνοιξη και Πασχαλιά»,
τραγουδούσε εύθυμα η μητέρα.
Eμείς, τα παιδιά μόνο, μεταλαβαίναμε
εκείνη τη μέρα.
Όταν επιστρέφαμε,
έβαφαν τα κόκκινα αυγά.
Kόκκινη Πέμπτη. Στο δώμα φάνταζε
ένα κόκκινο ύφασμα και
μας γέμιζε τα μάτια η χαρά.
Προσφέραμε τη βοήθεια μας,
λαδώνοντας, για να γυαλίσουν, τ’ αυγά,
λαμπρά για τη Λαμπρή.
Όταν από μια μικρή αμυχή, στο χέρι,
άρχισε να μου τρέχει το αίμα, κόκκινο,
αμέσως, προσεχτικά το σκούπισαν,
προσεχτικά το δέσανε, γιατί
έφερνα μέσα μου, του Kυρίου το αίμα.
Θυμήθηκα όλα αυτά, τα σεβάσμια,
καθώς σήμερα, στο δρόμο του πρωιού,
είδα μανάδες να οδηγούν τα παιδιά τους
στην εκκλησία. Mεγάλη Πέμπτη, σκέφτηκα,
τα παιδιά παν να μεταλάβουν.
Παρατήρησα
τα καθαρά πρόσωπά τους, τα καλά τους φορέματα.
Kαι πιο πολύ απ’ όλα, είδα
πώς έφερνε μια νέα γυναίκα, με το μωρό στην
αγκαλιά,
μιαν άσπρη λαμπάδα
δεμένη με γαλάζια κορδέλα.
Άνοιξη και Πασχαλιά.
(από το βιβλίο: Ζωή Καρέλλη, Tα ποιήματα, τόμος
δεύτερος, Oι εκδόσεις των φίλων, 1973.)
Μεγάλη Πέμπτη
5. Πασχαλιάτικη Χαρα
Κόκκινο μεγάλο αυγό
έπεσε απ΄ τον ουρανό
κι ως το χώμα κάτω αγγίζει
τσακ, το τσόφλι του τσακίζει
και ξεχύνονται από μέσα
σαν μπαλίτσες με φτερά
κιτρινούλικα πουλάκια
πασχαλιάτικη χαρά
και τσίου-τσίου λεπτές φωνούλες
μας μηνούνε:
“Χριστιανοί αναστήθηκε ο Χριστός
μας κι έχει η άνοιξη φανεί”
Ρένα Καρθαίου
Η Λαμπρή
Ήρθε πάλι η Λαμπρή
των Ελλήνων η γιορτή
ηλιολούλουδα και φως
αναστήθηκε ο Χριστός!
Τ’ άγιο χέρι του παπά
ύψωσε τρία κεριά:
« Δεύτε λάβετε άγιο φως »
αναστήθηκε ο Χριστός!
Τι λαμπρές οι εκκλησιές!
Τι γλυκές οι ψαλμουδιές!
λέει ο κάθε χριστιανός:
αναστήθηκε ο Χριστός!
Αυγοκούλουρο κι αρνί
φύλλα, φίλοι και φιλί.
κι ο εχθρός είναι αδερφός,
αναστήθηκε ο Χριστός!
Kώστας Καλαπανίδας
6. Ανάσταση
Άγια νύχτα τ’ Απρίλη,
γιορτινή φορεσιά,
«δεύτε λάβετε φως»
έλαμψ’ όλη η εκκλησιά.
Η λαμπάδα μου καίει
μες στα μύρια αγιοκέρια,
ο Χριστός αναστήθη
μες στα δυο μου τα χέρια!
Μύρα σκόρπισε γύρω
η ανοιξιάτικη φύση,
τη φλογίτσα κρατώ
μες στις χούφτες μη
σβήσει.
Κι η λευκή μου λαμπάδα
τώρα, να, τρεμοπαίζει,
μες στα κόκκινα αυγά
στο στρωμένο τραπέζι.
Ντίνα Χατζηνικολάου
Η ημέρα της Λαμπρής
Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε
της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι,
σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσετ’ ουρανού
σε κανένα από τα μέρη
Χριστός ανέστη! Νέοι, γέροι και κόρες,
όλοι, μικροί - μεγάλοι, ετοιμαστείτε
μέσα στες εκκλησίες τες δαφνοφόρες
με το φως της χαράς συμμαζωχτείτε
ανοίξετε αγκαλιές ειρηνοφόρες
μπροστά στους Αγίους και φιληθείτε!
Φιληθείτε γλυκά, χείλη με χείλη,
πέστε Χριστός Ανέστη, εχθροί και φίλοι!
γλυκόφωνα, κοιτώντας τες
ζωγραφισμένες εικόνες, ψάλλουνε οι ψαλτάδες
λάμπει το ασήμι, λάμπει το χρυσάφι
από το φως που χύνουνε οι λαμπάδς
κάθε πρόσωπο λάμπει απ’ τ’ αγιοκέρι,
όπου κρατούνε οι Χριστιανοί στο χέρι.
Διονύσιος Σολωμός
10. “Το Πάσχα είναι η εποχή της αναγέννησης, της ελπίδας και της
κοινότητας. Σε αυτή τη σελίδα, θα μοιραστούμε τι σημαίνει αυτή
η γιορτή για εμάς και πώς την τιμούμε κάθε χρόνο.”
Το Πάσχα είναι γιορτή κινητή και γιορτάζεται την πρώτη
Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας.
Για τους Δυτικούς, η μεγαλύτερη χριστιανική γιορτή είναι
τα Χριστούγεννα. Για τους ορθοδόξους όμως μεγαλύτερη είναι το
Πάσχα, με κορυφαίες τη Μεγάλη Παρασκευή και την Ανάσταση.
Σαν κάθε μεγάλη γιορτή έχει τα προεόρτια και τα
μεθεόρτιά της.
Προηγείται η εβδομάδα των Βαΐων, η κουφή, όπως
λέγεται, γιατί δεν ψάλλεται ο Ακάθιστος Ύμνος, ούτε τα τροπάρια.
Οι εκδηλώσεις αυτής της βδομάδας επικεντρώνονται στο Σάββατο
του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων.
Η Μεγάλη Εβδομάδα
Μεγάλη Δευτέρα : μεγάλη μαχαίρα
Μεγάλη Τρίτη : ο Χριστός εκρύφτη
Μεγάλη Τετάρτη : ο Χριστός επιάστη
Μεγάλη Πέμπτη : ο Χριστός παιδεύτη
Μεγάλη Παρασκευή : ο Χριστός στο καρφί
Μεγάλο Σάββατο : ο Χριστός στον τάφο
Μεγάλη Κυριακή : ο Χριστός θ’ αναστηθεί
( Κυριακή του Πάσχα )
11. Πάσχα: Το πέρασμα από το θάνατο στην Ανάσταση
Σάββατο
Η Ανάσταση του Λαζάρου
Το Σάββατο του Λαζάρου είναι αφιερωμένο στο
Φτωχολάζαρο, το θάνατο και την ανάστασή του.
Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, ο Λάζαρος
ήταν φίλος του Χριστού και πέθανε στη Βηθανία. Εκεί
ζούσε με τις αδερφές του, Μαρία και Μάρθα.
Εις την πόλη Βηθανία,
Μάρθα κλαίει και Μαρία
Λάζαρο τον αδερφό τους,
τον πιστό και γκαρδιακό τους.
………………………………………………
Έπειτα από τέσσερις μέρες ο Χριστός τον ανάστησε,
νικώντας το θάνατο, αλλά και για να προετοιμάσει το
έδαφος για τη δική του ανάσταση. Η παράδοση λέει
πως ο Λάζαρος τρόμαξε τόσο πολύ στον Κάτω Κόσμο,
που πια δεν ξαναγέλασε στη δεύτερη ζωή του:
...............................................
είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους.
………………………………….
………………………………….
12. Έθιμα του Πάσχα
«Λαζαράκια για τον Λάζαρο αν δεν πλάσεις,
ψωμί δεν θα χορτάσεις»
• Λαζαρούδια, Λαζαράκια, Λαζάρηδες
Για την ψυχή του Λάζαρου οι γυναίκες ζύμωναν ανήμερα το πρωί ειδικά
κουλούρια, τους "λαζάρηδες", τα"λαζαρούδια" ή και "λαζαράκια". Στα
"λαζαράκια" έδιναν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως ακριβώς
παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες.
13. • Όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσους "λαζάρηδες" έπλαθαν και
στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα.
Τα "λαζαρούδια" πολλές νοικοκυρές τα γέμιζαν με αλεσμένα
καρύδια, αμύγδαλα, σύκα, σταφίδες, μέλι, πρόσθεταν πολλά
μυρωδικά και τα παιδιά ξετρελαίνονταν να τα τρώνε ζεστά.
• Τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν το
"Λάζαρο", συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά. Συνήθως οι
λάζαροι είναι ένας κόπανος ή μια ρόκα ή μια καλαμιά, δεμένα
σταυρωτά, μπορεί και μια κούκλα, στολισμένα με πολύχρωμα
λουλούδια, με παρδαλόχρωμα πανιά και κορδέλες.
14. Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα
Βάγια
ήρθ’ η Κύριακή που τρων τα
ψάρια.
Σήκω Λάζαρε και μην
κοιμάσαι
ήρθε η μάνα σου από την
Πόλη.
Σου’ φερε χαρτί και κομπολόι,
γράψε Θόδωρας, γραψέ
Δημήτρης,
γράψε λέμονια και κυππαρίσι.
Οι κοτούλες σας αυγά γεννούνε
δως και μας και μας να τα
χαρούμε
και του χρόνου να τα
ξαναπούμε…
ΚΑΛΑΝΤΑ ΛΑΖΑΡΟΥ ΠΟΥ’ ΣΑΙ ΛΑΖΑΡΕ
(Στερεά Ελλάδα)
- Πού’ σαι Λάζαρε,
πού είναι η φωνή σου,
πού σε γύρευε,
η μάνα κι η αδερφή σου;
-Ήμουνα στη γη,
στη γη βαθιά χωμένος
κι από τους εχτρούς,
εχτρούς βαλαντωμένος.
-Βάγια, βάγια των
βαγιών,
τρώνε ψάρια των κολιών
και την άλλη Κυριακή,
ψήνουν το παχύ αρνί.
15.
16. ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ
Με τον καιρό η πίστη του κόσμου προς τον Ιησού
μεγάλωνε. Όταν έμαθαν ότι θα ερχόταν στα
Ιεροσόλυμα, σκέφτηκαν να του ετοιμάσουν μια
θεαματική υποδοχή.
Ο Χριστός πάνω σ’ ένα γαϊδουράκι
μπήκε στην πόλη κι ο κόσμος Τον προϋπάντησε
με βάγια, φωνάζοντάς Του:
« Δόξα σε Σένα που έρχεσαι από το Θεό! Σώσε
μας… »
Πολλοί έστρωναν τα ρούχα τους, για να
περάσει ο Κύριος. Όλοι πανηγύριζαν και μονάχα
οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι παρακολουθούσαν
με μίσος. Έπρεπε οπωσδήποτε να Τον πιάσουν
και να Τον θανατώσουν, όμως δεν ήξεραν πώς.
Σ’ αυτό τους βοήθησε ένας από τους
δώδεκα μαθητές, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, που πήγε
ακάλεστος στο συμβούλιό τους και είπε:
- Ξέρω γιατί συνεδριάζετε. Τι μου δίνετε για να
σας οδηγήσω σ’ Αυτόν;
- Θα έχεις τριάντα αργύρια, του απάντησε ο
Αρχιερέας Καϊάφας και του’ δωσε ένα πουγκί με
τα χρήματα.
Ο φιλάργυρος μαθητής πήρε τα χρήματα
κι έφυγε.
Από εκείνη τη στιγμή περίμενε την ευκαιρία να
προδώσει το Δάσκαλό του!
Πατήστε: Η είσοδος στα Ιεροσόλυμα (παζλ)
17. Το πρωί της Κυριακής των Βαΐων, οι πιστοί πηγαίνουν στην
εκκλησία για να πάρουν το σταυρό φτιαγμένο με βάγια (φύλλα
φοινίκων) που το τοποθετούν στα εικονίσματα για να τους
φυλάει όλο το χρόνο.
Έθιμα Κυριακή Βαΐων
18. • Μεγάλη Δευτέρα Ο Χριστός διώχνει
τους εμπόρους από το ναό και ξεραίνει
την άκαρπη συκιά.
19. Την Μεγάλη Δευτέρα η Εκκλησία μάς προβάλλει τον δίκαιο Ιωσήφ ως
πρότυπο αγνότητας, σωφροσύνης και συνειδητής αγάπης προς τον
Θεό.
Επίσης, μας θυμίζει την άκαρπη συκιά την οποία καταράστηκε ο
Χριστός και ξεράθηκε.
Ο Χριστός, περπατώντας στους δρόμους της Ιερουσαλήμ, την επόμενη
ημέρα από την είσοδό Του στα Ιεροσόλυμα, είδε μια μεγάλη συκιά με
καταπράσινο φύλλωμα και την πλησίασε με σκοπό να κόψει ένα σύκο.
Όμως διαπίστωσε ότι η συκιά δεν είχε καθόλου καρπούς. Τότε ο
Ιησούς, απευθυνόμενος στο δέντρο, είπε: «Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπός
γένηται εἰς τόν αἰῶνα» (= να μη βγει ποτέ πλέον καρπός από εσένα
στον αιώνα) και η συκιά την ίδια στιγμή ξεράθηκε.
Με το θαύμα αυτό ο Χριστός μάς προτρέπει να αγωνιζόμαστε, ώστε
να αποκτούμε καρπούς αρετών και να μην είμαστε άκαρποι όπως η
συκιά.
Η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα σηματοδοτεί την πορεία Του
προς το Πάθος. Σε λίγες ημέρες θα μαρτυρήσει και θα θανατωθεί στον
Σταυρό, για να νικήσει τον θάνατο και να χαρίσει τη ζωή.
20.
21. Μεγάλη Τρίτη Ο Χριστός κατηγορεί
τους Φαρισαίους και η παραβολή των
10 παρθένων.
Κατά την Μεγάλη Τρίτη η
Εκκλησία μάς θυμίζει την
παραβολή των δέκα παρθένων
και μας καλεί να ετοιμαστούμε
όπως οι πέντε συνετές
παρθένες, για να υποδεχτούμε
τον ουράνιο Νυμφίο, τον
Χριστό, κρατώντας τις
λαμπάδες των αρετών μας
αναμμένες.
Επίσης, μας καλεί, φέρνοντας
μπροστά μας και την
παραβολή των ταλάντων, να
καλλιεργήσουμε και να
αυξήσουμε τα χαρίσματα που
μας έδωσε ο Θεός.
22. Τη Μεγάλη Τετάρτη θυμόμαστε
το γεγονός της αλείψεως των
ποδιών του Κυρίου με μύρο από
μια πόρνη γυναίκα. Ο Κύριος
συγχώρεσε τις αμαρτίες εκείνης
της γυναίκας, που ήταν ως τότε
υποδουλωμένη στα πάθη της, και
θεράπευσε τις πληγές της ψυχής
της. Ο ΄Κύριος διδάσκει την
μετάνοια.
Επίσης, η Εκκλησία μάς θυμίζει
τη σύγκληση του συνεδρίου των
Ιουδαίων, για να αποφασίσουν
την καταδίκη του Κυρίου, καθώς
και τα σχέδια του Ιούδα για την
προδοσία του Διδασκάλου του.
.
Μεγάλη Τ
Μεγάλη Τετάρτη: Η αμαρτωλή γυναίκα-Ο
Ιούδας προδίδει το Χριστό.
23.
24. Κατά την Αγία και Μεγάλη
Πέμπτη θυμόμαστε:
την νίψη (πλύσιμο) των ποδιών
των μαθητών από τον Κύριο,
τον Μυστικό Δείπνο, την
παράδοση δηλαδή του
Μυστηρίου της Θείας
Ευχαριστίας στους ανθρώπους,
τη θαυμαστή προσευχή του
Κυρίου στον Πατέρα Του και
την προδοσία του Ιούδα.
Αυτά τα γεγονότα συγκλονίζουν
την ψυχή μας. Ο Κύριος γίνεται
παράδειγμα μεγάλης ταπείνωσης.
Το Μυστήριο της Θείας
Ευχαριστίας μάς δίνει δύναμη
στον αγώνα μας, γιατί μας
ενώνει με τον Κύριο.
Μεγάλη Πέμπτη: Ο Χριστός ευλόγησε τη θεία
κοινωνία- Μυστικός Δείπνος
25.
26.
27.
28. Έθιμα: Κόκκινα αυγά
• Μερικοί πιστεύουν ότι τα αυγά βάφονται κόκκινα σε
ανάμνηση του αίματος του Χριστού, που χύθηκε για εμάς
τους ανθρώπους. Κόκκινο είναι και το χρώμα της χαράς.
Χαράς για την Ανάσταση του Χριστού.
Το βάψιμο των αυγών γινόταν τη Μεγάλη Πέμπτη γι
αυτό και τη λέγαν Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη.
Παλιότερα το συνήθιζαν κι αποβραδίς, πάντοτε τα
μεσάνυχτα, με το ξεκίνημα της νέας μέρας.
• Κόκκινες βελέντζες και κόκκινα μαντίλια κρεμούσαν τη
Μεγάλη Πέμπτη στην Καστοριά οι γυναίκες για το καλό.
Κόκκινο πανί έβαφαν μαζί με τα αυγά τους στη Μεσημβρία
και το κρεμούσαν στο παράθυρο για σαράντα μέρες, για να
μην τους πιάνει το μάτι.
29. ΤΣΟΥΡΕΚΙΑ ΚΑΙ ΚΟΥΛΟΥΡΙΑ
Η παράδοση θέλει την Μ. Πέμπτη το πλέξιμο των
λαμπριάτικων τσουρεκιών και κουλουριών, να απομακρύνει
τα κακά πνεύματα. Από την αρχαιότητα το τσουρέκι και
γενικά η ζύμη, συμβολίζει την αναγέννηση της ζωής καθώς
το αλεύρι "ζωντανεύει", "παίρνει σχήμα και ζωή" και
μεταμορφώνεται σε ψωμί.
30. Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα που αναβιώνουν στο νησί
της Πάτμου το Πάσχα είναι η Τελετή του Νιπτήρος που
τελείται το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης. Πρόκειται για
την αναπαράσταση της πράξης του Ιησού πριν το Μυστικό
Δείπνο όπου έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του. Τον ρόλο
του Χριστού έχει ο ηγούμενος της Μονής Θεολόγου, το ρόλο
του Ευαγγελιστή ένας κληρικός και τους 12 Αποστόλους
υποδύονται μοναχοί ή κληρικοί. Ο Ηγούμενος, όπως
ακριβώς ο Ιησούς, πλένει τα πόδια δώδεκα μοναχών που
κάθονται γύρω από τη μεγάλη εξέδρα, όπως οι μαθητές στο
Μυστικό Δείπνο.
Τελετή του Νιπτήρος
31. Μεγάλη ΠαρασκευήΗ Σταύρωση του Χριστού στο
Γολγοθά
Τη Μεγάλη Παρασκευή
έχουμε την κορύφωση του
θείου Δράματος. Τελείται η
«Ακολουθία των Παθών».
Θυμόμαστε και βιώνουμε
τα σωτήρια και φριχτά
Πάθη του Κυρίου και Θεού
μας.
Συγκεκριμένα, θυμόμαστε
τους εμπτυσμούς, τη
μαστίγωση, τις κοροϊδίες,
τους εξευτελισμούς, τα
χτυπήματα, το αγκάθινο
στεφάνι, τη λόγχη, τη
Σταύρωση και κυρίως τον
θάνατο του Χριστού.
32. Μεγάλη Παρασκευή
• Την Μ. Πέμπτη το βράδυ μαζεύονται οι γυναίκες στην
εκκλησία και στολίζουν με λουλούδια από τους κήπους
τους τον Επιτάφιο. Το πρωί είναι έτοιμος.
• Μετά την Αποκαθήλωση προσκυνούμε όλοι τον Ιησού και
το βράδυ πηγαίνουμε στην περιφορά, ψάλλοντας τα
εγκώμια της Μ. Παρασκευής.
33. Οι ντόπιοι και οι επισκέπτες του νησιού της Ύδρας μπορούν να
βιώσουν αλλά και να συμμετάσχουν σε πολλά και διαφορετικά
θρησκευτικά έθιμα κατά την διάρκεια του Πάσχα. Το πιο
γραφικό έθιμο είναι η περιφορά του Επιταφίου που λαμβάνει
χώρα στη συνοικία Καμίνια. Ο Επιτάφιος μπαίνει στο νερό για
να το ευλογήσει και να προστατεύσει τους ναυτικούς και τους
σφουγγαράδες, ενώ παράλληλα διαβάζεται η Ακολουθία του
Επιταφίου, δημιουργώντας μία κατανυκτική ατμόσφαιρα.
Θαλασσινός Επιτάφιος, Ύδρα
34. Στην Θράκη, ένα σημαντικό έθιμο είναι και το
«κάψιμο του Ιούδα». Σύμφωνα με το έθιμο αυτό, τα
παιδιά αφού φτιάξουν το ομοίωμα του Ιούδα, το
περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι και ζητούν κλαδιά.
Αυτά θα τα χρησιμοποιήσουν την Μεγάλη Παρασκευή
μετά την περιφορά του Επιταφίου, όπου βάζοντάς
τους φωτιά θα «κάψουν» τον Ιούδα. Συνηθίζεται
μέρος της στάχτης αυτής, να παίρνουν για να την
ρίξουν στα μνήματα.
Το «κάψιμο του Ιούδα».
35.
36.
37.
38. Μεγάλο Σάββατο :Η ταφή του Χριστού
Κατά το Μεγάλο Σάββατο
γιορτάζουμε την ταφή
του Κυρίου και την
κάθοδό Του στον Άδη, τον
οποίο και νίκησε.
Εκεί, κήρυξε στις ψυχές
των νεκρών, δίνοντας την
ευκαιρία να εισέλθουν στη
Βασιλεία Του. Η ακολουθία
είναι Αναστάσιμη με
πανηγυρικό χαρακτήρα,
γιατί είναι ο Εσπερινός
της κοσμοσωτηρίου
γιορτής του Πάσχα.
39. Μεγάλο Σάββατο
Το Μ. Σάββατο περιμένουμε την Ανάσταση του Κυρίου. Μόλις
χτυπήσει η καμπάνα αργά το βράδυ, πηγαίνουμε στην
εκκλησία κρατώντας τις λαμπάδες να γιορτάσουμε την
Ανάσταση.Οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τη μαγειρίτσα, την οποία
θα φάμε μετά την εκκλησία.Τσουγκρίζουμε τα κόκκινα αυγά
και διαλαλούμε πως ο ΄΄Χριστός Ανέστη Το Μεγάλο Σάββατο οι
πιστοί προετοιμάζονται για το χαρμόσυνο μήνυμα της
Ανάστασης. Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο ιερέας φωνάζει το
«Χριστός Ανέστη!». Ένα από τα βασικότερα τελετουργικά
στοιχεία της Ανάστασης είναι το αναστάσιμο Φως, με κορυφαία
στιγμή την πρόσκληση του ιερέα «Δεύτε λάβετε Φως». Το Φως
αυτό οι πιστοί το μεταφέρουν στα σπίτια τους. Σε κάποιες
περιοχές μάλιστα θεωρούνταν καλοτυχία να μη σβήσει η
λαμπάδα με το Άγιο Φως μέχρι να φτάσουν οι πιστοί στο σπίτι.
Μπαίνοντας «σταυρώνουν» πρώτα το ανώφλι της εξώπορτας,
ενώ παλαιότερα ανανέωναν και το φως του καντηλιού και
μάλιστα προσπαθούσαν να το κρατήσουν αναμμένο όσο
περισσότερες μέρες μπορούσαν χωρίς να σβήσει
40. Το έθιμο της Πασχαλινής λαμπάδας που ανάβουμε το βράδυ της
Ανάστασης χρονολογείται από τους πρώτους χριστιανικούς
χρόνους, από όταν ακόμα οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν
το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή του Πάσχα.
Η λαμπάδα ουσιαστικά αποτελούσε σύμβολο του νέου φωτός του
Χριστού, που επρόκειτο να φωτίσει την ψυχή του νεοφώτιστου
Πασχαλινή λαμπάδα
41. Μπότηδες είναι κανάτια με λεπτό στόμιο, που αν έχετε
γιορτάσει το Πάσχα στην Κέρκυρα θα τα έχετε δει να σκάνε στα
πόδια σας το Μεγάλο Σάββατο. Οι Κερκυραίοι γεμίζουν νερό
τους μπότηδες και τους πετούν από τα μπαλκόνια τους. Λίγο
νωρίτερα γίνεται …τεχνητός σεισμός και στη συνέχεια
φιλαρμονικές της Κέρκυρας κυκλοφορούν παίζοντας εύθυμα
εμβατήρια
Μπότηδες
42. Ρουκετοπόλεμος στο Βροντάδο
Το πιο γνωστό έθιμο με βαρελότα, ρουκέτες και βεγγαλικά, λαμβάνει
χώρα στο πανέμορφο και γραφικό χωριό της Χίου, Βροντάδο. Ο ουρανός
γεμίζει με χρώματα όταν η καμπάνα των εκκλησιών σημάνει την
Ανάσταση του Χριστού. Οι συμμετέχοντες του εθίμου εφοδιάζονται με
τον απαραίτητο εξοπλισμό και περιμένουν να επιδοθούν στη μάχη των
ρουκετών.Σύμφωνα με την παράδοση, η συνήθεια αυτή ξεκίνησε επί
Τουρκοκρατίας, όταν οι χριστιανοί κάτοικοι ήθελαν να δείξουν στους
Τούρκους πώς γιορτάζουν οι ορθόδοξοι την Ανάσταση. Όποιος βρεθεί
εκείνες τις μέρες στη Χίο, θα αντικρίσει ένα μαγευτικό και
εντυπωσιακό θέαμα.
43. Τα αερόστατα στο Λεωνίδιο
Το βράδυ της Ανάστασης στο Λεωνίδιο η ατμόσφαιρα είναι
κατανυκτική. Το έθιμο με τα αερόστατα έχει τις ρίζες του πολλά
χρόνια πριν. Σύμφωνα με το έθιμο, οι πέντε ενορίες της
κωμόπολης συναγωνίζονται για το ποια θα πετάξει τα
περισσότερα αερόστατα κάνοντας τον σκοτεινό ουρανό να λάμπει.
44. Κυριακή του Πάσχα
΄Η Ανάστασή Του δίνει ελπίδα στην ψυχή
μας και μας δείχνει πως μπορούμε να
σωθούμε από τις αμαρτίες που έχουμε. Η
«Ανάσταση του Χριστού» συμβολίζει τη
θέωση, τη διάβαση από το θάνατο στη
ζωή, συμβολίζει την ανάσταση της
δικής μας ταπεινής υπόστασης,
σημαίνει την ελπίδα για τη δική μας
θέωση. Μέσω της Ανάστασης αποκτά
άλλο νόημα η Ζωή και ο Θάνατος. Δεν
είναι πλέον ο θάνατος το τέλος της
παρούσας ζωής, αλλά ο προσωρινός
αποχωρισμός της ψυχής από το
σώμα, σαν ένας προσωρινός
ύπνος.Ο Χριστός άνοιξε τις πύλες του
Άδη, αναστήθηκε και μαζί Του
ανάστησε τον Αδάμ και την Εύα
ελευθερώνοντάς τους από την κατάρα
του προπατορικού αμαρτήματος.
45.
46. Κυριακή του Πάσχα:Αρνί στη σούβλα ή στο φούρνο
Την Κυριακή του Πάσχα γιορτάζεται η Ανάσταση με το σούβλισμα
του αρνιού ή του κατσικιού, το τσούγγρισμα των αβγών και με
παραδοσιακούς χορούς. Το έθιμο του σουβλιστού αρνιού προέρχεται
από τις παραδόσεις των Εβραίων, οι οποίοι μάλιστα έβαφαν και την
είσοδο των σπιτιών τους με το αίμα του θυσιαζόμενου αρνιού, κατ’
αναπαράσταση της νύχτας της εξόδου από την Αίγυπτο. Το
θυσιαζόμενο αρνί λοιπόν γίνεται οβελίας (ψήνεται δηλαδή στη
σούβλα), συμβολίζοντας τον “αμνό” του Θεού που θυσιάστηκε για
την ανθρωπότητα.Στην Ελλάδα, το σούβλισμα είναι μια πολύ παλιά
μέθοδος ψησίματος, την οποία εφάρμοζαν και οι αρχαίοι Έλληνες
πριν χιλιάδες χρόνια. Πλέον βέβαια, κάθε περιοχή έχει τις δικές τις
πασχαλινές παραδόσεις που περιλαμβάνουν και άλλους τρόπους
ψησίματος των κρεάτινων εδεσμάτων, όπως το κλέφτικο, το γεμιστό
αρνί και η γάστρα