Παρουσίαση στο μάθημα της Βιολογίας, στην ενότητα «Ατμοσφαιρική Ρύπανση-Φαινόμενο Θερμοκηπίου». Η παρουσίαση έγινε με αφορμή την επίσκεψη στον Μεγάλο Παγετώνα (Chamonix-Γαλλία) στο πλαίσιο της δράσης, «CERN: Επιταχύνοντας … την επιστήμη»

1. Φαινόμενο του θερμοκηπίου και κλιματική αλλαγή
Στεργίου Μαρία
Σχ. Έτος: 2023-24

2. Διαφορά καιρού και κλίματος
§ Καιρός είναι αυτό που συναντάμε και παρατηρούμε ως ατμοσφαιρική κατάσταση σε μια
συγκεκριμένηπεριοχήανάπάσαστιγμή.
§ Κλίμα είναι η μέση στατιστική του καιρού. Αυτό που ονομάζουμε μέσο όρο για μια μακρά
χρονικήπερίοδο.

3. Για εκατομμύρια χρόνια το κλίμα της Γης ήταν ασταθές με διακυμάνσεις της
θερμοκρασίας που έφταναν τους 4
o
C .
Οι διακυμάνσεις αυτές αποδίδονται κυρίως σε μικρές αλλαγές στην τροχιά του
πλανήτη μας που επηρεάζουν την εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία.

5. Πάχος κάθε δακτυλίου 
θερμοκρασία, βροχόπτωση.
Οι βέλτιστες συνθήκες για το
συγκεκριμένο είδος θα έχουν ως
αποτέλεσμα μεγαλύτερη ανάπτυξη
και, συνεπώς, παχύτερους
δακτυλίους για ένα δεδομένο έτος.
Οι ουλές και τα σημάδια καψίματος
υποδηλώνουν προηγούμενα φυσικά
γεγονότα (πυρκαγιά).
Δακτύλιοι δέντρων

6. Οι επιστήμονες αναλύουν τη χημεία της σκόνης  από
πού προήλθε.
Καταγράφοντας την κατανομή της σκόνης,  πού έπνεαν
οι άνεμοι και πόσο ισχυροί ήταν.
Δημιουργούν μια εικόνα για το πόσο ξηρό και σκονισμένο
μπορεί να ήταν το κλίμα σε μια συγκεκριμένη εποχή.
Διατομή πυρήνα από τη Μεσόγειο. Τα
ιζηματογενή στρώματα μπορεί να
σχηματίζονται από σκόνη, ηφαιστειακή
τέφρα, ιζήματα ποταμών, υποθαλάσσιες
κατολισθήσεις, σκελετούς φυτών και ζώων,
κατακρημνισμένο ανθρακικό ασβέστιο ή
άλατα που αφήνει πίσω της η εξάτμιση της
θάλασσας.
Ωκεάνιοι πυρήνες

7. Καταγραφές πυρήνων πάγου
Οι βαθιοί πυρήνες πάγου, όπως εκείνοι από τη λίμνη Βοστόκ της Ανταρκτικής, το πρόγραμμα για το
στρώμα πάγου της Γροιλανδίας και το πρόγραμμα για το στρώμα πάγου της Βόρειας Γροιλανδίας,
μπορούν να αναλυθούν για παγιδευμένα αέρια, αναλογίες σταθερών ισοτόπων και γύρη που είναι
παγιδευμένη μέσα στα στρώματα για να εξαχθεί συμπέρασμα για το κλίμα του παρελθόντος.

8. Τα ισότοπα οξυγόνου βρίσκονται
φυσικά τόσο στην ατμόσφαιρα όσο
και διαλυμένα στο νερό. Το
θερμότερο νερό τείνει να εξατμίζει
περισσότερα από τα ελαφρύτερα
ισότοπα, οπότε τα όστρακα που
αναπτύσσονται σε θερμότερα νερά
θα είναι εμπλουτισμένα με το
βαρύτερο ισότοπο.
Χημεία κελυφών

9. Χαντάκια τρωκτικών
Τα υλικά των χαντακιών είναι από τις
πλουσιότερες και ποικιλόμορφες πηγές
καλά διατηρημένων φυτικών και ζωικών
υπολειμμάτων παγκοσμίως και έχουν
χρησιμοποιηθεί με έξυπνους και
μοναδικούς τρόπους για τη διερεύνηση της
οικοφυσιολογικής, φαινοτυπικής, γενετικής,
κατανομής και απόκρισης της κοινότητας
στην κλιματική μεταβλητότητα και αλλαγή.

10. Ο ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύχθηκε τα τελευταία 10000 χρόνια (Ολόκαινο)
επειδή οι σταθερές κλιματικές συνθήκες του πλανήτη μας το επέτρεψαν.
Ήταν ασυνήθιστα σταθερές τόσο για τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη, που
κυμαινόταν λιγότερο από 1oC όσο και για τη στάθμη της θάλασσας.

11. Η αλλαγή στην κατάσταση του κλίματος η οποία
μπορεί να προσδιοριστεί από τις αλλαγές στη
μέση τιμή και/ή τη μεταβλητότητα των ιδιοτήτων
του και που επιμένει για παρατεταμένο χρονικό
διάστημα, συνήθως δεκαετίες ή περισσότερο.
Κλιματική αλλαγή
Αιτίες :
• φυσικές εσωτερικές διεργασίες ή εξωτερικές
πιέσεις
(ηλιακός κύκλος, ηφαιστειακές εκρήξεις)
• επίμονες ανθρωπογενείς αλλαγές στη σύνθεση
της ατμόσφαιρας ή στη χρήση της γης.

12. Συνέπειες κλιματικής αλλαγής

13. Παγκόσμια μέση συνδυασμένη θερμοκρασία ξηράς και ωκεανών στην επιφάνεια παρουσιάζει αύξηση
της θερμοκρασίας 0.95-1.20°C (~1.09°C)
 Στη ξηρά 1.34-1.83°C (~1.59°C κατά μέσο όρο)
 Πάνω από τον ωκεανό 0.68-1.01°C (~0.88°C κατά μέσο όρο)

14. Παρατηρούμενη μεταβολή στην θερμοκρασία επιφανείας
1901 - 2012

15. Παρατηρούμενη μεταβολή στην βροχόπτωση
1951 - 2010

16. Ο μέσος ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας ήταν
0.6 - 2.1 mm/yr (1.3mm/yr κατά μέσο όρο)  1901 ως 1971
0.8 - 2.9 mm/yr (1.9mm/yr κατά μέσο όρο)  1971 ως 2006
3.2 - 4.2 mm/yr (3.7mm/yr κατά μέσο όρο)  2006 ως 2018
Από τη δεκαετία του '50
ο ρυθμός ανόδου της
στάθμης της θάλασσας
είναι υψηλότερος από το
μέσο ρυθμό των δύο
προηγούμενων χιλιετιών.
Τις τελευταίες δύο
δεκαετίες είναι σχεδόν
διπλάσιος από εκείνον
του περασμένου αιώνα.

17. Οι ωκεανοί απορροφούν το CO2 από
την ατμόσφαιρα, δημιουργώντας
H2CO3 στο νερό
Το H2CO3 «κλέβει» ανθρακικά ιόντα, τα οποία είναι
απαραίτητα για το κέλυφος θαλάσσιων οργανισμών
Τα τελευταία χρόνια, οι ωκεανοί μας έχουν
απορροφήσει 20%-30% των συνολικών
ανθρωπογενών εκπομπών του CO2
(7.2-10.8x109mt/yr)
Το μέσο pH των ωκεάνιων επιφανειακών υδάτων
παρουσίασε μείωση κατά 0,1,
η οποία συνεπάγεται
αύξηση της οξύτητας κατά 26%.

18. Η έκταση των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής μειώνεται περίπου 3.5-4.1% ανά δεκαετία.
Την περίοδο 2011-2020, ο ετήσιος μέσος όρος της έκτασης των θαλάσσιων πάγων της
Αρκτικής έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1850.

19. Οι υπάρχοντες παγετώνες που βρίσκονται στις Άλπεις, τα Ιμαλάια, τις
Άνδεις, τα Βραχώδη Όρη, την Αλάσκα και την Αφρική υποχωρούν.

21. 1855
2024
Mer de Glace France

23. Αίτια κλιματικής αλλαγής

25. Το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου
είναι απαραίτητο για ένα βιώσιμο κλίμα.
Δίχως το φυσικό φαινόμενο του
θερμοκηπίου η επιφάνεια του πλανήτη
θα είχε θερμοκρασία -18οC.
Είναι αυτό που αυξάνει τη θερμοκρασία
της επιφάνειας του πλανήτη στους
15οC.

27. Σχέση Παγκόσμιας θερμοκρασίας – CO2

28. Αέριο 1850 2020
CO2 290 ppm 410 ppm
CH4 800 ppb 1866 ppb
N2O 270 ppb 332 ppb
Άνοδος συγκέντρωσης αερίων του θερμοκηπίου
Κύριες πηγές που εκπέμπουν αέρια του
θερμοκηπίου

29. Διαχρονική μεταβλητότητα της συγκέντρωσης του CO2

32. Ευχαριστώ για την προσοχή σας!