Nang do răng

1. NANG DO RAÊNG
(Odontogenic cysts)
BS. Leâ Haûi Trieàu

3. Nang quanh choùp hay
nang chaân raêng
(Periapical Cyst)
Nang do R hay gaëp nhaát.
Coù leõ phaùt trieån do kích thích vieâm vaø söï
taêng sinh cuûa teá baøo BM Malassez coøn soùt.
Thöôøng khoâng trieäu chöùng.

4. Nang quanh choùp
X quang: thaáu quang, troøn hay baàu duïc.
Choùp cuûa R cheát tuûy.
Vò trí: thöôøng ít naèm ôû giöõa caùc raêng–
nang beân chaân raêng (lateral radicular
cyst).
Haàu heát coù ñöôøng kính < 1.5 cm.

10. Nang quanh choùp
Nhoå hoaëc noäi nha R nguyeân nhaân.
Neáu sang thöông khoâng ñöôïc loaïi boû, coù
theå taïo thaønh nang soùt (residual cyst).
Taùi phaùt: khoâng chaéc xaûy ra.

12. Nang soùt/ nang toàn taïi
(Residual Periapical Cyst)
Nang coøn soùt laïi sau nhoå R cheát tuûy.
Khoâng trieäu chöùng, thaáu quang 1 hoác ôû
vuøng ñaõ nhoå R.
Ñieàu trò: khoeùt nang (enucleation).
Taùi phaùt: khoâng chaéc

16. Nang thaân raêng
(Dentigerous Cyst)
Nang do R hay gaëp thöù 2.
Theo ñònh nghóa, laø nang hình thaønh quanh
thaân cuûa moät raêng ngaàm.
Laø nang do phaùt trieån (khaùc vôùi nang do
vieâm).
Phaùt trieån do söï thoaùi hoùa cuûa bao raêng
(odontogenic follicle).

17. Nang thaân raêng
Thöôøng ñöôïc phaùt hieän ôû ngöôøi treû.
Vò trí thöôøng gaëp nhaát– vuøng R8 döôùi vaø R3
treân.
Thaáu quang quanh thaân R, ñoâi khi laøm tieâu
chaân R keá beân.

24. Nang thaân raêng
Bao nang moûng, goàm caùc TB bieåu moâ laùt
taàng khoâng söøng hoùa.
Vaùch moâ lieân kieát thöôøng khoâng vieâm, maëc
duø coù theå bò vieâm nhieãm thöù phaùt.
Caùc TB nhaày cuõng ñöôïc nhìn thaáy trong
bao nang.

28. Nang thaân raêng
Ñieàu trò: khoeùt nang.
Tieân löôïng raát toát– xu höôùng taùi phaùt laø
toái thieåu.
Neân gôûi moâ ñi laøm giaûi phaãu beänh ñeå
loaïi tröø nang söøng do R (OKC), K bieåu
moâ nhaày-bieåu bì (mucoepidermoid
carcinoma) theå trung taâm hoaëc u men
(ameloblastoma).

29. Nang moïc raêng
(Eruption Cyst)
Veà cô baûn noù gioáng nhö 1 nang thaân raêng,
hình thaønh trong moâ meàm beân treân thaân 1
raêng ñang moïc.
Khoái söng maøu xanh, do ñoù ñöôïc goïi laø u
maùu moïc raêng “eruption hematoma”.
Thöôøng ôû treû em.

34. Nang nguyeân thuûy
(Primordial Cyst)
Theo ñònh nghóa, laø moät nang do R coù
nguoàn goác phaùt trieån, hình thaønh ôû vò trí
cuûa moät raêng, thöôøng laø R8 döôùi.
Khoâng coù tieàn söû nhoå raêng ôû vuøng coù toån
thöông.

38. Nang nguyeân thuûy
(Primordial Cyst)
Haàu heát caùc nang naøy ñöôïc chöùng minh laø
nang söøng do R treân GPB.
Bao nang moûng, ñoàng nhaát, sinh ra chaát
parakeratin, lôùp ñaùy coù daïng haøng raøo.

40. Nang nguyeân thuûy
Veà cô baûn, ñieàu trò töông töï nang söøng do R.
Khoeùt nang vaø naïo ñoái vôùi sang thöông nhoû,
1 hoác.
Ñieàu trò xaâm laán hôn ñoái vôùi sang thöông
lôùn, nhieàu hoác.

41. Nang söøng do R
(Odontogenic Keratocyst- OKC)
Nang do R coù nguoàn goác phaùt trieån, laønh
tính nhöng xaâm laán taïi choå.
Coù leõ phaùt trieån töø teá baøo laù R (dental
lamina) coøn soùt.
Ñoä tuoåi bò aûnh höôûng roäng, baét ñaàu ôû tuoåi
20.
Khoái söng phoàng ôû xöông haøm, khoâng ñau.

42. Nang söøng do R
Vuøng R sau/caønh leân XHD thöôøng bò aûnh
höôûng nhaát, nhöng coù theå xaûy ra ôû baát cöù vò
trí naøo trong xöông haøm. Coù theå gioáng vôùi
nhieàu nang vaø u do R khaùc.
Thaáu quang 1 hoác khi coøn nhoû.
Thaáu quang nhieàu hoác khi sang thöông lôùn
leân.

51. Nang söøng do R
Bao nang moûng, ñoàng nhaát, goàm caùc TB
bieåu moâ laùt taàng.
Saûn xuaát chaát parakeratin trong loøng nang.
Nhaân cuûa caùc TB ñaùy coù hình aûnh haøng raøo
(“picket fence”).
Caùc ñaëc ñieåm cuûa sang thöông seõ thay ñoåi
khi coù vieâm nhieãm.

56. Nang söøng do R
Coøn 1 soá tranh caõi veà PP ñieàu trò toát nhaát.
Sang thöông nhoû: caét boû + naïo.
Sang thöông lôùn: khaâu loän tuùi sau ñoù PT loaïi
boû bieåu moâ nang coøn laïi.

57. Nang söøng do R
TL taùi phaùt 30%.
Tröôøng hôïp taùi phaùt ôû BN <10 tuoåi hoaëc coù
nhieàu nang söøng do R, neân caân nhaéc HC
carcinoma TB ñaùy daïng nevi (nevoid basal
cell carcinoma syndrome).

58. Hoäi chöùng carcinoma TB ñaùy
daïng nôvi
(Nevoid Basal Cell Carcinoma Syndrome,
HC Gorlin, HC Gorlin-Goltz)
Tình traïng di truyeàn gen troäi/NST thöôøng.
OKC ôû xöông haøm laø moät daáu chöùng ñaëc
tröng.
Thöôøng phaùt trieån ôû ngöôøi treû vaø coù nhieàu
sang thöông.
Roái loaïn ôû da, xöông khaùc.

59. Hoäi chöùng carcinoma TB ñaùy
daïng nôvi
(Nevoid BCCa Syndrome)
Bieåu hieän ôû da:
–Carcinomas TB ñaùy, baét ñaàu sôùm.
–Noát loõm ôû gan baøn tay/ gan baøn chaân.

64. Nang xöông haøm:
– OKC, thöôøng nhieàu nang.
– Thöôøng phaùt hieän ôû BN < 15 tuoåi.
– Xu höôùng taùi phaùt cao hôn ngöôøi khoâng
coù hoäi chöùng.
Hoäi chöùng carcinoma TB ñaùy
daïng nôvi
(Nevoid BCCa Syndrome)

68. Bieåu hieän ôû xöông khaùc:
– Voâi hoùa lieàm naõo.
– Taêng chu vi soï.
– Xöông söôøn cheû ñoâi.
Hoäi chöùng carcinoma TB ñaùy
daïng nôvi
(Nevoid BCCa Syndrome)

73. Che chaén aùnh naéng maët trôøi.
Caét boû carcinomas TB ñaùy khi caàn.
Theo doõi vaø caét OKCs.
Tö vaán di truyeàn.
Hoäi chöùng carcinoma TB ñaùy
daïng nôvi
(Nevoid BCCa Syndrome)

74. Nang beân raêng (Lateral
Periodontal Cyst)
Coù nguoàn goác töø laù R coøn soùt.
Tuoåi trung nieân, nam (2:1).
Khoâng trieäu chöùng, thöôøng thaáu quang 1
hoác, vuøng R nanh/coái nhoû döôùi, < 1 cm.

79. Nang beân raêng (Lateral
Periodontal Cyst)
Naïo, khoeùt baûo toàn.
Tieân löôïng raát toát.

82. Nang nöôùu ôû ngöôøi tröôûng thaønh
(Gingival Cyst of the Adult)
Nguoàn goác töø laù R coøn soùt.
Tuoåi trung nieân (50-60)
Thöôøng gaëp nhaát ôû vuøng R nanh/coái nhoû
döôùi.
Khoái söng, hôi xanh, ñuïc, thöôøng naèm ôû
chính giöõa nöôùu dính.

88. Nang nöôùu ôû ngöôøi tröôûng thaønh
BM laùt taàng hay vuoâng khoâng söøng hoùa,
moûng.
Thænh thoaûng coù TB saùng (clear cells).
Bao bieåu moâ daøy, daïng hoøn.

92. Nang nöôùu ôû treû sô sinh
(Gingival Cyst of the Newborn)
Nguoàn goác töø laù R coøn soùt.
Saàn traéng, 1-2 mm treân nieâm maïc soáng
haøm ôû treû sô sinh, haøm treân.
Khoâng caàn ñieàu trò.

94. Nang do R canxi hoùa
(Calcifying Odontogenic Cyst)
Coøn ñöôïc goïi laø nang Gorlin.
Thöôøng gaëp nhaát laø 20-30 tuoåi, nhöng
khoaûng tuoåi roäng.
Vuøng R tröôùc (65%)
Thöôøng laø trong xöông, nhöng cuõng coù theå
laø daïng ngoaïi bieân (ngoaøi xöông) chieám 13-
30%.

95. Nang do R canxi hoùa
X quang: thaáu quang 1 hoác roõ +/- caûn
quang khaùc nhau.
Tieâu hoaëc laøm leäch chaân R keá beân.
1/3 coù hieän dieän R ngaàm.
20% coù u raêng (odontoma).

102. Nang do R canxi hoùa
Bao bieåu moâ cuûa nang gioáng u men
(ameloblastoma) (caùc TB truï ôû ngoaïi vi vaø
vuøng gioáng nhö löôùi TB sao).
TB ma (ghost cells) vôùi soá löôïng thay ñoåi vaø
voâi hoùa do loaïn döôõng (dystrophic
calcifications).

106. Nang do R canxi hoùa
Khoeùt vaø naïo ñoái vôùi sang thöông trong
xöông, caét boû ñoái vôùi sang thöông ngoaïi
bieân.
Taùi phaùt khoâng chaéc, nhöng ñeà nghò theo
doõi.