Pag-aaral sa wika

1. MGA PONEMANG SUPRASEGMENTAL

2. May mga ponema namang
nagtataglay ng mga likas na
katangiang tinatawag na prosodic o
suprasegmental. Tinatawag itong mga
ponemang suprasegmental tulad ng
tono o intonasyon, haba at/o diin, at
hinto o antala.

3. Tono o Intonasyon
Ang tono o intonasyon ay ang taas-baba
na iniuukol sa pantig ng isang salita o
pangungusap upang higit na maging malinaw
ang pakikipag-usap.Bawat tao’y may kani-
kaniyang paraan ng pagbigkas ngunit may
kinakailangan ding norm sa pagsasalita
upang higit na maiparating ang mensahe
(Gonzales , 1992).

4. Intonasyon at makabuluhang
pattern sa pagsasalita
(Gonzales, 1992)
Mababa
Normal
Mataas

5. Karaniwang nagsisimula sa lebel 2 ang
intonasyon ng mga pangungusap, aabot
ito sa lebel 3 kapag ang pahayag ay
nagtatanong at lebel 1 kapag karaniwang
pagpapahayag lamang.

6. Halimbawa
gu
ro
ni
ka
Nagpapaliwanag ang
na

7. Patanong
2
1
3
2
3
4

8. Mga halimbawa
Ka
ni
na?
kayo?
pala
Titser

9. Nagpapaliwanag ang
gu
ro?
Nasaan
ka
ba?

10. Pakiusap
2
3
1

11. Mga halimbawa
Tulungan ninyo
sa pamamagitan
ng panalangin
Kumain
ka
yo.

12. Padamdam
2
3
4

13. Mga halimbawa
Ma
sa
rap!
Sariwa ang mga
is
da!

14. Haba at Diin
Tumutukoy ang haba sa haba ng bigkas
na iniuukol ng nagsasalita sa patinig ng
pantig ng salita.
Tumutukoy naman ang diin sa lakas ng
bigkas sa pantig ng salita.

15.  Sinasabing syllable-timed ang Filipino ( batay
saTagalog na buhat sa angkang Malayo)
 Sinasabi namang stress-timed ang Ingles
(buhatsa angkang Indo-Europero)

16. Sa Filipino, hindi dami ng diin ng taludtod
ang binibilang kundi pantig.
Halimbawa: (Tulang kundiman ni Dr. Jose Rizal)
Tunay ngayon umid yaring dila’t puso
Sinta’y umiibig, tuwa’y lumalaya

17. Tula ni Santiago (2003)
Break, break, break
On thy coldd, gray stones, Oh Sea!
(Sapagkat stress-timed ang wikang Ingles,
ang tagal ng pagbigkas sa unang taludtod ay
kasintagal din ng pagbigkas sa ikalawang
taludtod na binubuo ng pitong pantig. )

18. Magkaugnay ang haba at diin sa pagbigkas
ng mga salita dahil may mga salita na kasama
ng diin ng patinig ng salitang
binibigkas.Nagkakaroon ng paghahaba kung
saan matatagpuan ang diin ng salitang
binibigkas.

19. Halimbawa
/sa.mah/ to come along with
/kasa.mah/ companion
/kasama h/ tenant
/bu.kas/ tomorrow
/bukas/ open

20. Notasyong Ponemiko
- Ito ang simbolo sa pagsulat na
kakikitaan ng paraan ng pagbigkas. Kung
hindi sa katinig nagsisimula ang pagsulat
ng salita, nagsisimula ito sa /?/ at kung
hindi naman nagtatapos sa katinig,
nagtatapos ito sa /?/ o /h/ batay sa paraan
ng pagbigkas. Ang /./ ay
nangangahulugang paghahaba ng patinig.

21. Halimbawa
/pa.ko?/ nail
/pako?/ fern
/tu.boh/ pipe
/tubo h/ sugar cane
/paso?/ flower pot
/paso h/ overdue

22. Halimbawa
/?a.soh / dog
/?aso h/ smoke
/ga.bih/ rootcrops
/gabi h/ night
/buhay/ alive
/bu.hay/ life

23. Sa loob ng salitang magkasunod ang patinig ay
nagkakaroon ng /? sa pagitan ng mga ito.
Halimbawa:
/ka?ibi.gan/ friend
/ka?ibigan/ sweetheart
/kalaya.?an/ freedom
/pagtiti?is/ suffering

24. Antala/Hinto
- Ito ay ang saglit na pagtigil sa ating
pagsasalita upang higit na maging malinaw
ang mensaheng nais ipahiwatig o ipabatid sa
kausap. Upang maipakita sa puntong, ito ang
hinto o antala, ginamit ang simbolong #.
Subalit sa pagsulat, ang mga bantas na
kumakatawan dito ay maaaring
kuwit,tutuldok, tuldok-tuldok atbp.

25. Halimbawa
1. Hindi pula#
2. Hindi # pula #
3. Hindi sya si G. Carlos #
4. Hindi # siya si G. Carlos#
5. Hindi siya # si G. Carlos #

26. Maraming Salamat
sa Pakikinig 