Tạp Chí Lean 6 Sigma Số 60. Xem thêm tại: http://www.iescl.com/tap-chi/lean-6-sigma-60/

2. Lean 6 sigma
Trong tay Baïn laø Baûn tin LEAN SIX SIGMA thöù 60. Thaùng 8 naêm 2008, nhaân dòp ra maét LEAN SIX
SIGMA NETWORK - LSS -, Baûn tin soá 1 ñaõ ra ñôøi. Sau gaàn 8 naêm, 60 Baûn tin ñaõ giôùi thieäu vôùi Baïn ñoïc
nhieàu thoâng tin veà LEAN SIX SIGMA, vaø Baûn tin phaùt trieån ñöôïc ñeán hoâm nay laø moät söï coá gaéng lôùn lao.
Xin chaân thaønh caùm ôn söï quan taâm cuûa Baïn ñoïc, söï coâng taùc cuûa caùc ñoàng nghieäp vaø söï öu aùi, taøi trôï
cuûa hai ñôn vò Baûo trôï cho LSS laø QUATEST 3 vaø DOVI.
Hy voïng Baûn tin ñaõ giuùp ích phaàn naøo cho Baïn ñoïc muoán tìm hieåu veà LSS trong quaù khöù vaø töông lai.
Ñaøo taïo
Lean
6 Sigma
Baûn tin
Lean 6 Sigma
Quaûng baù
Lean
6 Sigma
Phöông phaùp
vaø Coâng cuï caûi
tieán hieän ñaïi khaùc
Keát noái
Baïn beø
Ñoàng nghieäp
THOÂNG TIN
HOÄI THAÛO
DIEÃN ÑAØN
TRÔÏ GIUÙP
DOANH NGHIEÄP
Hôïp taùc quoác teá
Intern.Cooperation
Vui chôi
Giao löu
www.lean6sigma.vn
Moïi yù töôûng ñeàu ñöôïc traân troïng
Lieân heä: info@lean6sigma.vn
ÑAØO TAÏO
29
5S - Söï khôûi ñaàu
cuûa moät cuoäc soáng naêng suaát
Ñoåi môùi saùng taïo
ñeå thuùc ñaåy KH&CN phaùt trieån
5S vaø baøi hoïc
töø doanh nghieäp Nhaät Baûn
Soá thaùng 4 naêm 201657 TRUNG TAÂM KYÕ THUAÄT TCÑLCL 3
KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄ
KHI TPP ÑÖÔÏC THOÂNG QUA
ÑAØO TAÏO
29
Trieån laõm MTA Vietnam
laàn thöù 14 (2016)Laõng phí taïi vaên phoøng
Hieäu quaû taêng naêng suaát trong
ngaønh may maëc nhôø aùp duïng Lean
Soá thaùng 5 naêm 201658 TRUNG TAÂM KYÕ THUAÄT TCÑLCL 3
Lean trong
Phoøng Thöû nghieäm
Ngaøy Khoa hoïc
vaø Coâng ngheä 18/5
ÑAØO TAÏO
29TPP seõ “naâng taàm” Vieät NamLean Laboratory Hoã trôï vaø phaùt trieån doanh nghieäp
Soá thaùng 6 naêm 201659 TRUNG TAÂM KYÕ THUAÄT TCÑLCL 3

3. 1
LEAN 6 SIGMA
Khoâng coù caùch naøo ngaên chaën
caùc ñieåm khoâng phuø hôïp do
loãi cuûa con ngöôøi toát hôn coâng
cuï Lean.
Laõng phí lieân quan ñeán vieäc
nhieàu heä thoáng cuøng phuïc vuï
cho cuøng 1 muïc ñích laø raát lôùn.
Ñieàu naøy ñuùng vôùi nhieàu toå chöùc
vöøa thöïc haønh Lean vöøa aùp duïng
ISO - Heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng
(QMS). Phieân baûn môùi ISO 9001
döï kieán ñöôïc coâng boá vaøo naêm
2015, seõ coù nhieàu thay ñoåi lôùn. Noù
cuõng ñem laïi cho doanh nghieäp cô
hoäi lôùn ñeå hôïp nhaát Lean vaøo heä
thoáng QMS, do ñoù laøm cho caû 2 heä
thoáng hoaït ñoäng hieäu quaû hôn vaø
loaïi boû caùc laõng phí voán coù trong
nhieàu heä thoáng phuïc vuï cho cuøng
moät muïc ñích.
Maëc duø khoâng coù lyù do gì cho
vieäc tích hôïp hai heä thoáng taïi thôøi
ñieåm hieän taïi, nhöng phieân baûn
ISO 9001 môùi vôùi nhieàu ñieàu chænh
seõ ñem ñeán cho doanh nghieäp
cô hoäi hoaøn haûo ñeå tích hôïp 2
heä thoáng naøy. Döôùi ñaây laø moät
soá ví duï veà caùch thöùc tích hôïp 2
heä thoáng coù theå ñöôïc thöïc hieän
döïa treân döï thaûo cuûa tieâu chuaån
ISO 9001:2015, taát nhieân vaãn coøn
nhöõng thay ñoåi nhoû khaùc tröôùc
khi phieân baûn chính thöùc ñöôïc
coâng boá.
Tieáp caän theo quaù trình
Caùch tieáp caän theo quaù trình
laø moät trong nhöõng troïng taâm cuûa
phieân baûn ISO 9001:2015. Trong
khi, caùch tieáp caän trong quaù trình
ñaõ khoâng ñöôïc nhìn nhaän ñuùng
trong vai troø ISO 9001:2008, vaø
chæ moät soá ít doanh nghieäp vaø
caùc ñaùnh giaù vieân xem xeùt vaán
ñeà naøy nghieâm tuùc trong QMS
cuûa hoï. Vieäc ban haønh phieân baûn
ISO 9001:2015 & Lean:
Söï tích hôïp mang laïi hieäu quaû cao
nhaát cho heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng
môùi cuûa ISO 9001 laø moät cô hoäi ñeå
caùc toå chöùc maø ôû ñoù doøng chaûy
cuûa caùc quaù trình bò cô caáu caùc
phoøng ban laøm voâ hieäu hoùa, xaép
xeáp laïi hoaït ñoäng theo höôùng taäp
trung vaøo chuoãi giaù trò.ISO 9000
vaø Lean luoân höôùng ñeán vieäc
tieáp caän theo quaù trình vaø chuoãi
giaù trò. Phieân baûn ISO 9001:2015
seõ nhaán maïnh yeâu toá naøy, do ñoù
ñem laïi moät cô hoäi toát cho vieäc
taùi toå chöùc theo tình thaàn Lean
vaø ISO 9001.
Ñònh höôùng chieán löôïc
Môû ñaàu ISO 9001:2015 trình
baøy raèng moät toå chöùc phaûi quyeát
ñònh “ Ñònh höôùng chieán löôïc cuûa
mình vaø ñieàu gì seõ aûnh höôûng ñeán
khaû naêng ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû
theo döï ñònh cuûa heä thoáng QMS
cuûa toå chöùc”. Ñaây laø ñieàu maø quaù
trình Lean cuûa Hoshin Kanri hay
“chieán löôïc trieån khai quy trình”
seõ phuø hôïp moät caùch thaàn kyø. Noù
ñaõ hoaøn toaøn phuø hôïp töø phieân
baûn 2008 cuûa ISO 9001 cuõng nhö
phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa keá
hoaïch chaát löôïng, muïc tieâu chaát
löôïng, chính saùch chaát löôïng vaø
thoâng tin noäi boä. Tuy nhieân, yeâu
caàu ñaëc bieät cuûa vieäc quyeát ñònh
höôùng ñi chieán löôïc seõ ñem ñeán
moät cô hoäi tuyeät vôøi ñeå thöïc hieän
Hoshin Kanri, yeáu toá chæ ñaïo cho
caùc hoaït ñoäng Kaizen thoâng qua
heä thoáng haønh ñoäng khaéc phuïc.
Lean vaø ban quaûn lyù chaát löôïng
trong ban quaûn lyù caáp cao neân laøm
vieäc cuøng nhau ñeå hieåu ñöôïc moái
lieân quan giöõa caùc yeâu caàu choàng
cheùo cuûa ISO 9001 vaø Hoshin
Kanri, sau ñoù loaïi boû dö thöøa trong
hai heä thoáng... trieån khai vaø thöïc
hieän keá hoaïch chieán löôïc moät caùch
chaët cheõ vaø maïnh meõ.
Quaûn lyù ruûi ro
ISO 9001:2015 seõ taäp trung
nhieàu vaøo quaûn lyù ruûi ro . Xaùc ñinh
vaø giaûm thieåu ruûi ro ñoøi hoûi moät
caùch tieáp caän coù phöông phaùp,
coù heä thoáng xaùc ñònh ruûi ro vaø
keát hôïp caùc phöông phaùp ñeå giaûi
quyeát chuùng. Ñieàu naøy seõ ñöôïc
yeâu caàu ôû nhieåu caáp ñoä trong toaøn
boä toå chöùc, töø caáp chieán löôïc ñeán
caáp thöïc hieän saûn phaåm, dòch vuï.
Caùc coâng cuï SWOT (vieát taét cuûa
ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, cô hoäi vaø
phaân tích caùc moái ñe doïa) cuõng
nhö phaân tích FMEA (phaân tích taùc
ñoäng vaø taùc ñoäng) seõ phaûi ñöôïc söû
duïng ñeå xaùc ñònh vaø giaûm thieåu
nhöõng ruûi ro naøy. Ruûi ro ñöôïc ñònh
nghóa laø “Söï khoâng chaéc chaén taïo
ra töø moät heä thoáng khoâng ñöôïc baùo
tröôùc, thöôøng laø do söï loän xoän quaù
möùc hoaëc laõng phí trong heä thoáng.
Moät caùch tieáp caän Lean ñuùng vaø
vieäc taäp trung lieân tuïc vaøo loaïi boû
nguy cô ruûi ro seõ giuùp cho caû hai
heä thoáng hoaït ñoäng xaùc ñònh vaø
giaûm thieåu nhöõng ruûi ro.

4. 2
LEAN 6 SIGMA
Ngaên ngöøa sai loãi
Ngaên ngöøa sai loãi (mistake
- proofing), hoaëc noùi theo ngoân
ngöõ cuûa Lean laø poka - yoke ñöôïc
chính thöùc hoùa bôûi Shigeo - Shingo
laø baát cöù ñieàu gì trong moät quaù
trình coù theå giuùp con ngöôøi traùnh
nhöõng sai loãi.
Moät yeâu caàu trong tieâu chuaån
ISO 9001:2015 laø toå chöùc phaûi
tuyeân truyeàn “Vieäc phoøng ngöøa
söï khoâng phuø hôïp do loãi cuûa con
ngöôøi ví duï nhö sai laàm khoâng chuû
yù”. Ñieàu naøy ñoøi hoûi caùc toå chöùc
phaûi thöïc hieän phöông phaùp Ngaên
ngöøa sai loãi töø khaâu saûn xuaát haøng
hoùa vaø cung caáp dòch vuï. Caùc
ñaùnh giaù vieân vaø caùc toå chöùc caàn
phaûi coù kieán thöùc veà caùc coâng cuï
vaø phöông phaùp ñeå ngaên ngöøa sai
loãi trong suoát quy trình.
Moät coâng cuï Lean, ôû caáp thaáp
hôn coâng cuï ngaên ngöøa sai loãi
nhöng seõ mang laïi hieäu quaû raát lôùn
neáu nhö ñöôïc thöïc hieän ñuùng ñaén,
ñoù laø phöông phaùp 5S - coù 5 böôùc
raát deã hieåu:
1. Saøng loïc (Sort): nhaèm loaïi
boû taát caû nhöõng thöù khoâng caàn
thieát, khoâng coù giaù trò ra khoûi coâng
vieäc nôi laøm vieäc;
2. Saép xeáp (Straighten): nhaèm
phaân loaïi, heä thoáng hoùa ñeå baát cöù
thöù gì cuõng coù theå deã tìm, deã thaáy,
deã laáy, deã kieåm tra, deã traû laïi;
3. Saïch seõ ( Shine ): Laø lau
chuøi, queùt doïn, veä sinh vaø luoân
nghó ñeán nhöõng ñieàu toát ñeïp, moät
moâi tröôøng soáng, laøm vieäc laønh
maïnh vaø an toaøn;
4. Saên soùc ( Standardize ):
Laø tieâu chuaån hoùa, quy trình hoùa
nhöõng gì ñaõ ñaït ñöôïc ñeå moïi thaønh
vieân trong doanh nghieäp tuaân theo
moät caùch baøi baûn, heä thoáng;
5. Saün saøng ( Sustain): Laø giaùo
duïc, duy trì, caûi tieán boán nguyeân
taéc treân trong baát kyø moïi hoaøn
caûnh naøo vaø trong suoát quaù trình
hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp.
Chöõ S - saün saøng - sustain
- thöù naêm ñöôïc xem laø böôùc khoù
nhaát. Thöïc haønh Lean nhö nhöõng
ngöôøi ñöùng ñaàu veà trình ñoä chuyeân
moân quaûn lyù tröïc quan hay Gembe
(Gemba aizen laø moät khaùi nieäm
cuûa haät Baûn veà söï caûi tieán lieân tuïc
ñöôïc thieát keá nhaèm naâng cao hieäu
quaû cuûa moät quy trình vaø laøm giaûm
laõng phí) laø nhöõng phöông phaùp
duy trì söï ngaên ngöøa nhöõng ñieåm
khoâng phuø hôïp gaây ra bôûi yeáu toá
con ngöôøi.
Heä thoáng QMS vaø Lean ñeàu
nhaèm muïc ñích caûi tieán caùc quy
trình maø chuùng ta ñang laøm vieäc.
Noù seõ trôû neân laõng phí neáu nhö 2
heä thoáng ñöôïc vaän haønh bôûi hai
boä phaän khaùc nhau cuøng höôùng
veà muïc tieâu gioáng nhau, nhöng laïi
khoâng ñöôïc tích hôïp moät caùch phuø
hôïp. Phieân baûn môùi cuûa ISO 9001
seõ buoäc caùc toå chöùc phaûi thay ñoåi
QMS cuûa mình, vaø ñieàu naøy mang
ñeán cô hoäi tuyeät vôøi nhaèm tích hôïp
Lean vaøo heä thoáng quaûn lyù chaát
löôïng döïa treân neàn taûng ISO. Ñaõ
ñeán luùc thöïc hieän ñieàu naøy.
Mike Micklewright - A Quality Digest
content partner http://www.iso-ahead.vn
ISO 9001:2015 - Caùc caâu hoûi thöôøng gaëp
Tieâu chuaån ISO 9001 ñaõ
ñöôïc chænh söûa vaø coâng boá
phieân baûn môùi vaøo 15/9/2015.
Caùc toå chöùc hieän ñang trieån khai
ISO 9001:2008 seõ coù 3 naêm ñeå
chuyeån ñoåi sang phieân baûn môùi.
Heä thoáng môùi deã söû duïng, ít yeâu
caàu baét buoäc vôùi töø ngöõ ñôn giaûn
hoùa, ñoàng thôøi neâu baät taàm quan
troïng cuûa hoaït ñoäng ñaëc thuø taïi
moãi toå chöùc, saûn phaåm, dòch vuï.
Tieâu chuaån ISO 9001:2015 ra ñôøi
ñuùng thôøi ñieåm ñaùp öùng ñöôïc caùc
thay ñoåi to lôùn veà coâng ngheä, ña
daïng kinh doanh vaø thöông maïi
toaøn caàu. Phieân baûn naøy seõ trôû
thaønh tieâu chuaån hieäu löïc, deã söû
duïng vaø chuyeân saâu veà heä thoáng
quaûn lyù chaát löôïng.
Theo Sheronda Jeffries - CEO
cuûa Cisco Systems, tieâu chuaån naøy
laø söï naâng caáp thöïc söï ñeå taïo ra
heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng maïnh
meõ hôn. Simon Feary CEO cuûa
Vieän chaát löôïng cuûa UK cuõng nhaän
xeùt, ISO 9001:2015 laø tieâu chuaån
laøm thay ñoåi cuoäc chôi. Heä thoáng
theå hieän vieäc boá trí vaø tích hôïp lôùn
hôn heä thoáng quaûn lyù QMS vôùi
ñònh höôùng chieán löôïc, kinh doanh
cuûa toå chöùc vaø taïo ñieàu kieän aùp
duïng caùc tieâu chuaån khaùc nhö ISO
14001, ISO 22000, ISO 27001 hay
OHSAS 18001, SA 8000, BSCI, TS
16949, ISO 17025.
Moät soá caâu hoûi thöôøng gaëp
trong quaù trình chuyeån ñoåi ISO
9001:2015:
1. Bao giôø coù theå baét ñaàu vieäc
chuyeån ñoåi?
Tieâu chuaån ISO 9001:2015 ñaõ
chính thöùc ñöôïc ban haønh vaøo ngaøy
15/9/2015. Baát cöù khi naøo töø thôøi
ñieåm naøy, caùc toå chöùc coù theå baét
ñaàu chuyeån ñoåi vaø aùp duïng phieân
baûn ISO 9001:2015.

5. 3
LEAN 6 SIGMA
2. ISO 9001:2008 seõ ñöôïc thöøa
nhaän vaø ñaùnh giaù ñeán bao giôø?
Tieâu chuaån hieän thôøi seõ ñöôïc
thöøa nhaän ñeán thôøi ñieåm thaùng 9
naêm 2018.
3. Chuyeån ñoåi coù nghóa laø theâm
thôøi gian vaø chi phí hay khoâng?
Cuõng gioáng nhö baát cöù söï chuyeån
ñoåi naøo khaùc, doanh nghieäp caàn
theâm thôøi gian ñeå nghieân cöùu yeâu
caàu cuûa tieâu chuaån, ñaùnh giaù thöïc
traïng, laäp keá hoaïch vaø thöïc hieän vieäc
chuyeån ñoåi. Tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä
phöùc taïp trong caùc quaù trình hoaït
ñoäng cuûa doanh nghieäp maø coù theå
caàn môøi chuyeân gia tö vaán giuùp
chuyeån ñoåi thaønh coâng, vieäc naøy
seõ phaùt sinh theâm moät khoaûn chi
phí nhaát ñònh, nhöng laø chi phí caàn
thieát. Maët khaùc, doanh nghieäp cuõng
coù theå töï chuyeån ñoåi neáu ñaõ ñöôïc
ñaøo taïo vaø naém vöõng yeâu caàu cuûa
tieâu chuaån.
4. Neáu chuùng toâi muoán chuyeån
ñoåi tröôùc khi heát haïn 3 naêm thì sao?
caùch tieáp caän ñeå xaùc ñònh, quaûn
lyù vaø kieåm soaùt quaù trình; Ñoïc kyõ
phaàn giôùi thieäu cuûa tieâu chuaån ISO
9001:2015 veà caùc khaùi nieäm.
Heä thoáng ISO 9001:2015 deã söû
duïng bôûi phieân baûn môùi ñöôïc keát
hôïp vôùi caùc tieâu chuaån quaûn lyù khaùc
vaø ít yeâu caàu baét buoäc hôn. Taøi lieäu
seõ ít haïng muïc vaên baûn ñoàng thôøi deã
söû duïng hôn vaø töø ngöõ ñöôïc ñôn giaûn
hoùa. Heä thoáng môùi keát hôïp thaønh
coâng “tieáp caän quaù trình” vôùi khaùi
nieäm môùi laø “tö duy theo ruûi ro” thoâng
qua aùp duïng voøng troøn PDCA (Plan-
Do-Check-Act) vaøo taát caû caùc caáp
cuûa toå chöùc ñeå quaûn lyù quaù trình vaø
heä thoáng nhö moät toång theå. Nhöõng
nhaø soaïn thaûo ISO 9001:2015 ñaõ
thaønh coâng khi phaùt trieån moät heä
thoáng quaûn lyù chaát löôïng, giuùp cho toå
chöùc taïo döïng nieàm tin vôùi saûn phaåm
vaø dòch vuï cung caáp. Moät toå chöùc vaän
haønh QMS toát theo ISO 9001 seõ deã
daøng chuyeån sang phieân baûn môùi.
Nguoàn: AHEAD
Caùc toå chöùc coù theå tieán haønh
chuyeån ñoåi baát kyø luùc naøo trong giai
ñoaïn 3 naêm chuyeån ñoåi naøy.
5.Caùc thay ñoåi cuûa ISO 9001 seõ
taùc ñoäng ñeán caùc tieâu chuaån khaùc
nhö ISO 14001/OHSAS 18001/TS
16949... hay khoâng?
Caùc thay ñoåi ñoái vôùi caû 3 tieâu
chuaån naøy seõ laøm cho vieäc tích hôïp
heä thoáng deã daøng hôn do coù söï ñoàng
ñieäu veà heä thoáng taøi lieäu. Tuy nhieân
do caùc phieân baûn môùi cuûa caùc tieâu
chuaån naøy ñöôïc coâng boá ôû caùc thôøi
ñieåm khaùc nhau, giai ñoaïn chuyeån
ñoåi khaùc nhau neân doanh nghieäp seõ
phaûi coù keá hoaïch chuyeån ñoåi laàn löôït
ñeå duy trì ñöôïc giaáy chöùng nhaän cuûa
töøng tieâu chuaån.
6. Caùc böôùc ñaàu tieân neân chuaån
bò cho vieäc chuyeån ñoåi laø gì?
Ñeå chuaån bò cho quaù trình chuyeån
ñoåi neân tieán haønh moät soá hoaït ñoäng
sau ñaây: Raø soaùt laïi heä thoáng quaûn
lyù hieän taïi; Trao ñoåi, tìm hieåu veà caùc
thay ñoåi cuûa tieâu chuaån; Xem xeùt
1. Söï ra ñôøi cuûa Lean
Production
1.1. Saûn xuaát thuû coâng
Eli Whitney ñaõ phaùt minh ra
tính laép laãn cuûa chi tieát vaøo khoaûng
naêm 1799 khi oâng ta thöïc hieän kyù
hôïp ñoàng saûn xuaát 10,000 suùng
tröôøng cho quaân ñoäi Myõ vôùi giaù
thaønh thaáp ñaùng kinh ngaïc 13.40
dollar cho moãi caây.
Trong 100 naêm keá tieáp, caùc
nhaø saûn xuaát chæ chuû yeáu quan
taâm ñeán coâng ngheä saûn xuaát ñôn
leû. Raát ít ai quam taâm ñeán ñieàu gì
xaûy ra khi saûn phaåm ñöôïc chuyeån
töø moät coâng ñoaïn naøy ñeán coâng
ñoaïn khaùc trong hay ngoaøi nhaø
maùy, chaúng haïn nhö:
- Ñieàu gì xaûy ra giöõa caùc coâng
ñoaïn saûn xuaát.
Giôùi thieäu veà Lean production
- Coù bao nhieâu coâng ñoaïn thöïc
hieän ña chöùc naêng trong moät
chuyeàn saûn xuaát.
- Nhöõng coâng ñoaïn lieân tieáp trong
moät chuyeàn saûn xuaát nhau hoaït
ñoäng nhö theá naøo.
- Töøng coâng nhaân thöïc hieän coâng
vieäc cuûa mình nhö theá naøo.
1.2. Saûn xuaát haøng loaït
Frederick Winslow Taylor vaøo
nhöõng naêm cuoái cuûa thaäp kyû 1890
baét ñaàu thöïc hieän vieäc quan saùt
thao taùc cuûa töøng coâng nhaân vaø
ñeà caäp ñeán phöông phaùp laøm
vieäc. Vaø keát quaû laø Ñònh möùc thôøi
gian vaø tieâu chuaån hoùa coâng vieäc
ñöôïc hình thaønh ôû böôùc ñaàu. OÂng
ta ñaët teân cho keát quaû nghieân cöùu
cuûa mình laø Phöông phaùp quaûn
lyù khoa hoïc. Khaùi nieäm aùp duïng
khoa hoïc cho quaûn lyù raát thaønh
coâng, nhöng Taylor ñaõ khoâng chuù
yù ñeán ngheä thuaät quaûn lyù vaø thaùi
ñoä ñoái xöû vôùi coâng nhaân cuûa Taylor
raát khaùc thöôøng.
Toång keát nhöõng saùng kieán cuûa
Taylor goàm coù:

6. 4
LEAN 6 SIGMA
- Coâng vieäc ñöôïc tieâu chuaån hoùa -
chæ ra caùch laøm toát vaø deã nhaát ñeå
thöïc hieän coâng vieäc.
- Giaûm thôøi gian laøm ra moät saûn
phaåm treân moät coâng ñoaïn.
- Nghieân cöùu thôøi gian vaø thao
taùc treân coâng ñoaïn - moät coâng cuï
ñeå phaùt trieån coâng vieäc ñöôïc tieâu
chuaån hoùa.
- Ñaùnh giaù vaø phaân tích coâng vieäc
ñeå lieân tuïc caûi tieán caùch laøm vieäc
treân töøng coâng ñoaïn (phieân baûn
ñaàu tieân cuûa chu trình Plan - Do -
Check - Action).
Henry Ford vaø coäng söï vieân
ñaéc löïc cuûa mình laø Charles E.
Sorensen, vaøo naêm 1910 ñaõ cho
ra ñôøi moät phöông phaùp saûn xuaát
môùi. Caùc oâng xeáp taát caû nhöõng
yeáu toá nhö con ngöôøi, maùy moùc,
duïng cuï, vaø saûn phaåm treân moät
daây chuyeàn lieân tuïc ñeå saûn xuaát xe
hôi Model T. Ford ñöôïc xem nhö
laø cha ñeû cuûa Just in time vaø Lean
Manufacturing. Nhieàu nhaø saûn
xuaát khaùc raát khaâm phuïc thaønh
coâng cuûa Ford vaø hoï baét chöôùc
caùch saûn xuaát naøy, nhöng ña soá
hoï khoâng hieåu nhöõng nguyeân taéc
cô baûn. Chuyeàn laép raùp cuûa Ford
ñöôïc duøng ñeå laép raùp nhöõng saûn
phaåm, cuõng nhö caùc coâng ñoaïn
treân chuyeàn laø khoâng thích hôïp cho
nhöõng nhaø saûn xuaát khaùc. Ngöôøi
ta ñoâi khi cuõng hoaøi nghi laø lieäu
Ford coù thöïc söï hieåu heát nhöõng gì
oâng ta laøm vaø taïi sao oâng laïi thaønh
coâng nhö vaäy.
Noùi chung, nhöõng saùng kieán cô
baûn cuûa Ford goàm:
·- Duïng cuï ño vaø dung sai (aùp
duïng vaø môû roäng tính laép laãn cuûa
chi tieát). Saùng kieán naøy giuùp cho
vieäc laép raùp trôû neân deã daøng hôn.
- Giaûm thao taùc cho coâng nhaân.
- Chuyeàn laép raùp maø saûn phaåm
chaïy treân ñoù.
Alfred P. Sloan ôû General
Motors thöïc hieän moät phöông phaùp
thöïc duïng hôn nöõa. OÂng xaây döïng
nhöõng chieán löôïc saûn xuaát, vaø kinh
doanh ñeå ñieàu haønh nhöõng coâng ty
lôùn vaø giaûi quyeát söï bieán ñoäng trong
thò tröôøng. OÂng chia GM ra thaønh
naêm xöôûng laép raùp vaø nhieàu xöôûng
saûn xuaát phuï tuøng. Moãi xöôûng coù
moät Giaùm ñoác quaûn lyù vaø baùo caùo
cho toång haønh dinh. Lôïi nhuaän cuûa
moãi xöôûng ñöôïc ñaùnh giaù baèng tieâu
chuaån cuï theå vaø baùo caùo cho caùc
caáp quaûn lyù theo töøng muïc tieâu
baèng “nhöõng con soá cuï theå”. GAAP
(General Accepted Accounting
Practice) ñöôïc xaây döïng ñeå hoã
trôï cho heä thoáng naøy. Vaøo giöõa
nhöõng naêm 1930 General Motors
qua maët Ford trong chieám lónh thò
tröôøng xe hôi.
1.3. Söï ra ñôøi cuûa Lean
Production
Just In time hay Toyota
Production System. ÔÛ coâng ty
Toyota Motor, Taichii Ohno vaø
Shigeo Shingo keát hôïp kieåu saûn
xuaát cuûa Ford vaø moät soá nhöõng
yeáu toá khaùc thaønh moät phöông
phaùp saûn xuaát goïi laø Toyota
Production System hay Just In
Time. Hai oâng ñaõ thaáy ñöôïc vai
troø quan troïng cuûa haøng toàn. Hai
oâng cuõng ñaõ phaùt hieän ra nhöõng
maâu thuaãn vaø nhöôïc ñieåm trong
heä thoáng saûn xuaát cuûa Ford, ñaëc
bieät trong caùch ñoái xöû vaø quaûn lyù
thieáu toân troïng vôùi ngöôøi lao ñoäng.
Toyota töø thuôû ñaàu ñaõ phaùt hieän ra
raèng coâng nhaân coù theå ñoùng goùp
cho nhaø maùy nhieàu thöù khaùc hôn
laø söùc löïc cô baép. Söï phaùt hieän naøy
ñöôïc baét ñaàu trong Quality Circle.
Ishikawa, Deming, vaø Juran ñoùng
goùp raát nhieàu cho söï phaùt trieån
cuûa quaûn lyù chaát löôïng. Keát quaû
laø laøm sao ñeå xaây döïng nhöõng
nhoùm trong coâng vieäc vaø saûn
xuaát theo nhoùm ñöôïc hình thaønh.
Moät saùng kieán quan troïng khaùc ôû
Toyota laø laøm sao saûn xuaát nhieàu
chuûng loaïi xe. Heä thoáng cuûa Ford
chæ tính ñeán moät loaïi saûn phaåm
khoâng bao giôø thay ñoåi. Shingo,
theo lôøi ñeà nghò cuûa Ohno, thöïc
hieän giaûi quyeát vieäc chuyeån ñoåi
saûn phaåm sao cho nhanh. Khi
thôøi gian chuyeån ñoåi giaûm töø phuùt
xuoáng giaây thì saûn xuaát coù theå theo
töøng loâ nhoû vaø coù theå chaïy lieân tuïc
theo nhö khaùi nieäm ban ñaàu cuûa
Ford. Vieäc giaûm thôøi gian chuyeån
ñoåi naøy cho ra ñôøi khaùi nieäm veà
tính linh ñoäng maø Ford chöa bao
giôø nghó laø caàn thieát. Nhöõng coá
gaéng ôû nhieàu coâng ty ñeå laøm theo
Toyota thöôøng bò thaát baïi vì ngöôøi
ta khoâng tích hôïp ñöôïc nhöõng yeáu
toá rieâng leû thaønh moät heä thoáng vaø
nhöõng ñieàu gì ñaèng sau nhöõng
nguyeân taéc cô baûn ít ñöôïc nhieàu
ngöôøi bieát. Norman Bodek laø ngöôøi
ñaàu tieân xuaát baûn baèng tieáng Anh
nhöõng nghieân cöùu cuûa Shingo vaø
Ohno. OÂng laøm moïi thöù ñeå truyeàn
ñaït nhöõng kieán thöùc naøy vaø ñaùnh
thöùc theá giôùi phöông Taây. Robert
Hall vaø Richard Schonberger cuõng
vieát nhieàu saùch veà Toyota.
WorldClassManufacturing. Vaøo
nhöõng naêm 1980 moät vaøi coâng ty
cuûa Myõ nhö Omark Industries,
General Electric and Kawasaki
(Lincoln, Nebraska) cuõng ñaït ñöôïc
nhöõng thaønh coâng töông töï nhö
Toyota. Nhöõng ngöôøi ñi tö vaán ñaët
ra nhöõng caùi teân nghe raát haáp daãn
nhö: World Class Manufacturing
(WCM), Stockless Production,
Continuous Flow Manufacturing
(CFM), vaø nhöõng teân khaùc nhöng
coát loõi chæ laø Toyota Production
system. Caøng veà sau naøy, kieán
thöùc, kinh nghieäm vaø nhöõng caâu
chuyeän veà thaønh coâng trong moät soá
coâng ty ñöôïc bieát nhieàu hôn.

7. 5
LEAN 6 SIGMA
Lean Manufacturing. Vaøo naêm
1990 James Womack vieát moät
cuoán saùch nhan ñeà “The Machine
That Changed The World”. Cuoán
saùch naøy laø moät baøi töôøng thuaät
heát nhöõng gì trong lòch söû phaùt
trieån cuûa ngaønh xe hôi vaø moät
nghieân cöùu veà coâng ngheä saûn
xuaát xe hôi trong nhöõng nhaø maùy
cuûa Nhaät, Myõ vaø chaâu AÂu. Caùi
môùi trong cuoán saùch naøy laø cuïm
töø “Lean Manufacturing”. Thuaät
ngöõ Lean Manufacturing phuø hôïp
vôùi suy nghó cuûa nhieàu nhaø saûn
xuaát ôû nhieàu nôi. AÙp duïng lean
ngaøy nay trôû neân roäng raõi hôn.
Kieán thöùc vaø kinh nghieäm ñöôïc môû
roäng raát nhanh. Coát loõi cuûa Lean
Manufacturing khoâng khaùc gì vôùi
nhöõng nguyeân taéc cuûa Toyota maø
Ohno, Shingo ñaõ xaây döïng. Khi aùp
duïng trong nhöõng nhaø maùy khaùc
nhau, lean manufacturing bò thay
ñoåi, nhöng cuõng nhö tröôùc ñaây
nhieàu coâng ty ñaõ thaát baïi khi baét
chöôùc Ford theo kieåu raäp khuoân
khoâng heà suy nghó, ngaøy nay nhieàu
coâng ty cuõng thaát baïi nhö vaäy khi
baét chöôùc Toyota.
2. Toyota production
system
2.1. Taïi sao phaûi laø toyota
production system?
Nhieàu coâng ty ñaõ töøng ñaët giaù
baùn saûn phaåm cuûa mình theo
coâng thöùc:
Coâng thöùc
Trong nhieàu ngaønh coâng
nghieäp, giaù baùn ngaøy nay laø coá
ñònh (hay giaûm). Khaùch haøng trôû
neân coù nhieàu quyeàn haïn hôn bao
giôø heát. Hoï coù nhieàu choïn löïa vaø
yeâu caàu nhöõng thöù baát chôït vaø
khoâng löôøng tröôùc ñöôïc. Ngaøy nay
khaùch haøng yeâu caàu nhöõng saûn
phaåm phaûi coù chaát löôïng toát nhöng
giaù caû phaûi hôïp lyù. Trong ñieàu kieän
nhö theá naøy thì caùch duy nhaát laø
laøm sao giaûm giaù thaønh.
Nhöng chuùng ta phaûi giaûm giaù
thaønh maø khoâng ñöôïc:
- Sa thaûi coâng nhaân.
- Caét giaûm, chaép vaù chi phí baûo trì.
- Laøm suy yeáu coâng ty daøi haïn.
Thaät söï, phöông phaùp duy nhaát
coù theå duy trì vieäc caét giaûm giaù
thaønh laø môøi goïi vaø sau ñoù laø trao
quyeàn cho ngöôø lao ñoäng tham
gia vaøo nhöõng hoaït ñoäng caûi tieán.
Laøm sao ñeå cho ngöôøi coâng nhaân
chòu tham gia vaø sau ñoù chuùng ta
trao quyeàn cho hoï. Laøm sao chinh
phuïc ñöôïc traùi tim vaø khoái oùc cuûa
ngöôøi lao ñoäng.
Toyota khoâng ngöøng taán coâng
vaøo muda (laõng phí) baèng caùch
trao quyeàn cho ngöôøi lao ñoäng
trong nhöõng hoaït ñoäng caûi tieán
ñöôïc tieâu chuaån hoùa vaø chia seû
cho nhau.
2.2. Heä thoáng vaø suy
nghó trong heä thoáng.
Moät heä thoáng laø moät chuoãi tích
hôïp nhöõng boä phaän vôùi nhöõng muïc
tieâu xaùc ñònh roõ raøng:
- Moãi boä phaän cuûa heä thoáng coù moät
muïc ñích xaùc ñònh.
- Nhöõng boä phaän trong heä thoáng vaø
heä thoáng coù töông quan vôùi nhau
- Chuùng ta coù theå hieåu töøng boä
phaän baèng caùch xem chuùng hoaït
ñoäng nhö theá naøo trong heä thoáng.
Nhöng chuùng ta khoâng theå hieåu
moät heä thoáng baèng caùch xem xeùt
töøng boä phaän rôøi raïc
- Ñeå hieåu ñöôïc moät heä thoáng,
chuùng ta phaûi hieåu muïc ñích cuûa
noù, söï töông quan vaø töông taùc
cuûa noù.
Suy nghó trong heä thoáng laø khaû
naêng suy nghó theo nhö caùch heä
thoáng hoaït ñoäng, vaø bieát caùch laøm
sao ñeå ñieàu haønh heä thoáng. Trong
hoäi chôï veà nhöõng giaûi phaùp cuûa
heä thoáng phuï tuøng xe hôi ôû Tokyo
vaøo ngaøy 18 thaùng 06 naêm 2003,
Teruyuki Minoura, giaùm ñoác ñieàu
haønh veà cung öùng vaät tö toaøn caàu
cuûa Tpyota keå veà kinh nghieäm
cuûa oâng ta khi laøm vieäc. Khi ñöôïc
Ohno trieäu taäp ñeå giaûi quyeát vaán
ñeà, Minoura noùi, “Toâi nghó raèng
oâng ta khoâng quan taâm ñeán caâu
traû lôøi cuûa toâi chuùt naøo. Toâi cho
laø oâng ta ñaõ huaán luyeän cho toâi
caùch suy nghó”. Töông töï nhö vaäy,
tröôøng Harvard Business School
thöôøng duøng phöông phaùp nghieän
cöøu töøng tröôøng hôïp ñieån hình nhö
laø caùch toát nhaát ñeå ñaøo taïo nhöõng
nhaø tö töôûng trong kinh doanh.
Caùc giaùo sö cuûa Harvard khoâng
bao giôø cho sinh vieân bieát caâu traû
lôøi bôûi vì caâu traû lôøi khoâng laø muïc
ñích cuûa hoï. Minoura noùi, “Phaùt
trieån con ngöôøi laø ñieåm khôûi haønh
cho monozukuri (taïo suy nghó ) ôû
Toyota”. Trong TPS, chöõ T cuõng
vieát taét cho “Thinking” (suy nghó).
2.3. Bieåu töôïng cô baûn cuûa
TPS - Ngoâi nhaø TPS
Taiichi Ohno saùng laäp TPS vaø
noù ñaõ ñöôïc môû roäng hôn vaø saâu
hôn do nhöõng nhaø nghieân cöùu vaø
thöïc haønh noåi tieáng nhö:
- Hiroyuki Hirano - 5S.
- Seiichi Nakajima - Total
Productive Maintenance (TPM).
- Kenichi Sekin - continuos flow.
- Shigeo Shingo - jidoka and single
minute exchange of dies (SMED).
Tuy nhieân, thöïc teá chöùng toû
raèng khoù coù theå naém baét heát toaøn
boä TPS trong cuøng luùc, neân nhieàu
nôi coù khuynh höôùng laøm theo kieåu
caùi gì thaáy ñöôïc thì laøm: lem nhem
moät chuùt 5S, moät thoaùng kaizen,
vaøi thöù veà TPM, vaø khoâng caùi naøo
ñaït keát quaû mong muoán. Ngöôïc

8. 6
LEAN 6 SIGMA
laïi, ôû Toyota, nhöõng coá gaéng ñöôïc
tieán haønh ñeàu ñöôïc ñònh höôùng bôûi
caâu hoûi “Muïc ñích laø gì?”(“Taïi sao
phaûi laøm vieäc naøy?”)
3. Muda - Mura - Muri
Muïc tieâu chính cuûa TPS laø
giaûm giaù thaønh thoâng qua vieäc loaïi
boû muda (laõng phí) vaø nhö vaäy thì
lôïi nhuaän taêng.
- Khaùi nieäm veà muda hay laõng
phí theo TPS hoaøn toaøn khaùc vôùi
nhöõng gì maø chuùng ta thöôøng nghó
khi noùi veà noù. Loaïi boû laõng phí theo
TPS ñi xa hôn vieäc caét giaûm moïi
thöù moät caùch ñôn thuaàn. Loaïi boû
muda trong saûn xuaát coù nghóa laø
loaïi boû moïi thöù chæ laøm taêng giaù
thaønh saûn xuaát. Coù 7 loaïi muda:
+ Muda veà saûn xuaát thöøa.
+ Muda veà thao taùc thöøa.
+ Muda veà chôø ñôïi.
+ Muda trong vaän chuyeån.
+ Muda trong coâng ñoaïn thöøa.
+ Muda veà haøng toàn.
+ Muda veà chænh söûa.
- Muri coù nghóa “khoù laøm”.
Thöôøng muri do söï bieán ñoäng
trong saûn xuaát, nôi laøm vieäc khoâng
thuaän tieän, söï laép gheùp chi tieát
khoâng toát, duïng cuï khoâng thích
hôïp, nhöõng chæ thò coâng vieäc khoâng
roõ raøng...
- Mura chæ söï khoâng ñeàu ñaën
hay söï thay ñoåi baát thöôøng trong
saûn xuaát. Muri thöôøng do söï thay
ñoåi baát thöôøng trong keá hoaïch saûn
xuaát gaây ra. Neáu moïi nguoàn löïc
ñeàu giöõ ôû möùc toái ña, khi yeâu caàu
cuûa khaùch haøng giaûm, phaàn dö
cuûa nguoàn löïc naøy laø muda. Ngöôïc
laïi, haïn cheá naêng löïc ôû möùc thaáp,
khi yeâu caàu cuûa khaùch haøng taêng
cao thì phaàn vieäc khoâng ñaùp öùng
noåi laø muri.
4.Tính oån ñònh
Tính oån ñònh cô baûn laø gì? Noùi
chung tính oån ñònh bao haøm yù
nghóa khaû naêng coù theå döï ñoaùn
vaø coù vöøa ñuû (khoâng thöøa, khoâng
thieáu) nhaân löïc, maùy moùc, nguyeân
vaät lieäu vaø phöông phaùp (4M) trong
moïi tình hình saûn xuaát. Moãi nôi
saûn xuaát Toyota luoân coá gaéng xaây
döïng moät quy trình oån ñònh vaø coù
khaû naêng döï ñoaùn ñöôïc tröôùc khi
trieån khai saûn xuaát.
Lyù do ñôn giaûn laø neáu khoâng coù
ñuû nhaân luïc vaø maùy moùc, chuùng
ta khoâng theå saûn xuaát vaø ñaït yeâu
caàu cuûa khaùch haøng (Takt time).
Nhöõng yeáu toá khaùc cuûa 4M cuõng
töông töï nhö vaäy.
Laøm sao bieát ñöôïc chuùng ta coù
ñuû tính oån ñònh treân chuyeàn saûn
xuaát? Caâu traû lôøi phuï thuoäc vaøo
khaû naêng coù ñaùp öùng ñöôïc nhöõng
yeáu toá chính sau ñaây hay khoâng:
- Ñuû maùy moùc khoâng ñeå ñaùp öùng
yeâu caàu cuûa khaùch haøng khoâng?
- Ñuû nguyeân lieäu duøng haøng ngaøy
cho saûn xuaát khoâng?
- Ñuû lao ñoäng ñaõ ñöôïc huaán luyeän
ñeå vaän haønh saûn xuaát khoâng?
- Ñuû phöông phaùp nhö höôùng daãn
coâng vieäc, hay tieâu chuaån nôi laøm
vieäc chöa?
Neáu caâu traû lôøi laø “chöa” cho
moät trong nhöõng caâu hoûi treân thì
baïn neân ngöøng saûn xuaát vaø giaûi
quyeát vaán ñeà ngay. Neáu baïn coá
gaéng saûn xuaát vôùi lao ñoäng khoâng
ñöôïc ñaøo taïo, quaûn lyù toài vaø chöõa
chaùy baèng haøng toàn thì chaéc chaén
baïn seõ rôi vaøo thaûm hoïa ngay.
4.1. Laøm sao ñeå ñaït döôïc
tính oån ñònh
Ñeå ñaït ñöôïc tính oån ñònh, boán
yeáu toá (4M) phaûi ñöôïc taäp trung
vaøo.
a) Nhaân löïc
Tính oån ñònh baét ñaàu vôùi löïc
löôïng lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo toát.
- Höôùng daãn coâng vieäc (JI): daïy
cho ngöôøi quaûn lyù caùch truø lieäu
nhöõng nguoàn löïc caàn thieát cho
saûn xuaát, caùch chia coâng ñoaïn ra
thaønh töøng böôùc ñeå huaán luyeän
vaø laøm sao huaán luyeän con ngöôøi
moät caùch an toaøn, ñuùng ñaùn vaø
toaøn dieän.
- Phöông phaùp laøm vieäc (JM): daïy
cho ngöôøi quaûn lyù laøm sao phaân
tích moät coâng vieäc vaø tieán haønh
nhöõng caûi tieán ñôn giaûn trong laõnh
vöïc hoï quaûn lyù.Moãi hoaït ñoäng ñeàu
phaûi gaén keøm vôùi caûi tieán.Ngöôøi
quaûn lyù phaûi bieát ñaët nhöõng caâu hoûi
nhö taïi sao phaûi laøm nhö theá naøy,
hay coù theå loaïi boû caùi naøy ñöôïc
khoâng? Hoaëc coù theå keát hôïp caùi
naøy vôùi caùi kia hoaëc laøm sao cho
ñôn giaûn hôn khoâng?
- Quan heä trong coâng vieäc (JR):
daïy cho ngöôøi quaûn lyù caùch xöû söï
vôùi ngöôøi lao ñoäng vaø giaûi quyeát
vaán ñeà nhaân söï trong saûn xuaát chöù
khoâng neân boû qua.
Tieán haønh ñoàng thôøi ba kieåu
huaán luyeän naøy giuùp cho ngöôøi
quaûn lyù taïo ñöôïc caùch laøm vieäc
cô baûn, kyû luaät, vaø söï coâng baèng
trong caùc toå chöùc laøm vieäc ôû
xöôûng. Nhöõng khoùa huaán luyeän
trong coâng nghieäp (Training Within
Industry - TWI) vaø huaán luyeän
nhöõng kyõ naêng cô baûn hôïp thaønh
cô sôû ñeå huaán luyeän cho nhöõng
ngöôøi quaûn lyù ôû Toyota.
b) Maùy moùc
Coù theå baïn khoâng caàn nhöõng
maùy moùc coù naêng suaát lôùn, nhöng
baïn phaûi naém roõ yeâu caàu cuûa
khaùch haøng vaø naêng luïc saûn xuaát
vaø saûn löôïng bình quaân cuûa mình.
Toyota duøng moät hoà sô ñôn giaûn
goïi laø baûn naêng löïc saûn xuaát cuûa
maùy ñeå ñaùnh giaù thöïc teá khaû naêng
saûn xuaát cuûa caùc coâng ñoaïn trong
moät ca saûn xuaát tieâu chuaån. Khi
maø baïn coù naêng suaát thieát keá cuûa
maùy cuõng nhö laø naêng löïc thöïc teá
cuûa maùy chöùng thöïc laø baïn coù theå
ñaùp öùng yeâu caàu cuûa khaùch haøng
thì khoâng coù vaán ñeà gì. Nhöng neáu
baïn chöùng minh ñöôïc naêng löïc

9. 7
LEAN 6 SIGMA
thöïc teá cuûa maùy ví duï nhö 500, nhoû
hôn naêng suaát thieát keá ví duï nhö
1000 vaø cuõng nhoû hôn yeâu caàu
cuûa khaùch haøng ví duï nhö 700 thì
trong tröôøng hôïp naøy oâng Ohno seõ
cho moät ngöôøi ñöùng taïi maùy trong
suoát thôøi gian taùm tieáng laøm vieäc
trong moät ca ñeå ghi nhaän moïi vaán
ñeà gaây cho maùy khoâng hoaït ñoäng
ñöôïc heát taùm giôø. Cuoái ca, moïi ghi
nhaän seõ ñöôïc phaân tích trong sô
ñoà Paretto vaø tìm caùch caûi tieán. Vaø
caûi tieán ñöôïc thöïc hieân ngay. Ñaây
laø caùch maø Toyota goïi laø “gemba”
c) Materials
Noùi chung muïc tieâu cuûa TPS
laø giaûm löôïng haøng toàn vaø thôøi
gian töø luùc nhaän ñôn haøng ñeán
thôøi gian saûn phaåm ñöôïc xuaát.
Thöôøng thì khoaûng thôøi gian naøy
ñöôïc giaûm khi löôïng haøng toàn treân
chuyeàn saûn xuaát laø ít. Trong tröôøng
hôïp coù vaán ñeà trong tính oån ñònh,
taêng haøng toàn moät chuùt laø giaûi
phaùp taïm thôøi. Trong saûn xuaát, raát
nhieàu coâng ñoaïn baïn coù theå cho
nguyeân lieäu hay baùn thaønh phaåm
“chaûy” töøng chieác treân chuyeàn hay
“chaûy” theo meû vôùi kích thöôùc nhoû.
Trong tröôøng hôïp saûn xuaát theo
meû, ñoâi luùc haøng toàn cuõng caàn
khi gia coâng moät meû hay khi thay
ñoåi duïng cuï. Löôïng haøng toàn nhö
vaäy, ôû Toyota, goïi laø löôïng haøng
toàn treân chuyeàn theo tieâu chuaån
(Standard - In- Process - Stock
(SIPS)) (löôïng haøng toàn ñeå cho
chuyeàn chaïy ñeàu), hay haøng toàn
döï tröõ (löôïng haøng toàn ñeå oån ñònh
khi yeâu caàu cuûa khaùch haøng thay
ñoåi), hay löôïng haøng toàn an toaøn
(löôïng haøng toàn giuùp oån ñònh khi
coù haøng hö hay maùy hö). Vaán ñeà
laø ôû choã löôïng haøng toàn naøy phaûi
ñöôïc caûi tieán lieân tuïc ñeå giaûm hay
loaïi boû chöù khoâng phaûi xem nhö laø
caùi caàn thieát ñeå cho chuyeàn chaïy
ñöôïc. Khoâng phaûi taát caû haøng toàn
ñeàu laø laõng phí nhöng laø khoâng
theâm giaù trò nhöng caàn thieát. Chæ
nhöõng haøng toàn vöôït quaù möùc caàn
thieát ñeå cho chuyeàn chaïy môùi ñöôïc
xem laø muda. Haøng toàn thöôøng
laø trieäu chöùng cuûa söï maát tính oån
ñònh. Khi giaûi quyeát vaán ñeà xong,
baïn coù theå giaûm haøng toàn
d) Phöông phaùp
Cuoái cuøng, ñeå ñaït ñöôïc tính oån
ñònh, baïn phaûi coù phöông phaùp
chuaån ñeå saûn xuaát. Coát yeáu cuûa
vaán ñeà laø theá naøo laø tieâu chuaån.
Theo caùch ñònh nghóa thoâng
thöôøng thì tieâu chuaån laø moät qui
ñònh hay caùch ñeå hoaøn thaønh moät
vieäc naøo ñoù. Vôùi caùch ñònh nghóa
nhö vaäy, moät haäu quaû ngoaøi mong
muoán laø ngöôøi thöïc hieän tieâu chuaån
khoâng ñöôïc khuyeán khích thay ñoåi
tieâu chuaån hay thaéc maéc veà tieâu
chuaån. Chuùng ta thöôøng nghe
“Mình buoäc phaûi laøm nhö theá naøy
thoâi, ñoù laø tieâu chuaån cuûa coâng ty
maø”. Vôùi Toyota, tieâu chuaån ñöôïc
hieåu theo moät caùch khaùc. Chuùng
ta haõy traû lôøi moät soá caâu hoûi
1. Tieâu chuaån laø gì
+ Tieâu chuaån laø moät hình aûnh roõ
raøng veà ñieàu kieän mong muoán.
2. Taïi sao, vôùi TPS, tieâu chuaån laø
quan troïng
+ Tieâu chuaån cho thaáy caùi gì laø baát
thöôøng ñeå hieäu chænh cho ñuùng.
3. Theá naøo laø moät tieâu chuaån coù
hieäu quaû
+ Xaùc ñònh roõ raøng.
+ Ñöôïc moïi ngöôøi hieåu roõ raøng.
+ Ñöôïc moïi ngöôøi quan saùt roõ raøng.
+ Deã thöïc hieän.
+ Moïi sai leäch coù theå phaùt hieän
ngay töø caùi nhìn ñaàu tieân.
Vôùi TPS, tieâu chuaån ñöôïc lieân
keát vôùi haønh ñoäng. Tieâu chuaån laø
nhöõng gì maø chuùng ta duøng ñeå
ñaùnh giaù vaø so saùnh vôùi nhöõng
thay ñoåi maø chuùng ta taïo ra vaø nhö
theá chuùng ta coù suï thay ñoåi naøy coù
mang laïi caùi toát hôn hay khoâng.
Suy nghó veà caûi tieán naøy ñaõ thaám
nhuaàn trong taát caû nhöõng nhaân
vieân cuûa Toyota ngay töø buoåi ñaàu
tieân.Moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc khuyeán
khích taïo ra nhöõng thay ñoåi. Tuy
nhieân nhöõng thay ñoåi naøy chæ ñöôïc
aùp duïng vaø duy trì khi vaø chæ khi noù
ñaùnh baïi tieâu chuaån cuõ vaø nhö vaäy
neân noù ñöôïc goïi laø kaizen. Moät môù
taøi lieäu daøy coäm naèm treân keä saùch
thì khoâng coøn hay chæ coù ít yù nghóa.
Nhöng moät hình aûnh roõ raøng ñöôïc
daùn taïi nôi caàn thieát thì coù hieäu quaû
hôn. Sau ñaây laø 3 loaïi tieâu chuaån
vaø aûnh höôûng cuûa chuùng:
+ Moâ taû baèng caâu vaên naèm trong
hoäc baøn cuûa ngöôøi quaûn lyù - ít taùc
ñoäng.
+ Hình aûnh daùn taïi nôi laøm vieäc -
taùc ñoäng nhieàu hôn
+ Maãu thöïc teá chæ cho thaáy ñieàu
kieän toát vaø ñieàu kieän xaáu ñaët taïi
ngay nôi caàn thieát - aûnh höôûng
nhieàu nhaát.
Vì vaäy neân khaùi nieäm veà quaûn
lyù baèng tröïc quan ra ñôøi.
4.2. Naêm S vaø quaûn lyù baèng
tröïc quan

10. 8
LEAN 6 SIGMA
4.3. AÙp duïng 5S
5S ñöôïc aùp duïng ñeå thieát
laäp moät nôi laøm vieäc maø moïi baát
thöôøng deã daøng phaùt hieän ñöôïc,
saép xeáp laïi theo tieâu chuaån vaø caûi
tieán do chính ngöôøi coâng nhaân thöïc
hieän. Quaûn lyù theo caùch nhö vaäy
thì moïi thöù ñeàu ôû ñieàu kieän toát nhaát.
a) Seiri - Phaân loaïi
- Loaïi boû ngay nhöõng thöù
khoâng caàn thieát ôû nôi laøm vieäc.
- Nhaõn ñoû laø moät coâng cuï höõu
hieäuRed tagging is the tool.
- Caùi naøy coù caàn hay khoâng?
- Soá löôïng naøy coù caàn khoâng?
- Choã naøy coù hôïp lyù khoâng?
b) Seiton - Saép xeápStabilize
- Coù choã cho moïi thöù vaø moïi
thöù ôû ñuùng choã cuûa noù.
- Ba yeáu toá cô baûn laø:
+ Caùi naøy laø caùi gì - Hieån thò teân
cho moïi ngöôøi thaáy?
+ Caùi naøy laáy ôû ñaâu, sau khi
duøng traû veà ñaâu - Chæ cho moïi
ngöôøi bieát choã ñeå?
+ Caùi naøy ñeå ôû ñaây bao nhieâu
- Xaùc ñònh soá löôïng cho moïi ngöôøi
bieát?
c) Seiso - Saïch seõ
- Giöõ cho maùy moùc vaø nôi laøm
vieäc luoân saïch seõ.
- Hai yeáu toá cô baûn phaûi duy
trì laø:
+ Veä sinh ban ñaàu
+ Veä sinh phoøng ngöøa
- Lau chuøi ñeå kieåm tra
d) Seiketsu - Tieâu chuaån hoùa
- Luùc naøo cuõng duy trì vieäc
thöïc hieän ba S ñaàu tieân. Maëc duø
vieäc thöïc hieän coù khoù khaên nhöng
mang laïi hieäu quaû laâu daøi.
- Baûng kieåm tra thöïc hieän tôùi
ñaâu, thôøi khoùa bieåu thöïc hieän, vaø
phöông phaùp thöïc hieän.
- Ñaây laø cô sôû cuûa S thöù naêm
- Kaizen.
e) Shitsuke - Taäp quaùn hoùa
- Thöïc ra trong TPS thuôû ban
ñaàu chæ coù boán S (Sifting, Sorting,
Sweeping and Washing, and
Spick and Span) nhöng caùch maø
boán S ñöôïc thöïc hieän laø S thöù naêm.
- Luoân luoân tìm caùch caûi tieán
vieäc thöïc hieän ba S ñaàu tieân.
4.4. Duy trì ñieàu kieän saûn
xuaát toát nhaát (TPM)
Thöïc hieän 5S taát nhieân seõ daãn
ñeán TPM, yeáu toá chuû yeáu ñaûm baûo
tính oån ñònh vaø hieäu quaû cuûa maùy
moùc thieát bò.
- Caùc ñaïi löôïng ñaùnh giaù cuûa
TPM:
- Saùu loaïi toån thaát
+ Ngöng maùy: Maùy khoâng saûn
xuaát ñöôïc; hieäu chænh; khôûi ñoäng.
+ Toån thaát toác ñoä vaø toån thaát
khoâng thaáy ñöôïc: Nhaøn roãi hay
ngöng laët vaët; Maùy chaïy chaäm;
Haøng hö; Haøng hö hay pheá lieäu.
- Baûo trì töï quaûn laø hoaït ñoäng
baûo trì do coâng nhaân vaän haønh tieán
haønh döôùi söï höôùng daãn cuûa kyõ
thuaät vieân: Veä sinh ban ñaàu; Loaïi
boû nguoàn goác gaây ra buïi baån; Tieâu
chuaån veä sinh vaø boâi trôn; Kieåm tra
toång theå; Tieâu chuaån cho baûo trì
töï quaûn; Ñaûm baûo chaát löôïng qui
trình; Quaûn lyù töï quaûn.
- Baûo trì theo keá hoaïch: Baûo trì
tröïc tieáp; Baûo trì phoøng ngöøa; Baûo
trì tieân ñoaùn; Baûo trì ñeå khoâng caàn
baûo trì; Baûo trì theo keá hoaïch.
5. Coâng vieäc ñöôïc tieâu
chuaån hoùa
5.1.Coâng vieäc ñöôïc tieâu
chuaån hoùa laø gì?
Moãi moät coâng vieäc ñöôïc thu
xeáp sao cho coâng vieäc ñoù luoân
luoân ñöôïc thöïc hieän theo caùch
hieäu quaû nhaát, cho duø ai thöïc hieän
coâng vieäc naøy thì chaát löôïng luùc
naøo cuõng ñöôïc ñaûm baûo. Caùch
laøm vieäc naøy ñöôïc goïi laø coâng vieäc
ñöôïc tieâu chuaån hoùa. Coâng vieäc
ñöôïc tieâu chuaån hoùa ñöôïc ñònh
nghóa laø phöông phaùp laøm vieäc
ñaûm baûo chaát löôïng saûn phaåm,
taäp trung chuû yeáu vaøo thao taùc cuûa
ngöôøi laøm vieäc, phöông phaùp naøy
noù cuõng chæ ra moät caùch laøm vieäc
an toaøn vaø hieäu quaû cuõng nhö laø
hoã trôï trong vieäc loaïi boû laõng phí.
5.2. Nhöõng yeáu toá
cuûa coâng vieäc ñöôïc
tieâu chuaån hoùa
Ba yeáu toá taïo neân phöông phaùp
laøm vieäc theo tieâu chuaån hoùa.
5.3. Coâng vieäc ñöôïc tieâu
chuaån hoùa vaø Kaizen
Kaizen nghóa laø nhöõng nghieân
cöùu vaø aùp duïng phöông phaùp toát
hôn cho caûi tieán lieân tuïc ñeå loaïi
boû muda trong vieäc söû duïng maùy
moùc, vaät lieäu, lao ñoäng vaø phöông
phaùp laøm vieäc. Moãi coâng nhaân phaûi
coù traùch nhieäm taêng naêng suaát vaø
hieäu quaû ôû coâng ñoaïn cuûa mình.
Moãi nguôøi ñöôïc huaán luyeän ñeå
kaizen coâng vieäc cuûa mình ñeå ñaït
hieäu quaû cao hôn, chaát löôïng toát
hôn vaø giaù thaønh thaáp hôn. Ngöôøi
lao ñoäng coù theå thoâng qua chöông
trình ñeà nghò caûi tieán ñeå nhaän thöùc
cho nhöõng hoaït ñoäng Kaizen cuûa
mình. Nhöõng hoaït ñoäng Kaizen
döïa treân cô sôû laø coâng vieäc ñöôïc
tieâu chuaån hoùa coù theå tieán haønh
theo saùu böôùc: Xaùc ñònh vaø tìm
hieåu muïc ñích Kaizen. Ñaët muïc
tieâu döïa treân muïc ñích. Ñaùnh giaù
tình hình hieän taïi - Xem xeùt laïi coâng
vieäc ñöôïc tieâu chuaån hoùa trong
tình hình hieän taïi. Hình thaønh yù

11. 9
LEAN 6 SIGMA
töôûng cho Kaizen. Thöû nghieäm yù
töôûng Kaizen. Ñaùnh giaù keát quaû vaø
ñöa ra coâng vieäc theo tieâu chuaån
hoùa môùi
6. Just-In-Time
6.1. Taïi sao phaûi laø Just-in-
time (JIT)?
Nhöõng nhaø saûn xuaát ñaïi traø
theo truyeàn thoáng “ñaåy” baùn thaønh
phaåm töø khaâu treân xuoáng khaâu
döôùi vaø tôùi khaùch haøng baát keå yeâu
caàu thöïc teá laø gì. Moät keá hoaïch
toång theå ñöôïc ñöa ra döïa treân moät
yeâu caàu chung. Moãi ngaøy, caùc boä
phaän ñeàu nhaän keá hoaïch saûn xuaát
ñeå saûn xuaát nhöõng chi tieát maø khaâu
laép raùp seõ caàn trong vaøi ngaøy sau.
Vì chuyeån ñoåi trong saûn xuaát laø
laâu neân saûn xuaát theo meû lôùn laø
phoå bieán.
Vaøo nhöõng thaäp nieân 1970,
phöông phaùp laøm keá hoaïch saûn
xuaát thuû coâng ñöôïc thay theá baèng
chöông trình keá hoaïch cung öùng
vaät tö ñöôïc vi tính hoùa (MRP) -
Material Requirements Planning
. Moät heä thoáng MRP toát coù theå ít
nhieàu theo doõi ñöôïc haøng toàn , yeâu
caàu mua vaät tö, vaø göûi keá hoaïch
cho töøng xöôûng böôùc keá tieáp saûn
xuaát caùi gì. Nhöng coù vaøi vaán ñeà
lôùn, neáu vaøi chi tieát bò soùt khoâng
nhaäp vaøo heä thoáng khi chuùng ñöôïc
saûn xuaát töø coâng ñoaïn naøy qua
coâng ñoaïn khaùc, thì sai soùt baét
ñaàu tích luõy. Haøng hö, maùy khoâng
chaïy ñöôïc, chuyeån ñoåi khoâng
theo keá hoaïch, vaø nhöõng yeáu toá
baát ngôø trong saûn xuaát seõ laøm heä
thoáng yeâu caàu nguyeân vaät lieäu roái
tung leân.
Vaøo nhöõng naêm 1990 moät phaàn
meàm phöùc taïp vaø ñaét tieàn laøm keá
hoaïch döï toaùn nguoàn löïc cho
toaøn xí nghieäp - ERP (Enterprise
Resource Planning) ñöôïc phaùt
trieån bao goàm keá hoaïch saûn xuaát,
giao nhaän haøng, keá hoaïch baûo trì,
quaûn lyù chaát löôïng vaø nhaân söï.
Keát quaû laø sau moät thôøi gian ngaén
ngöôøi söû duïng nhaän thaáy laø ERP
khoâng ñaùp öùng yeâu caàu mong
muoán nhaát laø trong lónh vöïc giao
nhaän haøng.
6.2. Nhöõng nguyeân lyù cô
baûn cuûa JIT
Toyota giôùi thieäu JIT vaøo nhöõng
naêm 1950 vaø tieáp tuïc caûi tieán. Just-
in-time tuaân thuû moät soá nguyeân
taéc cô baûn sau: Khoâng saûn xuaát
tröø khi khaùch haøng ñaõ ñaët haøng.
Trung bình hoùa yeâu caàu cuûa khaùch
haøng (traùnh Mura) vaø nhö vaäy moïi
nguoàn löïc trôû neân trung bình hoùa
vaø oån ñònh trong toaøn boä nhaø maùy
(heijunka). Taát caû caùc coâng ñoaïn
phaûi ñöôïc thoâng tin noái vôùi nhau
baèng moät coâng cuï quaûn lyù baèng
tröôïc quan ñôn giaûn - Kanban. Toái
ña tính linh ñoäng veà nguoàn löïc vaø
maùy moùc.
6.3. Heä thoáng JIT
Nhöõng yeáu toá cuûa JIT laø:
- Kanban. Moät coâng cuï tröïc
quan (thöôøng laø moät taám theû) ñeå
ñoàng boä hoùa vaø cung caáp thoâng
tin cho ngöôøi saûn xuaát cuõng nhö
khaùch haøng trong cuõng nhö ngoaøi
nhaø maùy
- Heijunka. Yeáu toá naøy hoã trôï
cho kaizen vaø coâng vieäc ñöôïc tieâu
chuaån hoùa. Muïc ñích cuûa yeáu toá
naøy laø saûn xuaát vôùi nhöõng chuûng
loaïi vaø soá löôïng toång cuõng nhö soá
löôïng trong töøng chuûng loaïi trong
moãi ngaøy laø nhö nhau. Tuy laø vaäy
nhöng heijunka laïi hoã trôï cho vieäc
thay ñoåi yeâu caàu cuûa khaùch haøng
toát nhaát
Kanban vaø heijunka phuï thuoäc
nhieàu vaøo:
+ Chuyeån ñoåi nhanh.
+ Quaûn lyù baèng tröïc quan.
+ Tính oån ñònh cuûa quy trình.
6.4. Heijunka
Söï bieán thieân cuûa löôïng saûn
xuaát coù theå gaây ra muda bôûi vì taát
caû nguoàn löïc nhö maùy moùc, con
ngöôøi, haøng toàn vaø nhöõng yeáu toá
khaùc caàn cho saûn xuaát phaûi luoân
luoân giöõ ôû möùc cao nhaát. Heijunka
laøm giaûm giaù thaønh nhôø vaøo vieäc
trung bình hoùa ñöôïc khoái löôïng
coâng vieäc. Heijunka laø trung bình
hoùa löôïng saûn xuaát nhieàu vaø ít
nhaát, nhôø theá maø löôïng saûn xuaát
haøng ngaøy ñeàu ñaën.
Khi söï bieán thieân coù theå loaïi boû
khoûi löôïng ñöôïc yeâu caàu saûn xuaát
haøng ngaøy thì soá löôïng nguyeân vaät
lieäu vaø nhaân söï seõ ñöôïc söû duïng
moät caùch hieäu quaû nhaát. Heijunka
khoâng chæ döïa treân toång soá saûn
xuaát maø coøn phaûi tính ñeán chuûng
loaïi vaø nhöõng yeáu toá bieán thieân
khaùc. Nhö vaäy heijunka laø söï trung
bình toång theå veà soá löôïng toång theå
vaø soá löôïng trong töøng chuûng loaïi
trong keá hoaïch saûn xuaát trong moät
khoaûng thôøi gian...
6.5. Kanban
Kanban laø coâng cuï theo doõi vaø
ñaët haøng cho nguyeân vaät lieäu ñeå
traùnh saûn xuaát thöøa. Baùn thaønh
phaåm ñöôïc laáy ñi hay saûn xuaát
chæ khi caàn thieát vaø ñuùng soá löôïng.
Coâng ñoaïn tröôùc chæ saûn xuaát ñuû
ñeå ñieàn vaøo cho nhöõng baùn thaønh
phaåm maø coâng ñoaïn sau laáy ñi.
Kanban laø ñôn ñaët haøng hay vaän
chuyeån haøng vaø coù chöùa nhöõng
thoâng tin nhö sau: Chuûng loaïi
thaønh phaåm/baùn thaønh phaåmType
of part and/or product; Soá löôïng
caàn thieát; Khaùch haøng naøo; Nôi ñeå
haøng; Vaän chuyeån baèng caùch naøo
(kích thöôùc thuøng chöùa vaø phöông
phaùp vaän chuyeån).
6.6. Heä thoáng keùo
Heä thoáng keùo yeâu caàu ngöôøi
coâng nhaân phaûi suy nghó, söùc
maïnh cuûa TPS laø phaùt trieån con
ngöôøi. “Vôùi heä thoáng “ñaåy”, con
ngöôøi coù ít cô hoäi ñeå suy nghó, bôûi
vì hoï chæ caàn laøm theo nhöõng gì
ñöôïc heä thoáng höôùng daãn. Ngöôïc
laïi, vôùi heä thoáng “keùo”, ngöôøi coâng
nhaân phaûi suy nghó vaø töï ñöa ra
quyeát ñònh ôû nôi laøm vieäc cuûa mình
laøm phaûi saûn xuaát caùi gì vaø trong
bao laâu”.
“Moät moâi tröôøng laøm vieäc maø
con ngöôøi phaûi suy nghó vaø xöû lyù

12. 10
LEAN 6 SIGMA
thoâng minh, vaø xöû lyù thoâng minh seõ
ñöa ñeán kaizen (caûi tieán lieân tuïc).
Neáu ñöôïc yeâu caàu phaûi laøm töøng
saûn phaåm moät, vaø saûn xuaát theo
toác ñoä chaïy cuûa chuyeàn, moät coâng
nhaân bình thöôøng seõ luùng tuùng.
Ñaëc ñieåm cô baûn cuûa con ngöôøi
laø “caùi khoù loù caùi khoân”, vaø ñoù laø
caùch Toyota phaùt trieån con ngöôøi.
7. Jidoka
Moät trong nhöõng khaùi nieäm cô
baûn nöõa laø chaát löôïng phaûi ñöôïc töï
baûo ñaûm trong quaù trình saûn xuaát
treân töôøng coâng ñoaïn, khaùi nieäm
naøy ñöôïc goïi laø jidoka, nghóa laø
khoâng cho pheùp haøng hö ñi töø coâng
ñoaïn naøy ñeán coâng ñoaïn khaùc
Jidoka Coù theå coi nhö laø maùy
töï ngöng khi xaûy ra ñieàu kieän baát
thöôøng ví duï nhö khi maùy moùc coù
vaán ñeà.Jidoka cuõng ñöôïc duøng khi
moät coâng nhaân coù vaán ñeà nôi hoï
laøm vieäc. Trong tröôøng hôïp naøy,
ngöôøi coâng nhaân coù traùch nhieäm
phaûi keùo daây ñeøn andon, thieát bò
naøy seõ döøng chuyeàn
Muïc tieâu cuûa jidoka coù theå toång
keát nhö sau: Ngaên chaën vieäc saûn
xuaát ra haøng hö. Vôùi moät vaøi coâng
nhaân thì ñaây laø caûi tieán. Laøm cho
chuyeàn saûn xuaát maïnh meõ hôn vaø
khoâng phaûi döøng chuyeàn.
So saùnh giöõa Jidoka vaø töï ñoäng
hoùa thoâng thöôøng.
7.1. Söï phaùt trieån cuûa khaùi
nieäm Jidoka
Sakichi Toyoda, ngöôøi saùng
laäp coâng ty, laø ngöôøi ñaàu tieân phaùt
minh ra khaùi nieäm jidoka. Vaøo naêm
1902 oâng saùng cheá ra moät maùy
deät maø töï ñoäng ngöng khi sôïi deät
bò ñöùt. Phaùt minh naøy môû ra moät
caùnh cöûa cho coâng ngheä deät, khi
ñoù moät coâng nhaân coù theå troâng coi
haøng chuïc maùy
Shigeo Shingo phaûi maát hai
möôi saùu naêm ñeå thoaùt khoûi aùm aûnh
cuûa “vò thaàn thoáng keâ”, phaùt trieån
vaø môû roäng khaùi nieäm jidoka. OÂng
ta cho raèng SPC - quaûn lyù chuyeàn
theo thoâng keâ: Xa laï vôùi quaûn lyù
xöôûng, quaûn lyù chuyeàn vaø coâng
nhaân, nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm
vôùi chaát löôïng cuûa saûn phaåm. Döïa
treân ñònh kieán laø kieåm ñònh 100% laø
khoâng theå thöïc hieän ñöôïc.
Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu “kyø laï”
- thôøi baáy giôø- oâng phaùt minh ra
poka-yoke, nhöõng thieát bò khoâng
ñaét tieàn nhöng ngaên chaën ñöôïc
nhöõng sai soùt. Shingo cuõng ñöa ra
khaùi nieäm maø oâng goïi laø kieåm ñònh
töø nguoàn ñeå hoã trôï cho poka-yoke.
Cuoái cuøng oâng ta cuõng chöùng minh
ñöôïc raèng kieåm ñònh 100% laø coù
theå thöïc hieän ñöôïc vôùi chi phí thaáp.
7.2. Taïi sao phaûi laø Jidoka
Shingo thaáy raèng con ngöôøi
hay maéc nhöõng sai soùt. Hôn nöõa
soá lieäu thoáng keâ bôûi nhöõng chöông
trình khoâng gian vaø quaân ñoäi Myõ
cho keát quaû raèng con ngöôøi laø yeáu
toá ít ñöôïc tin caäy nhaát. Sai soùt seõ
chuyeån thaønh haøng hö neáu khoâng
chaën chuùng laïi. Tyû leä haøng hö cao
seõ laøm chuyeàn ngöøng thöôøng xuyeân
vaø khoâng theå aùp duïng heä thoáng
keùo hay cho saûn phaåm “chaûy” treân
chuyeàn ñöôïc. Kanban khoâng theå aùp
duïng ñöôïc khi haøng hö hieän dieän.
Naêng suaát khoâng ñaït, thôøi gian giao
haøng vaø giaù thaønh taêng voït.
7.3. Poka-yoke
Poka-yoke laø thuaät ngöõ chæ moät
loaïi thieát bò treân maùy hoaït ñoäng
nhö laø moät caûm bieán ñeå nhaän dieän
taát caû nhöõng baát thöôøng vaø ñaûm
baûo saûn xuaát khoâng coù sai soùt.
Nhöõng thieát bò naøy laø moät caùch
ñeå caûi thieän chaát löôïng taïi coâng
ñoaïn - In-station-quality - ISQ.
Poka-yoke cuõng ñöôïc duøng ñeå loaïi
ra nhöõng sai soùt do con ngöôøi gaây
ra. Nhöõng thieát bò naøy chæ ra nhöõng
baùn thaønh phaåm thieáu chi tieát, hay
laép gheùp sai vaø loaïi chuùng ra hay
laøm ngöøng chuyeàn hoaëc maùy moät
caùch töï ñoäng. Khi coù sai soùt trong
thao taùc, nguyeân lieäu khoâng ñaët
ñöôïc vaøo duïng cuï. Khi coù sai soùt
trong thao taùc, maùy khoâng chaïy.
Khi caùc baát thöôøng trong nguyeân
lieäu, maùy khoâng chaïy. Khi coù sai
soùt trong thao taùc hay soùt moät
böôùc trong quy trình, sai soùt seõ
töï ñoäng khaéc phuïc vaø maùy chaïy
tieáp. Nhöõng baát thöôøng trong
coâng ñoaïn tröôùc ñöôïc kieåm tra
ôû coâng ñoaïn sau vaø loaïi ra tröôùc
khi coâng ñoaïn naøy chaïy. Khi thieáu
moät coâng ñoaïn, coâng ñoaïn sau seõ
khoâng chaïy
Moät thieát bò poka-yoke toát phaûi
thoûa maõn nhöõng yeâu caàu sau: Ñôn
giaûn, tuoåi thoï daøi vaø ít caàn baûo trì.
Ñoä tin caäy cao. Giaù thaønh thaáp.
Ñöôïc thieát keá phuø hôïp nôi laøm vieäc.
Thöôøng thì coâng nhaân saûn xuaát
laø nguoàn löïc thích hôïp nhaát cho
vieäc thieát keá nhöõng poka - yoke.
7.4. AÙp duïng Jidoka
Ñeå chaát löôïng ñöôïc caûi tieán
lieân tuïc, chuùng ta caàn phaûi coù moät
chieán löôïc jidoka daøi haïn. ÔÛ Toyota,
caùc caáp quaûn lyù thöôøng phaûi suy
nghó moät caùch saâu saéc nhöõng caâu
hoûi sau: Laøm sao chuùng ta coù theå
ñaùnh giaù ñöïôc khaû naêng cuûa töøng
coâng ñoaïn? Laøm sao ñeå ngöôøi
coâng nhaân tham gia? Chuùng ta
phaûi trang bò cho coâng nhaân nhöõng
kieán thöùc naøo ñeå laøm ra poka-yoke?
Chuùng ta seõ huaán luyeän coâng nhaân
nhö theá naøo? Vai troø cuûa coâng
nhaân, toå tröôûng, quaûn lyù chuyeàn
vaø caùc caáp laõnh ñaïo nhö theá naøo?
8. Phuïc vuï khaùch haøng
Chaát löôïng toát nhaát. Giaù thaønh
thaáp nhaát. Thôøi gian giao haøng
ngaén nhaát. Linh ñoäng nhaát. Tin
töôûng vaø toân troïng laãn nhau.
9. Söï tham gia cuûa ngöôøi
lao ñoäng - Ngoïn gioù ñeå
caêng buoàm
Gioáng nhö ngoïn gioù caêng
buoàm, söï tham gia cuûa ngöôøi
lao ñoäng laø sinh khí cho Toyota.
Söï tham gia cuûa ngöôøi lao ñoäng
cuõng phaûi ñöôïc quaûn lyù nhö laø
chaát löôïng vaø saûn luôïng. Nhöõng
caâu hoûi sau thöôøng hay ñöôïc hoûi ôû
Toyota: Laøm sao chuùng ta coù ñöôïc
söï tham gia cuûa ngöôøi lao ñoäng?

13. 11
LEAN 6 SIGMA
Nhöõng kyõ naêng naøo cuûa hoï maø
söï ñoùng goùp caàn thieát? Laøm sao
chuùng ta hoã trôï vaø duy trì söï tham
gia naøy? Laøm sao chuùng ta ñaùnh
giaù söï tham gia naøy? Vai troø cuûa
caáp quaûn lyù laø gì?
9.1. Taïi sao caàn coù söï tham
gia cuûa ngöôøi lao ñoäng?
Moät caâu hoûi thöôøng xuyeân
ñöôïc ñaët ra:”ai laø ngöôøi coù nhieàu
kinh nghieäm vaø hieåu bieát nhieàu
nhaát veà laøm sao ñeå thöïc hieän toát
coâng vieäc?” Caâu traû lôøi laø ”ngöôøi
coâng nhaân, nhöõng ngöôøi maø moät
ngaøy taùm tieáng vaø moät tuaàn naêm
hay saùu ngaøy ôû taïi coâng ñoaïn laøm
vieäc”. Vì vaäy, ñeå hoaït ñoäng kaizen
ñöôïc phaùt trieån, ñieàu quan troïng
laø phaûi coù söï tham gia cuûa ngöôøi
lao ñoäng. Hôn nöõa, vieäc saûn xuaát
kinh doanh ngaøy nay phaûi coù söï
linh ñoäng vaø saùng taïo ñeå thích öùng
vôùi söï thay ñoåi raát nhanh cuûa thò
tröôøng, coâng ngheä, vaø taøi chính.
Haøng ngaøy chuùng ta phaûi ñöông
ñaàu vôùi raát nhieàu vaán ñeà, chuùng ta
caàn coù nhieàu söï giuùp ñôõ ñeå traùnh
ñöôïc nhöõng khoù khaên vaø thaát baïi.
Söï tham gia cuûa ngöôøi lao
ñoäng caàn coù söï tin töôûng vaø
toân troïng laãn nhau. Ñieàu naøy coù
nghóa laø ngöôøi lao ñoäng phaûi coù
söï chaéc chaén trong vieäc laøm.
Employee involvement requires
mutual respect and trust that
means employment security.
Ngöôøi lao ñoäng phaûi coù söï ñaûm
baûo laø khoâng bò maát vieäc do hieäu
quaû cuûa caûi tieán.
9.2. Nhöõng hoaït ñoäng
hoã trôï cho söï tham gia
cuûa ngöôøi lao ñoäng
Taát caû nhöõng coâng cuï nhö 5S,
coâng vieäc ñöôïc tieâu chuaån hoùa,
TPM laø nhöõng keânh thoâng tin quan
troïng cho vieäc tham gia cuûa ngöôøi
lao ñoäng, vaø chuùng ta ñaõ baøn qua.
Moät loaïi coâng cuï hoã trôï cho söï
tham gia cuûa ngöôøi lao ñoäng nöõa
ñöôïc giôùi thieäu ôû ñaây laø chöông
trình ñoùng goùp yù kieán.
9.3. Chöông trình ñoùng goùp
yù kieán
ÔÛ Toyota ñieàu ñaùng ngaïc
nhieân laø haøng ngaøn con maét, haøng
ngaøn khoái oùc tham gia vaøo hoaït
ñoäng kaizen thoâng qua chöông
trình ñoùng goùp yù kieán. Chöông
trình ñoùng goùp yù kieán thaønh coâng
coù chung nhöõng ñaëc ñieåm sau:
Khoâng e deø. Quyeát ñònh nhanh
vaø phaûn hoài cho ngöôøi lao ñoäng.
Coâng baèng. Tích cöïc uûng hoä.
Khen thöôûng ñeå ñoäng vieân töø beân
trong noäi boä cuõng nhö beân ngoaøi
boä phaän.
Laøm sao ñeå ñoäng vieân ñoùng
goùp yù kieán luoân laø caâu hoûi ñaàu
tieân cho nhöõng coâng ty baét ñaàu
aùp duïng chöông trình ñoùng goùp yù
kieán. Vaên hoùa cuûa coâng ty laø maûnh
ñaát ñeå cho taát caû nhöõng hoaït ñoäng
tham gia yù kieán sinh soâi. Ngöôøi
quaûn lyù phaûi taïo maûnh ñaát maøu môõ
baèng caùch theå hieän nhöõng giaù trò
sau: Côõi môû. Tin töôûng laãn nhau.
Tính ñoàng ñoäi. Phuïc vuï khaùch
haøng. Huaán luyeän.
Moät quy luaät baát thaønh vaên cuûa
moïi chöông trình ñoùng goùp yù kieán laø
“soá löôïng tröôùc roài ñeán chaát löôïng”.
10. Hoshin Kanri
Hoshin = chính saùch, keá hoaïch,
muïc ñích.
Kanri = quaûn lyù, ñieàu haønh, coù
traùch nhieäm vôùi Hoshin kanri (hay
coøn goïi laø Hoshin planning hoaëc
Policy Deployment - söï trieån khai
chính saùch cuûa coâng ty) laø moät
kyõ thuaät laøm keá hoaïch giuùp cho
coâng ty nhìn ra vaø ñaït ñöôïc nhöõng
böôùc ñoät phaù trong hoaït ñoäng cuûa
coâng ty. Ñeå ñaït ñöôïc nhöõng böôùc
ñoät phaù naøy ñoøi hoûi coâng ty phaûi
taäp trung saùt sao vaøo moät hay hai
muïc tieâu chieán löôïc hay coøn goïi laø
Hoshin cuûa naêm.
10.1. Laäp keá hoaïch laø gì?
Laäp keá hoaïch nghóa laø traû lôøi
hai caâu hoûi: Chuùng ta muoán ñaït
caùi gì? Laøm sao chuùng ta ñaït ñöôïc
muïc ñích ñoù?
Ñeå laäp keá hoaïch coù hieäu quaû,
chuùng ta phaûi hieåu: Chuùng ta ñang
ôû ñaâu (tình traïng hieän taïi). Chuùng ta
muoán ñaït caùi gì. Laøm sao chuùng ta
ñaït ñöôïc muïc ñích ñoù. Trôû ngaïi naøo
chuùng ta coù theå gaëp. Caùch laøm keá
hoaïch thì ñaùng giaù hôn keá hoaïch.
10.2. Hoshin kanri
Hoshin Kanri nhaèm vaøo muïc
ñích ñaûm baûo raèng hieän taïi nhöõng
caùi ñang laøm vaø seõ laøm khoâng bò
boû qua hay queân laõng khi ngöng
hoaït ñoäng laøm keá hoaïch hoaøn
taát. Hoshin Kanri cuõng ñaûm baûo
cho nhöõng hoà sô keá hoaïch khi
hoaøn thaønh vaãn ñöôïc söû duïng, vaø
hoaït ñoäng haøng ngaøy vaø khoâng
bò xeáp xoù khi coâng vieäc thöïc hieän
xong. Hoshin Kanri cuõng nhaèm
muïc ñích traùnh nhöõng tröôøng hôïp
chöõa chaùy, nhöõng cuoäc hoïp vôùi
nhöõng chieán löôïc khoâng hoaïch
ñònh tröôùc, vaø nhöõng thöù baát chôït
trôû neân caáp baùch hôn chieán löôïc
coù keá hoaïch thöïc söï. Trong moâi
tröôøng Hoshin Kanri, nhöõng hoaït
ñoäng ngaén haïn ñöôïc xaùc ñònh vaø
quaûn lyù trong keá hoaïch. Caàn coù
moät quaù trình lieân tuïc ñeå kieåm tra
vaø ñaûm baûo raèng nhöõng hoaït ñoäng
haøng ngaøy phaûn aùnh ñuùng muïc
tieâu, muïc ñích, vaø töông lai maø
coâng ty ñang theo ñuoåi. Caû hai laøm
keá hoaïch vaø trieån khai keá hoaïch laø
hai yeáu toá quan troïng cuûa hoshin
kanri coâng ty, vì theá neân môùi goïi laø
trieån khai chính saùch cuûa coâng ty.
Hoshin Kanri cung caáp moät
cô hoäi cho caûi tieán lieân tuïc baèng
caùch trieån khai vaø phoå bieán töông
lai hoaïch ñònh, phöông höôùng
phaùt trieån vaø nhöõng keá hoaïch hôïp
taùc giöõa caáp laõnh ñaïo, quaûn lyù vaø
taát caû nhöõng ngöôøi lao ñoäng sao
cho ôû moïi caáp ñoä moïi ngöôøi luoân
luoân nhaèm vaøo keá hoaïch, ñaùnh
giaù, nghieân cöùu vaø phaûn hoài nhö
laø moät phaàn cuûa quaù trình caûi tieán
treân toaøn coâng ty.
Chuû yù laø trong nhöõng coâng ty
aùp duïng Hoshin kanri, moïi ngöôøi

14. 12
LEAN 6 SIGMA
ñeàu bieát muïc tieâu maø ban laõnh ñaïo
nhaém tôùi, nhöõng boä phaän khoâng
caïnh tranh nhau, ñeà aùn phaûi döïa
treân muïc tieâu cuûa toaøn coâng ty vaø
vieäc kinh doanh ñöôïc xem nhö laø
moät taäp hôïp cuûa nhöõng quaù trình
gaén boù nhau.
10.3. Heä thoáng Hoshin
Kanri
Heä thoáng hoshin kanri bao goàm
nhöõng yeáu toá sau: Plan (keá hoaïch)-
Do (thöû nghieäm) - Check (kieåm tra)
- Act (duy trì hay hieäu chænh). Trong
böôùc ‹PLAN› caùc hoaït ñoäng ñöôïc
hoaïch ñònh nhaèm vaøo giaûi quyeát
nhöõng vaán ñeà. Thoâng soá ñeå ñaùnh
giaù vaø haïng muïc quaûn lyù ñöôïc ñaët
ra. Keá hoaïch phaûi ñöôïc ñaùnh giaù,
xem xeùt vaø coù söï ñoàng yù. Trong
böôùc ‹DO› step, keá hoaïch ñöôïc
aùp duïng. Trong böôùc ‹CHECK›
caùc thoâng tin veà nhöõng thoâng soá
ñeå ñaùnh giaù ñöôïc thu thaäp vaø so
saùnh vôùi muïc tieâu mong muoán.
Trong böôùc ‹ACT› keát quaû ñöôïc
phaân tích. Nhöõng nguyeân nhaân gaây
ra söï khaùc bieät giöõa keát quaû thöïc
teá vaø möùc ñoä mong muoán ñöôïc
chæ ra, thaûo luaän vaø ñoàng yù. Caùch
hieäu chænh ñöôïc ñaët ra. Nemewasi.
Nhöõng coâng vieäc ban ñaàu ñeå keùo
caùc boä phaän coù lieân quan vôùi nhau
tham gia ñeå tìm thoâng tin, nguoàn
cung caáp, vaø/ hoaëc hoã trôï cho moät
ñeà xuaát, thay ñoåi v.v (chính saùch…)
maø coù theå aûnh höôûng chung ñeán
nhöõng boä phaän naøy. Catchball.
Muïc ñích laø trao ñoåi giöõa caùc caáp
quaûn lyù vaø trong noäi boä cuûa caùc caáp
quaûn lyù naøy trong suoát quaù trình
laäp keá hoaïch.Thoâng qua catchball,
chính saùnh saùch cuûa coâng ty vaø
phöông phaùp thöïc hieän laàn löôït
ñöôïc trao ñoåi trong toaøn coâng ty.
Catchball tìm ra vaø lieân keát ñònh
höôùng cuûa caáp laõnh ñaïo vôùi hoaït
ñoäng haøng ngaøy trong xöôûng saûn
xuaát. Khaùi nieäm quaûn lyù theo boä
phaän. ÔÛ Toyota, khaùi nieäm quaûn lyù
theo boä phaän laø chìa khoùa ñeå giao
coâng vieäc cho töøng boä phaän. Coâng
ty taäp trung vaøo nhöõng lónh vöïc nhö
naêng suaát, chaát löôïng, giaù thaønh,
vaø an toaøn ñoøi hoûi nhöõng coá gaéng
hôïp taùc cuûa nhieàu nhoùm. Suy nghó
baèng giaáy A3.
Moät baùo caùo treân giaáy A3 laø
toaøn boä dieãn tieán cuûa quaù trình
laøm vieäc ñöôïc vieát ra treân tôø giaáy
coù kích thöôùc 11”x17” . Khoå giaáy
A3 nguyeân thuûy vaøo naêm 1960
ñöôïc söû duïng ñeå toång hôïp nhöõng
hoaït ñoäng kaizan ôû Toyota. Töø ñoù
trôû ñi, ngöôøi ta cho raèng giaáy A3
laø caùch suy nghó ñeå tìm nguyeân
nhaân goác theo chu trình PDCA,
nemawashi, vaø catchball. Moät baùo
caùo toát treân giaáy A3 phaûn aùnh hoaøn
chænh veà tình hình vaø nhöõng caùch
cuõng nhö coâng cuï hay suy nghó ñeå
giaûi quyeát vaán ñeà. Nhöng quaù trình
thöïc hieän vaãn quan troïng hôn baùo
caùo treân giaáy.
10.4. Boán giai ñoaïn
thöïc hieän hoshin kanri
- Taïo Hoshin nghóa laø xaùc ñònh
muïc tieâu haøng naêm cuûa coâng ty vaø
caùc boä phaän coù lieân quan
- Trieån khai hoshin. Giai ñoaïn
naøy ñeå cho caùc caáp quaûn lyù vaø
ngöôøi lao ñoäng ñaët muïc tieâu vaø
keá hoaïch cho mình döïa theo muïc
tieâu chung vaø thoáng nhaát giuõa caùc
boä phaän cuõng nhö trong cuøng boä
phaän thoâng qua nemawashi vaø
catchball.
- AÙp duïng hoshin. Giai ñoaïn
naøy laø aùp duïng vaø quaûn lyù nhöõng
hoaït ñoäng maø hoshin xaây döïng
baèng caùch aùp duïng nhöõng chu
trình PDCA khaùc nhau. Caàn phaûi
coù nhöõng ñaùnh giaù chính thöùc cuõng
nhö khoâng chính thöùc trong suoát
naêm ñeå laøm roõ tình hình hieän taïi vaø
caùch giaûi quyeát
· Ñaùnh giaù cuoái cuøng, laø ñaùnh
giaù haøng naêm cuûa töøng hoshin.
Muïc tieâu coù ñaït ñöôïc khoâng? Quaù
trình thöïc hieän coù nhö yù khoâng?
Neáu khoâng phaûi hoûi taïi sao nhieàu
laàn cho ñeán khi tìm ra nguyeân
nhaân goác.
11. Vaên hoùa cuûa Toyota
Production System
11.1. Vaên hoùa cuûa TPS nhö
theá naøo?
Plan - do - check - act: coát loõi
cuûa quaûn lyù ñieàu haønh. Coâng vieäc
cuûa quaûn ñoác xöôûng laø thöïc hieän
vaø daïy PDCA. Quaûn ñoác gioûi thöïc
hieän PDCA haøng ngaøy. Caùc hoaït
ñoäng nhö kaizen haøng ngaøy, giaûi
quyeát vaán ñeà, laøm vaïch keá hoaïch
phaùt trieån phaûi laøm theo kieåu suy
nghó PDCA.
Tính tieâu chuaån hoùa: Tieâu
chuaån laøm noåi baät nhöõng gì khoâng
tieâu chuaån. Coâng vieäc ñöôïc tieâu
chuaån hoùa phaûi ñi ñoâi vôùi Kaizen.
Quaûn lyù baèng tröïc quan: Tröïc
quan hoùa caùc tieâu chuaån. Laøm noåi
baät vaán ñeà.
Tính ñoàng ñoäi: 1 + 1 = 3. Haøng
ngaøn con maét vaø haøng ngaøn suy
nghó ñeå giaûi quyeát vaán ñeà.
Maïnh meõ: Khoâng coù nôi ñeå
che giaáu vaán ñeà. Phaùt hieän muda
vaø thöïc hieän kaizen, khoâng chæ
neùm nguoàn löïc vaøo vaán ñeà roài boû
qua luoân.
Mang tính nghòch bieän: Jidoka.
Ngöng saûn xuaát ñeå saûn xuaát khoâng
theå bò ngöng. Tieâu chuaån thay ñoåi
thöôøng xuyeân. Saûn xuaát töøng chieác
hieäu quaû hôn saûn xuaát theo meû. Toái
ña hoùa hieäu suaát töøng ñôn vò, khoâng
toái ña hoùa hieäu suaát töøng ñôn vò
toång theå. Khoâng saûn xuaát khi khaùch
haøng chöa ñaët. Ngöôøi coâng nhaân,
khoâng phaûi kyõ sö, vieát baûng coâng
vieäc ñöôïc tieâu chuaån hoùa.
Tìm söï hoaøn haûo ngay khi
chuùng ta khoâng theå ñaït ñöôïc noù.
Coù vaán ñeà laø toát.
11.2. Caûm giaùc ñoái vôùi vaên
hoùa TPS?
Kyû luaät. Thoaûi maùi. Nhieät tình.
Khoâng bao giôø luøi böôùc tröôùc vaán
ñeà.
Nguyeãn Tröông Tröïc - Coâng ty Nike
Vieät Nam (Nguoàn: Baøi vieát cho Dieãn
ñaøn Naêng suaát Chaát löôïng cuûa Trung
taâm Naêng suaát Vieät Nam)

15. 13
LEAN 6 SIGMA
Tieát kieäm chi phí, toái öu hoùa söû
duïng nguoàn löïc nhaèm quaûn lyù
saûn xuaát hieäu quaû, ñaûm baûo chaát
löôïng saûn phaåm hay dòch vuï cung
caáp luoân laø muïc tieâu phaán ñaáu cuûa
caùc doanh nghieäp. Tuy nhieân, vieäc
vaän duïng caùc moâ hình quaûn lyù
khaùc nhau ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc
tieâu naøy thöôøng chöa cho keát quaû
nhö mong ñôïi. Trong nhieàu tröôøng
hôïp, tieát kieäm chi phí vaø söû duïng
nguoàn löïc hieäu quaû coù theå ñaït
ñöôïc, nhöng chaát löôïng saûn phaåm
hay dòch vuï cung caáp laïi chöa ñaùp
öùng ñöôïc mong ñôïi töø khaùch haøng.
Moät moâ hình quaûn lyù ñaùp öùng ñöôïc
cuøng luùc caùc muïc tieâu nhö vaäy seõ
giuùp doanh nghieäp vöøa giaûm chi
phí saûn xuaát, vöøa laøm haøi loøng
khaùch haøng, thöïc söï caàn thieát. Coù
nhieàu moâ hình quaûn lyù khaùc nhau
höôùng tôùi muïc ñích naøy, trong baøi
vieát naøy moâ hình quaûn lyù tích hôïp
giöõa Lean vôùi 6 Sigma ñöôïc ñeà
xuaát nhö moät caùch tieáp caän khaùc
cho caùc doanh nghieäp. Baøi vieát
khoâng ñi saâu vaøo caùc khía caïnh
kyõ thuaät cuûa caùc moâ hình quaûn lyù
naøy, maø chæ neâu leân caùc ñieåm lôïi
ích maø moãi moâ hình coù theå ñem
laïi, vaø töø goùc ñoä quaûn lyù doanh
nghieäp thì lôïi ích cuoái cuøng coù theå
ñaït ñöôïc neáu keát hôïp haøi hoøa caùc
lôïi ích naøy vôùi nhau.
Thò tröôøng vaø doanh nghieäp
Theo khaûo saùt cuûa Cô quan ño
löôøng Nhaät baûn (JMA) naêm 2004
ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Nhaät
baûn veà möùc ñoä quan troïng cuûa
caùc yeáu toá cuûa heä thoáng quaûn lyù,
coâng ngheä, tôùi söï mong ñôïi cuûa
khaùch haøng ñoái vôùi saûn phaåm/dòch
vuï cung caáp, keát quaû cho thaáy ba
yeáu toá quan troïng nhaát laø Chaát
löôïng - Chi phí - Giao haøng ñöôïc
ña soá khaùch haøng mong muoán.
Trong caùc tieâu chí ñaùnh giaù khaûo
saùt khaùc ví duï nhö caûi tieán coâng
ngheä hay linh hoaït trong heä thoáng
saûn xuaát cuõng chæ ñöôïc ñaùnh giaù
ôû möùc ñoä vöøa phaûi (ít hôn 30%,
so vôùi möùc hôn 70% cuûa ba yeáu
toá treân). Roõ raøng chí phí vaø chaát
löôïng (saûn phaåm hay dòch vuï) laø
caùc vaán ñeà soáng coøn ñoái vôùi caùc
doanh nghieäp. Laøm sao cuøng ñaùp
öùng ñöôïc caû hai yeâu caàu naøy ñoøi
hoûi caùc doanh nghieäp phaûi coù caùch
tieáp caän phuø hôïp vaø hieäu quaû theo
ñaëc thuø, hieän traïng vaø naêng löïc cuûa
chính doanh nghieäp.
Trong boái caûnh caïnh tranh
gay gaét, caét giaûm chi phí vaø ñaûm
baûo chaát löôïng cuõng chính laø neàn
taûng ñeå phaùt trieån beàn vöõng cuûa
doanh nghieäp. Caùc moâ hình quaûn
lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån, ví
duï nhö theo ISO 9000, cuõng coù
nhöõng höôùng daãn veà duy trì caûi
tieán lieân tuïc cuõng nhaèm thöïc hieän
caùc bieän phaùp kieåm soaùt trong
quaù trình ñeå giaûm chi phí vaø ñaûm
baûo chaát löôïng saûn phaåm/dòch
vuï. Tuy nhieân caùc höôùng daãn naøy
chöa chæ ra ñöôïc cuï theå veà caùch
thöùc trieån khai, hay noùi caùch khaùc
môùi laø ñònh höôùng coøn thöïc hieän
ra sao ñoøi hoûi doanh nghieäp phaûi
coù söï tìm toøi nghieân cöùu caùc giaûi
phaùp thích hôïp.
Nhìn vaøo moät soá moâ hình quaûn
lyù phi tieâu chuaån, ví duï nhö moâ
hình Kaizen cuûa Nhaät baûn, caùc
vaán ñeà caûi tieán ñeå caét giaûm chi
phí saûn xuaát ñöôïc ñeà caäp ñeán nhö
nguyeân taéc cô baûn khi aùp duïng
caùc moâ hình naøy. AÙp duïng caùc
nguyeân taéc Kaizen, coù theå giuùp
giaûm tyû leä hö hoûng cuûa saûn phaåm
xuoáng 25%, giaûm chi phí 20% vaø
taêng saûn löôïng leân 25%, giuùp ruùt
ngaén thôøi gian giao haøng vaø taêng
doanh soá cho coâng ty. Caùc hoaït
ñoäng caûi tieán cuûa moâ hình Kaizen
baét ñaàu töø neàn taûng raát cô baûn,
ñoù laø phaûi coù moät moâi tröôøng laøm
vieäc boá trí saép xeáp khoa hoïc, tinh
giaûn, taïo thuaän lôïi nhaát cho coâng
vieäc. Chính nguyeân taéc naøy khi
ñöôïc thaáu hieåu vaø aùp duïng roäng
raõi cho caùc hoaït ñoäng saûn xuaát
khaùc, seõ ñem laïi caùc hieäu quaû
nhö keå treân.
Saûn xuaát tinh goïn (Lean)
Nhìn laïi caùc moâ hình saûn xuaát
truyeàn thoáng, khi chuyeån ñoåi töø saûn
xuaát ñôn leû sang saûn xuaát haøng
loaït, caùc ñaëc ñieåm veà caáu truùc thò
tröôøng saûn phaåm ñaõ ñöôïc thay ñoåi.
Vaøo nhöõng naêm 1950s-1970s,
khi naêng löïc saûn xuaát coøn thaáp
hôn nhu caàu caàn ñaùp öùng cuûa thò
tröôøng, saûn xuaát taäp trung vaøo
daïng saûn phaåm thoâng thöôøng. Caùc
nhaø saûn xuaát coá gaéng ñaùp öùng thò
tröôøng baèng soá löôïng, moâ hình saûn
xuaát haøng loaït ra ñôøi.
Tôùi khi giöõa caùc nhaø saûn xuaát
gia taêng söï caïnh tranh maïnh meõ,
ñoøi hoûi phaûi taïo ra caùc saûn phaåm
vôùi tính toaùn chi phí hieäu quaû nhaèm
ñaùp öùng thoûa maõn khaùch haøng.
Ñieàu naøy thuùc ñaåy moâ hình saûn
xuaát ña daïng hoùa saûn phaåm, baét
ñaàu töø cuoái thaäp nieân 1980s. Caùc
bieän phaùp caét giaûm chi phí vaø cheá
taïo ra caùc saûn phaåm mang tính ñoät
phaù trôû neân quan troïng hôn nhaèm
taêng lôïi nhuaän. Voøng ñôøi cuûa saûn
phaåm cuõng ñöôïc ruùt ngaén hôn
so vôùi thôøi kyø saûn xuaát saûn phaåm
haøng loaït.
Neáu nhìn vaøo cô caáu giaù thaønh
cuûa saûn phaåm giöõa hai moâ hình
saûn xuaát naøy, haøng loaït vaø ña
daïng, coù theå thaáy söï thay ñoåi cô
baûn veà caùch tính giaù baùn. Chính
ñieàu naøy ñoøi hoûi nhaø saûn xuaát
Quaûn lyù doanh nghieäp theo moâ hình
tích hôïp Lean - 6 Sigma

16. 14
LEAN 6 SIGMA
phaûi coù caùc chieán löôïc tieáp caän
thò tröôøng cho phuø hôïp theo töøng
giai ñoaïn.
ÔÛ thôøi kyø saûn xuaát haøng loaït,
ñaëc ñieåm saûn xuaát laø saûn phaåm
coù maãu maõ ñôn chieác, nhöng ñöôïc
saûn xuaát ra nhieàu, laáy soá löôïng laøm
muïc tieâu. Coâng thöùc tính giaù baùn
ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: GIAÙ BAÙN
= CHI PHÍ + LÔÏI NHUAÂN
Nhaø saûn xuaát quyeát ñònh giaù
baùn sau khi ñaõ tính toaùn veà chi
phí phaûi boû ra vaø caân nhaéc veà lôïi
nhuaän muoán coù.
Khi chuyeån sang moâ hình saûn
xuaát ña daïng hoùa saûn phaåm, coâng
thöùc treân ñöôïc thay ñoåi nhö sau:
GIAÙ BAÙN - CHI PHÍ = LÔÏI NHUAÄN
Roõ raøng coù söï khaùc bieät cô baûn
veà caùch xaùc ñònh lôïi nhuaän. Trong
moâ hình naøy, söï caïnh tranh giöõa
caùc nhaø saûn xuaát coù cuøng loaïi saûn
phaåm cung caáp ñaõ ñöôïc tính toaùn
ñeå doanh nghieäp coù ñöôïc moät giaù
baùn mang tính caïnh tranh nhaát.
Luùc naøy, thò tröôøng quyeát ñònh giaù
baùn, vaø neáu nhaø saûn xuaát muoán
ñaït ñöôïc lôïi nhuaän cao nhaát, chæ
coøn caùch giaûm ñöôïc caøng nhieàu
chi phí caøng toát. Chính vì theá, caùc
moâ hình quaûn lyù saûn xuaát höôùng
tôùi vieäc giaûm toái ña chi phí trong
saûn xuaát. Moâ hình saûn xuaát tinh
goïn (LEAN) ra ñôøi nhaèm ñaùp öùng
caùc yeâu caàu naøy. Moät ví duï veà
söï thaønh coâng cuûa moâ hình naøy
chính laø coâng ty Toyota, vôùi moâ
hình mang teân cuûa coâng ty Toyota
Production System (Heä thoáng saûn
xuaát Toyota). Coâng ty Toyota ñaõ
thaønh coâng taïi thò tröôøng voâ cuøng
caïnh tranh ôû Myõ, vaø trieát lyù cuûa
ngöôøi Nhaät trong quaûn trò saûn xuaát
ñaõ khieán caùc coâng ty cuûa Myõ phaûi
hoïc taäp. Töø nhöõng naêm 1995, moâ
hình Lean ñaõ ñöôïc nghieân cöùu saâu
roäng ôû Myõ, taïi caùc tröôøng ñaïi hoïc
haøng ñaàu nhö Vieän Coâng ngheä
Mat-sa-chu-set (MIT).
Moâ hình saûn xuaát tinh goïn taäp
trung vaøo 3 yeáu toá chính laø Con
ngöôøi - Quaù trình - Coâng ngheä. Moâ
hình höôùng tôùi söï tham gia cuûa moïi
ngöôøi, vôùi tö duy Lean (tinh goïn)
luoân thöôøng tröïc trong moãi ngöôøi
khi tham gia vaøo caùc quaù trình
saûn xuaát/dòch vuï. Caùc quaù trình toå
chöùc, quaûn lyù saûn xuaát ñöôïc toái öu
hoùa nhaèm loaïi boû toái ña caùc loaïi
chi phí. Vieäc naøy ñöôïc hoã trôï bôûi
öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi, töï
ñoäng hoùa. Coâng ngheä ñöôïc duøng
ñeå hoã trôï con ngöôøi vaø caùc quaù
trình saûn xuaát moät caùch hieäu quaû
nhaát. Vaø taát caû 3 yeáu toá naøy cuoái
cuøng nhaèm tôùi khaùch haøng, thoûa
maõn ñöôïc khaùch haøng chính laø
söï thaønh coâng. Muïc tieâu taïo giaù
trò cho khaùch haøng laø ít laõng phí,
giao haøng nhanh, chaát löôïng toát.
Hai yeáu toá maáu choát laø giaûm laõng
phí vaø taêng toác ñoä giao haøng. Keát
hôïp vôùi ñoù laø söï linh hoaït, tham
gia cuûa moïi ngöôøi, treân neàn taûng
chuaån hoùa coâng vieäc.
Moâ hình 6 Sigma
Vaøo ñaàu nhöõng naêm 1980,
trong noã löïc naâng cao chaát löôïng
cao nhaát cho caùc saûn phaåm cuûa
mình, coâng ty Motorola cuûa Myõ
ñaõ khôûi xöôùng moâ hình quaûn lyù
chaët cheõ caùc quaù trình saûn xuaát,
vaø baét ñaàu ñöa ra khaùi nieäm 6
Sigma. Söï thaønh coâng cuûa moâ
hình quaûn lyù naøy taïi Motorola ñaõ
taïo neân moät phong traøo trieån khai
roäng raõi moâ hình naøy taïi haøng
loaït caùc coâng ty haøng ñaàu nhö
IBM, DEC, Allied Signal, GE v.v.
Cho ñeán nay, moâ hình naøy khoâng
nhöõng ñöôïc trieån khai roäng raõi
trong lónh vöïc saûn xuaát, maø lónh
vöïc dòch vuï cuõng ñang naâng cao
daàn chaát löôïng phuïc vuï vôùi caùch
thöùc kieåm soaùt chaët cheõ caùc khaâu,
caùc quaù trình cung caáp, theo moâ
hình 6 Sigma. Coù theå keå teân haøng
loaït caùc coâng ty ñaõ vaø ñang trieån
khai thaønh coâng nhö Bombardier,
Raytheon, Siemens, Nokia,
Navistar, WIPRO, Kodak, Sony,
Siebe, 3M, Polaroid, Citibank,
ABB, Dupont, Lomega, Amex,
Seagate, Black & Decker.
Ñaõ coù nhieàu coâng trình nghieân
cöùu vaø baøi vieát veà moâ hình 6
Sigma, ôû ñaây coù theå toùm taét caùc
ñieåm chính cuûa moâ hình nhö sau:
ñoù laø söï Caûi tieán thaønh quaû cuûa
caùc quaù trình: döïa treân söï kieän ñeå
giaûi quyeát vaán ñeà theo vaán ñeà Chaát
löôïng nghieâm troïng ñoái vôùi khaùch
haøng (Customer critical to Quality
-CTQ); Caûi tieán söï haøi loøng cuûa
KH: taêng traùch nhieäm vôùi KH, giaûm
söï baát maõn cuûa KH; Giaûm chi phí:
Giaûm sai soùt veà saûn phaåm, dòch
vuï vaø thôøi gian chuyeån giao. Taêng
Hieäu suaát, giaûm pheá phaåm. Taát caû
nhaèm Taêng thu nhaäp, lôïi nhuaän.
Ñieåm noåi baät cuûa moâ hình 6
Sigma laø öùng duïng caùc kyõ thuaät
thoáng keâ ñeå kieåm soaùt caùc quaù
trình saûn xuaát hay cung caáp dòch
vuï. Caùc quaù trình ñöôïc thieát keá
sao cho ñaït ñöôïc söï bieán ñoåi cuûa
saûn phaåm/dòch vuï laø ít nhaát. Caùc
nguyeân nhaân gaây ra söï bieán ñoåi
ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua caùc kyõ
thuaät thoáng keâ, phaân tích caùc yeáu
toá gaây ra sai loãi vaø tìm caùch ñieàu
chænh ñeå quaù trình ñaït ñöôïc muïc
tieâu ñaõ xaùc ñònh.
Moâ hình tích hôïp
Lean-6Sigma
Roõ raøng vôùi moâ hình Lean,
hay saûn xuaát tinh goïn, taïo ra saûn
phaåm vôùi ít chi phí nhaát, giao haøng
trong thôøi gian nhanh nhaát, seõ giuùp
doanh nghieäp taêng cao khaû naêng
caïnh tranh vaø taêng lôïi nhuaän. Tuy
nhieân khía caïnh chaát löôïng cuûa
saûn phaåm/dòch vuï vaãn laø vaán ñeà
caàn quan taâm. Kinh nghieäm trieån
khai taïi moät soá doanh nghieäp ôû
Vieät Nam cho thaáy söï bieán ñoåi
(khoâng ñoàng nhaát) veà chaát löôïng
saûn phaåm trong quaù trình saûn
xuaát/dòch vuï vaãn coøn vaø ñoøi hoûi coù
bieän phaùp kieåm soaùt toát hôn. Vôùi
caùc doanh nghieäp coù söï hoã trôï toát
nhôø coâng ngheä hieän ñaïi (ví duï töï
ñoäng hoùa), coù theå khaéc phuïc ñöôïc

17. 15
LEAN 6 SIGMA
vaán ñeà naøy toát hôn, tuy nhieân vaãn
caàn coù söï kieåm soaùt, ñieàu chænh
quaù trình. Chính vì theá, keát hôïp
vôùi moâ hình 6 Sigma coù theå giuùp
cung caáp cho doanh nghieäp moät
phöông thöùc kieåm soaùt quaù trình
chaët cheõ, nhôø ñoù oån ñònh vaø giaûm
söï bieán ñoåi veà chaát löôïng cuûa saûn
phaåm/dòch vuï cung caáp.
So saùnh söï gioáng nhau
Cuøng nhaán maïnh vaøo quaù
trình, Lean taäp trung vaøo taêng toác
ñoä cuûa quaù trình vôùi giaûm toái thieåu
laõng phí. 6Sigma taäp trung vaøo quaù
trình vôùi giaûm toái thieåu söï bieán ñoåi;
Cuøng nhaán maïnh giaûm toái thieåu
chi phí. Lean giaûm chi phí cuûa taát
caû caùc laõng phí. 6 Sigma giaûm chi
phí qua caùc döï aùn COPQ;
Cuøng ñeà cao söï tham gia cuûa
moïi ngöôøi. Lean coù caùc hoaït ñoäng
Kaizen vaø khuyeán nghò. 6 Sigma
coù nhoùm döï aùn
So saùnh söï khaùc nhau:
LEAN: toác ñoä vaø laõng phí;
6Sigma: bieán ñoåi vaø sai hoûng, vaø
ñaùnh giaù quaù trình;
Söû duïng caùc duïng cuï khaùc
nhau. LEAN: xaùc ñònh chuoãi hoaït
ñoäng giaù trò, Ñuùng haïn, Quaûn lyù
tröïc quan, PDCA, Tieâu chuaån hoùa
coâng vieäc. 6 Sigma: thoáng keâ naêng
löïc quaù trình, thieát keá maãu thöû, chi
phí chaát löôïng, DMAIC...
LEAN: söû duïng caùch tieáp caän
kyõ thuaät coâng nghieäp vaø hieäu
quaû söû duïng thieát bò noùi chung; 6
Sigma: söû duïng ñaùnh giaù thoáng
keâ, phaân tích söï bieán ñoåi vaø toái öu
hoùa thoáng keâ.
Moâ hình tích hôïp
Khi tích hôïp Lean 6 Sigma
(LSS) caùc trieát lyù cuûa Lean vaø 6
Sigma, caùc phöông phaùp, vaø quaù
trình ñöôïc keát hôïp hoã trôï vôùi nhau
ñeå trôû thaønh LSS.
Khung thöïc hieän cuûa LSS laø 6
Sigma, nhöng caùch tieáp caän theo
LEAN ñöôïc söû duïng ñaëc bieät trong
vieäc thieát laäp caùc muïc tieâu vaø caùc
phöông phaùp trieån khai caùc döï aùn
caûi tieán;
PDCA cuûa Lean vaø DMAIC cuûa
6 Sigma coù theå ñöôïc söû duïng keát
hôïp linh hoaït;
Caùc coâng cuï Phaân tích quaù
trình, Xaùc ñònh chuoãi caùc hoaït
ñoäng coù giaù trò, Phaân tích söï bieán
ñoåi cuûa quaù trình, coù theå duøng
ñoàng thôøi;
Taêng toác vaø giaûm toái thieåu laõng
phí coù theå ñaït ñöôïc khi quaù trình oån
Baûng 1: So saùnh ñieåm ñaëc tröng cuûa hai moâ hình Lean vaø 6 Sigma
ñònh vôùi möùc bieán ñoåi nhoû;
Caùc phöông phaùp chính
LEAN: 5S, Nhoùm Kaizen,
PDCA, Töï ñoäng hoùa, Xaùc ñònh
chuoãi hoaït ñoäng giaù trò, Quaûn lyù
vaät tö ñuùng haïn, Tham gia cuûa moïi
ngöôøi, Quaûn lyù Vaät tö theo yeâu caàu
(Pull System);
6 SIGMA: DMAIC, DMADOV,
Nhoùm Döï aùn, RTY, COPQ, Giaûm
thieåu Bieán ñoåi, Phaân haïng Ñai
(Belt System), Giaûi thöôûng, v.v.
Hai caùch tieáp caän theo Lean vaø
6 Sigma keát hôïp cuøng nhau taïo
thaønh moät chieán löôïc quaûn lyù raát
hieäu quaû. Moät phöông phaùp quaûn
lyù nhaèm giaûm thieåu chi phí, moät
phöông phaùp nhaèm naâng cao chaát
löôïng caùc quaù trình, giaûm söï bieán
ñoåi cuûa saûn phaåm/dòch vuï cung
caáp. Vôùi moãi moâ hình, caùc coâng
cuï, phöông phaùp kyõ thuaät cuï theå
seõ caàn ñöôïc löïa choïn ñeå keát hôïp
cho, cuõng nhö phuø hôïp vôùi ñieàu
kieän thöïc teá cuûa doanh nghieäp.
Muïc ñích cuoái cuøng laø giuùp doanh
nghieäp ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa
khaùch haøng moät caùch toát nhaát,
hieäu quaû nhaát. Ngoâi nhaø Lean - 6
Sigma ñöôïc moâ taû nhö trong Hình
1, laø moâ hình tích hôïp cuûa hai
phöông phaùp quaûn lyù naøy.
Vieän Naêng suaát Vieät Nam http://vnpi.vn
Hình 1: Ngoâi nhaø Lean vaø 6 Sigma
Lean 6 sigma
- Toác ñoä
- Giaûm thieåu laõng phí
- Theå hieän chuoãi caùc hoaït ñoäng giaù trò
- Quaûn lyù vaät tö ñuùng thôøi ñieåm
- Quaûn lyù tröïc quan
- Saûn xuaát nhanh
- Hieäu quaû thieát bò
- Hoaït ñoäng caûi tieán, khuyeán nghò
- Tieâu chuaån hoùa taùc nghieäp
- 5S, PDCA
- Giaûm bieán ñoåi
- Chaát löôïng cao ñeå ñaùp öùng khaùch haøng
- Ngaên ngöøa sai hoûng
- RTY, COPQ
- OÅn ñònh mang tính thoáng keâ
- Caùc quaù trình coù theå döï ñoaùn
- DMAIC
- Laøm vieäc theo nhoùm
- Thieát keá theo 6 Sigma

18. 16
LEAN 6 SIGMA
Keå töø sau Ñaïi hoäi Chaát löôïng
Vieät Nam laàn thöù nhaát taïi Haø Noäi
naêm 1995 do Toång cuïc Tieâu chuaån
Ño löôøng Chaát löôïng Vieät Nam
chuû trì, hoaït ñoäng chaát löôïng cuûa
chuùng ta ñaõ coù nhöõng böôùc tieán
raát daøi. Tuy nhieân neáu nhìn ra theá
giôùi beân ngoaøi thì chuùng ta haõy
coøn caùch hoï moät khoaûng khaù lôùn.
Naêm 1987, phieân baûn ISO 9001
ra ñôøi laàn ñaàu tieân, phaûi ñôïi ñeán heát
naêm 1995, Vieät Nam ta môùi coù 10
doanh nghieäp ñöôïc caáp chöùng chæ,
maø nhöõng doanh nghieäp naøy toaøn
laø cuûa nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaø ñoùng
taïi phía Nam. Trong luùc ISO 9004
laø taøi lieäu höôùng daãn thöïc hieän raát
quí giaù thì cho ñeán nay ít ñöôïc ai
chuù yù tôùi.
Trong thaäp nieân 1980 TQM ra
ñôøi taïi Myõ, sau ñoù Nhaät Baûn aùp
duïng vaø caûi tieán theâm raát nhieàu.
Nhöng phaûi ñôïi ñeán laøn soùng ñaàu
tö nöôùc ngoaøi traøn maïnh vaøo Vieät
Nam töø naêm 1995 trôû ñi thì caùc xí
nghieäp Vieät Nam môùi coù khaùi nieäm
veà 5S Kaizen vaø TQM, nhöng chæ
haïn cheá trong caùc xí nghieäp lôùn,
lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi. Cuõng
chính nhôø caùc coâng ty tieân phong
naøy maø caùc hoaït ñoäng TQM lan
Nhöõng coâng cuï ñöôïc söû duïng
trong Saûn xuaát tinh goïn
Trích phaùt bieåu cuûa TS.
Ñaëng Minh Trang trong hoäi
thaûo ÖÙng Duïng Lean Trong
Ngaønh Cô Khí vaø Saûn Xuaát
Coâng Nghieäp.
ra nhieàu xí nghieäp khaùc, töø caùc xí
nghieäp lôùn xuoáng caùc xí nghieäp
vöøa vaø nhoû, töø xí nghieäp Trung
öông ñeán xí nghieäp ñòa phöông, töø
xí nghieäp Nhaø nöôùc vaø cuûa nöôùc
ngoaøi ñeán caùc xí nghieäp tö nhaân
cuûa Vieät Nam.
Tuy nhieân theo ñaø tieán hoùa,
TQM ngaøy caøng boäc loä nhieàu yeáu
ñieåm cuûa mình nhö: ít chuù yù ñeán
hieäu quaû taøi chính, toå chöùc quaûn
lyù heä thoáng chöa ñöôïc chaët cheõ,
coâng cuï söû duïng coøn haïn cheá vaø
ñaøo taïo coøn chöa ñuùng möùc.
Trong thaäp nieân 1990, Coâng
ty Toyota Nhaät Baûn ñaõ ñöa ra heä
thoáng quaûn lyù cho Coâng ty mình
(TPS), manh nha cuûa heä thoáng
Lean (Tinh goïn) sau naøy. Muïc
ñích cuûa heä thoáng Lean laø laøm
taêng hieäu quaû kinh doanh nhôø
giaûm chi phí. Phaûi ñôïi cho ñeán
khi caùc coâng ty laøm xe hôi Toyota,
Honda, Mitsubishi, Suzuki vaøo
Vieät Nam trong nhöõng naêm 1996-
1998 thì Vieät Nam môùi baét ñaàu aùp
duïng Lean, maø tröôùc tieân laø trong
quaûn lyù toàn kho.
6 Sigma laø phaùt minh cuûa coâng
ty Motorola (Myõ), nhöng sau khi
ñöôïc Jack Welch, Toång Giaùm ñoác
GE aùp duïng thaønh coâng trong ba
naêm 1996-1998 mang laïi hieäu quaû
2 tæ ñoâ la Myõ thì caùc coâng ty lôùn
khaùc cuûa Myõ vaø theá giôùi môùi noi
theo aùp duïng ngaøy caøng nhieàu.
Trong thaäp nieân 2000 moät soá coâng
ty nöôùc ngoaøi laøm xe hôi vaø ñieän
töû ôû Vieät Nam ñaõ aùp duïng 6 Sigma
nhö Coâng ty Ford, Samsung
chaúng haïn.
Hoâm nay chuùng toâi xin ñöôïc
trinh baøy ñeà taøi: “AÙp duïng saûn xuaát
tinh goïn (Lean Manufacturing) cho
moät soá doanh nghieäp saûn suaát
coâng nghieäp”.
Caùch quaûn lyù Lean döïa treân
neàn taûng TPS cuûa Toyota, neân
seõ raát phuø hôïp cho caùc coâng ty
saûn xuaát xe hôi vaø xe gaén maùy.
Ngoaøi ra moät soá ngaønh cô khí,
ñieän töû, ñieän gia duïng, laøm ñoà
goã, laøm haøng tieâu duøng, giaøy deùp,
may xuaát khaåu, tuùi xaùch, ñoà chôi,
ñoà nhöïa, buùt bi... maø coù nhieàu chi
tieát laép vôùi nhau thì cuõng coù theå aùp
duïng Lean trong quaûn lyù saûn xuaát.
Moâ hình saûn xuaát Lean laø quaûn
lyù theo quaù trình, coù ñaàu vaøo goàm:
maùy moùc, vaät lieäu vaø coâng, thoâng
qua “Phöông phaùp quaûn lyù vaø
gia coâng” ñeå taïo ra saûn phaåm ôû
ñaàu ra nhaèm ñaït boán chæ tieâu veà:
soá löôïng (linh ñoäng theo yeâu caàu
khaùch haøng), chaát löôïng (theo
ñuùng yeâu caàu kyõ thuaät), chi phí
(chi phí beân trong thaáp nhaát) vaø
an toaøn (Khoâng coù söï coá). Trong
boán yeâu caàu ôû ñaàu ra noùi treân,
“chi phí” laø hoaït ñoäng yeáu nhaát
cuûa caùc doanh nghieäp hieän nay ôû
Vieät Nam, ñieàu naøy khieán ta phaûi
suy nghó, neáu muoán khoâng ñeå cho
haøng hoùa hai nöôùc Trung Quoác vaø
Thaùi Lan laán aùp.
Söï khaùc bieät giöõa saûn xuaát
Lean vôùi tình traïng saûn xuaát
truyeàn thoáng ôû choã töø saûn xuaát
“Ñaåy’ chuyeån sang “Keùo”, töø saûn
xuaát “theo loâ” chuyeån sang saûn
xuaát theo “doøng chaûy”, töø saûn
xuaát “coá ñònh” chuyeån sang “linh
ñoäng” vaø töø caùch chæ ñaïo “töø treân
xuoáng” thì baây giôø laø “chæ ñaïo taïi
hieän tröôøng”.

19. 17
LEAN 6 SIGMA
Nhöõng ñieàu kieän caàn coù
ñeå aùp duïng “Saûn xuaát
Lean” taïi Vieät Nam
1. Löông cuûa coâng nhaân phaûi baûo
ñaûm ôû moät möùc toái thieåu ñuû soáng
(ñaït ñöôïc ít nhaát möùc 1 theo baûng
nhu caàu con ngöôøi cuûa Maslow).
2. Laõnh ñaïo coù cam keát vaø noùi
ñöôïc nhaân vieân tin phuïc vaø nghe
theo.
3. Ñöôïc Quaûn lyù caáp phoøng ban
uûng hoä.
4. Coù “Ñieàu phoái vieân” ñöôïc ñaøo
taïo, nhieät tình vaø kieân trì.
5. Tìm ñöôïc ngöôøi tö vaán coù kinh
nghieäm.
6. Neáu ñaõ aùp duïng ñöôïc moät heä
thoáng chaát löôïng naøo ñaáy tröôùc ñoù
thì caøng thuaän lôïi.
Nhöõng coâng cuï ñöôïc
duøng trong “Saûn xuaát
Lean” vaø caùc doanh
nghieäp Vieät Nam ñaõ aùp
duïng ñeán ñaâu
Khai trieån chính saùch
Khai trieån chính saùch, Nhaät
baûn goïi laø “Hoshin Kanri” (Phöông
keá quaûn lyù), ñoù laø phöông höôùng
chieán löôïc cuûa quaûn lyù caáp cao
ñöa ra nhaèm ñaït cho ñöôïc nhieàu
chæ tieâu thieát yeáu khi trieån khai caùc
quaù trình nhaèm:
- Nhaän daïng caùc cô hoäi quan
troïng ñeå caûi tieán.
- Xaùc ñònh caùc haønh ñoäng hieäu
quaû nhaát nhaèm thöïc hieän caùc caûi
tieán.
- Laäp keá hoaïch chi tieát ñeå thöïc
hieän caùc haønh ñoäng.
- Cung caáp phöông tieän ñeå xem
xeùt vaø ñieàu chænh keá hoaïch vaø ruùt
ra caùc baøi hoïc kinh nghieäm.
Ñeå cuï theå hoùa chính saùch, ta
caàn thieát laäp caùc muïc tieâu, caùc muïc
tieâu naøy ñöôïc thieát laäp taïi moïi caáp,
töø laõnh ñaïo caáp cao, laõnh ñaïo caáp
phoøng ban, cho ñeán caùc quaûn ñoác
toå tröôûng.
Caùc coâng ty ôû Vieät Nam neáu
coù aùp duïng ISO 9001/ ISO 14001
/ OHSAS 18001 hay HCCP / TS
16949 thì ñeàu coù laøm muïc tieâu,
nhöng nhöõng muïc tieâu naøy coù möùc
ñoä thieát thöïc vaø theo doõi raát khaùc
nhau tuøy theo töøng coâng ty. Phaàn
lôùn caùc muïc tieâu chæ trieån khai ñeán
caáp phoøng ban phaân xöôûng, moät
soá chæ döïa vaøo chæ tieâu cuûa coâng ty
ñöa ra maø khoâng cuï theå hoùa trong
phaïm vi vaø ñaëc thuø quaûn lyù cuûa
ñôn vò mình. Nhieàu chæ tieâu ñöa ra
moät caùch hình thöùc, thieáu keá hoaïch
thöïc hieän, thieáu theo doõi ñònh kyø,
thieáu haønh ñoäng khaéc phuïc kòp
thôøi, thieáu phaân tích nguyeân nhaân
taïi sao khoâng ñaït ñöôïc, thieáu ruùt ra
baøi hoïc kinh nghieäm cho naêm sau.
Caùc toå laøm vieäc
Laøm vieäc theo toå laø phong caùch
laøm vieäc taäp theå ñaõ coù töø phong
traøo TQC do Nhaät baûn coå suùy döôùi
daïng caùc nhoùm QCC. Moät toå laøm
vieäc coù töø vaøi ngöôøi cho ñeán toái ña
khoâng neân quaù 15, lyù töôûng laø töø
boán ñeán saùu coâng nhaân coù chung
caùc ñaëc ñieåm sau ñaây:
- Ñaõ cuøng laøm chung vôùi nhau vaø
seõ laøm chung vôùi nhau daøi laâu.
- Cuøng quan taâm ñeán vieäc caûi tieán
coâng vieäc cho ngaøy caøng hieäu
quaû hôn.
- Coù chung mong muoán caûi tieán
söùc caïnh tranh cuûa coâng ty baèng
caùch ñoùng goùp saùng kieán ñeå loaïi
tröø laõng phí, naâng cao chaát löôïng
vaø naêng suaát.
- Ham muoán hoïc hoûi ñeå tieán boä
khoâng ngöøng, cho baûn thaân vaø
cho taäp theå.
Muoán cho caùc toå phaùt huy tính
coäng sinh ñeå naâng cao hieäu quaû,
laõnh ñaïo coâng ty caàn thaønh laäp ban
chæ ñaïo coâng vieäc cho caùc toå qua
caùc chöùc naêng nhö sau:
- Giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc toå
laøm vieäc.
- Baûo ñaûm söû duïng caùc nguoàn löïc
thích hôïp.
- Taïo heä thoáng thoâng tin phaûn hoài
caùc thöïc tích.
- Xaùc ñònh vai troø caùc toå tröôûng.
- Xaùc ñònh vai troø vaø traùch nhieäm
cuûa nhöõng beân coù lieân quan.
- Quaûn lyù söï phaùt trieån cuûa caùc toå
laøm vieäc.
Neáu coù dòp tham quan caùc
coâng ty taàm côõ cuûa Nhaät, Haøn
quoác, Myõ, Ñaøi Loan hay moät soá
nöôùc AÂu chaâu ôû Vieät Nam thì ñeàu
thaáy daáu hieäu hoaït ñoäng cuûa caùc
toå laøm vieäc hay nhoùm caûi tieán qua
caùc khu daønh cho caùc toå sanh hoaït
hoäi hoïp, caùc bieåu ñoà, hình chuïp,
vaät tröng baøy doïc theo haønh lang,
loái ñi nôi coù nhieàu ngöôøi qua laïi,
phoøng tröng baøy...vaø neáu may
maén thì ñöôïc tham döï caùc cuoäc
thaûo luaän vaø trình baøy cuûa caùc toå.
Nhöng tieác raèng ñoái vôùi caùc coâng
ty thuaàn tuùy cuûa Vieät Nam thì hoaït
ñoäng cuûa toå laøm vieäc coøn quaù ít
hoaëc coù phaùt ñoäng nhöng khoâng
duy trì ñöôïc laâu daøi.
Nhaø maùy hieån thò
Laø heä thoáng yeåm trôï duøng ñeå
toå chöùc vaø kieåm soaùt moâi tröôøng
laøm vieäc ñaûm baûo chaát löôïng oån
ñònh, naâng cao naêng suaát vaø baûo
ñaûm an toaøn lao ñoäng.