Tạp Chí Lean 6 Sigma Số 23. Xem thêm tại: http://www.iescl.com/tap-chi/lean-6-sigma-23/

1. Soá thaùng 09 naêm 201123 TRUNGTAÂMKYÕTHUAÄTTCÑLCL3
Boä tröôûng Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä:
“Caàn taêng ñaàu tö gaáp 5 laàn”
7 ñieåm yeáu cuûa Vieät Nam
trong naêng löïc caïnh tranh
Heä thoáng
nhaân söï cuûa Lean
Takt time laø gì?
Bao laâu thì chuùng ta
thay ñoåi Takt time?
2011
2011
2010
2010
2009
2009
2008
2008
2007
2007
2006
2006
Naêng löïc
caïnh tranh

2. Nhöõng ngöôøi thöïc hieän baûn tin:
Ts.Nguyeãn Höõu Thieän
vôùi söï coäng taùc cuûa:
Ts.Ñaëng Minh Trang
Phaïm Thanh Dieäu
Bích Huyeàn
01
02
22
10
26
26
TIN TÖÙC & SÖÏ KIEÄN
Boä tröôûng Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä:
“Caàn taêng ñaàu tö gaáp 5 laàn”
NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH
7 ñieåm yeáu cuûa Vieät Nam trong
naêng löïc caïnh tranh
Xaây döïng naêng löïc caïnh tranh
cho doanh nghieäp Vieät
Caùc yeáu toá neàn taûng cuûa Naêng löïc
caïnh tranh
Nhaän dieän nhöõng caûn trôû caïnh tranh
lean 6 sigma
Heä thoáng nhaân söï cuûa Lean
Takt time laø gì? Bao laâu thì chuùng ta
thay ñoåi Takt time?
DOANH NHAÂN THAØNH ÑAÏT
Nhöõng CEO löông moät ñoâla noåi tieáng
treân theá giôùi
Bí kíp khôûi nghieäp trong moâi tröôøng
coâng ngheä
GIÔÙI THIEÄU
Joke Of Leadership Caâu chuyeän vui veà
ngheä thuaät laõnh ñaïo
Chöông trình ñaøo taïo quyù 4 naêm 2011
THÖ GIAÕN
Moät hieän töôïng hai nhaän xeùt
Bieát ngoaïi ngöõ
Soá thaùng 09 naêm 2011 TRUNGTAÂMKYÕTHUAÄTTCÑLCL323
* Thöa boä tröôûng, nhöõng
nhieäm vuï naøo ñöôïc oâng coi laø
quan troïng nhaát trong nhieäm kyø
môùi?
- Coù 4 nhieäm vuï troïng taâm
coâng vieäc maø toâi quan taâm trong
thôøi gian tröôùc maét. Moät laø, taäp
trung thöïc hieän toát caùc muïc tieâu
quoác gia nhö chöông trình quoác
gia phaùt trieån coâng ngheä cao. Thöù
hai, Boä seõ taäp trung vaøo xaây döïng
ñeà aùn ñoåi môùi cô cheá taøi chính cho
hoaït ñoäng Khoa hoïc coâng ngheä.
Thöù ba, tieáp tuïc thöïc hieän cô
cheá töï chòu traùch nhieäm tieán tôùi
giao quyeàn töï chuû trieät ñeå cho caùc
toå chöùc coâng ngheä ñeå sôùm hình
thaønh heä thoáng caùc doanh nghieäp
khoa hoïc coâng ngheä. Thöù tö laø
thöïc hieän toát ñeà aùn caùc chöông
trình Khoa hoïc coâng ngheä troïng
ñieåm caáp nhaø nöôùc ñeå cho ra loø
nhöõng saûn phaåm haøm löôïng coâng
cao. Ñaây cuõng laø nhieäm vuï ñöôïc
Boä Khoa hoïc Coâng ngheä öu tieân
haøng ñaàu.
* OÂng ñaùnh giaù khoa hoïc Vieät
Nam ñang ôû vò trí naøo so vôùi caùc
nöôùc treân theá giôùi?
- Trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ,
trình ñoä Khoa hoïc coâng ngheä Vieät
Nam ñang naèm trong toáp trung
bình, coù theå ngang vôùi Phillipines,
Indonesia, thaáp hôn moät chuùt so
vôùi Malaysia vaø Thaùi Lan, thaáp
hôn chuùt nöõa so vôùi Singapore.
Coøn so vôùi theá giôùi, Vieät Nam vaãn
ôû vò trí khieâm toán, maëc duø vöøa qua
chuùng ta coù nhieàu tieán boä trong
chæ soá saùng taïo, xeáp thöù haïng
cao trong lónh vöïc thi Olympic,
nhöng nhìn chung trình ñoä vaãn
coøn thaáp.
* Nguyeân nhaân naøo khieán
khoa hoïc coâng ngheä Vieät Nam
ñang thaáp hôn caùc nöôùc laùng
gieàng nhö oâng vöøa noùi?
- Lyù do chính laø nguoàn löïc ñaàu
tö cho khoa hoïc coøn thaáp, maëc
duø ñöôïc nhaø nöôùc chi 2% toång
chi ngaân saùch quoác gia, töông
ñöông caùc nöôùc treân theá giôùi.
Nhöng vôùi caùc nöôùc khaùc hoï coøn
coù nguoàn ñaàu tö töø xaõ hoäi, töùc laø
ngoaøi ngaân saùch nhaø nöôùc, cho
khoa hoïc coâng ngheä raát lôùn. Theâm
vaøo ñoù GDP cuûa hoï lôùn neân chi
ngaân saùch cuûa hoï cuõng lôùn veà giaù
trò tuyeät ñoái. Nguoàn löïc cho khoa
hoïc coâng ngheä ít nhö vaäy, neân khoù
ñem laïi saûn phaåm töông xöùng vôùi
mong moûi cuûa xaõ hoäi.
* Vaäy theo oâng, ñaàu tö cho
khoa hoïc coâng ngheä bao nhieâu
thì ñuû?
- Theo toâi, möùc ñaàu tö phaûi
gaáp 4 ñeán 5 laàn so vôùi hieän nay.
Hieän möùc ñaàu tö cho khoa hoïc
huy ñoäng töø caû nguoàn ngaân saùch
nhaø nöôùc vaø caùc doanh nghieäp
chæ ñaït 800 trieäu ñoâ la, trong khi
ñoù nhu caàu hoaït ñoäng coâng ngheä
theo toâi caàn 3-4 tyû ñoâ la môùi ñaùp
öùng nhu caàu.
Ñeå laøm ñöôïc ñieàu ñoù caàn söï
ñaàu tö cuûa caû xaõ hoäi, ñaëc bieät laø
Boä tröôûng Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä:
“Caàn taêng ñaàu tö gaáp 5 laàn”
Tieán só Nguyeãn Quaân (aûnh), taân Boä
tröôûng Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä,
cho raèng caàn ñaàu tö nhieàu gaáp 4-5
laàn so vôùi hieän nay thì môùi kyø voïng coù
ñöôïc caùc saûn phaåm khoa hoïc xöùng vôùi
mong moûi cuûa xaõ hoäi.

3. 1
CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN
1
coäng ñoàng doanh nghieäp. Tröôùc
ñaây, coù ñeà xuaát doanh nghieäp
caàn ñaàu tö cho phaùt trieån Khoa
hoïc coâng ngheä vôùi möùc toái thieåu
10% lôïi nhuaän tröôùc thueá, möùc toái
ña 20%.
Tuy nhieân, luaät thueá thu nhaäp
doanh nghieäp laïi quy ñònh doanh
nghieäp coù theå trích toái ña 10%
lôïi nhuaän tröôùc thueá, nhö vaäy coù
theå khoâng baét buoäc phaûi trích vaø
khoâng coù cheá taøi baét buoäc. Vì vaäy
chuùng ta chöa huy ñoäng ñöôïc
nguoàn ñaàu tö cuûa doanh nghieäp
cho Khoa hoïc coâng ngheä, trong
khi caùc nöôùc khaùc phaàn ñaàu tö cuûa
xaõ hoäi thöôøng gaáp 5-10 laàn ñaàu tö
töø ngaân saùch nhaø nöôùc.
Kinh phí ñaàu tö cho Khoa hoïc
coâng ngheä hieän nay laáy töø ngaân
saùch nhaø nöôùc laø chuû yeáu. Soá tieàn
ñaõ ít laïi phaân boå daøn traûi. Moät phaàn
raát lôùn trong ngaân saùch daønh cho
khoa hoïc ñöôïc duøng ñeå chi löông,
cho boä maùy vaø ñoäi nguõ caùn boä laøm
vieäc taïi caùc tröôøng ñaïi hoïc, caùc
vieän nghieân cöùu. Neáu khoâng duy
trì chi thöôøng xuyeân thì seõ coù hieän
töôïng chaûy maùu chaát xaùm, seõ laøm
yeáu hoaëc maát ñi caùc vieän nghieân
cöùu, trung taâm nghieân cöùu, caùc taäp
theå khoa hoïc.
* OÂng noùi nguoàn ñaàu tö cho
khoa hoïc ít vaø daøn traûi, nhöng
treân thöïc teá nhieàu ñeà taøi nghieân
cöùu khoa hoïc khoâng söû duïng heát
tieàn ñöôïc cho, phaûi mang traû laïi
nhaø nöôùc. Vì sao vaäy thöa oâng?
- Coù tình traïng ñoù laø do cô cheá
taøi chính. Theo caùc quy ñònh hieän
haønh thì ñeå laäp keá hoaïch khoa
hoïc vaø coâng ngheä haøng naêm caàn
thôøi gian chuaån bò ñeå hoaøn taát caùc
thuû tuïc ñeán 1,5 naêm tröôùc naêm
taøi chính. Trong khi ñoù Khoa hoïc
coâng ngheä theá giôùi phaùt trieån nhö
vuõ baõo. Vì theá coù nhöõng ñeà taøi,
sau khi ñaõ qua ñuû caùc khaâu pheâ
duyeät vaø ñöôïc caáp kinh phí, thì ñaõ
trôû neân loãi thôøi do thöïc teá khoâng
ñoøi hoûi nöõa hoaëc do ñaõ coù caùc nôi
khaùc laøm roài. Khi tieàn ñeán nôi thì
khoâng theå giaûi ngaân ñöôïc vaø cuõng
khoâng caàn giaûi ngaân nöõa.
* Laøm theá naøo ñeå khaéc phuïc
tình traïng naøy?
- Chuùng toâi ñang thöû nghieäm cô
cheá khoaùn trong khoa hoïc, töùc laø
nhaø nöôùc ñaët haøng, khi caùc ñôn vò
khoa hoïc coâng ngheä baøn giao saûn
phaåm ñuùng yeâu caàu ñaët haøng, nhaø
nöôùc seõ cho quyeát toaùn. Thuû töôùng
Chính phuû ñaõ cho pheùp Boä Noâng
nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân thí
ñieåm cô cheá naøy. Neáu thaønh coâng
seõ aùp duïng ñaïi traø.
* Nhieàu nhaø khoa hoïc ñang
khoù soáng baèng ngheà. Boä tröôûng
seõ laøm gì ñeå giuùp hoï yeân taâm vôùi
nghieân cöùu khoa hoïc?
- Giôùi khoa hoïc hieän taïi phaûi
chòu thieät thoøi nhaát trong heä thoáng
nhöõng ngöôøi laøm coâng aên löông.
Nhaø giaùo coù phuï caáp ngheà, phuï
caáp thaâm nieân, coâng chöùc nhaø
nöôùc coù phuï caáp coâng vuï… Coøn
nhaø khoa hoïc thì khoâng coù phuï caáp
gì ngoaøi löông.
Ñeå taïo moâi tröôøng toát nhaát cho
nhaø khoa hoïc, Boä ñaõ ñeà xuaát giao
quyeàn töï chuû cho toå chöùc Khoa
hoïc coâng ngheä, giuùp nhaø khoa hoïc
soáng ñöôïc baèng ngheà. Khi ñöôïc
giao quyeàn töï chuû, caùc ñôn vò khoa
hoïc ngoaøi nghieân cöùu coøn ñöôïc
pheùp hoaït ñoäng saûn xuaát kinh
doanh, thöïc hieän caùc hôïp ñoàng
vôùi caùc toå chöùc, caù nhaân vaø doanh
nghieäp. Töø ñoù, hoï seõ coù nguoàn thu
nhaäp theâm chính ñaùng.
* Trong nhieàu vaán ñeà khoù
khaên, ñieàu gì khieán oâng traên trôû
nhaát?
- Ñieàu toâi traên trôû nhaát laø chính
saùch ñaõi ngoä vôùi giôùi khoa hoïc vaø
cô cheá taøi chính. Toâi vaãn thöôøng
noùi, Boä Khoa hoïc Coâng ngheä nôï
giôùi khoa hoïc hai vaán ñeán naøy.
* ÔÛ cöông vò Boä tröôûng, oâng
seõ laøm gì tröôùc heát ñeå coù theå tieán
ñeán kyø voïng cho neàn khoa hoïc
coâng ngheä Vieät Nam?
- Chuùng ta hoaøn toaøn coù theå
hy voïng ñeán naêm 2020, khoa hoïc
xöùng ñaùng laø ñoäng löïc ñeå phaùt
trieån kinh teá xaõ hoäi. Ñieàu tröôùc heát
maø Boä seõ laøm laø coá gaéng taïo moâi
tröôøng khoa hoïc laønh maïnh vaø
thoâng thoaùng nhaát, phaùt huy toái
ña söùc saùng taïo cuûa caùc nhaø khoa
hoïc, öùng duïng vaøo saûn xuaát, taïo
ra saûn phaåm mang taàm quoác gia,
tieán tôùi trình ñoä quoác teá.w
Höông Thu
Tieán só Nguyeãn Quaân, 56 tuoåi, vöøa ñöôïc baàu laøm Boä tröôûng Boä
Khoa hoïc vaø Coâng ngheä sau moät thôøi gian laøm thöù tröôûng thöôøng
tröïc. OÂng töøng laø giaûng vieân, phoù Hieäu tröôûng thöôøng tröïc tröôøng
Ñaïi hoïc Baùch khoa Haø Noäi. OÂng laáy baèng Thaïc só ngaønh Naêng
löôïng taïi Vieän Kyõ thuaät chaâu AÙ (AIT) Thaùi Lan vaø baèng Tieán só
ngaønh Naêng löôïng taïi Ñaïi hoïc Baùch khoa Haø Noäi.
Xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh
cuûa neàn kinh teá Vieät Nam 2007
- 2009. (nguoàn: TCCS)

4. 2
Naêng löïc caïnh tranh
2
Ñaây laø nhaän ñònh ñöôïc Giaùo sö
Michael Porter (aûnh) – “cha
ñeû” cuûa chieán löôïc caïnh tranh ñöa
ra taïi Hoäi thaûo coâng boá Baùo caùo
naêng löïc caïnh tranh Vieät Nam cuoái
naêm 2010.
Baùo caùo ñöôïc xaây döïng bôûi
Vieän Quaûn lyù Kinh teá Trung öông
(CIEM) vaø Hoïc vieän Naêng löïc caïnh
tranh chaâu AÙ. Giaùo sö Michael
Porter chính laø ngöôøi chæ ñaïo tröïc
tieáp vieäc thöïc hieän baùo caùo naøy.
Moâ hình thieáu söï taêng
tröôûng beàn vöõng
Moâ hình phaùt trieån hieän nay
cuûa Vieät Nam ñöôïc thuùc ñaåy bôûi
hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Hay noùi
caùch khaùc, chuyeån dòch cô caáu
cuûa Vieät Nam (töø hoaït ñoäng noâng
nghieäp sang hoaït ñoäng cheá taùc
coù söï taùi phaân boå) ñöôïc kích hoaït
bôûi vieäc hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá
toaøn caàu, laø ñoäng löïc chính daãn daét
taêng tröôûng. Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc
ngoaøi ñaõ keát hôïp voán cuûa mình
vôùi lao ñoäng Vieät Nam vaø ñaàu vaøo
nhaäp khaåu ñeå saûn xuaát phuïc vuï thò
tröôøng toaøn caàu, ñoàng thôøi phaàn
phuïc vuï nhu caàu trong nöôùc cuõng
ngaøy caøng taêng. Taùc ñoäng cuûa vieäc
môû cöûa cuõng theå hieän ôû vieäc taêng
tröôûng cuûa khu vöïc FDI laø raát lôùn.
Maëc duø xuaát khaåu cuûa khu
vöïc cheá taùc taêng nhöng giaù trò gia
taêng vaø naêng suaát trong khu vöïc
xuaát khaåu cuûa Vieät Nam coøn thaáp.
Vieät Nam coù thò phaàn xuaát khaåu
lôùn chuû yeáu trong caùc ngaønh söû
duïng nhieàu lao ñoäng vaø taøi nguyeân
thieân nhieân, lieân keát tröïc tieáp giöõa
caùc ngaønh xuaát khaåu naøy haàu nhö
khoâng coù.
“Vieät Nam haáp daãn caùc nhaø
ñaàu tö chuû yeáu do yeáu toá chi phí
nhaân coâng thaáp, vì theá chöa caûi
thieän ñöôïc möùc soáng cuûa ngöôøi
daân. Trong moät moâi tröôøng toaøn
caàu ñang thay ñoåi, ñieàu naøy laø
khoâng ñuû ñeå duy trì taêng tröôûng
beàn vöõng” – GS Michael Porter
nhaán maïnh.
Theo oâng, moâ hình phaùt trieån
hieän nay cuûa Vieät Nam ñang noåi
leân nhöõng ñieåm yeáu. Thöù nhaát,
giaù trò gia taêng thaáp cuûa khu vöïc
xuaát khaåu cuøng vôùi nhu caàu noäi
ñòa taêng laøm gia taêng thaâm huït
thöông maïi. Thöù hai, söï leân giaù
thöïc cuûa VND goùp phaàn theâm vaøo
maát caân baèng caùn caân thöông maïi.
Thöù ba, caùc doøng voán lôùn ñoå vaøo
laøm kích thích taêng caàu noäi ñòa vaø
laïm phaùt. Thöù tö, chính saùch tieàn
teä vaø taøi khoùa nôùi loûng caøng gaây
theâm aùp löïc laïm phaùt. Thöù naêm,
tyû leä taêng tröôûng GDP so vôùi ñaàu
tö ngaøy caøng giaûm laøm taêng söï
phuï thuoäc vaøo caùc doøng voán beân
ngoaøi ñeå duy trì taêng tröôûng. Thöù
saùu, taêng tröôûng nhu caàu ñang
vöôït quaù naêng löïc vi moâ cuûa neàn
kinh teá veà maët kyõ naêng lao ñoäng vaø
haï taàng kyõ thuaät. Thöù baûy, khoaûng
caùch giöõa voán FDI coâng boá vaø voán
thöïc hieän ngaøy caøng taêng.
Ñaõ coù nhieàu baøi baùo, nhieàu hoäi thaûo baøn veà Naêng löïc caïnh tranh: cuûa quoác gia, cuûa ngaønh,
ñòa phöông vaø doanh nghieäp. Baùo caùo Naêng löïc caïnh tranh toaøn caàu (Global Competitive-
ness Report) cuûa Dieãn ñaøn Kinh teá Theá giôùi (WEF) ñöôïc nhieàu ngöôøi quan taâm. Baùo caùo
naêng löïc caïnh tranh Vieät Nam do Hoïc vieân Caïnh tranh chaâu AÙ (ACI) phoái hôïp vôùi caùc ñoái
taùc cuûa Vieät Nam laø Vieän Nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá Trung öông (CIEM), Phoøng Thöông
maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam (VCCI) thöïc hieän, vôùi söï tham gia ñoùng goùp cuûa Giaùo sö
Michael E. Porter, chuyeân gia chính saùch caïnh tranh haøng ñaàu theá giôùi hieän nay, giuùp Vieät
Nam coù ñöôïc moät ñaùnh giaù ñaày ñuû vaø ñoäc laäp veà naêng löïc caïnh tranh quoác gia, coù theâm
caên cöù ñaùnh giaù khoa hoïc vaø xaùc thöïc veà vò trí, khaû naêng caïnh tranh quoác gia, laøm cô sôû
xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån kinh teá daøi haïn trong thôøi gian tôùi.
Nhaân dòp Hoäi thaûo trong khuoân khoå Trieån laõm quoác teá veà Food & Hotel Viet Nam 2011 taïi
Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Baûn tin xin toång hôïp giôùi thieäu chuyeân ñeà Naêng löïc caïnh tranh.
Xin caùm ôn caùc taùc giaû.
7 ñieåm yeáu cuûa Vieät Nam
trong naêng löïc caïnh tranh

5. 3
Naêng löïc caïnh tranh
3
“Doanh nghieäp tö nhaân phaûi laø
khu vöïc daãn ñaàu trong phaùt trieån
neàn kinh teá, Nhaø nöôùc phaûi nhìn
nhaän noù nhö laø moät taøi saûn cöïc kyø
quan troïng ñeå daãn daét vaø thuùc ñaåy
söï caûi thieän naêng löïc caïnh tranh” -
GS Michael Porter nhaán maïnh
Cuõng theo oâng, naêng löïc caïnh
tranh chuû yeáu cuûa Vieät Nam hieän
nay ñeàu döïa treân nhöõng lôïi theá
töï nhieân ñöôïc thöøa höôûng, ñaëc
bieät laø vò trí ñòa lyù vaø ñaëc ñieåm
daân soá. Chính phuû ñaõ giuùp caùc
lôïi theá töï nhieân naøy ñöôïc boäc loä
vaø phaùt huy thoâng qua vieäc môû
cöûa thò tröôøng vaø ñaàu tö vaøo cô
sôû haï taàng cô baûn. Tuy nhieân,
Vieät Nam chöa taïo döïng ñöôïc
caùc lôïi theá môùi, ñaëc tröng. Caùc
noã löïc cuûa Chính phuû nhaèm ñaùp
öùng nhöõng nhu caàu veà haï taàng vaø
theå cheá cuûa moät neàn kinh teá ñang
taêng tröôûng bò kìm laïi bôûi nhöõng
haïn cheá cuûa moät phöông thöùc
ñieàu haønh truyeàn thoáng, thieân veà
kieåm soaùt. “Maëc duø moâ hình phaùt
trieån naøy ñaõ ñem laïi thaønh coâng
trong quaù khöù, nhöng nhöõng daáu
hieäu veà söï thieáu beàn vöõng cuûa
noù ngaøy caøng roõ. Vieät Nam caàn
coù moät chieán löôïc kinh teá nhaèm
xaây döïng moät moâ hình phaùt trieån
môùi” – oâng nhaán maïnh.
Ñöùng tröôùc nhöõng thöïc teá neâu
treân, GS Michael Porter vaø nhoùm
thöïc hieän baùo caùo ñeà xuaát moät
loaït giaûi phaùp ñoái vôùi Chính phuû
vaø coäng ñoàng doanh nghieäp Vieät
Nam nhaèm tìm ra moâ hình phaùt
trieån töông xöùng trong giai ñoaïn
hieän nay. Theo Giaùo sö Michael
Porter, Vieät Nam caàn höôùng tôùi
moät chieán löôïc môùi vôùi 3 nguyeân
taéc chæ ñaïo: moät laø, ñaët naêng löïc
caïnh tranh ôû vò trí trung taâm (töø
vieäc taäp trung vaøo caùc löïc ñaåy vó
moâ ñeå chuyeån dòch cô caáu saùng
naâng caáp caùc neàn taûng kinh teá vó
moâ vaø vi moâ ñeå taêng naêng suaát);
chuyeån ñoåi caáu truùc vai troø cuûa khu
vöïc tö nhaân trong nöôùc coù nghóa
laø töø choã taäp trung vaøo khu vöïc
doanh nghieäp nhaø nöôùc sang FDI
sang söï keát hôïp do thò tröôøng ñieàu
chænh giöõa doanh nghieäp tö nhaân
trong nöôùc, FDI vaø caùc doanh
nghieäp nhaø nöôùc ñöôïc caûi caùch;
vai troø môùi cuûa Chính phuû trong
neàn kinh teá töø kieåm soaùt moät neàn
kinh teá ñang chuyeån ñoåi sang xaây
döïng lôïi theá caïnh tranh cho moät
neàn kinh teá thò tröôøng.
“Doanh nghieäp tö nhaân phaûi laø
khu vöïc daãn ñaàu trong phaùt trieån
neàn kinh teá, Nhaø nöôùc phaûi nhìn
nhaän noù nhö laø moät taøi saûn cöïc kyø
quan troïng ñeå daãn daét vaø thuùc ñaåy
söï caûi thieän naêng löïc caïnh tranh” -
GS Michael Porter nhaán maïnh.
“Xaây döïng cuïm ngaønh laø
xaây döïng naêng suaát”
Moät giaûi phaùp ñöôïc giaùo sö
nhaán maïnh laø phaùt trieån caùc cuïm
ngaønh saûn xuaát. OÂng ñeà xuaát Vieät
Nam neân chia thaønh caùc cuïm khu
vöïc, ñaùnh vaøo lôïi theá töøng khu vöïc
ñeå xaây döïng caùc cuïm ngaønh. Ví duï
nhö cuïm ngaønh ñieän töû vaø cô khí
ôû Haø Noäi vaø caùc tænh laân caän döïa
treân naêng löïc caùc nhaø cung caáp
noäi ñòa; cuïm ngaønh logistics ôû khu
vöïc TP HCM döïa treân lôïi theá laø cô
sôû haï taàng; cuïm ngaønh du lòch ôû
khu vöïc mieàn Trung döïa vaøo chieán
löôïc phaùt trieån vaø caùc dòch vuï coù
lieân quan…Theo GS, Vieät Nam
caàn toå chöùc laïi caùc chính saùch
hieän nay ñeå laáy cuïm ngaønh laøm
trung taâm, ñaëc bieät trong lónh vöïc
lieân quan tôùi thu huùt ñaàu tö, phaùt
trieån kyõ naêng lao ñoäng, khu coâng
nghieäp, vaø phaùt trieån khu vöïc tö
nhaân trong nöôùc; Tieán haønh döï aùn
laäp baûn ñoà caùc cuïm ngaønh nhaèm
ñònh vò vaø ñaùnh giaù caùc cuïm ngaønh
treân toaøn quoác; Khuyeán khích vieäc
thöïc hieän caùc döï aùn cuïm ngaønh
thí ñieåm thoâng qua vieäc thaønh laäp
moät Quyõ saùng kieán cuïm ngaønh
Vieät Nam.
OÂng noùi “xaây döïng cuïm ngaønh
laø xaây döïng naêng suaát”. Vì theá, vai
troø cuûa Chính phuû trong caùc saùng
kieán cuïm ngaønh ñöôïc oâng neâu roõ:
Chính phuû neân hoã trôï taát caû caùc
cuïm ngaønh ñaõ toàn taïi vaø môùi noåi,
hoã trôï thu thaäp vaø coâng boá soá lieäu
YÙ töôûng veà vieäc thöïc hieän moät nghieân cöùu saâu veà naêng löïc caïnh
tranh (NLCT) Vieät Nam (VN) baét nguoàn töø cuoäc gaëp giöõa Thuû
töôùng Nguyeãn Taán Duõng vaø GS. Michael Porter taïi Haø Noäi cuoái
naêm 2008. GS Porter coù aán töôïng saâu saéc tröôùc nhöõng thaønh töïu
veà taêng tröôûng vaø giaûm ngheøo maø VN ñaït ñöôïc, nhöng cuõng
chæ ra vò trí coøn khieâm toán cuûa VN treân xeáp haïng veà NLCT toaøn
caàu laø moät daáu hieäu ñaùng quan ngaïi.
Naêm 2009, Phoù Thuû töôùng Hoaøng Trung Haûi ñeà nghò Vieän
Quaûn lyù Kinh teá Trung öông (CIEM) vaø Hoïc vieän Naêng löïc
Caïnh tranh Chaâu AÙ (ACI) cuûa Xingapo phoái hôïp xaây döïng
baùo caùo quoác gia ñaàu tieân cuûa VN veà NLCT. Baùo caùo ñaùnh
giaù toaøn dieän veà NLCT cuûa VN – ñoù laø nhöõng neàn taûng kinh teá
quyeát ñònh söï thònh vöôïng cuûa quoác gia vaø ngöôøi daân, phaân tích
nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc phía tröôùc cuõng nhö ñeà xuaát moät chieán
löôïc kinh teá nhaèm giuùp VN ñaït ñöôïc moät möùc taêng tröôûng cao vaø
beàn vöõng hôn.

6. 4
Naêng löïc caïnh tranh
4
ôû caáp cuïm ngaønh, saün saøng thöïc
hieän caùc kieán nghò. Chính saùch
cuïm ngaønh phaûi taän duïng taát caû
nhöõng taøi saûn saün coù, yeáu toá lòch
söû vaø vò trí ñòa lyù, thuùc ñaåy caïnh
tranh ñeå naâng cao naêng suaát vaø
hieäu quaû. Chính phuû khoâng neân chæ
löïa choïn nhöõng cuïm ngaønh mình
thích, löïa choïn caùc coâng ty mình
thích, bao caáp hoaëc boùp meùo caïnh
tranh, ñònh ñoaït caùc öu tieân phaùt
trieån cuûa cuïm ngaønh.
Ñeà xuaát laäp Hoäi ñoàng
naêng löïc caïnh tranh
Quoác gia
Thaûo luaän baøn troøn veà chöông
trình haønh ñoäng naâng cao naêng
löïc caïnh tranh Vieät Nam
Döïa treân kinh nghieäm cuûa
nhieàu quoác gia khaùc, GS Michael
Porter vaø nhoùm nghieân cöùu ñöa ra
ñeà xuaát thaønh laäp Hoäi ñoàng naêng
löïc caïnh tranh Quoác gia. Theo
oâng, ñoái vôùi moãi saùng kieán caûi caùch
cuï theå caàn coù moät cô quan hay
nhoùm coâng taùc chòu traùch nhieäm
chính veà trieån khai thöïc hieän saùng
kieán ñoù.
Hoäi ñoàng naêng löïc caïnh tranh
Quoác gia seõ laøm nhieäm vuï ñieàu
phoái caùc nhoùm coâng taùc, cô quan;
giaùm saùt caùc hoaït ñoäng; vaø baùo
caùo vôùi coäng ñoàng, Chính phuû.
Nhöng ñeå thöïc hieän ñöôïc caùc
nhieäm vuï treân, GS Michael Porter
cho raèng phaûi hoäi ñuû ñöôïc ba yeáu
toá quan troïng goàm: vai troø laõnh
ñaïo cuûa Chính phuû - “nhöõng laõnh
ñaïo cao nhaát cuûa Chính phuû phaûi
thaáy ñöôïc söï höõu ích cuûa Hoäi ñoàng
naøy vaø tham gia cuõng nhö laéng
nghe moät caùch saâu saéc, khoâng
hình thöùc”; Hoäi ñoàng phaûi taäp hôïp
ñöôïc nhöõng caù nhaân xuaát saéc,
quan taâm ñeán lôïi ích chung cuûa
ñaát nöôùc chöù khoâng phaûi chæ lo cho
lôïi ích cuûa chính hoï hay nhoùm cuûa
hoï vaø phaûi coù moät ban thö kyù coù
traùch nhieäm.
Phaùt bieåu trong leã coâng boá Baùo
caùo Naêng löïc caïnh tranh 2010
saùng 30/11, Phoù thuû töôùng Hoaøng
Trung Haûi ñaùnh giaù cao chaát
löôïng nhöõng thoâng tin maø Giaùo sö
Michael Porter vaø caùc ñoàng söï taïi
CIEM vaø Hoïc vieän Naêng löïc caïnh
tranh chaâu AÙ mang laïi. Phoù thuû
töôùng khaúng ñònh ñaây laø nguoàn döõ
lieäu quan troïng vaø seõ ñöôïc Chính
phuû caân nhaéc, söû duïng khi xaây
döïng chieán löôïc phaùt trieån kinh
teá - xaõ hoäi.
Vôùi ñeà xuaát thaønh laäp UÛy ban
giaùm saùt naêng löïc caïnh tranh
Quoác gia, Phoù thuû töôùng cho bieát
seõ ñeà ñaït yù töôûng naøy ñeå Chính
phuû coù cô sôû xem xeùt, trieån khai
trong thôøi gian tôùi.w
Theo DÑDN
Hoäi nhaäp quoác teá ñaõ buoäc
caùc doanh nghieäp phaûi
naâng cao khaû naêng caïnh
tranh ñeå ñuû söùc ñöùng vöõng
treân thöông tröôøng. Moät
thöïc traïng phoå bieán hieän
nay laø: naêng löïc caïnh tranh
cuûa caùc doanh nghieäp Vieät
Nam coøn nhieàu haïn cheá vaø
yeáu keùm neân khaû naêng toàn
taïi vaø khaúng ñònh vò theá treân
thò tröôøng raát thaáp (ñaëc bieät
laø thò tröôøng quoác teá).
Xaây döïng naêng löïc caïnh tranh
cuûa doanh nghieäp Vieät laø moät
taát yeáu khaùch quan trong quaù trình
hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá
giôùi. Neáu khoâng laøm ñöôïc ñieàu
naøy, doanh nghieäp Vieät khoâng chæ
thaát baïi treân “saân khaùch” maø coøn
gaùnh chòu nhöõng haäu quaû töông
töï treân chính “saân nhaø”.
Ñeå naâng cao naêng löïc caïnh
tranh thì nhöõng coâng vieäc maø chuû
doanh nghieäp caàn laø chuû ñoäng
laøm laø: hieåu ñöôïc theá naøo laø naêng
löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp?
Nguyeân nhaân taïo ra naêng löïc caïnh
tranh yeáu keùm ñoù, nhöõng haïn cheá
veà khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc
doanh nghieäp vaø cuoái cuøng laø giaûi
phaùp naâng cao khaû naêng caïnh
tranh cuûa caùc doanh nghieäp Vieät.
Naêng löïc caïnh tranh cuûa
doanh nghieäp laø gì?
Naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh
nghieäp laø theå hieän thöïc löïc vaø lôïi
theá cuûa doanh nghieäp so vôùi ñoái
thuû caïnh tranh trong vieäc thoûa
maõn toát nhaát caùc ñoøi hoûi cuûa
khaùch haøng ñeå thu lôïi ngaøy caøng
cao hôn.
Naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh
nghieäp taïo ra töø thöïc löïc cuûa doanh
nghieäp. Ñaây laø caùc yeáu toá noäi haøm
cuûa moãi doanh nghieäp, khoâng chæ
ñöôïc tính baèng caùc tieâu chí veà
coâng ngheä, taøi chính, nhaân löïc, toå
chöùc quaûn trò doanh nghieäp… moät
caùch rieâng bieät maø caàn ñaùnh giaù,
so saùnh vôùi caùc ñoái taùc caïnh tranh
trong hoaït ñoäng treân cuøng moät lónh
vöïc, cuøng moät thò tröôøng. Seõ laø voâ
nghóa neáu nhöõng ñieåm maïnh vaø
ñieåm yeáu beân trong doanh nghieäp
ñöôïc ñaùnh giaù khoâng thoâng qua
vieäc so saùnh moät caùch töông öùng
vôùi caùc ñoái taùc caïnh tranh. Treân
cô sôû caùc so saùnh ñoù, muoán taïo
neân naêng löïc caïnh tranh, ñoøi hoûi
doanh nghieäp phaûi taïo laäp ñöôïc lôïi
Xaây döïng naêng löïc caïnh tranh cho doanh nghieäp Vieät

7. 5
Naêng löïc caïnh tranh
5
theá so saùnh vôùi ñoái taùc cuûa mình.
Nhôø lôïi theá naøy, doanh nghieäp coù
theå thoûa maõn toát hôn caùc ñoøi hoûi
cuûa khaùch haøng muïc tieâu cuõng
nhö loâi keùo ñöôïc khaùch haøng cuûa
ñoái taùc caïnh tranh.
Thöïc teá cho thaáy, khoâng moät
doanh nghieäp naøo coù khaû naêng
thoûa maõn ñaày ñuû taát caû nhöõng yeâu
caàu cuûa khaùch haøng. Thöôøng thì
doanh nghieäp coù lôïi theá veà maët
naøy vaø coù haïn cheá veà maët khaùc.
Vaàn ñeà cô baûn laø, doanh nghieäp
phaûi nhaän bieát ñöôïc ñieàu naøy vaø
coá gaéng phaùt huy toát nhöõng ñieåm
maïnh maø mình ñang coù ñeå ñaùp
öùng toát nhaát nhöõng ñoøi hoûi cuûa
khaùch haøng. Nhöõng ñieåm maïnh
vaø ñieåm yeáu beân trong moät doanh
nghieäp ñöôïc bieåu hieän thoâng qua
caùc lónh vöïc hoaït ñoäng chuû yeáu
cuûa doanh nghieäp nhö marketing,
taøi chính, saûn xuaát, nhaân söï, coâng
ngheä, quaûn trò, heä thoáng thoâng
tin…Tuy nhieân, ñeå ñaùnh giaù naêng
löïc caïnh tranh cuûa moät doanh
nghieäp, caàn phaûi xaùc ñònh ñöôïc
caùc yeáu toá phaûn aùnh naêng löïc
caïnh tranh töø nhöõng lónh vöïc hoaït
ñoäng khaùc nhau vaø caàn thöïc hieän
vieäc ñaùnh giaù baèng caû ñònh tính
vaø ñònh löôïng. Caùc doanh nghieäp
hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ôû
nhöõng ngaønh, lónh vöïc khaùc nhau
coù caùc yeáu toá ñaùnh giaù naêng löïc
caïnh tranh khaùc nhau. Maëc duø
vaäy, vaãn coù theå toång hôïp ñöôïc
caùc yeáu toá ñaùnh giaù naêng löïc caïnh
tranh cuûa moät doanh nghieäp bao
goàm: giaù caû saûn phaåm vaø dòch vuï;
chaát löôïng saûn phaåm vaø bao goùi;
keânh phaân phoái saûn phaåm vaø dòch
vuï baùn haøng; thoâng tin vaø xuùc tieán
thöông maïi; naêng löïc nghieân cöùu
vaø phaùt trieån; thöông hieäu vaø uy
tín cuûa doanh nghieäp; trình ñoä lao
ñoäng; thò phaàn saûn phaåm doanh
nghieäp vaø toác ñoä taêng tröôûng thò
phaàn; vò theá taøi chính; naêng löïc toå
chöùc vaø quaûn trò doanh nghieäp.
Nguyeân nhaân taïo ra naêng
löïc caïnh tranh yeáu keùm
cuûa doanh nghieäp Vieät
Caïnh tranh khoâng phaûi laø moät
vaán ñeà, naêng löïc caïnh tranh yeáu
môùi laø moät vaán ñeà ñaùng baøn. Naêng
löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh
nghieäp Vieät Nam haàu heát coøn
yeáu keùm. Neân vaán ñeà trôû neân voâ
cuøng caáp thieát laø tìm ra nguyeân
nhaân gaây neân tình traïng naøy ñeå
tìm caùch khaéc phuïc, caùc nguyeân
nhaân ñoù laø:
Thöù nhaát: Do caùc doanh nghieäp
Vieät coøn “treû ngöôøi, non daï” trong
neàn kinh teá thò tröôøng maø chuùng
ta ñang trong quaù trình xaây döïng:
naêng löïc taøi chính thaáp, kinh
nghieäm kinh doanh chöa nhieàu,...
ngoaøi ra caùc truyeàn thoáng kinh
doanh cha truyeàn con noái ñaõ bò
ñöùt ñoaïn vaø môùi chæ ñöôïc chaép
noái moät phaàn.
Thöù hai: do cô cheá quaûn lyù kinh teá
cuûa Nhaø nöôùc theá hieän ôû caùc maët:
- Caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc
thöôøng vöøa bò thieáu ñoäng löïc chuù
sôù höõu, vöøa bò goø boù bôùi nhöõng
quy ñònh loãi thôøi chaäm ñöôïc thay
ñoåi, laøm cho chuùng thöôøng raát keùm
hieäu naêng.
- Heä thoáng haønh chính giaûi quyeát
coâng vieäc chaäm chaïp, phieàn haø
laøm taêng caùc chi phí khoâng ñaùng
coù caû veà maët thôøi gian laãn veà maët
taøi chính cho caùc doanh nghieäp.
- Caùc ñaàu tö coâng keùm hieäu quaû
laøm cho heä thoáng cô sôû haï taàng
khoâng phaùt huy ñöôïc taùc duïng
(hoaëc ít phaùt huy taùc duïng) trong
vieäc hoã trôï neàn kinh teá... Ñeå loaïi boû
nhöõng nguyeân nhaân naøy ñieàu caàn
thieát laø phaûi ñaåy nhanh quaù trình
coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp
Nhaø nöôùc vaø tieán haønh nhöõng caûi
caùch saâu roäng veà phaùp luaät vaø
theå cheá.
Thöù ba: Moái quan heä lao ñoäng.
Caùc tranh chaáp lao ñoäng xaûy
ra thöôøng xuyeân coù theå laøm hoûng
moâi tröôøng kinh doanh vaø cô hoäi
laøm aên cuûa nhieàu doanh nghieäp.
Ñieàu quan troïng ôû ñaây laø phaûi hình
thaønh moät vaên hoùa ñoái thoaïi giöõa
nhöõng ngöôøi lao ñoäng vôùi nhöõng
ngöôøi söû duïng lao ñoäng, hoaøn
thieän cô cheá giaûi quyeát tranh chaáp
lao ñoäng treân cô sôû thöông thuyeát
vaø maëc caû. Muoán vaäy toå chöùc coâng
ñoaøn phaûi maïnh vaø phaûi gaén boù
vôùi nhöõng ngöôøi coâng nhaân caû veà
quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm. Chính
quyeàn khoù coù theå aùp ñaët caùch
giaûi quyeát cuûa mình cho moïi cuoäc
tranh chaáp lao ñoäng, nhöng coù theå
baùo ñaûm moät moâi tröôøng lao ñoäng
laønh maïnh vaø caùc khuoân khoá phaùp
lyù ñeå daãn daét haønh vi cho caù hai
beân tranh chaáp nhaèm traùnh xung
ñoät vaø ñoå vôõ.
Thöù tö: Do heä thoáng giaùo duïc vaø
ñaøo taïo coøn nhieàu baát caäp:
Tình traïng thöøa thaày, thieáu
thôï, tình traïng coù baèng caáp nhöng
khoâng coù kieán thöùc vaø kyõ naêng
phaûn aùnh nhöõng baát caäp raát lôùn veà
nguoàn nhaân löïc maø chuùng ta ñang
coù. Trong luùc ñoù, coã maùy ñaøo taïo
vaãn tieáp tuïc chaïy theo quaùn tính
vaø tieáp tuïc cho “ra loø” nhöõng saûn
phaåm maø thò tröôøng ít coù nhu caàu.
Ñieàu naøy baét buoäc nhieàu doanh
nghieäp phaûi toå chöùc ñaøo taïo laïi

8. 6
Naêng löïc caïnh tranh
6
nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñaøo taïo. Roõ
raøng chuùng ta ñang chi phí hai laàn
caû veà thôøi gian vaø caû veà taøi chính
cho moät vieäc. Maø nhö vaäy thì naêng
löïc caïnh tranh cuûa caû quoác gia laø
khoâng theå cao. Caûi caùch heä thoáng
giaùo duïc vaø ñaøo taïo theo ñoøi hoûi
cuûa thò tröôøng lao ñoäng laø raát caàn
thieát ñeå loaïi boû nhöõng nguyeân
nhaân loaïi naøy.
Nhöõng haïn cheá veà khaû
naêng caïnh tranh cuûa caùc
DNVVN ôû Vieät Nam hieän nay
Tình traïng naêng löïc caïnh tranh
cuûa caùc doanh nghieäp Vieät coøn
yeáu keùm so vôùi caùc doanh nghieäp
nöôùc ngoaøi laø do caùc doanh
nghieäp nöôùc nhaø coøn toàn taïi nhöõng
haïn cheá sau:
Thöù nhaát: Chaát löôïng vaø khaû
naêng caïnh tranh veà maët quaûn lyù
coøn yeáu keùm: Ñoäi nguõ chuû doanh
nghieäp (DN), giaùm ñoác vaø caùn boä
quaûn lyù DN coøn nhieàu haïn cheá
veà kieán thöùc vaø kyõ naêng quaûn lyù.
Soá löôïng doanh nghieäp coù chuû
doanh nghieäp, giaùm ñoác gioûi, trình
ñoä chuyeân moân cao vaø naêng löïc
quaûn lyù toát chöa nhieàu. Moät boä
phaän lôùn chuû DN vaø giaùm ñoác DN
tö nhaân chöa ñöôïc ñaøo taïo baøi
baûn veà kinh doanh vaø quaûn lyù, coøn
thieáu kieán thöùc kinh teá - xaõ hoäi vaø
kyõ naêng quaûn trò kinh doanh, ñaëc
bieät laø yeáu veà naêng löïc kinh doanh
quoác teá. Töø ñoù, khuynh höôùng phoå
bieán laø caùc DN hoaït ñoäng quaûn lyù
theo kinh nghieäm, thieáu taàm nhìn
chieán löôïc, thieáu kieán thöùc treân
caùc phöông dieän: Quaûn lyù toå chöùc,
chieán löôïc caïnh tranh, phaùt trieån
thöông hieäu, söû duïng maùy tính vaø
coâng ngheä thoâng tin. Moät soá chuû
doanh nghieäp môû coâng ty chæ vì coù
saün tieàn voán vaø thích kinh doanh,
trong khi ñoù thieáu kieán thöùc vaø kyõ
naêng veà kinh doanh, vì vaäy ñaõ daãn
ñeán ruûi ro vaø thaát baïi.
Thöù hai: Naêng suaát lao ñoäng thaáp,
chi phí saûn xuaát vaø giaù thaønh saûn
phaåm cao laøm yeáu khaû naêng caïnh
tranh cuûa caùc doanh nghieäp Vieät.
So saùnh giöõa saûn phaåm trong nöôùc
vôùi caùc nöôùc nhö Trung Quoác,
Thaùi Lan, Malaysia, Philipines,...
thì caùc saûn phaåm saûn xuaát cuûa
caùc doanh nghieäp Vieät Nam coù giaù
thaønh cao hôn töø 1,58 ñeán 9,25 laàn
maëc duø giaù nhaân coâng lao ñoäng
thuoäc loaïi thaáp so vôùi caùc nöôùc
trong khu vöïc.
Thöù ba: Naêng löïc caïnh tranh veà taøi
chính vaãn coøn raát yeáu keùm. Quy
moâ voán vaø naêng löïc taøi chính (keå
caû voán cuûa chuû sôû höõu vaø toång
nguoàn voán) cuûa nhieàu DN coøn raát
nhoû beù, vöøa keùm hieäu quaû, vöøa
thieáu tính beàn vöõng. Soá löôïng DN
nhoû vaø voâ cuøng nhoû chieám tyû leä
khaù cao. Vieät Nam coù hôn 72. 000
DN ñang hoaït ñoäng, soá löôïng coù
taêng leân nhöng quy moâ chuû yeáu
laø nhoû vaø sieâu nhoû. Soá DN coù voán
döôùi 1 tyû ñoàng chieám tôùi 44,1%,
quy moâ lao ñoäng döôùi 10 ngöôøi
chieám 46,6%. Neáu so saùnh naêm
2004 vôùi naêm 2000, soá voán vaø soá
löôïng lao ñoäng bình quaân trong
moãi DN ñaõ giaûm töø 26 tyû ñoàng vaø
84 lao ñoäng xuoáng coøn 24 tyû ñoàng
vaø 72 lao ñoäng (theo soá lieäu cuûa
Toång cuïc Thoáng keâ).
Thöù tö: Nhaän thöùc vaø söï chaáp haønh
luaät phaùp coøn haïn cheá. Moät soá khaù
lôùn doanh nghieäp coøn chöa chaáp
haønh nghieâm chænh caùc quy ñònh
cuûa phaùp luaät, ñaëc bieät laø caùc quy
ñònh veà thueá, quaûn lyù taøi chính,
quaûn lyù nhaân söï, chaát löôïng haøng
hoùa vaø sôû höõu coâng nghieäp. Tình
traïng caùc doanh nghieäp bò caùc cô
quan chöùc naêng phaøn naøn, xöû phaït
vi phaïm caùc cheá ñoä veà thueá, taøi
chính coøn phoå bieán. Nguyeân nhaân
cuûa tình traïng vi phaïm phaùp luaät
trong lónh vöïc naøy cuõng laø do vieäc
nhaän thöùc, hieåu bieát cuûa doanh
nghieäp veà luaät phaùp coøn nhieàu haïn
cheá. Taâm lyù laøm aên chui vaãn coøn
khaù phoå bieán.
Thöù naêm: Söï yeáu keùm veà thöông
hieäu ñaõ goùp phaàn laøm yeáu khaû
naêng caïnh tranh. Haàu heát caùc
doanh nghieäp ôû Vieät Nam chöa
xaây döïng ñöôïc caùc thöông hieäu
maïnh, chöa khaúng ñònh ñöôïc uy
tín vaø khaû naêng caïnh tranh treân thò
tröôøng khu vöïc vaø quoác teá. Theo
soá lieäu khaûo saùt cuûa VCCI, chæ
coù gaàn 10% soá doanh nghieäp laø
thöôøng xuyeân tìm hieåu thò tröôøng
nöôùc ngoaøi vaø trong soá naøy chuû
yeáu laø caùc doanh nghieäp lôùn,
doanh nghieäp nhaø nöôùc, doanh
nghieäp coù hoaït ñoäng xuaát nhaäp
khaåu; Khoaûng 42% doanh nghieäp
tìm hieåu thò tröôøng nöôùc ngoaøi
khoâng thöôøng xuyeân vaø khoaûng
20% doanh nghieäp, chuû yeáu laø
caùc doanh nghieäp nhoû vaø vöøa,
khoâng coù caùc hoaït ñoäng tìm hieåu
thò tröôøng nöôùc ngoaøi.
Giaûi phaùp naâng cao khaû
naêng caïnh tranh cuûa
doanh nghieäp Vieät
Caùc doanh nghieäp Vieät Nam
ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc
vaø cô hoäi to lôùn, ñoøi hoûi phaûi ñaùp
öùng yeâu caàu ngaøy caøng gay gaét
cuûa cô cheá kinh teá thò tröôøng vaø
söùc eùp hoäi nhaäp quoác teá. Nhaèm
naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa
caùc DNVVN Vieät Nam trong boái
caûnh hoäi nhaäp, caùc DN caàn phaûi
giaûi quyeát moät soá vaán ñeà sau:
Thöù nhaát: Caàn phaûi taêng cöôøng
naêng löïc quaûn trò kinh doanh cuûa
caùc giaùm ñoác vaø caùn boä quaûn lyù
trong caùc doanh nghieäp.

9. 7
Naêng löïc caïnh tranh
7
Taêng khaû naêng caïnh tranh
cuûa caùc DN baèng caùch naâng cao
naêng löïc laõnh ñaïo cuûa caùc chuû
DN laø yeáu toá thieát yeáu. Hai yeáu
toá thieát yeáu hình thaønh naêng löïc
toång hôïp cuûa moät doanh nhaân
ñoù laø toá chaát nghieäp chuû vaø naêng
löïc quaûn lyù.Tuy nhieân, ôû nöôùc ta
trong nhieàu tröôøng hôïp, moät doanh
nhaân coù ñöôïc yeáu toá thöù nhaát laïi
thieáu yeáu toá thöù hai; hoaëc phaùt
trieån caùc yeáu toá ñoù khoâng ñoàng
ñeàu, khoâng theo kòp söï phaùt trieån
nhanh choùng vaø söï ñoøi hoûi khaéc
nghieät cuûa hoaït ñoäng kinh doanh
vôùi möùc ñoä caïnh tranh quoác teá hoùa
ngaøy caøng cao.
Ñeå phaùt trieån caùc naêng löïc noùi
treân, caàn coù söï noã löïc cuûa baûn
thaân DN vaø söï hoã trôï cuûa caùc cô
quan, toå chöùc höõu quan; nhöng söï
chuû ñoäng, tích cöïc phaán ñaáu cuûa
baûn thaân moãi giaùm ñoác vaø nhaø
kinh doanh phaûi laø nhaân toá quyeát
ñònh. Doanh nhaân caàn ñöôïc chuù
troïng naâng cao nhöõng kyõ naêng caàn
thieát vaø caäp nhaät nhöõng kieán thöùc
hieän ñaïi ñeå ñuû söùc böôùc vaøo neàn
kinh teá tri thöùc. Moät soá kieán thöùc
vaø kyõ naêng coù theå ñaõ coù nhöng
caàn ñöôïc heä thoáng hoùa vaø caäp
nhaät, trong ñoù, caàn ñaëc bieät chuù
yù nhöõng kyõ naêng höõu ích nhö: Kyõ
naêng quaûn trò hieäu quaû trong moâi
tröôøng caïnh tranh; kyõ naêng laõnh
ñaïo cuûa nghieäp chuû vaø giaùm ñoác
DN; kyõ naêng quaûn lyù söï thay ñoåi;
kyõ naêng thuyeát trình, ñaøm phaùn,
giao tieáp vaø quan heä coâng chuùng;
kyõ naêng quaûn lyù thôøi gian. Nhöõng
kyõ naêng naøy keát hôïp vôùi caùc kieán
thöùc quaûn trò coù hieäu quaû seõ coù taùc
ñoäng quyeát ñònh ñoái vôùi caùc doanh
nhaân, caùc nghieäp chuû vaø caùc nhaø
quaûn lyù DN trong ñoù coù DNVVN,
qua ñoù laøm taêng khaû naêng caïnh
tranh cuûa caùc DN.
Thöù hai: phaùt trieån naêng löïc quaûn
trò chieán löôïc cuûa caùn boä quaûn lyù
trong caùc DNVVN.
Söï yeáu keùm veà taàm nhìn chieán
löôïc trong phaùt trieån kinh doanh
laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân
cuûa söï thaát baïi trong phaùt trieån daøi
haïn. Coù DN hoaït ñoäng raát thaønh
coâng ôû quy moâ nhoû nhöng thaát baïi
ngay khi böôùc vaøo giai ñoaïn môû
roäng quy moâ.
Ñeå boài döôõng, phaùt trieån naêng
löïc quaûn lyù chieán löôïc vaø tö duy
chieán löôïc cho ñoäi nguõ giaùm ñoác
vaø caùn boä kinh doanh trong caùc
doanh nghieäp Vieät, caàn chuù troïng
ñaëc bieät nhöõng kyõ naêng: Phaân
tích kinh doanh, döï ñoaùn vaø ñònh
höôùng chieán löôïc, lyù thuyeát vaø
quaûn trò chieán löôïc, quaûn trò ruûi ro
vaø tính nhaïy caûm trong quaûn lyù.
Veà maët chieán löôïc caïnh tranh, caùc
DN Vieät Nam coøn raát yeáu veà lieân
keát nhoùm, ñaëc bieät laø treân phaïm
vi quoác gia. Vöøa caïnh tranh vöøa
hôïp taùc, hôïp taùc ñeå taêng cöôøng
khaû naêng caïnh tranh; neáu caùc DN
chæ thuaàn tuùy chuù yù ñeán maët caïnh
tranh maø boû qua maët hôïp taùc thì
raát sai laàm. Phaûi bieát hôïp taùc ñi
ñoâi vôùi caïnh tranh ñeå giaûm bôùt
caêng thaúng vaø taêng cöôøng naêng
löïc caïnh tranh cuûa DN.
Thöù ba: xaây döïng heä thoáng keá toaùn
quaûn trò cho caùc DN Vieät Nam vaø
khuyeán khích caùc DN aùp duïng.
Heä thoáng keá toaùn quaûn trò coù
theå giuùp cho DN ñaùnh giaù ñöôïc
naêng löïc caïnh tranh cuûa mình,
giuùp cho caùc chuû DN ñöa ra caùc
quyeát ñònh ngaén haïn vaø daøi haïn
moät caùch khoa hoïc. Ñoàng thôøi coù
theå chæ ra caùc nguyeân nhaân yeáu
keùm trong khaâu saûn xuaát, ñaùnh
giaù ñöôïc traùch nhieäm quaûn lyù cuûa
caùc boä phaän quaûn lyù. Noù cho pheùp
doanh nghieäp laäp caùc döï toaùn saûn
xuaát vaø kinh doanh, cung caáp
thoâng tin cho vieäc ra quyeát ñònh
cuûa nhaø quaûn trò nhanh choùng.
Khi DNVVN phaùt trieån môû roäng
phaïm vi hoaït ñoäng thì vieäc xaây
döïng heä thoáng keá toaùn quaûn trò
giuùp caùc DN naøy deã daøng thích
nghi. Vaø vieäc quaûn lyù theo kieåu gia
ñình seõ khoâng coøn phuø hôïp nöõa,
vieäc phaùt trieån naøy laø moät taát yeáu
vaø phuø hôïp vôùi xu theá phaùt trieån
cuûa caùc DN.
Thöù tö: taêng cöôøng vai troø cuûa caùc
hieäp hoäi, caùc caâu laïc boä giaùm ñoác
vaø caùc toå chöùc chuyeân moân ñoái vôùi
söï phaùt trieån cuûa caùc DNVVN.
So vôùi nhieàu nöôùc coù neàn kinh teá
phaùt trieån, vai troø cuûa caùc hieäp hoäi
chuyeân ngaønh, caùc caâu laïc boä... ôû
nöôùc ta trong vieäc giao löu, xuùc tieán
thöông maïi, trao ñoåi thoâng tin vaø
hoã trôï phaùt trieån chuyeân moân coøn
haïn cheá, môø nhaït caû veà soá löôïng,
quy moâ vaø noäi dung hoaït ñoäng. Vì
vaäy caàn chuù troïng hôn nöõa vieäc toå
chöùc caùc buoåi trao ñoåi sinh hoaït,
giôùi thieäu kinh nghieäm trong nöôùc
vaø quoác teá, caäp nhaät thoâng tin veà
ngaønh vaø veà hoaït ñoäng kinh doanh.
Nhöõng hoaït ñoäng ñoù tuy ñôn giaûn
nhöng raát boå ích, taïo ñieàu kieän phaùt
trieån vaø hoaøn thieän naêng löïc cuûa
caùc giaùm ñoác vaø caùn boä quaûn lyù
kinh doanh.
Thöù naêm: boài döôõng khaû naêng kinh
doanh quoác teá vaø naâng cao naêng

10. 8
Naêng löïc caïnh tranh
88
löïc caïnh tranh quoác teá cuûa caùc
doanh nghieäp Vieät.
Hieän nay, maëc duø ñaõ coù nhöõng
böôùc tieán lôùn nhöng neáu so vôùi
trình ñoä quoác teá thì haàu heát caùc
doanh nghieäp Vieät Nam coøn tuït
haäu moät khoaûng caùch ñaùng keå.
Muoán naâng cao naêng löïc caïnh
tranh cuûa caùc DN treân thöông
tröôøng quoác teá thì chính baûn thaân
caùc giaùm ñoác vaø caùn boä quaûn lyù
DN tröôùc heát caàn taêng cöôøng khaû
naêng ñoù. Ñoái vôùi giaùm ñoác vaø nhaø
quaûn lyù DN, ñeå naâng cao khaû naêng
laøm vieäc vaø giao dòch quoác teá, tieáp
caän caùc tieâu chuaån, caùc thoâng leä
cuûa theá giôùi thì caàn chuù troïng phaùt
trieån nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng
chuû yeáu nhö: Naêng löïc veà ngoaïi
ngöõ: maëc duø coù theå söû duïng ngöôøi
phieân dòch nhöng caàn coù ngoaïi
ngöõ toái thieåu vaø neân haïn cheá söï
phuï thuoäc hoaøn toaøn vaøo phieân
dòch. Kieán thöùc cô baûn veà vaên hoùa,
xaõ hoäi, lòch söû trong kinh doanh
quoác teá. Giao tieáp quoác teá vaø xöû lyù
söï khaùc bieät veà vaên hoùa trong kinh
doanh. Thoâng leä quoác teá trong lónh
vöïc /ngaønh kinh doanh.
Thöù saùu: taêng cöôøng söï hoã trôï cuûa
Chính phuû vaø caùc cô quan quaûn lyù
nhaø nöôùc trong quaù trình thuùc ñaåy
söï phaùt trieån cuûa caùc DNVVN.
Chính phuû vaø caùc cô quan nhaø
nöôùc caàn goùp phaàn maïnh meõ hôn
nöõa trong vieäc xaây döïng vaø hoã trôï
phaùt trieån caùc DNVVN. Caùc coâng
cuï chính saùch cuûa Nhaø nöôùc vaø
söï hoã trôï treân caùc maët khaùc nhau
laø raát caàn thieát. Moâi tröôøng kinh
doanh, moâi tröôøng phaùp lyù vaø caùc
nhaân toá xaõ hoäi coù aûnh höôûng raát
lôùn ñoái vôùi doanh nhaân vaø neàn
kinh teá cuûa ñaát nöôùc. Do ñoù, thoâng
qua chuû tröông chính saùch cuï theå,
Nhaø nöôùc caàn taïo ñieàu kieän thuaän
lôïi hôn cho hoaït ñoäng kinh doanh
cuûa caùc doanh nghieäp hieäu quaû vaø
phaùt trieån beàn vöõng.
Thöù baûy: hoã trôï tö vaán veà thieát bò,
coâng ngheä môùi hieän ñaïi, thích hôïp
vaø cung caáp thoâng tin coâng ngheä,
thò tröôøng cho caùc DNVVN, taïo laäp
vaø phaùt trieån thò tröôøng coâng ngheä,
taïo ñieàu kieän ñeå caùc DN naøy taêng
cöôøng caïnh tranh trong saûn xuaát,
cheá bieán saûn phaåm. Chính phuû
caàn thaønh laäp moät soá toå chöùc hoã
trôï tö vaán (baèng nhöõng hình thöùc
ña daïng) trong caùc lónh vöïc, ngaønh
ngheà khaùc nhau, giuùp caùc DNVVN
naâng cao naêng suaát lao ñoäng, haï
giaù thaønh saûn phaåm, coù theâm moät
tieàm löïc môùi trong coâng cuoäc hoäi
nhaäp quoác teá.w
Haø Phaïm http://doanhnhan360.com
Taêng tröôûng cuûa Vieät Nam
chuû yeáu laø do vieäc môû cöûa thò
tröôøng ñem laïi; vaø quaù trình môû
cöûa ñaõ giuùp Vieät Nam khai thaùc
ñöôïc caùc lôïi theá so saùnh cuûa mình
– chuû yeáu laø lao ñoäng doài daøo
vaø giaù reû. Caùc yeáu toá neàn taûng cuûa
Naêng löïc caïnh tranh nhìn chung laø
phuø hôïp vôùi möùc ñoä thònh vöôïng
coøn thaáp cuûa neàn kinh teá.
Caùc yeáu toá veà theå cheá chính
trò vaø haï taàng xaõ hoäi cuûa Vieät Nam
nhìn chung töông ñoái vöõng chaéc.
Giaùo duïc vaø dòch vuï y teá cô baûn
ñöôïc cung caáp roäng raõi treân caû
nöôùc, laø tieàn ñeà quan troïng cho
taêng tröôûng kinh teá. Veà heä thoáng
phaùp luaät, chaát löôïng caùc vaên baûn
luaät ñöôïc caûi thieän nhöng hieäu quaû
vaø hieäu löïc thöïc thi coøn yeáu, söï ñoäc
laäp cuûa heä thoáng tö phaùp chöa
cao. Heä thoáng chính trò ñöôïc
ñaùnh giaù laø oån ñònh nhöng coøn
thieáu hieäu quaû trong caùc quyeát
ñònh vaø haønh ñoäng chính saùch.
Tình traïng tham nhuõng chöa coù
daáu hieäu giaûm ñi.
Chính saùch kinh teá vó moâ laø
moät ñieåm yeáu lôùn trong nhöõng
naêm gaàn ñaây. Chính saùch taøi khoùa
bò caûn trôû raát nhieàu bôûi caùc thaâm
huït cô caáu lôùn cuûa khu vöïc nhaø
nöôùc. Nguoàn taøi trôï cuûa caùc nhaø
taøi trôï nöôùc ngoaøi laø quan troïng,
nhöng khoâng theå thay theá ñöôïc
cho vieäc xaây döïng neàn taûng taøi
chính vöõng chaéc cuûa Chính phuû.
AÙp löïc lieân tuïc leân tyû giaù, tyû leä laïm
phaùt cao, cuõng nhö söï phaùt trieån
noùng cuûa thò tröôøng taøi chính
tröôùc khi noå ra khuûng hoaûng taøi
chính toaøn caàu laø nhöõng daáu hieäu
veà moät chính saùch tieàn teä coøn coù
vaán ñeà.
Caùc yeáu toá ñieàu kieän caàu ñaõ
ñöôïc caûi thieän nhöng vaãn chöa ñuû
ñeå taïo ra caùc möùc naêng suaát cao
hôn. Caùc khoaûn ñaàu tö lôùn vaøo cô
sôû haï taàng, ñöôøng saù, caûng, saân
bay, naêng löôïng… ñaõ ñöôïc thöïc
hieän, nhöng taùc ñoäng kinh teá - xaõ
hoäi cuûa caùc coâng trình ñem laïi
chöa roõ do hieäu quaû thaáp vaø thieáu
troïng taâm troïng ñieåm trong ñaàu
tö. Ñaàu tö haï taàng ñöôïc duøng
ñeå buø ñaép cho caùc tænh coù taêng
tröôûng keùm hôn chöù khoâng phaûi
nhaèm taïo ra hieäu quaû vaø taùc ñoäng
cao nhaát coù theå.
Trình ñoä kyõ naêng lao ñoäng
coøn thaáp. Maëc duø caùc chöông
trình ñaøo taïo ngaøy caøng nhieàu,
chaát löôïng giaùo duïc vaãn coøn thaáp
vaø coù söï cheânh leäch giöõa caùc
cô sôû. Söï phaùt trieån cuûa giaùo duïc
ñaøo taïo khoâng theo kòp söï taêng
Caùc yeáu toá neàn taûng cuûa Naêng löïc caïnh tranh

11. 9
Naêng löïc caïnh tranh
99
tröôûng nhu caàu cuûa neàn kinh teá.
Quaûn lyù nhaø nöôùc veà giaùo duïc coøn
taäp trung nhieàu vaøo vieäc ñaët ra
caùc raøo caûn gia nhaäp thò tröôøng
ñoái vôùi caùc cô sôû ñaøo taïo nöôùc
ngoaøi vaø can thieäp haønh chính,
hôn laø taäp trung vaøo ñaûm baûo
caùc tieâu chuaån chaát löôïng cuûa
heä thoáng giaùo duïc.
Maëc duø ñaõ coù moät soá caûi thieän
trong nhöõng naêm gaàn ñaây, moâi
tröôøng haønh chính noùi chung vaãn
chöa thoâng thoaùng. Ñieàu naøy laøm
haïn cheá söùc haáp daãn cuûa VN ñoái
vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Moät soá saùng
kieán caûi caùch lôùn, ví duï nhö
Ñeà aùn 30, ñang ñöôïc thöïc hieän
nhaèm caûi caùch caùc thuû tuïc haønh
chính.
Neáu ñöôïc thöïc hieän troïn veïn
nhö cam keát ban ñaàu, caùc saùng
kieán naøy seõ giuùp caûi thieän ñaùng keå
moâi tröôøng haønh chính.
Caùc thò tröôøng taøi chính coøn
non treû vaø chöa phaùt trieån saâu.
Caùc coâng ty tö nhaân quy moâ nhoû
coøn gaëp khoù khaên trong tieáp caän
voán. Thò tröôøng chöùng khoaùn coù
nhieàu bieán ñoäng maïnh vaø thieáu
minh baïch, ñaëc bieät laø caùc thoâng
tin veà tình hình taøi chính cuûa caùc
Doanh nghieäp (DN) nhaø nöôùc.
Veà boái caûnh cho chieán löôïc vaø
caïnh tranh cuûa DN, möùc ñoä môû
cöûa thò tröôøng lôùn nhöng coù söï
chi phoái veà vai troø cuûa caùc DN
nhaø nöôùc treân nhieàu lónh vöïc cuûa
neàn kinh teá. Trong khi caùc coâng ty
nöôùc ngoaøi ñaùnh giaù moâi tröôøng
ôû Vieät Nam laø khaù côûi môû thì caùc
DN tö nhaân trong nöôùc laïi ñang
phaûi chaät vaät khaúng ñònh vai troø
lôùn hôn cuûa mình trong neàn kinh
teá. Caïnh tranh chuû yeáu vaãn
taäp trung veà giaù vaø ñoái ñaàu tröïc
tieáp, chöù khoâng phaûi döïa treân
chaát löôïng vaø khaùc bieät hoùa saûn
phaåm dòch vuï.
Caùc cuïm lieân keát ngaønh hình
thaønh moät caùch töï phaùt chuû yeáu
laø do caùc coâng ty quy tuï veà maët
ñòa lyù ñeå thuaän lôïi cho vieäc tieán
haønh caùc hoaït ñoäng kinh teá töông
töï nhau. Nhöng hoaït ñoäng vaø söï
lieân keát trong caùc cuïm ngaønh chæ
taäp trung vaøo moät soá lónh vöïc heïp
chöù chöa môû roäng ra caùc lónh vöïc
boå trôï vaø coù lieân quan khaùc.
Söï phoái hôïp chuû ñoäng giöõa caùc
coâng ty trong cuïm ngaønh coøn
haïn cheá.w
Trích TS, Nguyeãn Ñình Cung
- Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá
trung öông (CIEM)
"Töø goùc nhìn cuûa moät ngöôøi
laøm marketing, toâi nghó
doanh nghieäp cuõng nhö caùc chieán
binh, caøng traûi nghieäm thì caøng
tröôûng thaønh. Neáu nhìn töø maët
tích cöïc thì qua côn baõo khuûng
hoaûng vöøa roài, baûn lónh cuûa caùc
doanh nghieäp Vieät Nam ñaõ ñöôïc
toâi luyeän hôn, naêng löïc caïnh tranh
cuûa hoï ñaõ maïnh hôn vaø ñi daàn
theo chieàu saâu.
Tuy nhieân, vaãn ñang toàn taïi
nhöõng yeáu toá coù theå caûn trôû vieäc
naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa
doanh nghieäp.
Thöù nhaát laø tính saùng taïo cuûa
chuùng ta coøn keùm. Ngöôøi Myõ coù theå
saùng taïo ra nhieàu saûn phaåm khaùc
nhau. Ngöôøi Nhaät coù theå laøm ra
saûn phaåm gioáng ngöôøi Myõ, nhöng
hoï seõ tìm caùch caûi tieán quy trình
saûn xuaát ñeå laøm giaûm giaù thaønh vaø
taêng chaát löôïng saûn phaåm. Nhöng
con ñöôøng maø nhieàu doanh nghieäp
Vieät Nam choïn laïi laø “me too”, noâm
na laø “anh laøm theá naøo, toâi cuõng
baét chöôùc laøm nhö vaäy”, khoâng coù
söï khaùc bieät. Maø ñaõ nhö vaäy thì
con ñöôøng caïnh tranh duy nhaát
chæ laø giaûm giaù baùn, daãn tôùi chaát
löôïng saûn phaåm khoâng ñöôïc cao,
khoâng coù tieàn ñaàu tö cho nghieân
cöùu - phaùt trieån, lôïi nhuaän ñaõ nhoû
laïi coøn baáp beânh vì phuï thuoäc vaøo
nguyeân lieäu ñaàu vaøo.
Thöù hai laø loái tö duy kieåu tieåu
noâng vaãn toàn taïi ôû khoâng ít doanh
nghieäp, khi thieáu vaéng söï cam keát
laâu daøi veà chaát löôïng vôùi khaùch
haøng. Tö duy khoâng theo kòp vôùi
söï chuyeån bieán cuûa thò tröôøng, xaõ
hoäi vaø ñoái thuû caïnh tranh. Deã haøi
loøng vôùi thaønh quaû hieän taïi, hay so
saùnh vôùi chính mình trong quaù khöù,
chöù khoâng so mình vôùi caùc ñoái thuû
caïnh tranh hieän taïi.
Thöù ba laø nhieàu doanh nghieäp
chöa thöïc söï ñaët khaùch haøng vaøo
vò trí trung taâm, vaãn aùp ñaët suy
nghó vaø nhu caàu cuûa doanh nghieäp
vaøo khaùch haøng. Hoï vaãn quaù taäp
trung ñeán chaát löôïng saûn phaåm
theo yù trong ñaàu cuûa hoï, maø chöa
daønh söï quan taâm thích ñaùng ñeán
suy nghó cuûa khaùch haøng veà saûn
phaåm cuûa hoï. Hoï coù theå boû tieàn
tyû ñeå ñaàu tö cho saûn xuaát, nhöng
laïi ngaïi ngaàn chi phí cho caùc hoaït
ñoäng nghieân cöùu thò tröôøng, xaây
döïng hình aûnh doanh nghieäp trong
maét coâng chuùng.
Doanh nghieäp vaãn thöôøng
noùi “Khaùch haøng laø Thöôïng ñeá”,
nhöng lieäu ñaõ coù bao nhieâu doanh
nghieäp chaáp nhaän boû chi phí ñeå
xem caùc “Thöôïng ñeá” ñang thöïc
söï nghó gì?".w
Ngoâ Troïng Thanh, Giaùm ñoác Coâng ty
tö vaán marketing Mancom
Nhaän dieän nhöõng caûn trôû caïnh tranh

12. 10
LEAN 6 SIGMA
TS. Ñaëng Minh Trang
Coù hai loaïi caù theå trong toå chöùc
saûn xuaát Lean: nhöõng ngöôøi
taïo giaù trò gia taêng cho saûn phaåm
vaø nhöõng ngöôøi yeåm trôï nhöõng
ngöôøi treân. Vieäc aùp duïng phaûi taäp
trung vaøo nhöõng ai taïo ra giaù trò
gia taêng. Nhôø coù nhöõng ngöôøi thôï
treân ñöôøng daây maø toå chöùc môùi
toàn taïi, cho neân hoï laø ñieåm maø toå
chöùc phaûi höôùng vaøo khi aùp duïng.
Nhöõng toå chöùc ngaøy nay khoâng
coøn coù nguoàn nhaân coâng nhieàu
nöõa ñeå duy trì söï aùp duïng, neân
thôï treân ñöôøng daây raát caàn, vì ñoù
laø nguoàn ñeå thöïc hieän giai ñoaïn
aùp duïng Lean.
Moïi nhaân vieân phaûi thoûa maõn
khi traû lôøi hai caâu hoûi tröôùc khi aùp
duïng Lean: Ñoái vôùi toâi laøm Lean
thì ñöôïc caùi gì? Taïi sao toâi phaûi
thay ñoåi chöù?
Thay ñoåi laø moät quaù trình khoù
ñoái vôùi moïi ngöôøi, ñaëc bieät ñoái vôùi
nhöõng ai ñaõ vaän haønh coâng vieäc
töø tröôùc tôùi nay nhö vaäy roài. Coù
ngöôøi hoûi raèng neáu noùi laø laøm nhö
cuõ laø khoâng ñuùng, theá taïi sao caùc
nhaø quaûn lyù ñeå chuùng toâi laøm sai
trong moät thôøi gian daøi nhö theá?
Chuùng ta caàn thay ñoåi phöông
phaùp laøm vieäc vì phöông phaùp
môùi seõ mang laïi nhieàu keát quaû hôn
laø laøm theo caùch cuõ. Neáu nhöõng
ngöôøi ñeà xöôùng noùi phöông phaùp
môùi laø caùch laøm ñuùng nhaát, nhöng
nhöõng ngöôøi coøn laïi trong toå chöùc
vaãn thích duy trì caùch laøm hieän taïi
thì keát quaû do Lean mang laïi seõ
giaûm ñi raát nhieàu. Nhieàu ngöôøi daàn
daàn tin raèng caùch duy nhaát nhaèm
ñöa toå chöùc leân ngang taàm thay
ñoåi caàn thieát naøy laø phaûi coù moät söï
kieän gaây ñöôïc aán töôïng lôùn lao.
Thay ñoåi phaûi döïa vaøo neàn taûng
cuûa caáu truùc loâ gíc hieän taïi vaø moät
taàm nhìn tieán ñeán tình traïng toát
hôn. Thay ñoåi ñöôïc baét ñaàu vôùi
moät caùch nhìn thaønh thöïc veà ñoäng
löïc thuùc ñaåy trong ñôøi soáng cuûa toå
chöùc. Ñoäng löïc thuùc ñaåy thöôøng
ñöôïc coi laø caïnh tranh. Caïnh tranh
coù theå laøm cho coâng ty maïnh hôn
hoaëc laø laøm coâng ty keùm ñi. Caïnh
tranh laø xuùc taùc cho nhöõng caûi tieán
giuùp coâng ty coù tính caïnh tranh
cao hôn, cuoái cuøng giuùp coâng ty
baûo ñaûm ñöôïc vieäc laøm. Moïi nhaân
vieân ñeàu quan taâm ñeán vieäc laøm
ñöôïc baûo ñaûm, ngay caû khi ñaõ ñaït
ñöôïc baûo ñaûm veà taøi chính. Coâng
vieäc laøm laø ñôn vò cô baûn trong
ñôøi soáng toå chöùc vaø cung caáp cho
töøng nhaân vieân löông boång vaø vò
trí xaõ hoäi ñeå hoï yeân taâm daán thaân
vaøo coâng vieäc töông taùc tích cöïc
hôn. Moät khi choã laøm vieäc bò haêm
doïa, thôï thöôøng coù khuynh höôùng
boû ñi nhanh choùng ñeå chöùng minh
laø ñoái vôùi hoï vò trí laø quan troïng.
Vì theá thay ñoåi chæ ñeå thay ñoåi thì
khoâng neân laøm.
Sau khi toå chöùc ñaõ laøm cho
nhaân vieân mình hieåu ñöôïc baûn
chaát cuûa Lean, nhieàu ngöôøi laõnh
ñaïo ñaõ quaù nhieät tình muoán coù
thay ñoåi töùc thì. Hoï ñeà ra nhöõng
böôùc ñi quaù nhanh neân khoâng phuø
hôïp vôùi baûn chaát thay ñoåi thöïc cuûa
phaàn lôùn nhaân vieân. Hoï mong ñôïi
seõ coù ngay keát quaû do thay ñoåi
sang Lean mang laïi. Ñaùng tieác laø
toác ñoä thay ñoåi thöïc teá laïi tæ leä vôùi
möùc tieán boä ñaït ñöôïc ôû nhöõng nôi
chòu taùc ñoäng nhieàu nhaát do coù
thay ñoåi. Ñi nhanh quaù, sôùm quaù
coù theå laøm chaäm toác ñoä aùp duïng,
teä nhaát laø coù theå ngaên trôû hoaøn
toaøn noã löïc thay ñoåi.
Vieäc ñaàu tieân laø caùc nhaø quaûn
lyù döï aùn phaûi hieåu Lean laø moät
heä thoáng, neân phaûi coi noù laø moät
keá hoaïch maø caùc nhaân vieân ñeàu
caàn phaûi tích cöïc tham döï vôùi toác
ñoä töông öùng vôùi söï cam keát cuûa
mình. Cam keát laø saün saøng hy sinh
moät vaøi ñieàu baát tieän ñeå thöïc hieän
moät caùi gì ñaùng giaù. Neáu khoâng coù
cam keát, coá gaéng thay ñoåi bò coi
nhö laø moät trôû ngaïi vaø nhaân vieân
khoâng muoán töï nguyeän hy sinh
ñeå laøm. Cho neân coå vuõ coâng nhaân
cam keát laø ñieàu thieát yeáu trong vieäc
daán thaân vaøo aùp duïng Lean.
TIN CAÄY LAÃN NHAU
Baát xöùng cuoái cuøng xuaát hieän
khi caùc nhaø laõnh ñaïo muoán naâng
cao thöïc tích ngay laäp töùc, trong
luùc caàn coù thôøi gian ñeå coâng nhaân
töï nguyeän cam keát. Vaäy ngöôøi aùp
duïng Lean phaûi caân baèng tình
traïng naøy nhö theá naøo? Caâu traû
lôøi laø caàn coù söï mong ñôïi thích
ñaùng vaø coù ñöôïc loøng tin. Caùc
ngöôøi laõnh ñaïo mong ñôïi laáy söï hy
sinh nhoû trong moät thôøi gian ngaén
ñeå ñoåi laáy moät lôïi ích to lôùn trong
töông lai. Coâng nhaân thì mong
ñôïi nhaän ñöôïc yeåm trôï trong noã
löïc thay ñoåi, ngay caû khi hoï chöa
thaáy roõ lôïi ích mang laïi. Caû hai söï
mong ñôïi phaûi ñöôïc lieân keát baèng
loøng tin.
Loøng tin lôùn leân theo doøng thôøi
gian, loøng tin laø keát quaû do coù ñöôïc
moät soá ño döï ñoaùn trong moái quan
heä. Chæ coù noùi khoâng thoâi thì chöa
ñuû maø caàn phaûi quan saùt noù nöõa.
Trong khi coâng nhaân coøn chöa tin
vaøo ñoäng cô cuûa laõnh ñaïo thì nhích
theâm moät böôùc trong moät luùc naøo
Heä thoáng nhaân söï cuûa Lean

13. LEAN 6 SIGMA
11
ñoù ñeàu coù tính quyeát ñònh. Moãi
moät böôùc phaûi chöùng minh ñöôïc
laø caùch laøm nhö vaäy coù theå tieán
trieån theâm ñöôïc. Ta caàn hoaïch
ñònh vaø ñaùnh giaù ñeå chöùng toû caùc
böôùc thöïc hieän ñeàu ñuùng ñaén. Coù
moät soá ñem laïi lôïi ích, coù moät soá
thì khoâng. Coù ñöôïc moät hieåu bieát
toång quaùt veà thöïc haønh taùc nghieäp
Lean seõ giuùp caùc nhaø laõnh ñaïo coù
ñuû saùng suoát tieán haønh caùc böôùc
maø chöa caàn phaûi thaáy ñöôïc keát
quaû caûi tieán thöïc tích ngay laäp töùc.
Nhöõng ai hieåu ñöôïc muïc ñích cuoái
cuøng seõ coù ñöôïc loøng tin nhieàu
hôn nöõa.
Nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo döï
aùn phaûi hieåu laø toaøn boä toå chöùc
chöù khoâng chæ coù coâng nhaân
treân ñöôøng daây laø muoán thöû xem
phöông phaùp môùi coù phaûi laø caùch
laøm ñuùng ñaén khoâng, hay chæ laø
lôøi noùi suoâng. Hoï thöôøng doø xeùt
nhöõng vaán ñeà nhö:
- Laøm theâm giôø thì ñöôïc ñoái xöû
nhö theá naøo?
- Nhöõng ai coù yù kieán traùi ngöôïc
thì ñöôïc xöû lyù ra sao?
- Caùch thöùc tieán haønh quay
voøng coâng vieäc nhö theá naøo?
- Coâng nhaân ñöôïc gì sau khi aùp
duïng coù keát quaû?
Laõnh ñaïo traû lôøi ñöôïc nhöõng
caâu hoûi thuoäc veà Lean naøy moät
caùch nhaát quaùn seõ coù ñöôïc loøng
tin cuûa nhaân vieân. Theo doøng thôøi
gian, loøng tin ñöôïc gaày döïng qua
töøng quyeát ñònh cho ñeán khi ñöôøng
loái Lean ñöôïc moïi boä phaän thaáu
hieåu vaø cam keát thöïc hieän.
Khi ñaõ coù ñöôïc nieàm tin vôùi
chaát löôïng cao nhaát laøm cô sôû roài,
roõ raøng laø coâng nhaân seõ phaán ñaáu
vì noù. Moâi tröôøng laøm vieäc baây giôø
laø höôùng veà thay ñoåi ñeå thaønh ñaït.
Nhôø coù thay ñoåi hoï seõ raùng heát söùc
mình laøm vieäc vaø saûn xuaát vôùi chaát
löôïng cao nhaát. Hoï seõ ñöôïc ñoái xöû
vôùi loøng kính troïng vaø tin töôûng
laãn nhau. Hoï seõ ñöôïc thoâng tin
ñaày ñuû, ñoù laø keát quaû cuûa loøng tin
vaø söï toân troïng maø hoï xöùng ñaùng
nhaän ñöôïc.
HEÄ THOÁNG NGUOÀN
NHAÂN LÖÏC LEAN LYÙ
TÖÔÛNG
Nhaèm moâ taû heä thoáng nguoàn
nhaân löïc Lean lyù töôûng, ñaàu tieân
caùc nhaø quaûn lyù phaûi ñöa ra moät
taàm nhìn. ÔÛ phaàn lôùn caùc toå chöùc,
saûn xuaát Lean laø moät khaùi nieäm
môùi vaø caàn coù ñöôïc moät taàm nhìn
ñeå moâ taû traïng thaùi töông lai mong
muoán. Taàm nhìn naøy phaûi ñöôïc
vieát ra vaø thoâng baùo cho nhöõng ai
seõ aùp duïng chuùng. Laõnh ñaïo phaûi
giaûi thích taàm nhìn roõ raøng ñeå coù
theå ñoäng vieân toaøn toå chöùc coù haønh
ñoäng cuï theå, nhaèm nhaän ñöôïc keát
quaû mong muoán. Ñeå moïi ngöôøi coù
theå hieåu roõ taàm nhìn, thoâng ñieäp
cuûa laõnh ñaïo phaûi nhaát quaùn ñeå
thu ñöôïc loøng tin cuûa nhaân vieân.
Taàm nhìn phaûi taïo ra ñöôïc moät
hình aûnh roõ raøng veà traïng thaùi cuûa
toå chöùc trong töông lai.
1.Taàm nhìn
Moät khi ñaõ coù ñöôïc taàm nhìn, ta
phaûi trieån khai caùch tö duy höôùng
tôùi söï tieán boä. Tö duy thích hôïp laø
bieát chaøo ñoùn vaán ñeà vaø coi ñoù laø
toát cho toå chöùc. Trong moät toå chöùc
Lean, vaán ñeà ñöôïc ñònh nghóa laø söï
cheânh leäch so vôùi tieâu chuaån ñeà ra.
Ta ngaàm hieåu giaûi quyeát vaán ñeà laø
moät quyeát ñònh laøm cho tieâu chuaån
vaø nhöõng mong ñôïi ñöôïc roõ raøng
vaø ñaày ñuû. Sau ñoù giaûi quyeát vaán
ñeà coù theå trôû thaønh tieán boä khi caùc
tieâu chuaån trôû thaønh cô sôû ñeå ñem
so vôùi thöïc tích hieän coù.
Ñaõ coù quaù nhieàu toå chöùc coù
luaät leä khoâng thaønh vaên baûn voán
coi caùc vaán ñeà laø ñieàu xaáu cho söï
nghieäp caù nhaân cuûa nhaân vieân
mình. Nhöõng toå chöùc naøy coù quan
nieäm boäc loä vaán ñeà laø ñeå ngöôøi ta
thaáy ñieåm yeáu hôn laø ñieåm maïnh
cuûa mình. Cho neân vaán ñeà ít khi
ñöôïc ñöa ra baøn baïc coâng khai.
Keát quaû laø cô hoäi caûi tieán (vaán ñeà)
bò giaáu kín, laøm haïi ñeán söï tieán boä
cuûa toå chöùc.
2. Vaán ñeà laø ñieàu toát
Chuùng ta raát caàn taïo ra trieát lyù
coi “vaán ñeà laø ñieàu toát” trong haøng
nguõ nhaân vieân. Trieát lyù naøy ñoøi hoûi
nhöõng ngöôøi aùp duïng Lean phaûi
coù moät kyõ naêng giaûi quyeát vaán ñeà
vöõng vaøng. Noù cuõng ñoøi hoûi moät
yù thöùc, moät coá gaéng tích cöïc ñoái
vôùi nhöõng ai daùm neâu ra vaán ñeà.
Sau ñoù ngöôøi aùp duïng phaûi baûo
ñaûm ñeå cho ngöôøi neâu ra vaán ñeà
seõ laø ngöôøi giaûi quyeát noù. Theo
caùch laøm naøy, giaûi quyeát vaán ñeà
trôû thaønh moät giaù trò chöù khoâng chæ
laø nhaän daïng vaán ñeà. Ñöa leân vaø
giaûi quyeát vaán ñeà laø phaåm chaát maø
moïi nhaân vieân phaûi coù.
Heä thoáng saûn xuaát ñoøi hoûi coù
caâu traû lôøi thích ñaùng cho baát kyø
vaán ñeà xuaát hieän naøo. Vaán ñeà goàm
coù chaát löôïng, quaù trình laøm vieäc
tieâu chuaån bò phaù vôõ, maùy moùc
hö hoûng vaø nhieàu vaán ñeà khaùc.
Neáu tình hình ñöôïc thaûo luaän giöõa
nhöõng ngöôøi trong cuøng moät nhoùm
vôùi nhau, moãi ngöôøi seõ coù vai troø
cung caáp caâu traû lôøi thích ñaùng.
Thí duï, coù moät ngöôøi thôï baùo hieäu
laø choã anh ta coù vaán ñeà khi thöïc
hieän coâng vieäc tieâu chuaån. Neáu vai
troø moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc phaân boá
roõ raøng thì seõ coù moät nhoùm tröôûng
hoaëc toå tröôûng ñeán ngay choã ñoù
vaø ñaùnh giaù xem caàn phaûi giuùp ñôõ

14. 12
LEAN 6 SIGMA
nhöõng gì. Vì ñoù laø moät phaàn nhieäm
vuï ñöôïc qui ñònh cuûa mình, caùc toå
tröôûng phaûi xoay sôû giaûi quyeát khoù
khaên ñeå giöõ ñöôøng daây hoaït ñoäng
bình thöôøng vaø cung caáp chaát
löôïng cao nhaát. Ñöôøng daây coù theå
vaãn bò ngöøng khi vaán ñeà chaát löôïng
ñaõ ñöôïc giaûi quyeát xong. Neáu qui
ñònh nhieäm vuï khoâng roõ raøng, toå
tröôûng coù theå quyeát ñònh göûi chi
tieát ñi tieáp, nhö vaäy seõ gaây toån haïi
ñeán chaát löôïng saûn phaåm.
3. Theo doõi heä thoáng
Moät heä thoáng nhaân söï lyù töôûng
phaûi coù cô caáu theo doõi thöôøng
xuyeân tinh thaàn nhaân vieân. Caùc
döõ lieäu veà tinh thaàn nhaân vieân coù
theå giuùp ta xaùc ñònh coù choã cheânh
leäch naøo so vôùi ñieàu mong ñôïi hay
khoâng. Nhöõng döõ lieäu naøy thöôøng
thu ñöôïc töø ba nguoàn sau ñaây:
- Khaûo saùt dö luaän
- Taùc ñoäng qua laïi haøng ngaøy giöõa
nhaân vieân vaø laõnh ñaïo
- Ñaïi dieän boä phaän quan heä vôùi
coâng nhaân vaø ñaïi dieän coâng ñoaøn
ñi raûo quanh xöôûng haøng ngaøy.
Ñeå thieân haï tin töôûng vaøo
nhöõng quaù trình naøy, caùc vaán ñeà
phaûi ñöôïc giaûi quyeát theo höôùng
yeåm trôï nhöõng nguyeân taéc cuûa
Lean. Loøng tin cuûa moïi ngöôøi seõ
lôùn nhanh qua caùc quaù trình theo
doõi. Loøng tin naøy xuaát phaùt töø vieäc
aùp duïng nhaát quaùn chính saùch
cuøng caùc qui trình. Nhaân vieân trong
toå chöùc thöôøng döïa vaøo caùch thöùc
giaûi quyeát vaán ñeà ñôn giaûn moät
caùch thaúng thaén ñeå ñöa ra yù kieán
cuûa mình. Nhaân vieân phoøng nhaân
söï phaûi tieáp caän thöôøng xuyeân vôùi
tình hình trong phaân xöôûng. Nhôø
coù tieáp caän thöôøng xuyeân naøy maø
thôï vaän haønh qua quaù trình giaûi
quyeát vaán ñeà seõ tin vaøo laõnh ñaïo
hôn.
4. Laõnh ñaïo laøm saùng toû
Caùc nhaø laõnh ñaïo vaø quaûn lyù
phaûi laøm saùng toû nhöõng khaùi nieäm
vaø nguyeân taéc veà Lean trong heä
thoáng nhaân söï lyù töôûng cuûa Lean.
Laøm saùng toû coù nghóa laø laøm cho
moïi ngöôøi hieåu bieát veà taàm nhìn vaø
ra quyeát ñònh nhaát quaùn vôùi söï hieåu
bieát naøy. Quaù trình chuaån bò laõnh
ñaïo ñeå moïi ngöôøi coù traùch nhieäm
aùp duïng Lean ñoøi hoûi phaûi coù ñaøo
taïo vaø ñöa ra nhöõng chöông trình
aùp duïng coù keát quaû. Caùc nhaø
laõnh ñaïo phaûi bieát tieáp thu yù kieán
chuyeân gia. Vieäc chuaån bò traùch
nhieäm naøy yeâu caàu caùc nhaø laõnh
ñaïo phaûi daønh thôøi gian tieán haønh
maø khoâng ñöôïc boû qua. Keát quaû
aùp duïng Lean phuï thuoäc raát nhieàu
vaøo chaát löôïng chuaån bò.
Muoán thaønh coâng, caùc nhaø laõnh
ñaïo phaûi xaùc ñònh vai troø vaø traùch
nhieäm cuûa mình, ñoù laø moät quaù
trình khoù khaên vaø caàn coù nhieàu
thôøi gian thöïc hieän. Ñoàng thôøi vôùi
traùch nhieäm roõ raøng, yù thöùc toå ñoäi
seõ ñöôïc naâng cao.
5. Ñaûm baûo vieäc laøm
Ñaûm baûo vieäc laøm khoâng phaûi
laø lôøi höùa baûo ñaûm coâng vieäc suoát
ñôøi. Ñaûm baûo vieäc laøm coù nghóa
laø chöøng naøo coâng ty coøn coù lôïi
nhuaän thì nhöõng nhaân vieân tham
gia vaøo coâng cuoäc caûi tieán Lean
seõ khoâng bò maát vieäc. Coâng nhaân
hieåu raèng neáu coâng ty bò maát vieäc
hoaëc tieàn baïc thì hoï caàn coù haønh
ñoäng nhaèm laøm giaûm bôùt chi phí.
Neáu khoâng coù haønh ñoäng naøy thì
cô sôû hôïp ñoàng ñoái vôùi nhaân vieân
laø traû löông theo coâng vieäc seõ
khoâng thöïc hieän ñöôïc.
Thöôøng moái quan heä giöõa ñaûm
baûo vieäc laøm vôùi haønh ñoäng baûo
ñaûm tính caïnh tranh cuûa coâng
nhaân laø khoâng ñaït. Do caûm nghó
muoán coâng vieäc mình ñöôïc baûo
ñaûm, ngöôøi coâng nhaân muoán caûi
tieán coâng vieäc, bao goàm caû loaïi
boû coâng vieäc mình ñang laøm ra.
Hoï hieåu raèng coâng ty seõ giao cho
hoï moät coâng vieäc khaùc cuõng toát
nhö coâng vieäc vöøa bò loaïi boû. Ñoù
coù theå laø moät vò trí trong moät nhoùm
Kaizen, moät cuoäc ñieàu tra nghieân
cöùu moät vaán ñeà naøo ñoù hoaëc moät
vò trí töông ñöông khaùc.
Nhieàu coâng ty coøn ñi xa hôn
nöõa baèng caùch taïo moät danh muïc
caàn laøm ñeå baûo ñaûm vieäc laøm
cho coâng nhaân: Naâng cao hoaït
ñoäng tieát giaûm chi phí; Loaïi boû
phaûi laøm theâm giôø; Ñem nhöõng
coâng vieäc voán ñöôïc ñaët ngoaøi veà
laøm trong coâng ty; Loaïi boû tieàn
thöôûng; Giaûm bôùt tieàn löông; Cho
thôï phuï nghæ vieäc; Cho thôï coâng
nhaät nghæ vieäc.
Tuøy theo giaù trò gia taêng maø ta
ñaët thöù töï öu tieân cho danh muïc
treân vaø laøm cho coâng nhaân hieåu
ñöôïc hoï phaûi coá gaéng nhö theá naøo
ñeå baûo veä vieäc laøm cuûa mình.
6. Ñaøo taïo
Ñaøo taïo luoân laø moät vaán ñeà
cuûa laõnh ñaïo xöôûng. Ai cuõng hieåu
ñöôïc taàm quan troïng cuûa ñaøo taïo,
nhöng ít khi aùp duïng; tröø phi coâng
ty chaáp nhaän moät nguyeân taéc cô
baûn laø phaùt trieån coâng ty phuï thuoäc

15. LEAN 6 SIGMA
13
vaøo phaùt trieån nhaân söï. Cho ñeán
khi ñieàu naøy ñöôïc nhìn nhaän, chöa
bao giôø ñaøo taïo ñöôïc coi nhö moät
öu tieân, vì aùp löïc saûn xuaát haøng
ngaøy taùc ñoäng quaù lôùn.
Muïc ñích cuûa ñaøo taïo laø phaùt
trieån kyõ naêng laøm vieäc cho coâng
nhaân. Tuy nhieân muoán phaùt trieån
coâng nhaân ta phaûi ñaàu tö toát. Neáu
ñaøo taïo chæ vì muïc ñích laøm laáy coù
thì nhaân vieân ñeán lôùp chæ ñeå xaû hôi.
Vôùi kyõ naêng vaø thaùi ñoä laøm vieäc toát
cuûa coâng nhaân, caùc coâng vieäc seõ
hoaøn thaønh coù keát quaû.
7.Caùch laøm hôïp lyù
Neáu ngöôøi quaûn lyù taäp trung
vaøo coâng nhaân, laø ngöôøi taïo giaù
trò gia taêng thì hoï nhaän ngay raèng
moïi phöông phaùp, quaù trình vaø
qui trình phaûi deã hieåu. Do ñoù vieäc
choïn caùch laøm hôïp lyù ñeå phoái hôïp
haønh ñoäng vôùi nhau laø moät nhaân
toá quan troïng cuûa heä thoáng nhaân
söï cuûa Lean. Nhôø coù nhaân toá naøy
maø khi ta ñöa thoâng tin vaø caùc giaûi
phaùp xuoáng döôùi thöïc hieän, moïi
ngöôøi ñeàu thoâng hieåu vaø aùp duïng
deã daøng. Nhieàu khi caùc ngöôøi quaûn
lyù coá taïo ra nhöõng giaûi phaùp ñeå kyõ
thuaät thöïc hieän. Nhöõng giaûi phaùp
naøy phaàn lôùn laø khoù hieåu vaø ñoøi hoûi
phaûi coù moät kyõ sö môùi laøm ñöôïc.
Thöïc ra neân ñeå cho nhöõng ai taïo
ra giaù trò gia taêng cuõng hieåu vaø aùp
duïng ñöôïc. Vieäc naøy ñoøi hoûi phaûi
coù thôøi gian, nhöng thôøi gian hao
toán naøy laø xöùng ñaùng, vì sau ñoù ta
coù theå phaân quyeàn ñeå coâng nhaân
treân ñöôøng daây töï laøm laáy. Ngoaøi
ra caùc giaûi phaùp hôïp lyù phaûi khoâng
ñe doïa ai vaø deã duy trì. Nhöõng ñaëc
tính naøy seõ phaùt trieån lôùn hôn nhôø
coâng nhaân coøn coù caûi tieán theâm
khi aùp duïng nöõa; vaø taùc ñoäng tröïc
tieáp leân phaàn coøn laïi cuûa toå chöùc,
phaàn naøy laïi coù taùc duïng yeåm trôï
laïi cho coâng nhaân treân ñöôøng daây.
Laøm cho caùc giaûi phaùp ñôn giaûn
vaø deã hieåu laø muïc ñích cuûa moãi
phoái hôïp haønh ñoäng. Caàn laøm sao
cho löïc löôïng lao ñoäng treân ñöôøng
daây tham gia vaøo traän chieán choáng
laõng phí baèng nhöõng giaûi phaùp
ñôn giaûn.
8.Hoaïch ñònh nhaân söï
Heä thoáng quaûn lyù nhaân söï lyù
töôûng duøng trong Lean phaûi caân
baèng giöõa tö duy daøi haïn vôùi haønh
ñoäng ngaén haïn. Caùch thöïc haønh
toát nhaát vieäc naøy laø hoaïch ñònh
nhaân söï. Neáu khoâng coù keá hoaïch
daøi haïn veà soá löôïng vaø chuûng loaïi
nhaân vieân caàn cho toå chöùc thì khaû
naêng tuyeån duïng vaø ñaøo taïo nhaân
söï thích hôïp trong ngaén haïn seõ bò
yeáu ñi.
Nhìn vaøo khía caïnh khaùc cuûa
heä thoáng saûn xuaát, nhaân söï phaûi
ñaùp öùng muïc tieâu daøi haïn. Trong
tröôøng hôïp nhaân söï, muïc tieâu laø
baûo ñaûm vieäc laøm cho coâng nhaân.
Caàn baûo ñaûm vieäc laøm khi chöông
trình tuyeån duïng ngaén haïn ñaõ gaàn
heát haïn maø vaãn giöõ khoâng laáy vaøo
quaù nhieàu ngöôøi. Coù nhieàu caùch
löïa choïn khi coù nhu caàu tuyeån
duïng ngaén haïn, bao goàm tuyeån
duïng theo thôøi vuï, hôïp ñoàng theo
söï vuï vaø coâng nhaät. Caùc caùch
naøy giuùp toå chöùc coù cô hoäi giaûm
bôùt soá ñaàu ngöôøi nhöng khoâng
aûnh höôûng ñeán ñaûm baûo vieäc laøm
vaø quan heä toát vôùi caùc nhaân vieân
chính thöùc.
9.Coâng nhaän thaønh tích
Khi nhaân vieân ñöôïc hoûi ñaëc
tính naøo hoï muoán thaáy coâng ty coù
ñöôïc, thì phaàn lôùn ñöôïc hoï traû lôøi
laø muoán ñöôïc coâng ty coâng nhaän
thaønh tích cuûa mình. Thaønh thaät
coâng nhaän laø hình thöùc thoâng tin
trong laønh nhaát veà ñaùnh giaù thöïc
tích coâng vieäc, vaø coù theå ñöôïc
duøng laøm neàn neáp cho thöïc tích vaø
ñoäng vieân trong töông lai. Trong
moät toå chöùc Lean, coâng nhaän thöïc
tích chæ ta loái thoaùt cho nhieàu söï
vieäc coøn mô hoà. Nhieàu khía caïnh
cuûa Lean xem qua coù veõ raát voâ lyù,
nhö saûn xuaát ít hôn trong khi ta
coù theå saûn xuaát ñöôïc nhieàu hôn,
thöôøng xuyeân doø tìm vaán ñeà vaø
saûn xuaát vôùi toác ñoä thaáp nhaát ñeå
thoûa maõn yeâu caàu khaùch haøng.
Caùc toå tröôûng/quaûn ñoác vaø
caùc ngöôøi quaûn lyù neân coâng nhaän
nhöõng ngöôøi naøo coù caùch haønh
xöû ñuùng ñaén. Khía caïnh öùng xöû
trong coâng vieäc laø moät söï keát hôïp
thieát yeáu, vì trong khoaûng thôøi gian
ngaén haïn thuoäc thôøi kyø oån ñònh
coù theå chöa mang laïi keát quaû ño
ñöôïc. Nhöõng caùch haønh xöû mang
laïi keát quaû kinh doanh toát caàn ñöôïc
thöôøng xuyeân coâng nhaän trong
quaù trình aùp duïng.
THIEÁT LAÄP NHÖÕNG QUI
LUAÄT CAÊN BAÛN CHO MOÁI
QUAN HEÄ
Suy xeùt quan troïng nhaát khi
kieán taïo ra moät heä thoáng nhaân söï
cho Lean laø baûo ñaûm moái quan
heä vôùi nhaân vieân toát ngay töø ñaàu.
Moái quan heä naøy döïa treân cuøng
nhöõng nguyeân taéc ñöôïc duøng ñeå
höôùng daãn moïi ngöôøi aùp duïng heä
thoáng Lean, vì heä thoáng saûn xuaát

16. 1414
LEAN 6 SIGMA
laø vaên hoùa. Heä thoáng saûn xuaát laø
heä thoáng taïo thaønh hai heä thoáng
aùp duïng vaø heä thoáng nhaân söï
mong ñôïi. Cho neân baát kyø moät coá
gaéng naøo nhaèm taïo ra moät vaên
hoùa khaùc vôùi heä thoáng saûn xuaát
ñeàu laø phaûn taùc duïng ñoái vôùi caùc
thay ñoåi toång quaùt. Laáy thí duï ñaõ
coù nhieàu tröôøng hôïp coâng ty muoán
thaønh laäp caùc nhoùm ngay töùc thì.
Tuy nhieân do coù thay ñoåi trong
yeâu caàu khaùch haøng, nhu caàu
thöïc teá caàn coù nhoùm chæ khi naøo
ñöôøng daây ñaõ taùi caân baèng xong
trong thôøi kyø tieâu chuaån hoùa coâng
vieäc. Khi xuùc tieán laäp nhoùm quaù
sôùm, ta seõ bò maát ñi kinh nghieäm
veà duy trì coâng vieäc tieâu chuaån,
do hoï chæ yeâu caàu coù haønh ñoäng
caù nhaân.
Nhöõng ñieàu mong ñôïi ôû nhaân
vieân caàn phuø hôïp vôùi söù meänh,
vôùi caùc giaù trò vaø vôùi caùc nguyeân
taéc daãn höôùng cuûa toå chöùc. Moãi toå
chöùc ñeàu coù söù meänh khaùc nhau,
vaø cuøng ñöa ra höôùng daãn chung
veà caùch maø toå chöùc muoán thöïc
hieän caùc giaù trò vaø caùc nguyeân taéc
do mình ñaët ra. Nhöõng giaù trò vaø
nguyeân taéc naèm trong nhöõng lôøi
tuyeân boá cuûa toå chöùc goàm coù:
- Bao giôø cuõng coù yù thöùc tieát giaûm
chi phí.
- Caùc giaûi phaùp giaûi quyeát vaán ñeà
phaûi hôïp lyù cho phaân xöôûng.
- Coá gaéng taïo nieàm tin laãn nhau
vaø coù söï toân troïng giöõa nhaân vieân
vaø quaûn lyù.
- Ñaët khaùch haøng leân haøng ñaàu,
ñoàng thôøi duy trì tính caïnh tranh
vaø hôïp taùc trong cuøng moät ngaønh
vôùi nhau.
- Toân troïng giaù trò con ngöôøi vaø
xuùc tieán baèng thaùch thöùc vaø loøng
duõng caûm.
Nhöõng ñieàu vieát ra laø quan
troïng, nhöng caàn laøm ñeå chöùng
minh nhöõng giaù trò vaø nguyeân taéc
cô baûn môùi laø ñieàu quan troïng hôn.
Nhöõng nhaø laõnh ñaïo thöïc hieän heä
thoáng Lean caàn phaûi thaän troïng khi
tìm caùch chöùng minh nhöõng giaù trò
vaø nguyeân taéc naøy.
1.Löïa choïn vaø ñoàng hoùa
nhaân vieân
Moät nhaân toá quan troïng khaùc
laø thieát laäp nhöõng qui taéc cô baûn
veà caùch öùng xöû thoâng qua quaù
trình tuyeån duïng. Heä thoáng tuyeån
choïn cho ta thaáy nhöõng tín hieäu
tröïc tieáp ñeán töø nhöõng nhaân vieân
maø ta muoán choïn. Nhieàu toå chöùc
thöïc hieän vieäc quan saùt ñaùnh giaù
vieäc laøm haøng ngaøy cuûa nhöõng
ngöôøi môùi tuyeån trong thöïc traïng
gaàn gioáng nhö trong moâi tröôøng
laøm vieäc thöïc. Vieäc naøy giuùp ngöôøi
söû duïng nhaân coâng quan saùt ñöôïc
haønh vi vaø truyeàn ñaït vôùi ngöôøi lao
ñoäng nhöõng ñieàu hoï mong moûi
trong coâng vieäc.
Nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñöôïc cuoäc
ñaùnh giaù seõ ñöôïc phoûng vaán tæ mæ
hôn, sau ñoù seõ ñöôïc thoâng baùo
veà nhöõng khía caïnh quan troïng
cuûa coâng vieäc seõ ñöôïc phaân. Phoái
hôïp giöõa quan saùt vaø laáy maãu thöû
veà caùch haønh xöû cuûa nhaân vieân
môùi, giuùp coâng ty choïn ñöôïc ñuùng
ngöôøi caàn cho coâng vieäc. Hôn nöõa
qua vieäc quan saùt vaø laáy maãu seõ
giuùp nhöõng ngöôøi môùi ñöôïc tuyeån
coù thoâng tin cuï theå veà nhöõng ñieàu
coâng ty ñoøi hoûi ñeå hoï coù theå löïa
choïn vieäc laøm cuûa mình cho thích
hôïp. Vì theá ta phaûi ñaët ra caùc qui
taéc cô baûn tröôùc khi tuyeån choïn
nhaân söï.
Sau khi nhaân vieân ñaõ ñöôïc
tuyeån choïn, qui taéc cô baûn seõ
qui ñònh quaù trình ñoàng hoùa qua
nhöõng taùc ñoäng töông hoã vôùi caùc
ngöôøi quaûn lyù coâng ty. Caùc ngöôøi
quaûn lyù phaûi coá gaéng quan saùt xem
nhöõng haønh ñoäng töông hoã naøy
cuûa ngöôøi môùi vaøo coù nhaát quaùn
vôùi vaên hoùa mong ñôïi cuûa Lean
hay khoâng. Neáu khoâng nhaát quaùn
seõ laøm cho nhaân vieân thieáu nieàm
tin vaø khoù laøm cho hoï chaáp nhaän
caùc quaù trình môùi. Coù moät soá cô
hoäi chuû yeáu ñeå caùc nhaø quaûn lyù
ñöa ra nhöõng mong ñôïi phuø hôïp:
Traùch nhieäm cuûa nhaân vieân ñoái
vôùi toå chöùc; Tö duy cuûa laõnh ñaïo;
Ñaàu tieân laø loâi keùo hoï tham gia roài
sau ñoù laø phaân quyeàn cho hoï; Cô
caáu toång quaùt, taäp trung vaøo an
toaøn, söùc khoûe vaø cô coâng hoïc;
Söû duïng quay voøng coâng vieäc ñeå
nhaán maïnh vaøo tính linh ñoäng cuûa
löïc löôïng lao ñoäng.
2. Vai troø cuûa coâng ñoaøn
Coâng ñoaøn ñoùng vai troø beânh
vöïc quyeàn lôïi cho nhaân vieân nhöng
ñoàng thôøi laø moät toå chöùc coù nhieäm
vuï duy trì söï oån ñònh trong toå
chöùc, laø löông taâm cuûa toå chöùc.
Coâng ñoaøn caàn phoái hôïp vôùi ban
laõnh ñaïo trong nhöõng vaán ñeà nhö
truyeàn ñaït, kyû luaät, thöøa nhaän, giaûi
quyeát nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán
con ngöôøi, quan heä giaùm saùt, tham
döï vaø ñoùng goùp vaøo chính saùch
cuûa toå chöùc. Traùch nhieäm naøy taïo
ra cô hoäi cuûng coá hay xoùi moøn
vaên hoùa cuûa toå chöùc. Ngay töø khi
baét ñaàu ñöa Lean vaøo xí nghieäp,
nhaân vieân phaûi thaáy nhöõng thoâng
ñieäp roõ raøng vaø nhaát quaùn vaø ñöôïc
yeåm trôï baèng nhöõng haønh ñoäng cuï

17. 15
LEAN 6 SIGMA
15
theå. Laøm vieäc khoâng nhaát quaùn seõ
laøm nhaân vieân boái roái vaø maát tinh
thaàn, nhö theá hoï seõ coù haønh ñoäng
coá thuû. Ñaây laø ñieàu quan troïng caàn
phaûi hieåu roõ neáu caû hai beân ñeàu
muoán thay ñoåi nhanh heä thoáng taùc
nghieäp. Neáu khoâng coù moät thoâng
ñieäp roõ raøng, coâng nhaân seõ mieãn
cöôõng aùp duïng nhöõng thay ñoåi
trong heä thoáng Lean. Chi phí ñeå
tieán böôùc theâm seõ raát laø ñaét so vôùi
chi phí duy trì hieän traïng.
Coâng ñoaøn vaø ban laõnh ñaïo
ñeàu coù traùch nhieäm kieán taïo, theo
doõi vaø giaûi thích chính saùch cuûa
coâng ty. Chính saùch cuûa moät toå
chöùc Lean taïo ra söï mong ñôïi veà
caùch ñoái xöû vôùi moät caù nhaân naøo
ñoù trong nhöõng tình huoáng qui
ñònh. Nhöõng chính saùch naøy phaûi
ñöôïc neâu baät leân khi taùc ñoäng ñeán
nhaân vieân. Chính saùch nhaát quaùn
ñöôïc ño baèng söû duïng caùc nhaân toá
gioáng nhau moãi khi ra quyeát ñònh
chöù khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù
cuøng moät quyeát ñònh. Truyeàn ñaït
xuoáng nhaân vieân phaûi roõ raøng ñeå
hoï thaáy caùch giaûi thích laø cuï theå
hoùa nhöõng mong ñôïi ñaõ ñöôïc xaây
döïng töø tröôùc.
3. Caùch suy nghó cuûa laõnh
ñaïo
Nhaèm taïo döïng ñöôïc nhöõng
caùch öùng xöû caàn thieát cho aùp duïng
Lean caùc nhaø laõnh ñaïo phaûi coù moät
caùch suy nghó roõ raøng, nhaát quaùn
vôùi caùc giaù trò vaø nguyeân taéc. Caùch
suy nghó naøy bao goàm nieàm tin laø
caùc nhaân vieân coù theå ñoùng goùp
nhöõng ñieàu thaéng lôïi cho coâng ty.
Caùch suy nghó naøy goàm coù: Saün
saøng khai thaùc tieàm naêng cuûa nhaân
vieân; Ñoái xöû vôùi nhaân vieân nhö ñoái
vôùi khaùch haøng; Saün saøng giao
quyeàn cho coâng nhaân treân ñöôøng
daây; Saün saøng yeåm trôï nhaân vieân;
Baûo ñaûm ñeå moïi ngöôøi coù theå
yeåm trôï caùc coâng vieäc tröôùc ñoù vaø
nhöõng ai muoán loaïi boû coâng vieäc
mình ñang laøm neáu thaáy caàn.
Caùch suy nghó naøy hôïp nhaát
caùc khía caïnh rôøi raïc vaøo moät
phong caùch quaûn lyù thoáng nhaát
taïi phaân xöôûng. Caùc ngöôøi quaûn
lyù phaân xöôûng caàn ñoäng vieân moïi
ngöôøi töï mình phaùt trieån leân nöõa.
Hoï phaûi bieát laéng nghe vaø ñaùp
öùng nhöõng ñieàu quan taâm cuûa
nhaân vieân. Hôn nöõa hoï phaûi laøm
göông trong vieäc tuaân thuû caùc luaät
leä vaø qui ñònh vaø bieát xöû lyù nhöõng
vi phaïm.
4. Cô caáu toå chöùc
Chuùng ta phaûi thieát laäp cô caáu
toå chöùc ñeå yeåm trôï toát coâng nhaân
treân ñöôøng daây. Yeåm trôï ôû ñaây coù
nghóa laø khi coù moät vaán ñeà gì xaûy
ra treân ñöôøng daây thì öu tieân soá
moät laø phaûi giaûi quyeát ngay trong
nhòp thôøi gian. Yeåm trôï naøy ñoøi hoûi
coù caùch phaùt tín hieäu caàu cöùu ñeå
nhoùm tröôûng coù theå ñaùp öùng vaán
ñeà kòp thôøi vaø naâng cao kyõ naêng
giaûi quyeát vaán ñeà.
Thôøi gian ñaùp öùng cuûa nhoùm
tröôûng khi coù vaán ñeà xaûy ra laø coù
tính quyeát ñònh. Thôøi gian ñaùp öùng
ñöôïc theå hieän qua kyõ naêng giaûi
quyeát vaán ñeà trong nhòp thôøi gian.
Thoâng thöôøng treân ñöôøng daây laép
raùp Lean moät nhoùm tröôûng chæ
phuï traùch töø moät ñeán naêm ngöôøi
maø thoâi. Khaåu ñoä yeåm trôï thöôøng
ñöôïc xaùc ñònh baèng khoaûng caùch
ñeán ñieåm caàn söï giuùp ñôõ vaø kyõ
naêng giaûi quyeát vaán ñeà nhanh cuûa
nhoùm tröôûng. Moät khi cô caáu toå
chöùc ñaõ ñöôïc thieát laäp, caàn theo
doõi thöôøng xuyeân ñeå ñöôøng daây
khoâng bò döøng quaù nhieàu laàn do
nhoùm tröôûng ñaùp öùng khoâng kòp.
Ñoái vôùi ñöôøng daây gia coâng
treân maùy, cô caáu toå chöùc coù khaùc
nhau vì soá maùy ñieàu khieån thöôøng
lôùn hôn soá coâng nhaân treân ñöôøng
daây. Ngöôøi ta qui ñònh vaán ñeà öu
tieân baèng tín hieäu ñieän töû phaùt ra
töø maùy hoaëc hieän treân baûng ñieän
töû ñaët taïi oâ laøm vieäc. Nhoùm tröôûng
theo doõi tín hieäu xuaát hieän vaø chæ
daãn nhöõng ngöôøi thôï treân ñöôøng
daây theo caùc vaán ñeà öu tieân. Anh
hoaëc chò ta theo doõi chaát löôïng vaø
thôøi gian giaûi quyeát ñeå xaùc ñònh nôi
naøo caàn phaûi ñaøo taïo hoaëc phaûi
hoã trôï theâm.
5. Xoay voøng coâng vieäc
Xoay voøng coâng vieäc laø vaán ñeà
quan troïng khi ta baét ñaàu aùp duïng
Lean cuõng laø caùch chöùng minh khaû
naêng hieän thöïc daøi haïn cuûa moät xí
nghieäp Lean.Trong thôøi haïn ngaén,
noù giuùp giaûm bôùt toån thöông xaûy ra
do caùc cöû ñoäng laëp ñi laëp laïi. Noù
coøn khích ñoäng nhaân vieân coá hoïc
theâm nhöõng caùi môùi ñeå nhaän theâm
traùch nhieäm môùi. Xoay voøng coâng
vieäc seõ trôû thaønh vieäc bình thöôøng
trong thôøi kyø oån ñònh. Noù ñoøi hoûi
nhoùm tröôûng phaûi coù traùch nhieäm
ñaøo taïo thôï döôùi söï quaûn lyù cuûa
mình bieát laøm coâng vieäc môùi. Ñaøo
taïo ôû ñaây laø chæ cho coâng nhaân treân
ñöôøng daây thöïc hieän moät quaù trình
ñôn giaûn, laäp ñi laäp laïi.
Ñaøo taïo theo höôùng daãn coâng
vieäc laø quaù trình ñaøo taïo tay ngheà
cho coâng nhaân quen vôùi coâng vieäc
môùi. Laøm theá naøo ñeå nhoùm tröôûng
coù kyõ naêng ñaøo taïo theo höôùng

18. 16
LEAN 6 SIGMALEAN 6 SIGMA
1616
daãn coâng vieäc laø ñieåm coát yeáu laøm
cho thôï treân ñöôøng daây chaáp nhaän
xoay voøng coâng vieäc. Neáu nhoùm
tröôûng thieáu kyõ naêng ñaøo taïo, ruûi
ro ñoái vôùi ngöôøi thôï xoay voøng seõ
raát lôùn vaø hoï thöôøng yeâu caàu phaûi
coù thôï gioûi keøm caëp thì môùi daùm
ñöùng ñieàu khieån loaïi maùy môùi.
DUY TRÌ MOÁI QUAN HEÄ
ÑAÕ ÑÖÔÏC THIEÁT LAÄP
Moät khi nhöõng qui taéc cô baûn
ñaõ ñöôïc thieát laäp, nhöõng ngöôøi
quaûn lyù döï aùn neân duy trì nhöõng
thaønh quaû thu ñöôïc trong quaù trình
aùp duïng. Ñeán ñaây duy trì ñöôïc
nhöõng thaønh quaû mong ñôïi laø quaù
trình khoù khaên nhaát trong heä thoáng
nhaân söï Lean. Noù yeâu caàu ta phaûi
noã löïc thöôøng xuyeân. Söï duy trì
naøy khoâng phaûi laø moät quaù trình
ngaãu nhieân, maø laø moät loaït hoaït
ñoäng cuï theå nhaèm giöõ vöõng ñöôïc
ñaø taêng tröôûng.
1.Trieån khai chính saùch
Mong ñôïi duy trì nhöõng gì ñaõ
thöïc hieän ñöôïc döïa treân quaù trình
lieân keát giöõa muïc ñích vaø cam keát.
Quaù trình naøy ñöôïc bieát döôùi caùi
teân laø trieån khai chính saùch. Trieån
khai chính saùch baét ñaàu baèng vieäc
ñaùnh giaù moät caùch caàu thò hieän
traïng caùc coâng vieäc, vaø tieáp tuïc
qua caùc chu kyø khoâng coù ñieåm
döøng. Caùc böôùc trong trieån khai
chaát löôïng bao goàm vieát moät keá
hoaïch daøi haïn ñeå kinh doanh cho
coù hieäu quaû. Keá hoaïch naøy ñöôïc
thöïc hieän khi caùc caáp trong coâng
ty ñeà ra muïc tieâu cuûa mình ñeå thöïc
hieän nhöõng muïc tieâu daøi haïn vaø
haøng naêm cuûa coâng ty. Sau moãi
böôùc, laõnh ñaïo caàn xem coi keá
hoaïch coù aên khôùp vôùi muïc tieâu ñaõ
ñeà ra hay khoâng, vaø nhöõng ngöôøi
coù traùch nhieäm ñaõ coù ñuû nguoàn löïc
ñeå hoaøn thaønh nhöõng muïc tieâu ñoù
hay khoâng.
Moät khi nhöõng muïc tieâu ñaõ aên
khôùp vôùi nhöõng ñieàu cam keát, caùc
quaûn ñoác/toå tröôûng phaûi theo doõi
keát quaû thöïc hieän caùc muïc tieâu.
Theo doõi baèng caùch huaán luyeän
hoaëc chính thöùc xem xeùt laïi. Muïc
ñích trong caû hai tröôøng hôïp laø ñeå
baûo ñaûm keát quaû thöïc hieän thoûa
maõn ñöôïc nhöõng ñieàu mong ñôïi
ñöôïc laäp ra trong quaù trình hoaïch
ñònh. Chaát löôïng thöïc hieän caùc
muïc tieâu haøng naêm vaø daøi haïn seõ
xaùc ñònh xem hoï coù phaûi thay ñoåi
laïi caáu truùc ñeå phaûn aùnh ñuùng hieän
traïng hay khoâng. Vieäc thay ñoåi naøy
cuõng ít khi xaûy ra.
Thoâng tin thu thaäp ñöôïc trong
xem xeùt cuoái naêm trôû thaønh moät
phaàn cuûa quaù trình hoaïch ñònh cho
naêm sau. Vôùi thoâng tin naøy, chu
trình cuõ seõ keát thuùc ñoàng thôøi chu
trình môùi seõ baét ñaàu ngay. Nhöõng
döõ lieäu thu ñöôïc trong quaù trình
xem xeùt haøng naêm aûnh höôûng ñeán
nhöõng muïc tieâu haøng naêm vaø laâu
daøi cuûa naêm sau.
Thöïc chaát cuûa trieån khai chính
saùch laø chaát löôïng caùc cuoäc thaûo
luaän beân trong toå chöùc. Chaát löôïng
cuûa thaûo luaän laø söï lieân keát tröïc tieáp
vôùi möùc ñoä trieån khai keá hoaïch maø
ngöôøi hoaïch ñònh phaûi naém cho thaät
roõ. Chaát löôïng thaûo luaän seõ keùm ñi,
neáu ngöôøi quaûn lyù cho keá hoaïch
tieáp tuïc thöïc hieän maø chöa tin laø moïi
ngöôøi trong khu vöïc mình quaûn lyù
ñaõ thoâng hieåu vaø nhaát trí. Neáu ngöôøi
quaûn lyù bieát laø moïi ngöôøi ñeàu hieåu
roõ ñöôïc muïc tieâu, vaø keá hoaïch vaïch
ra ñeå sau ñoù coù theå thöïc hieän ñöôïc,
thì nhö theá thaûo luaän môùi coi laø ñaït
chaát löôïng.
Coù moät caùch ñaùnh giaù khaùc
veà chaát löôïng trong quaù trình trieån
khai chính saùch laø möùc ñoä maø caùc
nguoàn nhaân löïc vaø vaät löïc thoûa
maõn nhöng nôi caàn coù ñeå hoaøn
thaønh caùc muïc tieâu. Ñoù cuõng laø
moái quan taâm lôùn nhaát cuûa ngöôøi
quaûn lyù, töùc laø thieáu thoán caùc
nguoàn löïc. Tuy nhieân, neáu quaù
thieáu nguoàn löïc thì ngöôøi quaûn lyù
cuõng khoâng taøi naøo thöïc hieän ñöôïc
quaù trình.
Ngoaøi trieån khai chính saùch,
voán ñöôïc coi laø cô sôû ñeå duy trì caùc
mong ñôïi ra, chuùng ta coøn nhöõng
phöông phaùp hoã trôï khaùc ñeå duy
trì caùc mong ñôïi nöõa laø: Taïo ra
moät söï coâng nhaän vaø chöông trình
khen thöôûng ñeå chöùng toû öùng xöû
thaønh coâng laø raát caàn thieát. Ta raát
caàn coù moät quaù trình giaûi quyeát vaán
ñeà moät caùch nhaát quaùn vaø kyû luaät.
Theo doõi dö luaän ñeå hieåu ñöôïc tinh
thaàn laøm vieäc quyeát taâm giaûi quyeát
vaán ñeà cuûa quaàn chuùng. Caàn coù
moät heä thoáng saùng kieán, ñem laïi
nhöõng lôïi ích nhoû do caûi tieán mang
laïi. Quaûn ñoác/toå tröôûng caàn quaûn
lyù thöïc tích haøng ngaøy.
2. Hoaïch ñònh nhaân löïc
Suy xeùt quan troïng tieáp theo
laø duy trì moái quan heä giöõa nhöõng
ngöôøi lieân quan, laø thöïc hieän ñuùng
ñaén quaù trình hoaïch ñònh nhaân löïc.
Chuùng ta caàn coù ñuùng soá ngöôøi taïi
choã laøm vieäc vaø coù moät heä thoáng
ñaûm baûo vieäc laøm. Hoaïch ñònh
nhaân löïc qui ñònh doøng ngöôøi vaøo
vaø ra khoûi ñöôøng daây saûn xuaát.
Khi baét ñaàu hoaïch ñònh nhaân
löïc, ngöôøi quaûn lyù döï aùn phaûi coù
moät nguoàn nhaân löïc ñöôïc phaân
theo chuûng loaïi vaø theo phaân