JOHN MAYNARD KEYNES’İN GÖRÜŞLERİ VE YANILGILARI

1. JOHN MAYNARD
KEYNES’İN
GÖRÜŞLERİ VE
YANILGILARI
Prof. Dr.
COŞKUN CAN AKTAN
Bu sunum aşağıdaki kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Kamu Tercihi İktisadı ve Anayasal Politik İktisat: Ankara: Seçkin Yayınları, 2019.
Sunumu hazırlayan: Bilal Akbay

2. KEYNES’İN GÖRÜŞLERİ
• Keynes, 1936 yılında yayınlanan İstihdam,
Faiz ve Para Genel Teorisi adlı eserinde
görüşlerinin klasik iktisadi düşünceye
karşı bir eleştiri olduğunu ve kitabında
klasik teoriye alternatif önerilerinin
bulunduğunu belirtmektedir.

3. KEYNES’İN GÖRÜŞLERİ
• Keynes, klasik iktisatçıların şu görüşlerinin
eksik ve hatalı olduğunu belirtmektedir;
Jean Babtiste Say tarafından ifade edilen
“her arz kendi talebini yaratır” görüşü
doğru değildir.
Talepte yetersizlikler olduğu
zaman ekonomide dengesizlikler ortaya
çıkar.
Bu nedenle, arzı etkilemek için
öncelikle talepteki yetersizliklerin satın alma
gücünü artıracak şekilde uyarılması gerekir.

4. KEYNES’İN GÖRÜŞLERİ
• Ekonomide iradi işsizliğin yanı
sıra klasik teorinin görmezden
geldiği “irade dışı işsizlik” de söz
konusudur.

5. KEYNES’İN GÖRÜŞLERİ
Klasik teoride kabul edilen “ücret,
emeğin marjinal hasılasına eşittir.”
görüşü de eksiktir. İstihdam
düzeyini, emeğin marjinal verimini ve
reel ücreti belirleyen efektif taleptir.

6. KEYNES’İN
GÖRÜŞLERİ
Faiz, klasik iktisatçıların düşündüğü gibi
tasarruf ve yatırım eşitliğini sağlamaz.
Tasarruf faizin değil, gelirin bir
fonksiyonudur. Faiz oranı, tasarruf arzı
ve tasarruf talebine göre oluşmaz.
Faiz oranının belirlenmesinde para arzı
ve para talebi önem taşır.

7. KEYNES’IN GENEL TEORISI’NDE ULAŞTIĞI BAZI
SONUÇLAR
• “İçerisinde yaşadığımız iktisat
dünyasının göze çarpan iki
kusurundan birincisi, tam
istihdamın sağlanamamış
olması, ve ikincisi de varlık
(servet) ve gelir dağılımının
keyfe bağlı ve adaletten
yoksun olmasıdır.”

8. KEYNES’IN GENEL
TEORISI’NDE ULAŞTIĞI
BAZI SONUÇLAR
• "Yatırım akımına gelince ... oldukça geniş
ölçüde bir yatırım sosyalizasyonunun tam
istihdamı aşağı yukarı sağlayacak biricik çare
olduğu bir gerçek şeklinde ortaya çıkacaktır."
• "Sosyalizasyonun kaçınılmaz tedbirleri kaliteli
bir tarzda ve toplumun genel örf ve adetlerini
altüst etmeden uygulanabilir.”

9. KEYNES’IN GENEL TEORISI’NDE
ULAŞTIĞI BAZI SONUÇLAR
• “Bugünkü sistemin kusurlu
olarak belirlendiği,
istihdamın yönetimi değil,
hacmidir.... Çalışmaya istekli
ve yetenekli on milyon
kişiden dokuz milyonu
istihdam edilmişse, bu dokuz
milyon kişinin çalışması kötü
yöneltilmiştir anlamına
gelmez. İçinde bulunulan
sistemi, kendilerine iş
sağlanan bu dokuz milyonu
istihdam etmiş olmaktan
değil, fakat sonuncu milyona
iş bulamamış olmasından
dolayı kınamak gerekir.”

10. KEYNES’İN YANILGILARI
• Keynes’in en büyük hatalarından
ya da yanlışlarından birisi Genel
Teorisi içerisinde yer alan
fikirlerinin kendisi -ve özellikle
müritleri tarafından-, her
zamanda, her mekanda ve
konjonktüre göre uygulanabilecek
“genelleştirilmiş” reçeteler olarak
sunulmasıdır.

11. KEYNES’İN YANILGILARI
James M. Buchanan’a
göre, Keynes’in
önemli bir yanlışı
eserine “genel teori”
adını vermesi ve
bu şekliyle
görüşlerinin her
zaman
uygulanabilecek
bir politika niteliğinde
olduğu izlenimini
ortaya koymasıydı.

12. KEYNES’İN YANILGILARI
• Buchanan şöyle yazmaktadır:
• “Lord Keynes, görüşlerinin ‘genel teori’ olduğunu
bu isimle yazılmış eserinde savundu ve bu “genel
teori” iddiası keynezyen devrimin ortaya çıkmasında
önemli rol oynadı. II. Dünya Savaşı
sonrasında keynezyen makro iktisat ders
kitaplarında ekonominin idaresi
için keynezyen mesaj üzerinde
duruldu. Keynezyen iktisadın hem depresyonu ve
hem de enflasyonu önleyeceği ve sınırlayacağı
iddia edildi.”

13. KEYNES’İN YANILGILARI
• Keynes “tam istihdam” kavramını teorisinin
baş köşesine yerleştirmiştir. Tam istihdama
atfettiği önem, hiç kuşkusuz devlet
müdahaleciğini kaçınılmaz kılmaktadır.
Keynes, devlet müdahaleciliğinin ortaya
çıkarabileceği olumsuz sonuçları ise
kanaatimizce tahmin edememiştir.

14. KEYNES’İN YANILGILARI
• Keynes teorisini “arz” ağırlıklı
değil, “talep” ağırlıklı
kurmuştur. Bir milletin
zenginliğinin üretime dayalı
olduğunu reddetmese dahi,
üretimin ve tasarrufun
ekonomik büyüme ve
kalkınma için önemini ihmal
etmiş ve tüketim üzerinde
odaklanmıştır.

15. KEYNES’İN
YANILGILARI
• Keynes'e göre tüketim var ise
üretim olacaktır. Satın alma gücü
yetersiz ise tüketim olmayacak ve
dolayısıyla üretim üzerinde de
uyarılmış bir etki söz konusu
olmayacaktır

16. SONUÇ
• 65 yıl önce yayınlanmış bir esere
baktığımızda, o dönemin
konjonktürünü de gözden uzak
tutmamak kaydıyla Keynes’in bazı
hata ve yanılgılarının olduğunu
söylememiz mümkündür.

17. • “... Düşünceler doğruysa, önceden haber
veriyoruz ki, onları tanımamış olmakla
aldanıldığı gitgide anlaşılacaktır. Bugün
dünya, daha iyi ve gerçek bir teşhis için
olağanüstü bir sabırsızlık
içerisinde bulunmaktadır; akla uygun olmasa
bile, her zamankinden çok,
böyle bir teşhisi kabullenmeye hazır ve onu
denemeye isteklidir..”
• John Maynard Keynes