Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn

Luận Văn Group viết thuê luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp,
báo cáo thực tập, Assignment, Essay
Liên Hệ: Zalo/Sdt 0967 538 624/ 0886 091 915 Website:lamluanvan.net
1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Diễn giải
ABC : Tính chi phí kinh doanh theo quá trình hoạt động
ABC/M : Quảntrịchiphíkinhdoanhtheoquátrìnhhoạtđộng
BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp
BHXH : Bảo hiểm xã hội
BHYT : Bảo hiểm y tế
BTC : Bộ Tài chính
CPNCTT : Chi phí nhân công trực tiếp
CPNVLTT : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
CPSXC : Chi phí sản xuất chung
DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước
DNVT : Doanh nghiệp vận tải
GTGT : Giá trị gia tăng
GTSP : Giá thành sản phẩm
KHTSCĐ : Khấu hao tài sản cố ñịnh
KMCP : Khoản mục chi phí
KPCĐ : Kinh phí công đoàn
KTQT : Kế toán quản trị
KTTC : Kế toán tài chính
LN : Lợi nhuận
NVL : Nguyên vật liệu
NVLTT : Nguyên vật liệu trực tiếp
SXKD : Sản xuất kinh doanh
TSCĐ : Tài sản cố định
TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

2
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2. 1: Tình hình tài sản và nguồn vốn năm 2017 ..............................................51
Bảng 2. 2: Một số chỉ tiêu kinh tế của Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn từ
năm 2015-2017..........................................................................................................61
Bảng 2. 3: Dự toán nguyên vật liệu trực tiếp năm 2017 ...........................................87
Bảng 2. 4: Dự toán nguyên vật liệu trực tiếp năm 2017 ...........................................88
Bảng 2. 5: Báo cáo chi phí nhân công trực tiếp tại Công ty tháng 1/2017 ...............98
Bảng 2. 6: Báo cáo chi phí sản xuất chung Công ty tháng 1/2017 ...........................99
Bảng 3. 1: Bảng Phân loại chi phí theo cách ứng xử ..............................................108
DANH MỤC SƠ ĐỒ HÌNH VẼ
Sơ đồ 1. 1: Mô hình thể hiện mối quan hệ vai trò của Kế toán QTCP .....................18
Sơ đồ 1. 2: Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (theo phương pháp kê
khai thường xuyên) ...................................................................................................34
Sơ đồ 1. 3: Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp (theo phương pháp kê khai
thường xuyên) ...........................................................................................................36
Sơ đồ 1. 4: Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung (theo phương pháp kê khai
thường xuvên) ...........................................................................................................38
Sơ đồ 1. 5: Quy trình xác định chi phí theo quá trình sản xuất.................................41
Sơ đồ 2. 1: Sơ đồ cơ cấu bộ máy quản lý của Công ty TNHH vận chuyển Gia
Nguyễn…………………………………………………………………..................54
Sơ đồ 2. 2: Sơ đồ luân chuyển chứng từ kế toán theo hình thức chứng từ ghi sổ. ...66
Sơ đồ 2. 3: Sơ đồ bộ máy Kế toán Công ty...............................................................70
Hình 2. 1: Quy trình kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp . …………………...94
Hình 2. 2: Quy trình kế toán chi phí nhân công trực tiếp .........................................94
Hình 2. 3: Quy trình kế toán chi phí sản xuất chung ................................................95

3
Hình 3. 1: Quy trình hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dịch vụ
Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn theo hướng kết hợp KTTC và
KTQT………………………………………………………………………..........114
PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Bảng quyết toán dầu nhờn - Quý IV/2017.............................................120
Phụ lục 2: Báo cáo quyết toán dầu đốt FO – Quý IV/2017 ....................................121
Phụ lục 3: Báo cáo quyết toán dầu đốt DO – Quý IV/2017....................................122
Phụ lục 4: Hạch toán tiêu hao nhiên liệu – Quý IV/2017 .......................................123
Phụ lục 5: SỔ CHI TIẾT Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn.......................124
Phụ lục 8: Bảng tính giá thành dịch vụ vận tải – Quý IV/2017.............................131
Phụ lục 9: Sổ chi tiết TK 1543112..........................................................................133
Phụ lục 10: Bảng phân bổ chi phí bảo hiểm phương tiện – Quý IV/2017..............134
Phụ lục 11: Bảng phân tích biến động về lượng đến chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
.................................................................................................................................135
Phụ lục 12: Bảng phân tích biến động về giá đến chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
.................................................................................................................................136

4
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1
DANH MỤC BẢNG..................................................................................................2
DANH MỤC SƠ ĐỒ HÌNH VẼ...............................................................................2
PHỤ LỤC...................................................................................................................3
MỤC LỤC..................................................................................................................4
PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................8
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................8
2. Các nghiên cứu có liên quan......................................................................9
3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài ......................................................................14
3.1. Mục tiêu chung..........................................................................................14
3.2. Mục tiêu cụ thể ..........................................................................................14
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................14
4.1. Đối tượng nghiên cứu:..............................................................................14
4.2. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................14
5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................14
6. Kết quả đạt được ......................................................................................15
6.1. Về mặt lý luận............................................................................................15

5
6.2. Về mặt thực tiễn.........................................................................................15
7. Kết cấu luận văn.......................................................................................15
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ ..........16
1.1. Khái niệm kế toán quản trị chi phí.........................................................16
1.2. Vai trò của kế toán quản trị chi phí........................................................17
1.3. Đối tượng của kế toán quản trị chi phí...................................................19
1.4. Nội dung của kế toán quản trị chi phí....................................................19
1.4.1. Phân loại chi phí..................................................................................19
1.4.1.1. Phân loại chi phí theo nội dung kinh tế .........................................20
1.4.1.2. Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí ............................21
1.4.1.3. Phân loại chi phí theo mối quan hệ giữa chi phí với khoản mục
trên báo cáo tài chính.......................................................................................22
1.4.1.4. Phân loại chi phí theo thẩm quyền ra quyết định..........................22
1.4.2. Định mức chi phí .................................................................................23
1.4.2.1. Khái niệm về định mức chi phí.......................................................23
1.4.2.2. Phương pháp xây dựng định mức chi phí ......................................23
1.4.2.3. Nguyên tắc xây dựng định mức chi phí..........................................27
1.4.3. Dự toán chi phí ....................................................................................27
1.4.3.1. Dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ......................................27
1.4.3.2. Dự toán chi phí nhân công trực tiếp..............................................28
1.4.3.3. Dự toán chi phí sản xuất chung .....................................................28
1.4.3.4. Dự toán chi phí bán hàng và quản lý.............................................29
1.4.4. Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm .......................30
1.4.4.1. Khái niệm chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm................30
1.4.4.2. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm...........31
1.4.4.3. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm...31
1.4.4.4. Kỳ tính giá thành............................................................................33
1.4.4.5. Kế toán chi phí sản xuất.................................................................33

6
1.4.4.6. Đánh giá sản phẩm dở dang..........................................................39
1.4.4.7. Phương pháp tính giá thành sản phẩm..........................................40
1.4.5. Phân tích biến động chi phí ................................................................42
1.4.5.1. Phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ...................42
1.4.5.2. Phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp...........................43
1.4.5.3. Phân tích biến động chi phí sản xuất chung..................................44
1.5. Tổ chức kế toán quản trị chi phí.............................................................44
1.5.1. Tổ chức hệ thống thông tin đầu vào ...................................................44
1.5.2. Tổ chức phân loại và xử lý thông tin..................................................46
1.5.3. Tổ chức hệ thống thông tin đầu ra .....................................................48
KẾT LUẬN CHƯƠNG I ........................................................................................48
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÔNG TY TNHH VẬN CHUYỂN GIA NGUYỄN ....................................49
2.1. Tình hình tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh và tổ chức công tác kế
toán ....................................................................................................................49
2.1.1. Tình hình tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH
vận chuyển Gia Nguyễn.......................................................................................49
2.1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty..............................49
2.1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của công ty................................................50
2.1.1.3. Quy mô công ty..............................................................................51
2.1.1.4. Tổ chức bộ máy quản lý của công ty............................................52
2.1.1.5. Một số chỉ tiêu kết quả sản xuất kinh doanh...............................61
2.1.1.6. Thuận lợi, khó khăn và phương hướng phát triển .....................61
2.1.2. Tình hình tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH vận chuyển
Gia Nguyễn...........................................................................................................64
2.1.2.1. Các chính sách và chế độ kế toán áp dụng..................................64
2.1.2.2. Tổ chức bộ máy kế toán tại công ty..............................................68
2.2. Thực trạng công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận
chuyển Gia Nguyễn .................................................................................................73

7
2.2.1. Giới thiệu quá trình thu thập và xử lý số liệu ....................................73
2.2.1.1. Mục tiêu thu thập số liệu................................................................73
2.2.1.2. Đối tượng khảo sát và thu thập dữ liệu .........................................73
2.2.1.3. Nội dung khảo sát và thu thập dữ liệu ...........................................73
2.2.1.4. Kết quả khảo sát và thu thập dữ liệu .............................................76
2.2.2. Thực trạng về công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH
vận chuyển Gia Nguyễn.......................................................................................76
2.2.2.1. Thực trạng về phân loại chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia
Nguyễn ........................................................................................................76
2.2.2.2. Thực trạng về xây dựng định mức chi phí tại Công ty TNHH vận
chuyển Gia Nguyễn...........................................................................................78
2.2.2.3. Thực trạng về lập dự toán chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển
Gia Nguyễn.......................................................................................................85
2.2.2.4. Thực trạng về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn. ....................................................90
2.2.2.5. Thực trạng về phân tích biến động chi phí tại Công ty TNHH vận
chuyển Gia Nguyễn...........................................................................................96
2.2.2.6. Đánh giá những ưu nhược điểm trong công tác kế toán quản trị chi
phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn.............................................100
2.2.2.7. Những nguyên nhân dẫn đến nhược điểm trong công tác kế toán
quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn. ........................102
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................................103
CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÔNG TY TNHH VẬN CHUYỂN GIA NGUYỄN ..................................104
3.1. Quan điểm hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty
TNHH vận chuyển Gia Nguyễn ...........................................................................104
3.2. Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận
chuyển Gia Nguyễn ...............................................................................................106

8
3.2.1. Hoàn thiện về phân loại chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia
Nguyễn .............................................................................................................106
3.2.2. Hoàn thiện về công tác xây dựng định mức chí phí ........................108
3.2.3. Hoàn thiện công tác lập dự toán chi phí ..........................................110
3.2.4. Hoàn thiện về công tác tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm....
.............................................................................................................113
3.2.5. Hoàn thiện về phân tích biến động chi phí.......................................114
3.2.6. Hoàn thiện công tác tổ chức tài khoản kế toán................................115
3.2.7. Hoàn thiện về hệ thống chứng từ .....................................................117
KẾT LUẬN CHƯƠNG III...................................................................................117
KẾT LUẬN............................................................................................................118
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................119
PHỤ LỤC...............................................................................................................120
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Ngày nay, xã hội ngày càng phát triển, thế giới trở nên phẳng hơn, toàn cầu
hóa diễn ra ngày càng nhanh hơn, các quốc gia xích lại ngày càng gần nhau hơn và
Việt Nam cũng không nằm ngoài quy luật cuộc chơi ấy. Bằng chứng cho thấy rằng
Việt Nam đã, đang và sẽ tham gia vào nhiều tổ chức, hiệp ước, hiệp định, mang
tính toàn cầu và gần đây nhất là hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái
Bình Dương.
Kế toán quản trị chi phí là kế toán ghi chép và phân tích các khoản mục chi
phí nhằm tính giá thành và kiểm soát chi phí đồng thời dự toán chi phí cho kỳ kế
hoạch.
Kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của kế toán quản trị chuyên thực hiện
việc xử lý và cung cấp các thông tin về chi phí nhằm phục vụ cho việc thực hiện
các chức năng của nhà quản trị như hoạch định, tổ chức thực hiện, kiểm tra và ra
quyết định.

9
Kế toán quản trị chi phí có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin
phản hồi vê tính hiệu quả và chất lượng của các công việc hoàn thành đồng thời
phục vụ cho việc lập kế hoạch chi phí và kiểm soát chi phí của các mặt hoạt động,
được thực hiện qua các báo cáo về các khoán thu, chi tài sản và trách nhiệm của các
bộ phận.
Trong những năm qua, công tác kế toán của nước ta nói chung và tại các
Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn nói riêng đã không ngừng được cải tiến,
hoàn thiện. Tiếp cận các thông lệ, chuẩn mực quốc tế, từng bước đáp ứng được yêu
cầu về quản lý trong hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, hệ thống kế toán của các
công ty vận tải đường biển nhìn chung mới chỉ đề cập chủ yếu đến kế toán tài chính
còn kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí nói riêng vẫn đang là vấn
đề khá mới mẻ cả về nhận thức và tổ chức thực hiện.
Hiện nay, Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn đã tổ chức công tác kế
toán quản trị chi phí, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của nhà quản trị
như các báo cáo kế toán quản trị được lập còn sơ sài, đơn giản và tương đồng với
báo cáo tài chính, việc phân tích biến động chi phí chưa được thực hiện, không lập
được chi phí sản xuất chung cho từng loại sản phẩm vì vậy hệ thống kể toán quản
trị chi phí tại công ty chưa thể hiện được hết vai trò, chức năng của kế toán quản trị
chi phí đến sự phát triển của công ty. Việc hoàn thiện công tác kê toán quản trị chi
phí đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc quản lý chi phí, lập dự toán chi phí,
sử dụng chi phí có định mức nhằm tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động,
tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thương trường.
Vì vậy, tác giả đã chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi
phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn” làm đề tài cho luận văn thạc sĩ
của mình.
2. Các nghiên cứu có liên quan
Cùng với sự đa dạng về các đề tài nghiên cứu đề cập tới nội dung kế toán
quản trị, trong những năm gần đây, ở Việt Nam đã có một số công trình khoa học và
bài viết của các tác giả nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí của các công ty vận
chuyển hàng hóa:

10
Tác giả Trần Thị Phương Linh (2012) đã nghiên cứu nội dung “ Kế Toán
quản trị chi phí tại Công ty cổ phần vận tải biển Đà Nẵng”. Luận văn đã làm rõ
thêm những vấn đề lý luận cơ bản về KTQTCP trong lĩnh vực hoạt động vận tải
biển cụ thể tại công ty cổ phần vận tải biển Đà Nẵng. Luận văn đi sâu vào việc phân
tích và đánh giá thực trạng tổ chức KTQTCP trong hoạt động kinh doanh vận tải
biển tại công ty cổ phần vận tải biển Đà Nẵng. Cụ thể là khái quát được tình hình tổ
chức sản xuất kinh doanh cũng như tình hình tổ chức công tác KTQTCP tại công ty.
Một số nội dung của KTQTCP đã được vận dụng cho quá trình ra quyết định phục
vụ công tác quản lý nhưng vẫn còn mờ nhạt chưa thể hiện sự phân công rõ ràng.
Bên cạnh nhưng ưu điểm được nêu ra thì luận văn cũng tập trung phân tích được
những mặt hạn chế của KTQTCP tại công ty cổ phần vận tải biển Đà Nẵng. Từ thực
tế đó làm nền tảng để tác giả đề xuất các phương hướng giải pháp và các điều kiện
cần thực hiện nhằn hoàn thiện tổ chức KTQTCP tại công ty cổ phần vận tải biển Đà
Nẵng.
Tác giả Huỳnh Nhất Phương (2016) đã thực hiện đề tài nghiên cứu luận
văn thạc sĩ “ Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại công ty Scan Com Việt
Nam” mang đến cho người đọc cái nhìn khái quát về hệ thống hóa tất cả các lý
thuyết về kế toán quản trị chi phí đối với doanh nghiệp, phân tích đánh giá thực
trạng công tác kế toán quản trị chi phí tại công ty ScanCom Việt Nam như phân loại
chi phí, xây dựng định mức chi phí, lập dự toán chi phí, tập hợp chi phí và tính giá
thành sản phẩm, phân tích biến động chi phí. Từ đó , đề xuất một số giải pháp nhằm
hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại công ty ScanCom Việt Nam
Tác giả Nguyễn Thị Minh Tâm (2010) có bài viết về “ Hoàn thiện công tác
kế toán quản trị chi phí tại một số doanh nghiệp vận chuyển ở Hà Nội”. Trong bài
viết của mình, tác giả đã sử dụng phương pháp điều tra khảo sát thực tế, sử dụng
bảng câu hỏi gửi đến một số doanh nghiệp sản xuất trên địa bàn Hà Nội. Từ những
thông tin thu thập được kết hợp với những kinh nghiệm từ một số nước, tác giả đã
tập hợp, phân tích và đánh giá thực trạng, đưa ra những nhận xét chung như: Các
doanh nghiệp này mới chỉ chú trọng đến công tác Kế toán tài chính, còn đối với
công tác Kế toán quản trị vẫn đang trong giai đoạn “mò mẫm lối đi”, chưa có một tổ

11
chức nào có đủ chuyên môn và kinh nghiệm chuyên tư vấn xây dựng hệ thống Kế
toán quản trị chi phí”.
Tác giả Nguyễn Quốc Thắng (2011) trong Luận văn thạc sĩ đã nghiên cứu
vấn đề “Tổ chức kế toán quản trị chi phí, giá thành sản phẩm trong các doanh
nghiệp thuộc ngành vận chuyển Việt Nam”. Từ kết quả nghiên cứu và khảo sát, luận
án đưa ra một số đề xuất tổ chức kế toán quản trị chi phí và tính giá thành sản phẩm
nhằm tăng cường hiệu quả quản trị doanh nghiệp thuộc ngành vận chuyển Việt Nam,
bao gồm:
- Vận dụng các phương pháp hiện đại để tách chi phí hỗn hợp thành biến phí
và định phí nhằm tăng cường kiểm soát chi phí, hạ giá thành sản phẩm.
-Thiết lập hệ thống báo cáo kế toán quản trị mới phù hợp với đặc điểm kinh
doanh của các doanh nghiệp thuộc ngành vận chuyển ở Việt Nam, bổ sung cho hệ
thống báo cáo kế toán tài chính hiện nay những chỉ tiêu quan trọng nhằm đánh giá
chính xác hiệu quả sử dụng vốn đầu tư.
- Tổ chức mô hình kế toán quản trị chi phí và tính giá thành sản phẩm theo
kiểu kết hợp ba bộ phận (bộ phận dự toán, bộ phận phân tích, bộ phận tư vấn và ra
quyết định) nhằm tăng quyền tự chủ và trách nhiệm cao của từng bộ phận và cấp
quản trị trong môi trường cạnh tranh toàn cầu hiện nay.
Tác giả Đinh Thị Kim Xuyến (2014) trong Luận án tiến sĩ của mình đã
nghiên cứu về “ Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành tại các
doanh nghiệp kinh doanh vận tải Việt Nam”. Trong Luận án, Tác giả đã hệ thống
hóa và phân tích làm rõ hơn lý thuyết cơ bản của kế toán quản trị chi phí và giá
thành vận dụng trong các doanh nghiệp dịch vụ; cùng với việc nghiên cứu kinh
nghiệm kế toán quản trị chi phí và giá thành của các nước phát triển như Mỹ, Nhật
Bản, Trung Quốc, Anh và phân tích thực trạng công tác kế toán quản trị chi phí giá
thành tại các doanh nghiệp vận tải ở Việt Nam. Tác giả đã đưa ra một số đề xuất để
hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành trong các doanh nghiệp vận
tải như sau:
- Đề xuất vận dụng mô hình kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp vận
tải để phục vụ cho lập kế hoạch, kiểm soát, đánh giá.

12
- Đề xuất không phân bổ chi phí cố định chung để tránh làm sai lệch hiệu quả
kinh doanh của các bộ phận.
- Đề xuất sử dụng vận dụng phương pháp tính giá thành theo chi phí biến đổi
cho các dịch vụ vận tải để hỗ trợ thông tin cho việc ra quyết định;
- Đề xuất thay đổi cách thức và thành phần tham gia xây dựng định mức và
lập dự toán.
- Đề xuất sử dụng phương pháp phân tích chênh lệch để tìm nguyên nhân và
giải pháp giải quyết tận gốc các nguyên nhân làm phát sinh chênh lệch chi phí.
Tác giả Lê Thị Ngọc Bích (2017) có bài viết về “Hoàn thiện công tác quản
trị chi phí trong các doanh nghiệp chế biến thủy sản trên địa bàn tỉnh Hậu Giang”.
Luận văn đã đi sâu nghiên cứu những vấn đề cơ bản của kế toán quản trị chi phí
gồm khái niệm và bản chất của kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của kế toán
quản trị trong doanh nghiệp sản xuất, cũng như vai trò của nó trong doanh nghiệp
sản xuất là gắn liền với mục tiêu quản trị doanh nghiệp trong quá trình lập kế hoạch,
kiểm soát, kiểm tra, đánh giá và đưa ra quyết định.
Những nội dung chính yếu của kế toán quản trị chi phí được nêu rõ thông
qua việc phân loại, xây dựng định mức, lập dự toán, kế toán chi phí sản xuất và tính
giá thành, phân tích chi phí để kiểm soát và ra các quyết định kinh doanh. Việc thu
thập và xử lý thông tin phục vụ công tác tổ chức kế toán quản trị cũng được hệ
thống hóa rõ nét.
Dựa trên tiền đề nghiên cứu những lý luận về kế toán quản trị chi phí trong
các doanh nghiệp sản xuất, đồng thời kết hợp với những đặc trưng cơ bản của kế
toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp chế biến thủy sản cũng như đặc điểm riêng
biệt của ngành, sẽ là cơ sở cho việc nghiên cứu thực trạng công tác kế toán quản trị
chi phí trong các doanh nghiệp chế biến thủy sản trên địa bàn tỉnh Hậu Giang.
Tác giả Nguyễn Thị Phương Hồng (2017) với đề tài “Hoàn thiện kế toán
quản trị chi phí tại công ty TNHH Yang Ching Enterprise (Việt Nam)”. Tác giả đã
đi sâu vào việc tìm hiểu hệ thống kế toán tài chính của công ty và thực trạng công
tác kế toán quản trị chi phí tại công ty thông qua việc: phân loại chi phí, lập định
mức chi phí, lập dự toán chi phí, tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm.

13
Công ty thực hiện phân loại chi phí theo chức năng hoạt động, xây dựng định
mức và dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, có thực hiện phân tích biến động
chi phí nguyên vật liệu phân tích, so sánh biến động về giá mà không phân tích biến
động về lượng, chưa phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp mà chỉ so sánh
chi phí nhân công trực tiếp thực tế với chi phí nhân công trực tiếp định mức.
Luận văn đã nghiên cứu và làm sáng tỏ những vấn đề về lý luận và thực tiễn
về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp sản xuất. Trên cơ sở đó, nắm bắt
được các cách phân loại chi phí, tập hợp chi phí, tính giá thành trong kế toán quản
trị chi phí. Từ thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH quảng cáo Châu
Phong, tác giả đã tiến hành phân tích, đánh giá đưa ra những ưu, khuyết điểm đang
tồn tại và hướng dẫn hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi phí sản xuất
tại công ty.
Trong các đề tài trên, mỗi tác giả nghiên cứu về một mặt, một vấn đề, của
kế toán quản trị chi phí, kế toán quản trị chi phí và giá thành tại các doanh nghiệp
khác nhau. Có tác giả nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí theo phương pháp
truyền thống, có tác giả lại nghiên cứu vấn đề này trên góc độ kế toán quản trị hiện
đại. Nhìn chung, không có sự xung khắc hay bất đồng quan điểm nghiên cứu cũng
như không có sự tranh luận đáng nói nào về mặt lý thuyết, và đã có sự thống nhất
giữa các tác giả.
Để công tác kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí, giá thành
nói riêng phát huy được hết vai trò của mình thì cần được nghiên cứu tại một loại
hình doanh nghiệp cụ thể. Trên thực tế, ngành dịch vụ vận tải ở Việt Nam đã và
đang phải đối mặt với tình trạng cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Để tăng được tính
cạnh tranh các doanh nghiệp cơ khí dịch vụ vận tải Việt Nam phải tự đổi mới mình;
đổi mới trong phương thức kinh doanh và trong quản lý nhằm sử dụng các nguồn
lực có hiệu quả, giảm chi phí, hạ giá thành. Tuy nhiên, những nghiên cứu và vận
dụng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh
nghiệp dịch vụ vận tải vẫn còn hạn chế. Trong số các đề tài trên, chưa có tác giả nào
nghiên cứu một cách đầy đủ, toàn diện về lý thuyết và thực trạng kế toán quản trị
chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại loại hình doanh nghiệp đặc thù như

14
doanh nghiệp dịch vụ vận tải. Đây chính là khoảng trống để tác giả tiến hành nghiên
cứu và làm đề tài cho Luận văn của mình.
3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
3.1. Mục tiêu chung
Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại
Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn.
3.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về công tác kế toán quản trị chi phí
trong các doanh nghiệp.
- Phân tích thực trạng về công tác kế tóan quản trị chi phí tại Công ty TNHH
vận chuyển Gia Nguyễn, qua đó đưa ra các đánh giá về công tác này tại Công ty.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí
tại Công ty TNHH Vận chuyển Gia Nguyễn.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Luận văn tập trung nghiên cứu công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty
TNHH vận chuyển Gia Nguyễn.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian nghiên cứu: Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn
- Về thời gian nghiên cứu: Luận văn được thực hiện trong khoảng thời gian
từ đầu tháng 11 năm 2017 đến ngày 20 tháng 2 năm 2018.
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu được sử dụng xuyên suốt trong luận văn là phương
pháp định tính, cụ thể như sau:
- Thông qua việc nghiên cứu, thu thập và phân tích dữ liệu từ các kênh
thông tin khác nhau như tham khảo các bài viết, các công trình khoa học liên quan
đến hướng nghiên cứu của luận văn, nghiên cứu sách chuyên ngành, báo và tạp chí
chuyên ngành.... để hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về công tác kế toán
quản tri chi phí trong các doanh nghiệp.
- Thực hiện kết hợp phương pháp phỏng vấn, khảo sát thực tế và nghiên cứu

15
tình hình thực tiễn tại các đơn vị để phân tích và đánh giá những thực trạng về công
tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn.
- Sử dụng phổi hợp các phương pháp so sánh, phân tích, suy luận và tổng
hợp để đề xuất về các giải pháp nhằm hoàn hiện công tác kể toán quản trị chi phí
trong các doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa dịch vụ đường biển.
6. Kết quả đạt được
6.1. Về mặt lý luận
Luận văn hệ thống hóa những lý luận chung về công tác kế toán quản trị chi
phí trong các doanh nghiệp.
6.2. Về mặt thực tiễn
- Đánh giá và phân tích được thực trạng về công tác kế toán quản trị chi phí
tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn.
- Luận văn đã đề xuất được những giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản
trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí
Chương 2: Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển
Gia Nguyễn
Chương 3: Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia
Nguyễn

16
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
1.1. Khái niệm kế toán quản trị chi phí
KTQTCP là một trong những bộ phận bắt nguồn từ KTQT, chính vì vậy mà
bản chất của KTQTCP trước hết thể hiện ở bản chất kế toán. Ngày nay, kế toán
được chia thành một số chuyên ngành như KTTC, KTQT và có thể tách biệt thành
một chuyên ngành KTCP, nhất là trong doanh nghiệp sản xuất. Vì thế, việc khái
quát được định nghĩa vè KTQTCP phải có sự liên quan mật thiết đến các nội dung
trên. Cụ thể như sau:
Kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của kế toán quản trị, nghiên cứu về
quá trình tính giá thành một sản phẩm bao gồm giá nguyên vật liệu đầu vào, chi phí
sản xuất, với mục đích cung cấp thông tin một cách chính xác cho nhà quản tri,
đồng thời, xác định giá trị hàng tồn kho và kết quả kinh doanh tương ứng với từng
loại sản phẩm. Việc kiểm soát chi phí tốt để tăng khả năng cạnh tranh của doanh
nghiệp đã đặt ra một yêu cầu bức thiết đối với kế toán quản trị nhằm thu thập vả xứ
lý thông tin sao cho có thể cung cấp một cách nhanh nhất, kịp thời những thông tin
cần thiết đề nhả quản trị có thể đưa ra quyết sách phù hợp.
Từ những khái niệm trên ta có thề hiểu rằng, KTQTCP là một bộ phận của
hệ thống KTQT, cung cấp thông tin dưới hình, thức các báo cáo nội bộ nhằm giúp
các nhà quản trị doanh nghiệp có cơ sở chắc chắn để có thể đưa ra những quyết sách
phù hợp, kịp thời, đúng đắn liên quan đến hoạt động SXKD của doanh nghiệp.
Trọng tâm của kế toán quản trị chi phí là cung cấp thông tin liên quan về chi
phí chủ yếu là việc ghi chép, phân tích chi phí, kiểm soát chi phí để đánh giá tình
hình thực hiện chi phí, dự toán chi phí cho kỳ hoạt động, để tính giá thành sản
phẩm.
Kế toán quản trị chi phí nhấn mạnh đến tính dự báo của thông tin và trách
nhiệm của nhà quản trị các cấp nhằm gắn trách nhiệm của họ với chi phí phát sinh
thông qua hệ thống thông tin chi phí được cung cấp theo các trung tâm quản lý chi
phí được hình thành từ đơn vị.
Từ những khái niệm trên, ta có thể hiểu rằng kế toán quản trị chi phí là quá

17
trình thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp các thông tin về chi phí cho nhà quản trị
thực hiện các chức năng của mình như phân tích, hoạch định, tổ chức thực hiện,
kiểm tra đánh giá tình hình thực hiện chi phí và hỗ trợ cho việc ra quyết định.
1.2. Vai trò của kế toán quản trị chi phí
Kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của kế toán quản trị, vì vậy kế toán
quản trị chi phí cũng có vai trò cung cấp thực hiện tốt các chức năng quản trị, cụ
thể trong các việc lập kế hoạch, tồ chức điểu hành, kiểm tra và ra quyết định.
- Với chức năng lập kế hoạch: Để việc quản lý có hiệu quả thì việc lập kế
hoạch là rất cần thiết trong mỗi tổ chức. Trong đó bộ phận quan trọng của kế hoạch
là dự toán tổng thể và dự toán hoạt động. Dự toán tổng thể thường chỉ ra khoản đẩu
tư mới và nguồn tiền cần có đồng thời nó cũng đưa ra được lợi nhuận kỳ vọng của
dòng sản phẩm hoặc những bộ phận chủ chốt. Dự toán hoạt động thường gắn với
một hoạt động cụ thể, việc so sánh doanh thu, chi phí từ dự toán với thực tế là cơ sở
để đánh giá kết quả thực hiện của bộ phận. Như vậy thông tin chí phí là cơ sở quan
trọng để hình thành nên hệ thống dự toán, không có thông tin chi phí sẽ không có
dự toán, vì vậy số không thể phân bổ nguồn lực để triển khai kế hoạch cũng như
không có công cụ để đánh giá kết quả thực hiện, đánh giá mức độ hoàn thành mục
tiêu chiến luợc đề ra. KTQTCP cụ thể hóa các mục tiêu trong kế hoạch hình thành
các dự toán CPSX kinh doanh. KTQTCP cũng cung cấp thông tin về chi phí ước
tính để phục vụ cho việc ra quyết định của nhà quản trị.
- Với chức năng tổ chức và điều hành:
Vai trò của kế toán quản trị chi phí cung cấp thông tin cho việc xây dựng và
phát triển một cơ cấu nguồn lực hợp lý trong doanh nghiệp và các thông tin phát
sinh hàng ngày trong doanh nghiệp. Thông tin do kế toán quản trị chi phí cung cấp
phải có tác dụng phản hồi về hiệu quả và chất lượng các hoạt động đã và đang được
thực hiện để giúp nhà quản trị có thể kịp thời điều chỉnh lại tổ chức hoạt động của
doanh nghiệp
- Với chức năng kiểm tra, kiểm soát, đánh giá hoạt động: KTQTCP cung cấp
các báo cáo hoạt động giúp cho nhà quản trị kiểm soát quá trình thực hiện kế hoạch
kiểm soát chi phí và đạt được hiệu quả kinh doanh tối ưu. Cụ thể là các báo cáo về

18
khả năng sinh lời của các bộ phận khác nhau trong doanh nghiệp về các sản phẩm
dịch vụ hoặc các hoạt động giúp ích cho nhà quản trị quyết định lựa chọn kinh
doanh sản phẩm; dịch vụ hoặc hoạt động nào mang lại lợi nhuận. Hay các báo cáo
so sánh kết quả thực hiện với dự kiến về doanh thu, chi phí, lợi nhuận là căn cứ để
đánh giá hiệu quả của hoạt động quản tý, giúp cho nhà quản trị tự điều chỉnh lại các
quyết định của mình trong quá trình quản lý.
- Với chức năng ra quyết định: Căn cứ để ra quyết định kinh doanh của các
nhà quản trị phần lớn đều dựa trên thông tin cung cấp từ KTQTCP. Thật vậy để có
được một quyết định đúng đắn và kịp thời thì các nhà quản trị cần có nguồn thông
tin đầy đủ, đáng tin cậy và thích hợp. Không có thông tin về chi phí thì khó có thể
ra quyết định kinh doanh. KTQTCP thực hiện các nghiệp vụ phân tích chuyên môn
chọn lọc những thông tin cần thiết, thích hợp rồi tổng hợp lại và trình bày chúng
theo một trình tự dễ hiểu nhất. Thông tin về chí phí có vai trò quan trọng trong quá
trình định giá bán sản phẩm. Ví dụ, như định giá bán sản phẩm theo phương pháp
thông thường hay định giá bán sản phẩm theo biến phí sản xuất.
Như vậy, kế toán quản trị chi phí giúp các nhà quản trị trong quá trình ra
quyết định không chỉ bằng cung cấp thông tin thích hợp mà còn bằng cách vận
dụng các kỹ thuật phân tích vào những tình huống khác nhau để từ đó nhà quản trị
lựa chọn và ra quyết định phù hợp nhất.
(Nguồn: Giáo trình kế toán quản trị Trường đại học Kinh tế năm 2011)
Sơ đồ 1. 1: Mô hình thể hiện mối quan hệ vai trò của Kế toán QTCP
Hoạch định
Kiểm soát
Kiểm soát
Ra quyết định Tổ chức – Điều hành

19
1.3. Đối tượng của kế toán quản trị chi phí
Theo tác giả Phạm Văn Dược (2010) “Đối tượng của kế toán quán trị chi phí
là nghiên cứu chi phí trong mối quan hệ với việc hình thành giá trị". Xét tại mỗi
doanh nghiệp sản xuất, đối tượng của kế toán quản trị chi phí bao gồm:
+ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: bao gồm các chi phí nguyên vật liệu chính,
nguyên vật liệu phụ phục vụ cho quá trình sản xuất.
+ Chi phí nhân công trực tiếp: bao gồm các khoản phải thanh toán cho công
nhân trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất như tiên lương, các khoán trích theo
lương, phụ cấp độc hại cho công nhân.
+ Chi phí sản xuất chung: bao gồm các chi phí phục vụ cho quá trinh sản
xuất, hỗ trợ sản xuất chi phí khấu hao nhà xưởng, máy móc thiết bị, chi phí sửa
chữa.
+ Chi phí bán hàng: bao gồm các loại chi phí liên quan đến quá trình tiếp thị
sản phẩm, bán hàng, hoa hồng bán hàng.
+ Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm chi phí quản lý hành chính, chi phí
khấu hao thiết bị văn phòng phục vụ cho văn phòng chính.
1.4. Nội dung của kế toán quản trị chi phí
1.4.1. Phân loại chi phí
Thực chất hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là sự vận động,
kết hợp, tiêu dùng và chuyển đổi các yếu tố tư liệu lao động, đối tượng lao động và
sức lao động để tạo ra kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất. Chi phí hoạt động
của doanh nghiệp phát sinh trong tất cả các giai đoạn của quá trình hoạt động kinh
doanh, tuy nhiên chỉ các chi phí phát sinh trong giai đoạn biến đổi các yếu tố đầu
vào để trở thành các sản phẩm, lao vụ, dịch vụ mới được gọi là chi phí sản xuất.
Theo quan điểm của kế toán tài chính thì chi phí được định nghĩa như sau:
“Chi phí là biểu hiện bằng tiền toàn bộ hao phí lao động sống, lao động vật hóa mà
doanh nghiệp đã bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất
định”. Theo quan điểm này, chi phí phải được ghi nhận theo nguyên tắc phù hợp
giữa chi phí với thu nhập, chỉ được xác định trên bình diện chung là toàn doanh
nghiệp và gắn với kỳ hạch toán.

20
Còn theo quan điểm của kế toán quản trị thì chi phí được hiểu: “Chi phí có
thể là dòng phí tổn thực tế gắn liền với hoạt động hàng ngày khi tổ chức thực hiện,
kiểm tra, ra quyết định, chi phí có thể là dòng phí tổn ước tính để thực hiện dự án,
những lợi ích mất đi do lựa chọn phương án, hy sinh cơ hội kinh doanh”.
Mục đích của kế toán quản trị trong lĩnh vực chi phí là nhằm cung cấp thông
tin thích hợp, hữu ích và kịp thời cho việc ra quyết định kinh doanh của các nhà
quản trị. Vì thế, đối với kế toán quản trị, chi phí không chỉ đơn giản được nhận thức
theo quan điểm của kế toán tài chính, mà nó còn phải được nhận diện theo nhiều
phương diện khác nhau để đáp ứng thông tin một cách toàn diện cho các nhà quản
trị trong việc hoạch định, kiểm soát và ra quyết định. Khi nhận thức chi phí theo
quan điểm kế toán quản trị, chúng ta còn phải chú trọng đến mục đích sử dụng, đến
nhu cầu quản của các nhà quản trị cũng như ảnh hưởng của môi trường kinh doanh
đến sự hình thành và biến động của chi phí chứ không chỉ căn cứ vào chứng từ. Do
đó, việc phân loại chi phí theo nhiều tiêu thức khác nhau nhằm đáp ứng mục tiêu
quản lý khác nhau là một yêu cầu cần thiết của kế toán quản trị chi phí sản xuất.
1.4.1.1. Phân loại chi phí theo nội dung kinh tế
Mục đích của việc phân loại chi phí theo chức năng hoạt động trong kế toán
quản trị là xác định rõ vai trò, chức năng hoạt động của chi phí trong quá trình hoạt
động sản xuất kinh doanh ở các doanh nghiệp và cung cấp thông tin có hệ thống cho
việc lập các báo cáo tài chính. Theo chức năng hoạt động, chi phí được phân thành:
Chi phí sản xuất: là những khoản chi phí phát sinh theo chuỗi các hoạt động
trong khâu sản xuất, bắt đầu bằng việc cung ứng nguyên liệu và kết thúc bằng việc
hoàn thành sản phẩm sẵn sàng đưa vào kho chứa hàng với tên gọi là thành phẩm.
Chi phí sản xuất bao gồm ba khoản mục chi phí như sau: Chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung.
Chi phí ngoài sản xuất: Để các sản phẩm hoàn thiện đến được với người tiêu
dùng và mang lại doanh thu, lợi nhuận, doanh nghiệp còn phải thực hiện một số
khoản chi phí ở khâu ngoài sản xuất được gọi là chi phí ngoài sản xuất. Chi phí
ngoài sản xuất bao gồm: Chi phí bán hàng và Chi phí quản lý doanh nghiệp.

21
Như vậy chi phí sản xuất là toàn bộ chi phí cần thiết để chế tạo sản phẩm
những loại chi phí khác không gắn liền với việc sản xuất sản phẩm thì được xếp vào
chi phí ngoài sản xuất.
1.4.1.2. Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí
Mục đích của cách phân loại chi phí này trong kế toán quản trị là cung cấp
thông tin phuc vụ cho việc lập kế hoạch, kiểm tra và chủ động điều tiết chi phí cho
phù hợp. Theo cách phân loại này chi phí được chia thành ba loại: chi phí khả biến,
chi phí bất biến và chi phí hỗn hợp
Biến phí: là những chi phí thay đổi về tổng số khi có sự thay đổi mức hoạt
động của doanh nghiệp. Cần lưu ý, nếu xét về tổng số, biến phí thay đổi tỷ lệ thuận
với mức độ hoạt động, nhưng xét trên một đơn vị khối lượng hoạt động thì biến phí
thường có thể là hằng số đối với mọi mức hoạt động. Trong một doanh nghiệp sản
xuất, biến phí tồn tại khá phổ biến như: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí
nhân công trực tiếp, chi phí năng lượng…
Định phí: là những chi phí mà về tổng số không thay đổi khi có sự thay đổi
về mức độ hoạt động của đơn vị. Nếu xét tổng chi phí thì định phí không thay đổi,
ngược lại, nếu xét định phí trên một đơn vị khối lượng hoạt động thì tỷ lệ nghịch
với mức độ hoạt động. Như vậy, dù doanh nghiệp có hoạt động hay không thì vẫn
tồn tại định phí, ngược lại, khi doanh nghiệp gia tăng mức độ hoạt động thì định phí
trên một đơn vị hoạt động sẽ giảm dần.
Chi phí hỗn hợp: là loại chi phí mà bản thân nó gồm cả các yếu tố định phí
và biến phí như chi phí thuê phương tiện vận tải hàng hóa, chi phí điện thoại, điện
năng…Ở mức hoạt động căn bản, chi phí hỗn hợp thể hiện các đặc điểm của định
phí, vượt qua mức đó nó lại thể hiện đặc điểm của biến phí.
Phần định phí phản ánh phần chi phí căn bản, tối thiểu để duy trì sự phục vụ
và để giữ cho dịch vụ đó luôn luôn ở tình trạng sẵn sàng phục vụ.
Phần biến phí phản ánh phần thực tế phục vụ hoặc phần vượt quá mức căn bản
(định mức) do đó phần này sẽ biến thiên tỷ lệ thuận với mức sử dụng trên mức căn bản.

22
1.4.1.3. Phân loại chi phí theo mối quan hệ giữa chi phí với
khoản mục trên báo cáo tài chính
Theo cách phân loại này, chi phí được phân thành hai loại: chi phí sản phẩm
và chi phí thời kỳ.
Chi phí sản phẩm: Là khoản chi phí gắn với quá trình sản xuất sản phẩm hay
là quá trình mua hàng hóa để bán. Đối với doanh nghiệp sản xuất, chi phí sản phẩm
bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản
xuất chung. Chi phí sản phẩm luôn gắn liền với sản phẩm và chỉ được thu hồi khi
sản phẩm tiêu thụ, còn khi chưa tiêu thụ thì chúng được nằm trong sản phẩm tồn
kho.
Chi phí thời kỳ: Chi phí thời kỳ là những chi phí trực tiếp làm giảm lợi tức
trong kỳ mà chúng phát sinh. Chi phí thời kỳ không phải là những chi phí tạo thành
thực thể của sản phẩm hay nằm trong các yếu tố cấu thành giá vốn của hàng hóa
mua vào, mà là những khoản chi phí hoàn toàn biệt lập với quá trình sản xuất sản
phẩm hoặc mua vào hàng hóa. Vì vậy chúng không được ghi nhận trên bảng cân đối
kế toán mà chỉ được ghi nhận trên báo cáo kết quả kinh doanh ngay trong kỳ mà
chúng phát sinh. Tại mỗi doanh nghiệp, chi phí thời kỳ gồm các chi phí bán hàng
và chi phí quản lý hành chính.
1.4.1.4. Phân loại chi phí theo thẩm quyền ra quyết định
Chi phí cơ hội: Trong hoạt động kinh doanh, bất kỳ một khoản mục chi phí
nào phát sinh đều được phản ánh và theo dõi trên các sổ sách kế toán. Tuy nhiên, có
một loại chi phí hoàn toàn không được phản ánh trên sổ sách kế toán nhưng lại rất
quan trọng, cần được xem xét đến mỗi khi nhà quản lý lựa chọn các phương án kinh
doanh, đầu tư. Đó là chi phí cơ hội. Chi phí cơ hội được định nghĩa là khoản lợi ích
bị mất đi do chọn phương án này thay vì chọn phương án khác (là phương án tối ưu
nhất có thể lựa chọn so với các phương án được chọn)
Chi phí chênh lệch: Chi phí chênh lệch là những khoản chi phí có ở phương
án sản xuất kinh doanh này nhưng không có hoặc chỉ có một phần ở phương án sản
xuất kinh doanh khác. Chi phí chênh lệch là một trong những căn cứ quan trọng để

23
lựa chọn phương án kinh doanh tối ưu. Chi phí chênh lệch có thể là định phí, biến
phí hay chi phí hỗn hợp.
Chi phí chìm: Chi phí chìm là một loại chi phí mà doanh nghiệp phải chịu và
vẫn phải chịu cho dù bất kỳ phương án nào được chọn. Vì vậy, trong việc lựa chọn
các phương án khác nhau, chi phí này không được đưa vào xem xét, nó không thích
hợp cho việc ra quyết định vì chúng không có tính chênh lệch.
1.4.2. Định mức chi phí
1.4.2.1. Khái niệm về định mức chi phí
Định mức chi phí (Standard cost) là chi phí dự tính cho việc sản xuất một sản
phẩm hoặc cung cấp dịch vụ. Khi chi phí định mức tính cho toàn bộ số lượng sản
phẩm sản xuất hay dịch vụ cung cấp thì chi phí định mức được gọi là chi phí dự
toán.
Chi phí định mức được sử dụng như là thước đo trong hệ thống dự toán của
doanh nghiệp. Khi một doanh nghiệp sản xuất nhiều lọai sản phẩm, kế toán quản trị
sẽ sử dụng chi phí định mức để xác định tổng chi phí dự toán để sản xuất sản phẩm.
Sau khi quá trình sản xuất được tiến hành, kế toán quản trị sẽ so sánh giữa chi phí
thực tế và dự toán để xác định sự biến động về chi phí. Đây chính là cơ sở để kiểm
soát chi phí.
Chi phí định mức còn là cơ sở cho việc lập dự toán vốn bằng tiền và hàng tồn
kho, bởi vì dựa vào định mức, kế toán quản trị tính được lượng tiền cần cho việc
mua nguyên vật liệu, trả lương cho người lao động cũng như lượng vật liệu cần dự
trữ cho quá trình sản xuất, từ đó có chính sách đặt hàng hợp lý.
Chi phí định mức cũng giúp cho quá trình thực hiện kế toán trách nhiệm, vì
chi phí định mức là một trong các thước đo để đánh giá thành quả của các trung tâm
trách nhiệm, nhất là trung tâm chi phí.
1.4.2.2. Phương pháp xây dựng định mức chi phí
Định mức tiêu chuẩn được chia làm hai loại: Định mức lý tưởng và định
mức thực tế.
- Định mức lý tưởng (còn gọi là định mức lý thuyết)
Định mức lý tưởng là những định mức chỉ có thể đạt được trong điều kiện

24
hoàn hảo nhất. Chúng không cho phép bất kỳ sự hư hỏng nào của máy móc hoặc
một sự gián đoạn của sản xuất. Chúng cũng đòi hỏi một trình độ năng lực rất cao
mà chỉ có thể có ở công nhân lành nghề, làm việc với sự cố gắng cao độ trong suốt
thời gian lao động. Vì vậy, các định mức lý tưởng không có tính thực tiễn nên
không được dùng trên thực tế.
Nếu lấy định mức lý tưởng để làm cơ sở để đánh giá biến động giữa thực tế
so với định mức sẽ không có ý nghĩa gì. Vì đó chỉ là kết quả tất yếu xảy ra cho định
mức lý tưởng là những định mức mà trên thực tế không bao giờ có thể đạt được chứ
không phải là điều bất hợp lý đã phát sinh, đòi hỏi nhà quản trị phải cô lập chúng và
tìm biện pháp khắc phục.
- Định mức thực tế
Định mức thực tế là những định mức được xây dựng chặt chẽ nhưng có khả
năng đạt được nếu cố gắng, chúng cho phép có thời gian ngừng máy hợp lý, thời
gian nghỉ ngơi của nhân viên. Đồng thời, chúng cũng cho phép người lao động có
trình độ lành nghề trung bình, với ý thức trách nhiệm đầy đủ, cộng thêm nỗ lực của
bản thân sẽ đạt và vượt các định mức này. Do vậy, định mức thực tế nếu được xây
dựng đúng đắn, hợp lý sẽ có tác dụng động viên, khuyến khích người lao động.
Chúng ta lấy định mức thực tế làm cơ sở để phân tích so sánh giữa thực tế
với định mức sẽ có nhiều ý nghĩa đối với nhà quản trị, vì kết quả tìm được sẽ phản
ánh những điều không bình thường, những chỗ kém hiệu quả cần xem xét, tìm biện
pháp khắc phục, hay những tiềm năng cần tìm hiểu để có biện pháp phát huy.
Định mức thực tế còn là cơ sở để các nhà quản trị phán đoán để lập kế hoạch
dòng tiền và kế hoạch tồn kho, nhưng đối với định mức lý tưởng thì không làm
được việc này, vì tính chất không thực tế của chúng cho nên các con số kế hoạch
dựa trên đó chỉ là các con số không tưởng.
 Xây dựng định mức chi phí nguyên liệu trực tiếp
Để xây dựng định mức chi phí nguyên vật liệu, kế toán quản trị thường xây
dựng riêng định mức về lượng và định mức về giá.
- Định mức giá cho một nguyên liệu trực tiếp phản ánh cuối cùng của một
đơn vị nguyên liệu trực tiếp sau khi đã trừ đi mọi khoản chiết khấu.

25
- Định mức lượng của một đơn vị sản phẩm về nguyên liệu trực tiếp phản
ánh số lượng nguyên liệu tiêu hao trong một đơn vị thành phẩm, trong điều kiện lý
tưởng cộng với lượng vật liệu tính cho sản phẩm hỏng.
Sau khi xây dựng định mức về lượng và giá vật liệu trực tiếp, định mức chi
phí nguyên vật liệu trực tiếp được tổng hợp thành định mức chi phí của một đơn vị
sản phẩm và được xác định bằng công thức sau:
Định mức CP NVL cho
một đơn vị sản phẩm
=
=
Định mức giá
nguyên vật liệu
x
x
Định mức lượng
nguyên vật liệu
 Xây dựng định mức chi phí lao động trực tiếp
Định mức chi phí lao động trực tiếp cũng bao gồm định mức về giá của một
đơn vị thời gian lao động trực tiếp với định mức lượng thời gian cần để hoàn thành
một đơn vị sản phẩm.
Định mức về giá giờ công lao động không chỉ bao gồm tiền lương, các khoản
phụ cấp mà còn các khoản trích theo lương của người lao động như BHXH, BHYT,
kinh phí công đoàn và các khoản phụ cấp lương, thuế lao động của lao động trực
tiếp. Như vậy, định mức về giá giờ công lao động có thể được xác định như sau:
Tiền lương cơ bản một giờ công : xxx
Phụ cấp (nếu có) : xxx
Các khoản trích theo lương : xxx
Định mức đơn giá giờ công : xxx
Nhiều doanh nghiệp xây dựng đơn giá giờ công chung cho tất cả người lao
động trong một bộ phận ngay cả đơn giá tiền lương của người lao động phụ thuộc
vào kĩ năng và thời gian công tác. Điều này được chấp nhận để đơn giản hóa quá
trình xây dựng định mức và sử dụng định mức lao động trực tiếp, đồng thời nó cũng
giúp nhà quản trị giám sát được việc sử dụng lao động trong các đơn vị.
Định mức về lượng bao gồm lượng thời gian cần thiết để sản xuất một sản
phẩm. Để xác định thời gian cần thiết cho việc sản xuất một sản phẩm, người ta chia
quá trình sản xuất thành các công đoạn, xác định thời gian định mức cho mỗi công
đoạn và thời gian định mức cho việc sản xuất sản phẩm được tính bằng tổng thời
gian để thực hiện các công đoạn. Một cách khác, có thể xác định thời gian định mức

26
để sản xuất sản phẩm thông qua việc bấm giờ từng công đoạn sản xuất của bộ phận
sản xuất thử. Cần lưu ý rằng, thời gian định mức để sản xuất sản phẩm còn bao gồm
thời gian nghĩ giải lao, thời gian lau chùi máy móc và thời gian bảo trì máy. Định
mức về lượng thời gian để sản xuất một sản phẩm có thể được xác định:
Thời gian cơ bản để sản xuất một sản phẩm : xxx
Thời gian nghỉ ngơi và thời gian dành cho nhu cầu cá nhân : xxx
Thời gian lau chùi máy và thời gian ngừng việc : xxx
Định mức về lượng thời gian để sản xuất một sản phẩm : xxx
Sau khi xây dựng được định mức về lượng và giá giờ công, định mức chi phí
nhân công trực tiếp được xác định bằng định mức lượng thời gian để sản xuất một
sản phẩm nhân định mức giá giờ công.
Định mức CP lao động
trực tiếp
=
=
Định mức giá lao
động trực tiếp
x
x
Định mức lượng lao
động trực tiếp
 Xây dựng định mức chi phí sản xuất chung
- Định mức biến phí sản xuất chung cũng được xây dựng theo định mức giá
và định mức lượng thời gian cho phép. Định mức giá phản ánh biến phí của đơn giá
chi phí sản xuất chung phân bổ. Định mức thời gian phản ánh số giờ của hoạt động
được chọn làm căn cứ phân bổ chi phí sản xuất chung cho một đơn vị sản phẩm.
- Định mức định phí sản xuất chung
Định mức định phí sản xuất chung cũng được xây dựng tương tự như ở phần
biến phí, sở dĩ được tách riêng là nhằm giúp cho quá trình phân tích chi phí sản xuất
chung sau này. Do bản chất tác động của chi phí khác nhau nên khi phân tích cũng
khác nhau dù các phương pháp xác định biến phí và định phí sản xuất chung tương tự
như nhau, đều dựa trên đơn giá sản xuất chung phân bổ và số giờ được chọn làm căn
cứ phân bổ chi phí sản xuất chung.
 Tổng hợp các định mức chi phí sản xuất
Sau khi xây dựng các định mức tiêu chuẩn cho từng loại chi phí, ta lập bảng
các định mức chi phí. Số liệu tổng hợp được là định mức tiêu chuẩn để sản xuất một
sản phẩm Y, là cơ sở của việc lập dự toán chi phí và là căn cứ để kiểm soát, điều
hành và phân tích kết quả hoạt động của doanh nghiệp.

27
1.4.2.3. Nguyên tắc xây dựng định mức chi phí
Quá trình xây dựng các định mức tiêu chuẩn là một công việc có tính nghệ
thuật hơn là có tính khoa học. Nó đòi hỏi sự kết hợp giữa suy nghĩ với tài năng
chuyên môn của tất cả những người có trách nhiệm với giá và chất lượng sản phẩm.
Nói chung nguyên tắc xây dựng định mức tiêu chuẩn có thể tóm lược là:
- Trước hết phải xem xét một cách nghiêm túc toàn bộ kết quả đã đạt được.
- Trên cơ sở đó, kết hợp với những thay đổi về điều kiện kinh tế, về đặc
điểm giữa cung và cầu, về kỹ thuật để điều chỉnh và bổ sung cho phù hợp.
Như vậy, nhà quản trị cần phải nhận thức đầy đủ rằng, quá khứ chỉ có giá
trị ở chỗ làm căn cứ để dự toán tương lai, nói cách khác định mức tiêu chuẩn phản
ánh mức hoạt động hiệu quả trong tương lai, chứ không phải các mức hoạt động
đã qua.
1.4.3. Dự toán chi phí
Dự toán chi phí sản xuất là quá trình tính toán chi tiết các khoản chi phí cho
kỳ tới, nhằm huy động và sử dụng các nguồn lực theo các mục tiêu đã được xác
định. Mục đích của lập dự toán là lập kế hoạch, phân bổ nguồn nhân lực, kiểm soát
lợi nhuận, đánh giá kết quả, trách nhiệm quản lý và khen thưởng.
1.4.3.1. Dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Mục tiêu là để đảm bảo cho việc cung cấp đủ, đúng chất lượng và đúng lúc
cho sản xuất, giúp cho quá trình sản xuất diễn ra nhịp nhàng và đúng kế hoạch.
Nội dung lập dự toán được lập trên cơ sở dự toán sản xuất và định mức chi
phí nguyên vật liệu trực tiếp nhằm xác định nhu cầu về nguyên vật liệu đảm bảo cho
sản xuất. Định mức về lượng nguyên vật liệu trực tiếp cho một đơn vị sản phẩm
phản ánh nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng cho sản xuất hoàn thành một sản phẩm
và cho phép mức hao hụt bình thường. Định mức này do bộ phận sản xuất căn cứ
vào mức tiêu hao nguyên vật liệu trực tiếp tính bình quân cho một đơn vị sản phẩm
sản xuất ra của kỳ trước ở mức bình thường để xây dựng.
Định mức về đơn giá nguyên vật liệu trực tiếp do bộ phận cung ứng vật tư
căn cứ vào các yếu tố như: hợp đồng đã ký, thông tin thương lượng giá với nhà
cung cấp thường xuyên, biến động giá thị trường, dự báo về biến động giá trong

28
thời gian tới để xác định. Dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được xác định
theo công thức sau:
Chi phí
nguyên vật
liệu dự toán
=
Sản lượng sản
phẩm cần sản
xuất trong kỳ
x
Số lượng NVL
tiêu hao cho 1
đơn vị sản phẩm
x
Đơn giá của 1
đơn vị NVL xuất
dùng
1.4.3.2. Dự toán chi phí nhân công trực tiếp
Mục tiêu để có kế hoạch điều chỉnh lực lượng lao động thích nghi với tình
hình, không làm ảnh hưởng đến sản xuất, giúp nhà quản lý có kế hoạch chủ động
trong việc sử dụng lao động, sử dụng lao động có hiệu quả.
Nội dung dự toán được lập dựa trên cơ sở dự toán sản xuất về định mức chi
phí nhân công trực tiếp nhằm xác định thời gian lao động và chi phí nhân công cần
thiết đảm bảo cho quá trình sản xuất. Định mức thời gian lao động hao phí phản ánh
mức độ sử dụng nhân công trực tiếp, được quyết định bởi mối quan hệ về mặt kỹ
thuật giữa lao động và sản phẩm sản xuất ra. Để lập dự toán chi phí nhân công trực
tiếp doanh nghiệp cần dựa vào số lượng nhân công, trình độ tay nghề, quỹ lương và
cách phân phối lương để xây dựng.
Đơn giá tiền lương, tiền công của một giờ lao động trực tiếp được xây dựng
căn cứ vào thang lương, bậc lương hoặc hợp đồng lao động đã ký kết, trong đó đã
bao gồm các khoản phụ cấp. Đơn giá tiền lương, tiền công tiêu chuẩn có thể tính
bình quân mức lương trẻ cho toàn bộ công nhân trực tiếp sản xuất. Dự toán chi phí
nhân công trực tiếp được xác định:
Chi phí nhân
công trực tiếp
dự toán
=
Sản lượng
sản phẩm cần
sản xuất
trong kỳ
x
x
Định mức thời
gian lao động tiêu
hao cho 1 ĐVSP
x
x
Đơn giá tiền công
trên 1 đơn vị thời
gian lao động
1.4.3.3. Dự toán chi phí sản xuất chung
Mục tiêu là để xác định kế hoạch chi phí sản xuất chung, lựa chọn sự phân
bổ phù hợp.

29
Nội dung lập dự toán chi phí sản xuất chung bao gồm dự toán biến phí sản
xuất chung và dự toán định phí sản xuất chung, mục đích của dự toán chi phí sản
xuất chung là chỉ ra mức độ dự kiến của tất cả các chi phí sản xuất gián tiếp.
Chi phí sản xuất chung bao gồm nhiều khoản chi phí có liên quan đến nhiều đối
tượng chịu chi phí. Khi lập dự toán cần phải tính toán riêng biến phí và định phí sau đó
tổng hợp lại. Dự toán chi phí sản xuất chung được xác định:
Chi phí sản xuất chung
dự toán
=
=
Dự toán biến
phí sản xuất
chung
+
Dự toán định
phí sản xuất
chung
1.4.3.4. Dự toán chi phí bán hàng và quản lý
Dự toán chi phí bán hàng và quản lý bao gồm các khoản chi phí ước tính sẽ
phát sinh trong kỳ kế hoạch ở lĩnh vực ngoài sản xuất. Dự toán này là bảng tổng
hợp các dự toán chi phí ở các khâu bán hàng và quản lý. Dự toán chi phí bán hàng
và quản lý cũng được lập theo tính chất tác động của chi phí theo kết quả hoạt động.
Dự toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp được chia thanh
hai loại: biến phí và định phí. Khi lập dự toán này căn cứ vào dự toán tiêu thụ, dự
toán sản xuất, và nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến chi phí bán hàng và chi phí quản
lý doanh nghiệp.
Dự toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp thể hiện hai nội
dung sau:
+Phản ánh tổng chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp phát sinh
trong kỳ:
Chi phí bán hàng và chi
phí quản lý doanh nghiệp
khả biến
=
=
Số lượng sản
phẩm tiêu thụ x
Đơn giá phân bổ
chi phí bán hàng và
quản lý doanh
nghiệp 1 sản phẩm
Khi lập dự toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp bất biến,
thông thường chi phí này được lập dựa trên kinh nghiệm ứng xử đối với những phát
sinh của chi phí này kỳ trước.
+ Phản ánh chi tiền cho chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp:

30
Chi tiền cho chi phí bán
hàng và chi phí quản lý
doanh nghiệp
=
=
Tổng chi phí bán hàng
và chi phí quản lý
doanh nghiệp
-
Chi phí khấu
hao
1.4.4. Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
1.4.4.1. Khái niệm chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm
+ Khái niệm chi phí sản xuất:
Theo tác giả Phan Đức Dũng (2010) “Chi phí là một phạm trù kinh tế quan
trọng gắn liền với sản xuất và lưu thông hàng hóa. Chi phí sàn xuất là toàn bộ hao
phí vật chất mà doanh nghiệp bỏ ra để thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm trong
một thởi kỳ nhất định”.
Chi phí này phát sinh một cách khách quan, vận động thay đối không
ngừng trong quá trình hình thành, tồn tại và hoạt động từ khâu mua nguyên vật liệu,
tạo ra sản phẩm đến khâu tiêu thụ sản phẩm ấy. Chi phí gắn liền với sự đa dạng, sự
phức tạp của từng loại hinh sản xuất kinh doanh. Thông thường đế phục vụ cho yêu
cầu quản lý chi phí sản xuất kinh doanh phải được tập hợp theo từng thời kỳ: tháng,
quý, năm.
+ Khái niệm giá thành sản phẩm:
Giá thành sản phẩm là những chi phi gắn liền với một kết quả sản xuất hoàn
thành nhất định, là biểu hiện mối tương quan giữa chi phí đã bỏ ra và kết quả sán
xuất đã đạt được. Giá thành sản phẩm là chi phí sản xuất tính cho một khối lượng
sản phẩm hoàn thành. Giá thành đơn vị sản phẩm là chi phí sản xuất tính cho một
đơn vị sản phẩm.
Theo tác giả Đoàn Ngọc Quế (2010) "Giá thành sản phẩm là một chi tiêu
kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả sử dụng tài sán vật tư, lao động, tiền vốn trong
quá trình sản xuất cũng như tính đúng đắn của các giải pháp tổ chức, kinh tế, kỹ
thuật”.
Những chi phí đưa vào giá thành sản phẩm phản ánh được giá trị thực của
các tư liệu sản xuất tiêu dùng cho sán xuất và các khoản chi tiêu khác có liên quan
tới việc bù đắp giản đơn hao phí, lao động, ...; Kết quá thu dược là sản phẩm, công

31
việc lao vụ đã hoàn thành đánh giá được mức độ bù đắp chi phí và hiệu quả của chi
phí, về mặt ý nghĩa kinh tế, giá thành là phần bù đắp các chi phí đã phát sinh trong
quá trình hoạt động sản xuất và quản lý doanh nghiệp nên giá thành phán ánh mức
độ hoạt dộng hiệu quà của doanh nghiệp.
1.4.4.2. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt của quá trình hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giữa chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau,
trong đó chi phí sản xuất là cơ sở để tính giá thành sản phẩm còn giá thành sản
phẩm là thước đo mức chi phí thực tế phát sinh để sản xuất ra sản phẩm.
Mối quan hệ giữa chúng được thể hiện qua công thức sau:
Tổng giá
thành
sản phẩm
=
Chi phí sản
xuất dở dang
đầu kỳ
+
Chi phí sản
xuất phát
sinh trong kỳ
-
Chi phí sản
xuất dở dang
cuối kỳ
Qua công thức trên ta thấy: Khi các doanh nghiệp sản xuất không có sản
phẩm dở dang đầu kỳ và sản phẩm dở dang cuối kỳ hoặc chi phí sản xuất dở dang
đầu kỳ bằng chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ thì giá thành sản phẩm bằng chi phí
sản xuất phát sinh trong kỳ.
Như vậy, về bản chất thì chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đều là
những biểu hiện bằng tiền những hao phí lao động sống, lao động vật hóa và những
chi phí khác của doanh nghiệp. Tuy nhiên, điểm khác nhau giữa chúng là mặt lượng.
Nếu nói đến chi phí sản xuất là giới hạn cho chúng một thời kỳ nhất định, không phân
biệt việc sản phẩm đã hoàn thành hay chưa thì giá thành sản phẩm là tổng hợp chi phí
sản xuất cho một kết quả hoàn thành nhất định, không phân biệt chi phí sản xuất đã
phát sinh ở thời kỳ nào.
1.4.4.3. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm
 Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất:

32
Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi, giới hạn để chi phí sản xuất
được tập hợp theo đó. Xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là khâu đầu tiên
trong việc tổ chức kế toán chi phí sản xuất.
Đối tượng, tập hợp chi phí là phạm vi, giới hạn tập hợp chi phí nhằm đáp ứng
nhu cầu kiểm soát chi phí và tính giá thành sản phẩm.
Giới hạn (hoặc phạm vi) để tập hợp chi phí sản xuất có thể là:
+ Nơi phát sinh chi phí: Phân xưởng, nhà máy sản xuất, bộ phận chức năng...
+ Nơi gánh chịu chi phí: Sản phẩm, công việc hoặc lao vụ do doanh nghiệp
đang sản xuất, công trình, hạn mục công trình, đơn đặt hàng...
Như vậy, thực chất của việc xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và
đối tượng tính giá thành chính là xác định nơi các chi phí đã phái sinh và các đổi
tượng gánh chịu chi phí.
Xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là khâu đầu tiên rất quan trọng
trong toàn bộ tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm. Khi xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất, phải dựa vào và cân nhắc
hàng loạt các nhân tố sau:
- Đặc điểm và công dụng của chi phí trong quá trình sản xuất.
- Đặc điểm cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp
- Quy trình công nghệ sản xuất, chế tạo sản phẩm.
- Đặc điểm của sản phẩm (đặc tính kỹ thuật, đặc tính sử dụng đặc điểm thương
phẩm...).
Yêu cầu kiểm tra, kiểm soát chi phí và yêu cầu hạch toán kinh tế nội bộ của
doanh nghiệp.
Yêu cầu tính giá thành theo các đối tượng tính giá thành.
Khả năng, trình độ quản lý nói chung và hạch toán nói riêng.
 Đối tượng tính giá thành sản phẩm
Đối tượng tính giá thành sản phẩm là khối lượng sản phẩm, dịch vụ, lao vụ
hoàn thành nhất định mà doanh nghiệp cần phải tính tổng giá thành và giá thành
đơn vị. Xác định đối tượng tính giá thành chính là xác định phạm vi, giới hạn cần
tổng hợp, điều này có nghĩa là phải dựa trên đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng

33
doanh nghiệp, đặc điểm của sản phẩm, yêu cầu tổ chức, quản lý, trình độ và phương
tiện kế toán. Đối tượng tính giá thành là những sản phẩm , chi phí sản phẩm, chi phí
dịch vụ, lao vụ mà các chi phí sản xuất được tập hợp và phân bổ vào đó.
Xác định đối tượng tính giá thành là công việc đầu tiên trong toàn bộ công
tác xác định giá thành sản phẩm của một doanh nghiệp. Tùy vào từng loại hình sản
xuất, vào đặc điểm quy trình công nghệ hay đặc điểm cung cấp dịch vụ, sử dụng của
từng loại sản phẩm mà đối tượng tính giá thành có thể là thành phẩm hoặc bán
thành phẩm ở từng bước sản xuất.
1.4.4.4. Kỳ tính giá thành
Kỳ tính giá thành là là thời kỳ mà bộ phận kế toán phải tiến hành công việc
tính giá thành cho các đối tượng tính giá (tháng, năm, vụ sản xuất…).
Kỳ tính giá thành sản phẩm là khoảng thời gian cần thiết để doanh nghiệp
tiến hành tổng hợp chi phí sản xuất để tính tổng giá thành và giá thành đơn vị sản
phẩm. Kỳ tính giá thành có thể là kỳ được tính theo tháng, quý, năm, theo thời vụ
hoặc theo đơn đặt hàng. Đối với chu kỳ sản xuất ngắn, thì kỳ tính giá thành hợp lý
là cuối tháng. Đối với chu kỳ sản xuất dài, sản phẩm được sản xuất đơn chiếc mà
sản phẩm chi hoàn thành khi kết thúc chu kỳ sản xuất thì kỳ tính giá thành thích
hợp là thời điếm kết thúc chu kỳ sản xuất vì lúc này đã hoàn thành việc sản xuất sản
phẩm.
Việc xác định đúng kỳ tính giá thành cho các đối tượng tính giá thành sẽ
giúp cho công việc tính giá thành sản phẩm được khoa học, hợp lý đảm bảo việc
cung cấp số liệu thông tin về giá thành thực tế của sản phẩm được kịp thời, chính
xác.
1.4.4.5. Kế toán chi phí sản xuất
+ Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là toàn bộ chi phí được sử dụng trực tiếp
cho việc sản xuất, chế tạo sản phẩm (nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên
liệu...), trong trường hợp nguyên vật liệu trực tiếp liên quan đến nhiều đối tượng tập
hợp chi phí kế toán phải lựa chọn tiêu thức hợp lý để phân bổ cho các đối tượng có
liên quan.

34
Để tập hợp chi phí nguvên vật liệu trực tiếp, kế toán sử dụng tài khoản 621
“Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp”, tài khoản này mở cho từng đối tượng và không
có số dư cuối kỳ.
Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (theo phương pháp kê khai
thường xuyên)
(Nguồn: Thông tư 200/2014/TT-BTC, Hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp)
Sơ đồ 1. 2: Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (theo
phương pháp kê khai thường xuyên)
+ Kế toán chi phí nhân công trực tiếp
Chi phí nhân công trực tiêp là những khoản tiền phải trả cho công nhân trực

35
tiếp sản xuất sản phẩm hoặc trực tiếp thực hiện các loại lao vụ, dịch vụ gồm: tiền
lương chính, tiền lương phụ, các khoản phụ cấp, tiền trích bảo hiềm xã hội, bảo
hiểm y tế, kinh phí công đoàn theo số tiền lương của công nhân sản xuất.
Chi phí nhân công trực tiếp thường được tính trực tiếp vào đối tượng chi phí
có liên quan. Trường hợp chi phí nhân công trực tiêp có liên quan đến nhiều đối
tượng thì có thể tập hợp chúng rồi lựa chọn tiêu thức phân bổ hợp lý cho các đối
tượng có liên quan.
Số tiền lương phải trả cho công nhân sản xuất, đối tượng lao động khác thể
hiện trên bảng tính và thanh toán lương, tổng hợp, phân bổ cho các đối tượng kế
toán chi phí sản xuất trên bảng phân bổ tiền lương.
Các khoản trích theo lương (bảo hiểm xã hội, bảo hiếm y tế, kinh phí công
đoàn) tính vào chi phí nhân công trực tiếp theo quy định hiện hành.
Để tập hợp chi phí nhân công trực tiếp, kế toán sử dụng tài khoản 622 chi phí
nhân công trực tiếp. Tài khoản này có thể mở chi tiết cho từng đối tượng tính giá
thành và không có số dư cuối kỳ.
Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp:

36
Sơ đồ 1. 3: Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp (theo phương
pháp kê khai thường xuyên)
+ Kế toán chi phí chung

37
Chi phi sản xuất chung là những khoản chi phí cần thiết khác phục vụ cho
quá trình sản xuất sản phẩm từ các phân xưởng, bộ phận sản xuất. Chi phí sản xuất
chung gồm: Chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu, chi phí công cụ dụng
cụ, chi phi khấu hao tài sản cố định, chi phí dịch vụ mua ngoài và chi phí khác
bằng tiền.
Tiêu thức để phân bổ chi phí sản xuất chung thường được sứ dụng là: phân
bổ theo chi phí sản xuất chung định mức, phân bổ theo giờ công sản xuất kinh
doanh định mức hoặc thực tế, phân bổ theo ca máy thi công, phân bổ theo chi phí
nhân công, phân bổ theo chi phi trực tiếp (chi phi nguyên vật liệu trực tiếp và chi
phí nhân công trực tiếp).
Để tập hợp và phân bổ chi phỉ sản xuất chung, kế toán sử dụng tài khoản 627
- chi phí sản xuất chung, tài khoản này không có số dư cuối kỳ. Tài khoản 627
được mở chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí như phân xưởng, quy trình.
Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung:

38
Sơ đồ 1. 4: Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung (theo phương pháp
kê khai thường xuvên)

39
1.4.4.6. Đánh giá sản phẩm dở dang
Đánh giá sản phẩm dở dang là tính toán xác định phần chi phí sản xuất mà
sản phẩm dở dang cuối kỳ phải chịu. Đánh giá sản phẩm dở dang dựa vào cơ sở chi
phí sản xuất thực tế, tùy theo đặc điểm của từng doanh nghiệp có thể lựa chọn
phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí vật liệu chính trực tiếp (hoặc
chi phí vật liệu trực tiếp), hoặc đánh giá sản phẩm dở dang theo khối lượng hoàn
thành tương đương.
Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trực
tiếp
Phương pháp này được áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp có chi phí
nguyên liệu, vật liệu chính trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất,
khối lượng sản phẩm dở dang ít và tương đối ổn định giữa các kỳ. Nội dung phương
pháp này:
- Chỉ tính cho sản phẩm dở dang phần chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp,
còn các chi phí sản xuất khác được tính hết cho sản phẩm hoàn thành trong kỳ.
- Trường hợp doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu
chế biến liên tục thì chi phí sản xuất dở dang của giai đoạn công nghệ sau được xác
định theo giá thành nửa thành phẩm giai đoạn trước chuyển sang.
Chi phí sản xuất dở đang được xác định theo công thức:
Dck
=
Dđk + Cv
x Qdck
Qht + Qdck
Trong đó:
- Dck, Dđk là chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ, đầu kỳ
- Cv là chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp phát sinh trong kỳ
- Qht, Qdck là khối lượng sản phẩm hoàn thành, dở dang cuối kỳ
Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo khối lượng sản phẩm hoàn
thành tương đương
Phương pháp này áp dụng đối với doanh nghiệp có chi phí vật liệu trực tiếp
chiếm tỷ trọng không lớn trong tổng chi phí sản xuất, khối lượng sản phẩm dở dang
lớn và ổn định giữa các kỳ, đánh giá được mức độ hoàn thành của sản phẩm dở

40
dang.
Nội dung của phương pháp: Tính cho sản phẩm dở dang cuối kỳ cả chi phí
nguyên liệu, vật liệu trực tiếp và các chi phí sản xuất khác, khối lượng sản phẩm dở
dang cuối kỳ được quy đổi thành khối lượng hoàn thành tương đương theo mức độ
chế biến hoàn thành của sản phẩm dở dang. Tùy theo yêu cầu quản lý, kiểm soát chi
phí, doanh nghiệp có thể đánh giá theo phương pháp nhập trước, xuất trước hoặc
phương pháp bình quân gia quyền.
- Đối với chi phí sản xuất bỏ vào một lần ngay từ đầu quá trình sản xuất như
chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp hoặc chi phí vật liệu chính trực tiếp sản xuất,
thì tính cho sản phẩm dở dang theo công thức:
Dck
=
Dđk + Cv x
Qdck
Qht + Qdck
- Đối với các chi phí bỏ dần vào quá trình sản xuất theo mức độ chế biến như
chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung thì tính cho sản phẩm dở dang
theo công thức:
Dck =
Dđk + C
x Q’dck
Qht + Q’dck
Trong đó:
Q’dck là khối lượng sản phẩm dở dang đã quy đổi ra khối lượng sản phẩm
hoàn thành tương đương, theo mức độ chế biến hoàn thành (% HT)
Q’dck = Qdck x % mức độ hoàn thành
1.4.4.7. Phương pháp tính giá thành sản phẩm
Phương pháp tính giá thành sản phẩm theo công việc, sản phẩm
Phương pháp tính giá thành sản phẩm theo công việc, sản phẩm được áp
dụng đối với doanh nghiệp sản xuất sản phẩm đơn chiếc, hoặc sản xuất hàng loạt
với khối lượng nhỏ theo đơn đặt hàng. Yêu cầu quản lý đòi hỏi phải biết được chi
phí sản xuất và giá thành của từng đơn đặt hàng.
Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là từng đơn đặt hàng. Đối tượng tính giá
thành là từng đơn đặt hàng hoàn thành. Mỗi một đơn đặt hàng được mở riêng một

Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn

Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn

Similar to Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH vận chuyển Gia Nguyễn