Fundamentals of accounting

1. Дансны бичилтийн
Бүлэг төрөл 3
© The McGraw-Hill/Irwin1 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

2. ДДааннсснныы ббииччииллттииййнн ттөөррөөлл
 Үндсэн бичилт
 Залруулах бичилт
 Тохируулах бичилт
 Хаалтын бичилт
 Сөрөг буюу буцаах бичилт
© The McGraw-Hill/Irwin2 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

3. ТТооххииррууууллаахх ббииччииллтт
 Тохируулах бичилт гэдэг нь тайлангийн хэд
хэдэн үед хамаарах орлого, зардлыг
тайлант үеүүдэд хуваарилах, тайлант үед
гарсан боловч бүртгэгдээгүй орлого,
зардлыг бүртгэх үед хийдэг бичилт юм.
© The McGraw-Hill/Irwin3 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

4. Жилийн
ННББББ--ииййнн үүее
1 2
Хагас жилийн
1 2 3 4
Улирлын
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
Сарын
© The McGraw-Hill/Irwin4 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

5. ТТооххииррууууллаахх ббииччииллтт
Тохируулгын бичилтийг нягтлан бодох
бүртгэлийн үе бүрийн төгсгөлд санхүүгийн
тайлан гаргахын өмнө хийдэг. Тохируулах
бичилт нь дараах 4-н төрлөөс бүрддэг.
© The McGraw-Hill/Irwin5 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

6. 1. Бүртгэгдсэн зардлыг хуваарилах
/зардал-хөрөнгө/
 Нягтлан бодох бүртгэлийн нэгээс дээш үед
хамаарах зардлууд нь хөрөнгийн дансны
дебетэд бүртгэгдсэн байдаг.
 Урьдчилж төлсөн зардлууд нь хөрөнгө гэж
бүртгэгддэг ба бараа үйлчилгээг ашигласан
үед зардал болно.
 Урьдчилж төлсөн зардлуудад урьдчилан
төлбөрийг нь хийсэн даатгал, түрээс зэрэг
зардлууд орно.
© The McGraw-Hill/Irwin6 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

7. АА.. ЗЗааррддаалл-- ээррггээллттииййнн ххөөррөөннггөө
 + 200,000 - 150,000
=
 С1=300,000 Худалдан авалт ашигласан C2 350,000
 материал
 Хангамжийн материалын эхний үлдэгдэл
300,000. Тайлангийн хугацааны худалдан авалт
200,000. Эцсийн үлдэгдэл нь 350,000 байсан
гэвэл ашигласан хангамжийн материал
300,000+200,000-350,000=150.000 болно.
 Дт.Хангамжийн материалын зардал 150,000
Кт.Хангамжийн материал 150,000 болно.
© The McGraw-Hill/Irwin7 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

8. Мөнгө
төлсөн
Түрээсийн
хугацаа
Түрээсийн
2-р улирал
зардал
600,000
Урьдчилж
төлсөн түрээс 900,000 600,000 300,000 0
1жилийн түрээсийн
төлбөр 1200,000
3-р улирал
900,000
4-р улирал
1200,000
1-р улирал
300,000
Тохируулах суурь: 1 жилийн түрээсийн төлбөрт 1200,000 төгрөгийг
урьдчилан төлсөн.
1. Үндсэн бичилт: Дт Урьдчилж төлсөн түрээс 1200,000
Кт Мөнгө
1200,000
2. Тохируулах бичилт:/1-р улирлын эцэст /
Дт Түрээсийн зардал 300,000
Кт Урьдчилж төлсөн түрээс 100,000
© The McGraw-Hill/Irwin8 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

9. ББ.. ЗЗааррддаалл-- ээррггээллттииййнн ббуусс ххөөррөөннггөө
Барилгын анхны үнэ 7,000,000, үлдэх өртөг
1,000,000 Ашиглагдах хугацаа 10 жил бол
улирлын эцэст ноогдох элэгдлийн зардлын
хэмжээгээр хийгдэх тохируулгын бичилт нь:
Тооцоолол:
Шулуун шугамын
арга =
7,000,000 - 1,000,000
10
= 600,000
600,000/4=150,000 1 улирлын элэгдлийн зардал
Дт Элэгдлийн зардал 150,000
Кт Хуримтлагдсан элэгдэл 150,000
© The McGraw-Hill/Irwin9 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

10. ЦЦаагг ххууггааццааааннддаааа ббааййхх ззааррччиимм
 Цаг хугацаандаа байх зарчим нь
байгууллагын үйл ажиллагаа сар, улирал,
хагас жил, жил зэрэг тодорхой хугацааны
үед хуваагдаж тооцогддог байх явдал юм.
 Санхүүгийн жил ба календарийн жил (Jan. 1
~ Dec. 31).
© The McGraw-Hill/Irwin10 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

11. ССууддллаахх ззүүййлл
 Аккруэл нягтлан бодох бүртгэл нь
санхүүгийн тайланг хэрхэн илүү ашигтай
болгодгийг тайлбарлах.
© The McGraw-Hill/Irwin11 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

12. ААккккррууээлл ссууууррьь ббаа ММөөннггөөнн ссууууррьь
Аккруэл суурь
Орлогыг олсон үед
нь зардлыг гарсан
үед нь хүлээн
зөвшөөрч бүртгэх.
Accounting
Мөнгөн суурь
Мөнгө хүлээн авсан
үед орлогыг, мөнгө
төлсөн үед зардлыг
хүлээн зөвшөөрч
бүртгэх.
NNoott GGAAAAPP
© The McGraw-Hill/Irwin12 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

13. ААккккррууээлл ссууууррьь ббаа ММөөннггөөнн ссууууррьь
Insurance Expense 2004
Jan Feb Mar Apr
$ - $ - $ - $ -
May Jun Jul Aug
$ - $ - $ - $ -
Sep Oct Nov Dec
$ - $ - $ - $ 2,400
Мөнгөн сууриар бол $2,400-ийг 2004 оны даатгалын
зардал гэж хүлээн зөвшөөрнө. 2005 эсвэл 2006 онд
ямар нэг даатгалын зардал хүлээн зөвшөөрөхгүй.
© The McGraw-Hill/Irwin13 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

14. ААккккррууээлл ссууууррьь ббаа ММөөннггөөнн ссууууррьь
Insurance Expense 2004
Jan Feb Mar Apr
$ - $ - $ - $ -
May Jun Jul Aug
$ - $ - $ - $ -
Sep Oct Nov Dec
$ - $ - $ - $ 100
Insurance Expense 2005
Jan Feb Mar Apr
$ 100 $ 100 $ 100 $ 100
May Jun Jul Aug
$ 100 $ 100 $ 100 $ 100
Sep Oct Nov Dec
$ 100 $ 100 $ 100 $ 100
Insurance Expense 2006
Jan Feb Mar Apr
$ 100 $ 100 $ 100 $ 100
May Jun Jul Aug
$ 100 $ 100 $ 100 $ 100
Sep Oct Nov Dec
$ 100 $ 100 $ 100 $ -
Аккруэл сууриар бол
2004 онд $100, 2005
онд $1,200, 2006 онд
$1,100-ийн даатгалын
зардал хүлээн
зөвшөөрнө. Тухайн
хугацаанд нь ногдох
даатгалын дүнгээр
зардалд бүртгэнэ.
© The McGraw-Hill/Irwin14 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

15. ООррллооггоо,, ззааррддллыыгг ххүүллээээнн ззөөввшшөөөөррөөхх
 Орлогыг хүлээн зөвшөөрөх
Миний бодлоор бид
үйлчлүүлэгчдээ бүтээгдэхүүнээ
хүргэж өгсөн болохоор
орлогыг хүлээн зөвшөөрч
бүртгэх хэрэгтэй.
© The McGraw-Hill/Irwin15 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

16. ООррллооггоо,, ззааррддллыыгг ххүүллээээнн ззөөввшшөөөөррөөхх
 Орлого хүлээн зөвшөөрөх
 Уялдаат зарчим
Зардлын
дүн
Түрээс
Түлш
Сурталчилгаа
Цалин
Ашиглалт
бусад . . . .
$1,000
500
2,000
3,000
450
. . . .
Одоо бид орлогыг хүлээн
хүлээн зөвшөөрсөн тул
энэ орлогыг олохын тулд
ямар зардал гарсныг харъя.
© The McGraw-Hill/Irwin16 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

17. ООррллооггоо,, ззааррддллыыгг ххүүллээээнн ззөөввшшөөөөррөөхх
 Орлого хүлээн зөвшөөрөх зарчмаар орлогыг
олохоос өмнө буюу дараа бус яг олсон үед нь
бүртгэх шаардлагатай.
 Уялдаат зарчмаар тухайн зардлын үр дүн
болсон орлоготой ижил тайлант үед зардлыг
нь хүлээн зөвшөөрч бүртгэх шаардлагатай.
© The McGraw-Hill/Irwin17 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

18. ООррллооггоо ббаа ЗЗааррддллуууудд
© The McGraw-Hill/Irwin18 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

19. ООррллооггоо ббаа ЗЗааррддллуууудд
© The McGraw-Hill/Irwin19 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

20. ООррллооггоо ббаа ззааррддллуууудд
© The McGraw-Hill/Irwin20 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

21. ООррллооггоо ббаа ЗЗааррддллуууудд
© The McGraw-Hill/Irwin21 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

22. ООррллооггоо,, ззааррддллыыгг ххүүллээээнн ззөөввшшөөөөррөөхх
 Орлого зардлын хүлээн зөвшөөрөлт нь
ашгийг удирдахад тус болох уу?
Орлогын хүлээн зөвшөөрөлтийг урагшлуулах
Зардлын хүлээн зөвшөөрөлтийг хойшлуулах
Орлогын хүлээн зөвшөөрөлтийг хойшлуулах
Зардлын хүлээн зөвшөөрөлтийг урагшлуулах
Эд бүгд үү?
© The McGraw-Hill/Irwin22 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

23. ООррллооггоо,, ззааррддллыыгг ххүүллээээнн ззөөввшшөөөөррөөхх
 Ашгийг удирдах нийтлэг зорилго нь юу
вэ?
Зохион байгуулалтын нөхөн төлбөр
Төлөвлөгөөгөө биелүүлэх
Гүйцэтгэх захирал өөрчлөгдөх
Улс төрийн мотиваци
Татварын шалтгаанаар
IPO хийх зорилгоор
© The McGraw-Hill/Irwin23 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

24. ССууддллаахх ззүүййлл
 Тохируулгын төрөл ба түүний зорилгыг
тодорхойлох.
© The McGraw-Hill/Irwin24 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

25. ТТооххииррууууллаахх ббииччииллтт
Тохируулах бичилт нь хөрөнгө ба эх үүсвэрийн
үлдэгдлийг зөв дүнд нь авчирдаг.
Тохируулгын бүтэц
ТТооххииррууууллггаа
Paid (or received) cash before
expense (or revenue) recognized
Paid (or received) cash after
expense (or revenue) recognized
Урьдчилж
төлсөн
зардал*
Урьдчилж
орсон
орлого
Хуримтлагдса
н зардал
Хуримтлагдсан
орлого
*Элэгдлийг оруулаад
© The McGraw-Hill/Irwin25 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

26. ТТооххииррууууллггыынн ддааннсс–– УУррььддччииллжж ттөөллссөөнн ззааррддаалл
Төлсөн мөнгө Жинхэнэ ашигласан
Accounting
Period 1
Accounting
Period 2
Accounting
Period 3
Жишээ нь, 4 жилийн
түрээсийн төлбөр
$4 сая төлсөн
Accounting
Period 4
Хэзээ зардлыг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй вэ?
Мөнгөн суурь: 1-р үеийн эхэнд бүх мөнгөн төлбөрийг
зардал гэж хүлээн зөвшөөрнө.
Дт. Түрээсийн зардал 4 сая
Кр. Мөнгө 4 сая
Дараагийн үеүдэд ямар нэг бичилт хийхгүй.
© The McGraw-Hill/Irwin26 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

27. ТТооххииррууууллггыынн ддааннсс –– УУррььддччииллжж ттөөллссөөнн ззааррддаалл
Төлсөн мөнгө Жинхэнэ ашигласан
Accounting
Period 1
Accounting
Period 2
Accounting
Period 3
Жишээ нь, 4 жилийн
түрээсийн төлбөр
$4 сая төлсөн
Accounting
Period 4
Аккруэл суурь: 1-р үеийн эхэнд бүх мөнгөн төлбөрийг урьдчилж
төлсөн зардал (хөрөнгийн данс) гэж хүлээн зөвшөөрнө:
Дт. Урьдчилж төлсөн түрээсийн зардал 4 сая
Кр. Мөнгө 4 сая
НББ-ийн үе тус бүрийн төгсгөлд ашигласан хэсгийг хүлээн
зөвшөөрнө
Дт. Түрээсийн зардал 1 сая
Кр. Урьдчилж төлсөн түрээсийн зардал 1 сая
© The McGraw-Hill/Irwin27 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

28. ТТооххииррууууллггыынн ддааннсс–– УУррььддччииллжж ооррссоонн ооррллооггоо
Хүлээн авсан мөнгө Орлого олсон
Accounting
Period 1
Accounting
Period 2
Accounting
Period 3
Жишээ нь, Урт
хугацааны гэрээ: Завь
үйлдвэрлэхэд $40 сая
хүлээн авсан
Accounting
Period 4
Орлогыг хэзээ хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй вэ?
Мөнгөн суурь: 1-р үеийн эхэнд бүх хүлээн авсан
мөнгийг орлого гэж хүлээн зөвшөөрдөг.
Дт. Мөнгө 40 сая
Кр. Орлого 40 сая
Дараагийн үеүдэд ямар нэг бичилт хийгдэхгүй.
© The McGraw-Hill/Irwin28 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

29. ТТооххииррууууллггыынн ддааннсс –– УУррььддччииллжж ооррссоонн ооррллооггоо
Хүлээн авсан мөнгө Орлого олсон
Accounting
Period 1
Accounting
Period 2
Accounting
Period 3
Жишээ нь, Урт
хугацааны гэрээ: Завь
үйлдвэрлэхэд $40 сая
хүлээн авсан
Accounting
Period 4
Аккруэл суурь: 1-р үеийн эхэнд бүх хүлээн авсан мөнгийг урьдчилж
орсон орлого (өр төлбөрийн данс) гэж хүлээн зөвшөөрнө.
Дт. Мөнгө 40 сая
Кр. Урьдчилж орсон орлого 40 сая
НББ-ийн үе бүрийн төгсгөлд олсон хэсгийг хүлээн зөвшөөрнө:
Дт. Урьдчилж орсон орлого 10 сая
Кр. Орлого 10 сая
© The McGraw-Hill/Irwin29 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

30. ТТооххииррууууллггыынн ддааннсс –– ХХууррииммттллааггддссаанн ззааррддаалл
Жинхэнэ ашигласан Төлсөн мөнгө
Accounting
Period 1
Accounting
Period 2
Accounting
Period 3
Accounting
Period 4
Зардлыг хэзээ хүлээн зөвшөөрөх вэ?
Мөнгө суурь: Мөнгө зээлэх үед:
Дт. Мөнгө 40 сая
Кр. Банкны зээл 40 сая
4 дэх үеийн төгсгөлд:
Дт. Хүүгийн зардал 16 сая
Дт. Банкны зээл 40 сая
Кр. Мөнгө 56 сая
Жишээ нь,
$40 сая
банкнаас
зээлсэн.
Жилийн хүү
10%. Хүү
ба үндсэн
дүнг 4 дэх
жилийн
төгсгөлд
төлнө.
© The McGraw-Hill/Irwin30 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

31. ТТооххииррууууллггыынн ддааннсс –– ХХууррииммттллааггддссаанн ззааррддаалл
Жинхэнэ ашигласан Төлсөн мөнгө
Accounting
Period 1
Accounting
Period 2
Accounting
Period 3
Accounting
Period 4
Аккруэл суурь: Үе бүрийн төгсгөлд (1-4) ногдох хэсгийг хүлээн
зөвшөөрөх боловч төлөхгүй:
Дт. Хүүгийн зардал 4 сая
Кр. Хүүгийн өр 4 сая
4-р үеийн төгсгөлд:
Дт. Хүүгийн өр 16 сая
Дт. Банкны зээл 40 сая
Кр. Мөнгө 56 сая
© The McGraw-Hill/Irwin31 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

32. ТТооххииррууууллггыынн ддааннсс –– ХХууррииммттллааггддссаанн ооррллооггоо
Хүлээн авсан мөнгө
Accounting
Period 1
Орлого олсон
Accounting
Period 2
Accounting
Period 3
Accounting
Period 4
Орлогыг хэзээ хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй вэ?
Урт хугацаат
гэрээ: 1 завь
барьсаны
дараа $40
сая хүлээн
Мөнгөн суурь: Бүртгэлийн 1-3 үед ямар нэг бичилт
хийхгүй
4-р үеийн төгсгөлд:
Дт. Мөнгө 40 сая
Кр. Орлого 40 сая
авсан
© The McGraw-Hill/Irwin32 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

33. ТТооххииррууууллггыынн ддааннсс –– ХХууррииммттллааггддссаанн ооррллооггоо
Хүлээн авсан мөнгө
Accounting
Period 1
Орлого олсон
Accounting
Period 2
Accounting
Period 3
Accounting
Period 4
Урт
хугацаат
гэрээ
Аккруэл суурь: Бүртгэлийн үе бүрийн төгсгөлд (1-4) тайлант үед
ногдох орлогыг хүлээн зөвшөөрөх боловч хүлээн аваагүй:
Дт. Дансны авлага 10 сая
Кр. Орлого 10 сая
4-р үеийн төгсгөлд:
Дт. Мөнгө 40 сая
Кр. Дансны авлага 40 сая
© The McGraw-Hill/Irwin33 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

34. УУррььддччииллжж ттөөллссөөнн ззааррддллыыгг ттооххииррууууллаахх
Энэ миний эхний 6
сарын түрээсийн
төлбөр
Бодит ашиг
тусыг хүртэхээс
өмнө нөөцөө
төлсөн
Хөрөнгө Зардал
Тохируулаагүй
үлдэгдэл
Кредит
тохируулга
Дебит
тохируулга
© The McGraw-Hill/Irwin34 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

35. УУррььддччииллжж ттөөллссөөнн ддааааттггаалл
2004 оны 12 сарын 1, Скот компани 2004 оны 12
сараас 2005 оны 5 сар хүртэлх түрээсийн $12,000
төлсөн. Скот үүнийг урьдчилж төлсөн даатгалын
зардал гэж 12 сарын 1-нд бүртгэсэн. 2004 оны 12
сарын 31-нд ямар тохируулга хийх вэ?
Dec. 31 Insurance Expense 2,000
Prepaid Insurance 2,000
To record first month's expired insurance
Prepaid Insurance 637
Dec. 1 12,000 Dec. 31 2,000
Bal. 10,000
Insurance Expense 128
Dec. 31 2,000
© The McGraw-Hill/Irwin35 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

36. ХХааннггааммжжииййнн ммааттееррииаалл
2004 оны туршид Скот компани $15,500-ийн ХМ
худалдан авсан. Скот хангамжийн материалын
зардал гэж бүртгэсэн. 12 сарын 31-нд $2,655-ийн ХМ
байсан. Ямар тохируулга хийх вэ?
Dec. 31 Supplies Expense 12,845
Supplies 12,845
To record supplies used during 2004
Supplies 126
Bought 15,500 Dec. 31 12,845
Bal. 2,655
Supplies Expense 652
Dec. 31 12,845
© The McGraw-Hill/Irwin36 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

37. ЭЭллээггддллииййнн ттооххииррууууллггаа
Элэгдэл нь барилга, тоног төхөөрөмжийн зардлыг
тэдгээрийн ашиглагдах хугацаанд хуваарилах үйл
Straight-Line
Depreciation
Expense
=
явц юм.
Asset Cost - Salvage Value
Useful Life
© The McGraw-Hill/Irwin37 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

38. ЭЭллээггддллииййнн ттооххииррууууллггаа
2004 оны 1 сарын 1-нд Barton ХХК $62,000-оор
тоног төхөөрөмж худалдан авав. Тоног
төхөөрөмжийн ашиглагдах хугацаа 5 жил ба
Barton уг тоног төхөөрөмжийг ашиглагдах
хугацааны эцэст $2,000-оор зарна гэж тооцсон
2004 оны 12 сарын 31-нд элэгдлийн
зардлыг бүртгэе.
2004 оны
элэгдлийн
зардал
=
$62,000 - $2,000
5
= $12,000
© The McGraw-Hill/Irwin38 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

39. ЭЭллээггддллииййнн ттооххииррууууллггаа
2004 оны 1 сарын 1-нд Barton ХХК $62,000-оор тоног
төхөөрөмж худалдан авав. Тоног төхөөрөмжийн
ашиглагдах хугацаа 5 жил ба Barton уг тоног
төхөөрөмжийг ашиглагдах хугацааны эцэст $2,000-оор
зарна гэж тооцсон
2004 оны 12 сарын 31-нд элэгдлийн
зардлыг бүртгэе.
Dec. 31 Depreciation Expense 12,000
Accumulated Depreciation - Equipment 12,000
To record equipment depreciation
Хуримтлагдсан элэгдэл нь
хөрөнгийн сөрөг тохируулгын данс
© The McGraw-Hill/Irwin39 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

40. ССөөррөөгг ттооххииррууууллггыынн ддааннсс
 Сөрөг тохируулгын данс нь бусад данстай
холбоотой сөрөг нормал үлдэгдэлтэй
байдаг бусад дансны үлдэгдлийг бууруулж
тайлагнагддаг данс юм.
 Сөрөг тохируулгын данс нь мэдээлэл
хэрэглэгчдэд хөрөнгийн нийт зардал ба
элэгдлийн нийт дүнгийн талаар мэдэх
боломж олгодог.
© The McGraw-Hill/Irwin40 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

41. ЭЭллээггддллииййнн ттооххииррууууллггаа
Dec. 31 Depreciation Expense 12,000
Accumulated Depreciation - Equipment 12,000
To record equipment depreciation
Тоног төхөөрөмж Элэгдлийн зардал
1/1 62,000 12/31 12,000
Хуримтлагдсан элэгдэл
12/31 12,000
© The McGraw-Hill/Irwin41 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

42. ЭЭллээггддллииййнн ттооххииррууууллггаа
Тоног
төхөөрөмж
хуримтлагдсан
элэгдлийг
хассан цэвэр
дүнгээр
харагдаж
байна
$
© The McGraw-Hill/Irwin42 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

43. ЭЭллээггддллииййнн ттооххииррууууллггаа
 Компани 50 саяын үнэтэй үйлдвэрлэгдсэн
машин тоног төхөөрөмж авахад 42 саяыг
зарцуулсан. Ашиглагдах жил нь 2 жил ба
үлдэх өртөг нь 2 сая гэж тооцсон. Иймд жил
бүрийн элэгдэл 20 сая.
 Компани тоног төхөөрөмжийг худалдан авах үед:
 Дт. Тоног төхөөрөмж 42 сая
 Кр. Мөнгө 42 сая
© The McGraw-Hill/Irwin43 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

44. ЭЭллээггддллииййнн ттооххииррууууллггаа
 Эхний жилийн төгсгөлд:
Дт. Элэгдлийн зардал 20 сая
Кр. Тоног төхөөрөмж 20 сая
Дт. Элэгдлийн зардал 20 сая
Кр. То/төх-ийн хуримтлагдсан элэгдэл 20 сая
Зөв
© The McGraw-Hill/Irwin44 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

45. ЭЭллээггддллииййнн ттооххииррууууллггаа
 Баланс дээр сөрөг тохируулгын данс нь:
……
Тоног төхөөрөмж 42 сая
Хуримтлагдсан элэгдлээр багасч (20 сая) 22 сая
 Үгүй бол:
……
Тоног төхөөрөмж 22 сая
Компаний үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг зөв тодорхойлж
чадахгүйд хүрнэ.
© The McGraw-Hill/Irwin45 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

46. УУррььддччииллжж ооррссоонн ооррллооггыыгг ттооххииррууууллаахх
Бүтээгдэхүүн
Сагсан бөмбөгийн улирлын
билетээ одоо захиалаарай!
““GGoo BBiigg BBlluuee””
үйлчилгээг
үзүүлээгүй
байхад мөнгө
хүлээн авах
Өр төлбөр Орлого
Тохируулаагүй
үлдэгдэл
Кредит
тохируулга
Дебит
тохируулга
© The McGraw-Hill/Irwin46 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

47. УУррььддччииллжж ооррссоонн ооррллооггыыгг ттооххииррууууллаахх
2004 оны 12 сарын 1-нд “Oкс” их сургууль өөрийн
нутаг дээр болох 20 сагсан бөмбөгийн тоглолтын
1000 билетийг нэг бүрийг нь $100-аар зарсан.
“Окс” их сургууль дараах бичилтийг хийнэ:
Oct. 1 Cash 100,000
Unearned Revenue 100,000
Basketball revenue received in advance
Unearned Revenue
Oct. 1 100,000
© The McGraw-Hill/Irwin47 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

48. УУррььддччииллжж ооррссоонн ооррллооггыыгг ттооххииррууууллаахх
12 сарын 31-ний байдлаар “Окс” их сургууль өөрийн
нутаг дээр 10 тоглолт хийж 2 ялж 8 ялагдсан байна.
Dec. 31 Unearned Revenue 50,000
Basketball Revenue 50,000
To recognized 10-game basketball revenue
Unearned Revenue
Dec. 31 50,000 Oct. 1 100,000
Bal. 50,000
Basketball Revenue
Dec. 31 50,000
© The McGraw-Hill/Irwin48 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

49. ХХууррииммттллааггддссаанн ззааррддллыыгг ттооххииррууууллаахх
Бид ажлынхаа талыг
хийсэн тул төлбөрөө
авахыг хүсч байна!
Тайлант үеийн
зардал
төлөгдөөгүй бас
бүртгэгдээгүй
Зардал Өр төлбөр
Кредит
тохируулга
Дебит
тохируулга
© The McGraw-Hill/Irwin49 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

50. ХХууррииммттллааггддссаанн ззааррддллыыгг ттооххииррууууллаахх
Barton ХХК ажилчиддаа баасан гараг бүр цалинг нь
олгодог. 2004 оны 12 сарын 31 Лхагва гараг байсан.
2004 оны 12 сарын 31 гэхэд ажилчид Даваагаас
Лхагва гараг хүртэлх 3 хоногийн цалин $47,250
Last pay
date
12/26/04
олсон.
12/1/04 12/31/04
Year end
Next pay
date
1/2/05
Журналын бичилтийг
тохируулна.
© The McGraw-Hill/Irwin50 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

51. ХХууррииммттллааггддссаанн ззааррддллыыгг ттооххииррууууллаахх
Barton ХХК ажилчиддаа баасан гараг бүр цалинг нь
олгодог. 2004 оны 12 сарын 31 Лхагва гараг байсан.
2004 оны 12 сарын 31 гэхэд ажилчид Даваагаас
Лхагва гараг хүртэлх 3 хоногийн цалин $47,250
олсон.
Dec. 31 Salaries Expense 47,250
Salaries Payable 47,250
To accrue 3-days' salary
Salaries Expense
Other salaries
657,500
Dec. 31 47,250
Bal. 704,750
Salaries Payable
Dec. 31 47,250
© The McGraw-Hill/Irwin51 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

52. ХХууррииммттллааггддссаанн ооррллооггыыгг ттооххииррууууллаахх
Тиймээ, би таны татварын
орлогыг тооцсон боловч
вексель явуулж
амжаагүй байна
Тайлант үед
олсон боловч
бүртгэгдээгүй ба
хүлээн аваагүй.
Хөрөнгө Орлого
Кредит
тохируулга
Дебит
тохируулга
© The McGraw-Hill/Irwin52 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

53. ХХууррииммттллааггддссаанн ооррллооггыыгг ттооххииррууууллаахх
Мэргэшсэн нягтлан бодогчид болох Smith ба
Jones нар $31,200-ийн ажил гүйцэтгэсэн боловч
үйлчлүүлэгчиддээ вексель явуулаагүй байна.
2004 оны 12 сарын 31-нд тохируулах бичилт хийе.
Dec. 31 Accounts Receivable 31,200
Service Revenue 31,200
To accrue revenue earned
Accounts Receivable
Other receivables
1,325,268
Dec. 31 31,200
Bal. 1,356,468
Service Revenue
Other revenues
6,589,500
Dec. 31 31,200
Bal . 6,620,700
© The McGraw-Hill/Irwin53 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

54. ХХууррииммттллааггддссаанн ооррллооггыыгг ттооххииррууууллаахх
 12 сарын 2 дахь 7 хоногт FastForward орон
нутгийн спорт клубт $2700 төлбөртэй 30 хоногийн
зөвлөгөө өгөх үйлчилгээний 12 сарын 12 хүртэлх
орлогыг хүлээн зөвшөөрсөн. Клуб FastForward-д
2005 оны 1 сарын 10-нд төлбөрөө хийнэ.
Dec. 31 Dr. Accounts Receivable 1,800
Cr. Consulting Revenue 1,800
To accrue revenue earned
© The McGraw-Hill/Irwin54 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

55. ХХууррииммттллааггддссаанн ооррллооггыыгг ттооххииррууууллаахх
Accounts Receivable
Dec.12 1,900 Dec. 22 1,900
Dec.31 1,800
Bal. 1,800
Consulting Revenue
Dec.5 4,200
Dec. 12 1,600
Dec. 31 250
Dec. 31 1,800
Balance 7,850
© The McGraw-Hill/Irwin55 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

56. Ирээдүйн хуримтлагдсан орлогын
хүлээн зөвшөөрөлт
 FastForward 1 сарын 10-нд гэрээний дүн
болох $2,700 бэлнээр хүлээн авсан.
Jan 10: Дт. Мөнгө 2,700
Кр. Дансны авлага 1,800
Кр. Үйлчилгээний орлого 900
© The McGraw-Hill/Irwin56 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

57. ССууддллаахх ззүүййлл
 Тохируулгын бичилт хэрхэн санхүүгийн
тайлантай холбогддогийг тайлбарлах.
© The McGraw-Hill/Irwin57 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

58. ССааннххүүүүггииййнн ттааййллааннттаайй ххооллббооггддоохх нньь
Type
Summary of Adjustments and Financial Statement Links
Before Adjustment
Balance
Sheet Account
Income
Statement
Account Adjusting Entry
Prepaid Asset Expense Dr. Expense
Expenses Overstated Understated Cr. Asset
Unearned Liability Revenue Dr. Liability
Revenues Overstated Understated Cr. Revenue
Accrued Liability Expense Dr. Expense
Expenses Understated Understated Cr. Liability
Accrued Asset Revenue Dr. Asset
Revenues Understated Understated Cr. Revenue
© The McGraw-Hill/Irwin58 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

59. ССууддллаахх ззүүййлл
 Тохируулгын дараах шалгах баланс бэлтгэх
ба тайлбарлах.
 Тохируулгын дараах шалгах балансаас
санхүүгийн тайлан бэлтгэх.
© The McGraw-Hill/Irwin59 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

60. FastForward
Шалгах баланс
2004.12.31
1-рт, анхны
тохируулаагүй
дүнг ажлын
хүснэгтэд
оруулна.
$
$
$ $
© The McGraw-Hill/Irwin60 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

61. Дараа нь
FastForward-ын
тохируулгыг
оруулна
FastForward
Шалгах баланс
2004.12.31
$
$
$ $
$
$
$ $
© The McGraw-Hill/Irwin61 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

62. FastForward
Шалгах баланс
2004.12.31
Эцэст нь нийт дүнгүүдийг
Эцэст нь нийт дүнгүүдийг
тодорхойлно.
тодорхойлно.
$
$
$ $
$
$
$ $
$
$
$ $
© The McGraw-Hill/Irwin62 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

63. ССааннххүүүүггииййнн ттааййллаанн ббээллттггээхх
FastForward-ын тохируулагдсан шалгах
балансыг ашиглан компаний санхүүгийн
тайланг бэлтгэе.
© The McGraw-Hill/Irwin63 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

64.  Орлогын тайлан
бэлтгэх
© The McGraw-Hill/Irwin64 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

65.  Эзний өмчийн
өөрчлөлтийн тайлан бэлтгэх.
Тэмдэглэх нь: Орлогын тайлангийн
цэвэр ашиг нь эзний өмчийн
өөрчлөлтийн тайланд тусгагдана.
© The McGraw-Hill/Irwin65 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

66. FastForward
Balance Sheet
December 31, 2001
Assets
Cash $ 4,400
Accounts receivable 1,800
Supplies 8,220
Prepaid insurance 2,300
Equipment 26,000
Less: accum. depr. (375) 25,625
Total assets $ 42,345
Liabilities
Accounts payable $ 6,200
Salaries payable 210
Unearned consulting revenues 2,750
Total liabilities $ 9,160
Owner's Equity
Chuck Taylor, Capital 33,185
Total liabilities and equity $ 42,345
 Баланс
бэлтгэнэ
© The McGraw-Hill/Irwin66 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

67. PPrrooffiitt MMaarrggiinn
The profit margin ratio measures the company’s
net income to sales.
Profit
Margin
Net Income
= Net Sales
© The McGraw-Hill/Irwin67 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

68. PPrrooffiitt MMaarrggiinn
 SmarTone: 13.85%
 Hutchison Telecom: 0.48%
 City Telecom: 4.24%
 Sunday: 0.48%
 Peoples: 14.96%
© The McGraw-Hill/Irwin68 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006

69. End of Chapter 3
© The McGraw-Hill/Irwin69 McGraw-Hill Companies, Inc., 2006