From Deped resources

1. 182
Module 17
6666
Filipino
Gamitin ang mga Salitang Pang-ugnay
sa Tambalan at Hugnayang Pangungusap
A DepEd-BEAM Distance Learning Program supported by the Australian Agency for International Development

2. 183
Isang makabuluhang pag-aaral na naman ang ating gagawin.
Handa ka na ba? Tayo na!
Sa modyul na ito, ay matutuhan mo ang paggamit ng mga
salitang pang-ugnay sa tambalan at hugnayang pangungusap.
Tapusin ang mga pangungusap na nasa ibaba gamit ang
wastong katagang nag-uugnay ng mga salita. Piliin ang sagot sa loob
ng kahon.
1. Tapusin mo na ito _________________________________.
2. Mamahalin kita ________________________.
3. _______________________, tayo ay magsikap.
4. Sasama ako ________________________.
5. _______________________, ang dapat mamuno sa ating samahan.
Subukin Natin
Sa Mag-aaral
Mga Dapat Matutuhan
- maging sino ka man - kung sasama ka rin
- Ako o ikaw - upang umunlad
- kung maaari

3. 184
Iwasto mo ang iyong sagot. Ano ang iskor mo? Kung ito ay 4 o 5
magaling, ang modyul na ito ay dapat mo pang pag-aralan upang
lubos mo itong maintindihan. Ngunit kung kuha mo naman ay 3 o
pababa, huwag kang mag-alala ang modyul na ito ay para sa iyo.
Nag-usap sina Gng. Cruz, Pepe at Frank.
Frank: Salamat po, Gng. Cruz. Masarap ang bayabas at saka matamis
ang tambis.
Gng. Cruz: Uy! Mahusay ka nang mag-Filipino, Frank. May pang-ugnay
pa.
Pepe: Pang-ugnay? Ano po iyong pang-ugnay?
Hindi alam ng anak ni Gng. Cruz ang pang-ugnay. Alam mo ba
kung anu-anong mga pang-ugnay ang ginagamit mo sa
pangungusap? Tingnan mo kung matutukoy mo.
Pag-aralan Natin

4. 185
Nag-usap sina Gng. Cruz at ang anak niyang si Pepe. Abala
naman sa pagbabasa si Frank na anak nina G. at Gng. Joe at Katty
Brown. Sila’y bagong kapitbahay nina Gng. Cruz, buhat sa Chicago,
U.S.A.
Gng. Cruz: Madaling matututo ng Filipino ang iyong kalarong si
Frank.
Pepe: Opo, nanay. Minsan lang niyang narinig sa akin ang salitang
saka e nagaya na agad niya.
Gng. Cruz: Iyon ang itinatanong mo sa akin kanina. Ang saka ay isang
pang-ugnay tulad ng at, kapag, sapagkat, upang, dahil at
iba pa. Ang mga salitang ito ay tinatawag na pang-ugnay.
Hindi ba napag-aralan na ninyo iyon noong isang taon?
Pepe: Natatandaan ko na po. At saka narinig ko na rin pong itinuro
ninyo sa mga tinuturuan ninyong Amerikano na ama at ina ni
William. Si Frank ay kasintalino rin ni William. Akala ko nga,
puti at kayumanggi lamang ang matatalino. Ha! Ha! Ha!
Gng. Cruz: Aba, naku hindi anak! Kahit anong lahi ay may
marurunong at may mga mangmang. Pare-pareho tayong
nilikha ng Diyos na may pag-iisip, nagkakaiba nga lamang
sa kakayahan.
Pepe: Bakit po may maitim at may maputi?
Gng. Cruz: Ang mga tao sa mundo ay napapangkat sa iba-ibang lahi
ayon sa kanilang sinilangan. Ngunit kahit ano pa ang
kulay ng balat ng tao, dapat na igalang siya.
Pepe: Iyan nga po ang sinabi ko sa aking mga kalaro kaya hindi nila
tinutukso si Frank. Nakikipaglaro na rin sila sa kanya.
Gng. Cruz: Salamat, Anak, at marunong kang gumalang sa iyong
kapwa, kahit sino siya.

5. 186
Unawain mo:
1. Ano ang kulay ng balat ni Frank? _____________________________
2. Ano ang maling akala ni Pepe noong una? ____________________
3. Ano ang magandang ugali ni Pepe na dapat parisan?
_____________
May salungguhit ang mga salitang nag-uugnay sa sumusunod na
mga pangungusap. Pag-aralan kung paano ginagamit ang mga ito sa
pangungusap.
1. Si Frank ay kaibigan ni Pepe at siya ay isang dayuhan.
2. Si William at Frank ay parehong Amerikano ngunit magkaiba sila
ng kulay.
3. Lahat tayo’y may pag-iisip sapagkat pantay-pantay tayong
nilikha ng Diyos.
Pansinin ang tungkuling ginagampanan ng at, ngunit, at
sapagkat, sa mga pangungusap na iyong binasa. Subuking basahin
ang mga pangungusap nang wala ito. Hindi ba higit na malinaw kung
ginagamitan ng pang-ugnay?
at – ay ginagamit para mapag-ugnay ang pangalan ng dalawang tao,
bagay, pook at iba pa. Ginagamit din ito sa tambalang pangungusap
na iniugnay ang dalawang sugnay na makapag-iisa.
Hal. Si Dina ay mabait at siya ay matalik kong kaibigan.
ngunit – ginagamit sa pag-uugnay ng dalawang sugnay na
pinaghahambing ang dalawang diwa. Karaniwa’y panalungat ang
gamit ng ngunit.
Hal. Si Bea Alonzo ay maganda ngunit si Angel Locsin ang
pinakamaganda.
sapagkat, dahil – ginagamit sa sugnay na nagpapaliwanag o
nagbibigay ng katuwiran.
Hal. Nagpapakahirap ako dahil ibig kong matupad ang aking
pangarap.

6. 187
Narito ang ilan sa mga kataga o lipon ng mga salitang ginagamit
na pang-ugnay sa tambalan at hugnayang pangungusap.
Upang lubos mo pa itong maintindihan subukan mong sagutin
ang bawat pagsasanay.
Punan ng sumusunod na pang-ugnay ang mga patlang: subalit,
at, kundi, sapagkat, dahil sa.
Si Frank ___________ si Pepe ay magkapitbahay. Hindi marunong
ng Filipino si Frank ___________ siya’y isang Amerikano. Natuutwa si
Gng. Cruz sa mabuting pakikisama ni Pepe sa kanilang kapitbahay
__________ magiging suliranin niya __________ sila’y mga dayuhan.
Ang pantay-pantay na pagtingin sa kapwa kahit sino ay batid ni
Pepe, __________ ang iba niyang kalaro ay hindi gayon. Mabuti naman
__________ napangunahan na ni Pepeng pagsabihan ang kanyang mga
kalaro __________ maaaring tuksuhin nila si Frank.
__________ mabuting halimbawang ipinakikita ni Pepe,
pinaparisan siya ng kanyang mga kalaro. Sinusunod siya ng kanyang
mga kalaro __________ hindi siya mayabang.
Kung ang kuha mo ay 8 o 9 sagutin mo na ang Mga Dagdag na
Gawain. Kung ang kuha mo naman ay 7 o pababa, sagutin mo muna
ang Gawain 1.A.
Gawin Natin
o maging nasa kundi dahil
kaya ngunit bagaman sana subalit
sakali datapwat kung kasi ni
kung kaya sa kabuuan sa kabilang dako
kung sakali sa kabila kung gayon
sa wakas

7. 188
Gawain 1.A
Basahin ang mga pangungusap. Isulat ang titik ng tamang
sagot.
______ 1. Kailangan kita __________ tutulungan mo ako.
a. kung b. sapagkat c. ngunit
______ 2. Ikaw ay napiling iskolar ng paaralan __________ si Jun ay
minalas na hindi nakuha.
a. at b. dahil c. ngunit
______ 3. __________ mahal kita, handa akong ipagtanggol ka.
a. Ngunit b. Dahil c. Kaya
______ 4. Magsikap kayong mag-aral __________ maging maganda ang
buhay ninyo.
a. upang b. sapagkat c. kasi
______ 5. Ang tao ay di dapat mawalan ng pag-asa __________ siya ay
may buhay.
a. habang b. upang c. dahil

8. 189
Masdan ang mga larawan. Bumuo ng mga pangungusap batay sa
mga larawang na nasa ibaba, gamit ang iba’t ibang pang-ugnay na
salita.
1.
2.
3.
Mga Dagdag na Gawain

9. 190
4.
5.
Sa mga pagsasanay na iyong ginawa, ano ang natutuhan mo?

10. 191
Gumamit ng wastong pang-ugnay upang maging malinaw
ang pangungusap. Ang mga salitang pang-ugnay ay nag-
uugnay ng salita, parirala, sugnay o pangungusap.
Ang mga salitang nag-uugnay ay:
o maging nasa kundi dahil
kaya ngunit bagaman sana subalit
sakali datapwat kung kasi ni
kung kaya sa kabuuan sa kabilang dako
kung sakali sa kabila kung gayon
sa wakas
Gamitan ng salitang pang-uugnay ang mga sumusunod na
pangungusap.
1. Mayaman ang Saudi Arabia. Maraming langis dito.
2. Salat na salat sa tubig. Wala doong palagiang ilog.
3. Sukdulan ang init kung tag-araw. Gumagawa sila sa oasis.
4. Hindi siya pumasok kahapon. Walang mag-aalaga sa kanyang
bunsong kapatid.
5. Magaling sumayaw si Mario. Napakahusay kumanta ng kanyang
kapatid.
Sariling Pagsusulit
Tandaan Natin

11. 192
Pagtapatin ang hanay A at B. Isulat ang titik ng tamang sagot.
A B
_____ 1. Hindi tayo lalakad. a. dahil sa pag-ulan.
_____ 2. Maraming mga bayan
ang lumubog
b. pero ayaw naman niyang
patulong.
_____ 3. Tayo ay magiging
magkaibigan
c. kapag uulan.
_____ 4. Ibig ko siyang
tulungan
d. hanggang sa wakas ng
panahon.
_____ 5. May kayamanan nga
sila
e. ngunit wala namang
kaibigan.
Maligayang bati sa iyo! Natapos muna ang modyul na ito.
Pagyamanin Natin

12. 193
Subukin Natin
1. kung maaari
2. maging sino ka man
3. Upang umunlad
4. kung sasama ka rin
5. Ako o ikaw
Gawin Natin
Si Frank at si Pepe ay magkapitbahay. Hindi marunong ng Filipino si
Frank sapagkat siya’y isang Amerikano. Natutuwa si Gng. Cruz sa
mabuting pakikisama ni Pepe sa kanilang kapitbahay kundi magiging
suliranin niya dahil sa sila’y mga dayuhan.
Ang pantay-pantay na pagtingin sa kapwa kahit sino ay batid ni Pepe,
subalit ang iba niyang kalaro ay hindi gayon. Mabuti naman at
napangunahan na ni Pepeng pagsabihan ang kanyang mga kalaro
sapagkat maaaring tuksuhin nila si Frank.
Dahil sa mabuting halimbawang ipinakikita ni Pepe, pinaparisan siya
ng kanyang mga kalaro. Sinusunod siya ng kanyang mga kalaro sapagkat
hindi siya mayabang.
Gawain 1 A
1. b
2. c
3. b
4. a
5. a
Mga Dagdag na Gawain (Ipawasto sa guro ang iyong mga sagot.)
Sariling Pagsusulit Pagyamanin Natin
1. dahil 1. c
2. at 2. a
3. kaya 3. d
4. sapagkat/dahil 4. b
5. ngunit 5. e
Gabay sa Pagwawasto