2. Salungguhitan ang mga salitang Pang-abay sa bawat pangugusap at
tukuyin kung ito ay PAMARAAN, PAMANAHON, PANLUNAN O
PANGGAANO.
1.Patingkayad siyang bumaba ng bahay. PAMARAAN
2. Uulan na bukas. PAMANAHON
3. Bumaba ang timbang ko ng isang libra. PANGGAANO
4. Ako ay nag-aaral sa Uguis Integrated School. PANLUNAN
5.Baka sa makalawa na ako uuwi sa atin. PAMANAHON
6. Dahan-dahang naglakad ang magnanakaw. PAMARAAN
7. Padabog sumunod si CJ kay Nanay. PAMARAAN
8. Unti-unti mong inumin ang gatas. PAMARAAN
9. Sa Linggo ang bertday ni Ate. PAMANAHON
10. Umaga na noong dumating si Tatay. PAMANAHON
3. 1. Pagsasanay
Isulat sa isang malinis na papel ang iyong ginagawa bago pumasok sa paaralan,
ayon sa wastong pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.
1.
2.
3.
4.
5.
5. A. Pagganyak
Basahin ang tula
SAMPAGUITA
Bulaklak na kay puti
Talulot na mumunti
Kaysarap amuyin
Kaysarap haplusin
Di kayang pantayan
Taglay na kagandahan
6. Sagutan ang mga tanong sa kuwarderno
1. Anong kulay ang sampaguita?
2. Anong uri ng mga talulot mayroon ito?
3. Paano mo malalanghap ang taglay
nitong katangian?
4. Bakit di ito kayang mapantayan?
5. Iguhit mo ang sampaguita at kulayan.
7. A. Paglalahad
Ang Tipaklong at ang Paruparo
Ang katapatan ng isang kaibigan ay masusukat sa panahon ng pangangailangan.
8. Kaylakas ng ulan! Kaylakas din ng hangin! May bagyo nang umagang iyon. Nagsasayawan
ang mga puno maging ang mga halaman at bulaklak. “Ginaw na ginaw na ako,” ang sabi ni
Tipaklong kay Paruparo. “Nakalabas pa kasi ako sa aking pinagtataguang kahoy”. “Tiyak na
giginawin ka rin kahit nakatago ka na sa kahoy. Wala namang tumatakip sa katawan mo, a.
Bakit sisisihin mo ang paglabas mo sa iyong pinagtataguan?” ang tanong ng kanyang
kaibigang Paruparo.
“Hindi nga ako mababasa kung ako ay nakakubli,” ang malumanay na sagot ni Tipaklong.
“Hindi mo naman makikita ang ganda ng paligid kung hindi ka lumabas sa pinagtaguan mo.
Ang lamig ng hangin ay hindi mo madarama. Hindi mo maaamoy ang halimuyak ng mga
nababasang bulaklak. Ang dulas ng mga dahon at halaman ay hindi mo mahahawakan,” ang
sagot ni Paruparo.
“Oo nga, ano?” ang sagot ni Tipaklong na may pagsang-ayon. “Higit kang mapalad kaysa sa
akin kaibigang Tipaklong,” ang sabi ni Paruparo. “Bakit mo naman nasabi iyan?” ang
tanong ni Tipaklong. “Ang katawan mo ay mahaba. Matibay pa. Bakit giniginaw ka pa?
Samantalang ako, ang nipis-nipis ng aking katawan. Kapag nagpatuloy ang paghihip ng
malakas na hangin at pagbagsak ng malalaking tipak ng ulan, ang pakpak ko ay
matatangay,” ang sabi ni Paruparo. “Makukulay ang mga pakpak mo ngunit may kanipisan.
Hindi ba’t takot ang ulan sa nakasisilaw mong kulay? Huwag kang mag-alala. Ang mga
pakpak mo ay hindi liliparin ng hangin,” ang sabi ni Tipaklong. “Saka, e ano kung liparin ang
mga pakpak mo? Ang mahalaga’y buhay ka.”
9. “Kung wala na akong ganda, aanhin ko pa ang buhay? Paano na ako makalalapit kay
Bulaklak kung wala na akong mga pakpak?” ang malungkot na tanong ni Paruparo. “Kung
sabagay, tama ang sinasabi mo, kaibigang Paruparo. Ako man ay natatakot na kapag hindi
tumigil ang bagyo, dahil sa sobrang ginaw mababali ang aking mga paa na kahit anong
pagpigil ay ayaw huminto sa panginginig,” ang sabi ni Tipaklong.
“Upang makaiwas tayo sa bagyong ito, ano kaya ang mabuti nating gawin para
maligtas ang ating buhay?” ang tanong ni Paruparo. “Alam ko na, may paraan
akong naisip”, ang sabi ni Tipaklong. “Paano?” ang tanong ni Paruparo.“Sa ilalim
ka ng mga bulaklak magtago,” ang mungkahi ni Tipaklong. “At ikaw naman, paano
ka?” ang tanong ni Paruparo. “Habang nakakapit ako at nagtatago sa sanga ng
puno ay babantayan ko ang bulaklak na pagtataguan mo para hindi malaglag,”
ang sagot ni Tipaklong. At sabay na kumapit sa bulaklak ang magkaibigang si
Paruparo at si Tipaklong.
10. A. Pagtatalakay
Talakayin ang mga naganap sa kwento sa pamamagitan ng mga
sumusunod na katanungan:
1. Kailan mo masasabing may bagyong darating?
2. Ano ang maaaring nangyari kung nagkubli na lamang si
Tipaklong?
3. Kung makapal ang katawan ng paruparo, ano kaya ang
maaaring mangyari?
4. Bakit nakatulong sa paruparo ang makulay nitong pakpak?
5. Ano ang sinabi ni Tipaklong upang lumakas ang loob ni
Paruparo?
6. Ano ang ikinatatakot ng dalawa kaugnay ng sama ng
panahon?
7. Patunayang pinahahalagahan ni Paruparo ang ganda ng
kalikasan.
8. Paano pinatunayan ng magkaibigan ang pagmamahal nila sa
isa’t isa?
11. A. Gawin Ninyo
Balikan ninyo ang mga pangyayari sa kuwento. Subukin mong pagsunudsunurin ang
mga ito sa pamamagitan ng paglalagay ng bilang 1-6 sa patlang. Sipiin at sagutin ito
sa iyong sagutang papel.
______ Patuloy na pag-ihip ng malakas na hangin.
______ Sabay na lumapit sa bulaklak ang magkaibigang paruparo at tipaklong.
______ May bagyo nang umagang iyon. Malakas ang ulan at hangin. Ang mga puno,
maging
ang mga halaman at bulaklak ay nagsasayawan.
______ Nagtago sa ilalim bulaklak ang paruparo at binantayan siya ni Tipaklong.
______ Lumabas si Tipaklong sa pinagtataguang kahoy.
______ Nadarama ang lamig ng hangin, naaamoy ang halimuyak ng mga nababasang
bulaklak. Nahawakan ang dulas ng mga dahon at halaman.
12. Pistang Bayan
Ang pagdiriwang ng pistang bayan ay labis na nagugustuhan ng mga Pilipino.
Bago pa dumating ang kapistahan ay abala na ang mga tao sa paglilinis ng kani-
kanilang mga tahanan, naglalagay ng dekorasyon sa mga lansangan at
naghahanda ng mga pagkain.
Sa madaling-araw naririnig ang ingay ng baboy, kambing, itik, manok, bibe,
baka at iba pang hayop na pinapatay.
Sa araw ng kapistahan, makikita ang mga matatanda at bata na masayang
nagsisimba, nanonood ng parada at sumasakay sa iba’t ibang uri ng sasakyang
umiikot. Masaya rin silang lumilibot sa bahay ng mga kamag-anak at kaibigan
upang pagsaluhan ang inihandang pagkain.
Sa gabi, sumasama sila sa prusisyon at nanonood ng mga palabas.
Pagkatapos ng pista, masaya silang naglilinis ng tahanan, nagliligpit ng pinagkainan
at nagkukuwenta ng pinagkagastusan subali’t makikita mo sa kanilang mga mukha
13. Ayon sa isinasaad ng mga pangyayari sa kuwentong binasa, ayusin ang mga ito
ayon sa wastong pagkakasunud-sunod. Isulat sa sagutang kuwaderno.
______ sumasama sa prusisyon
______ naglilinis ng tahanan
______ masayang nagsisimba
______ naglalagay ng dekorasyon
______ nagkukuwenta ng pinagkagastusan
______ nagpapatay ng hayop
14. A. Paglalahat
Ang pagsunod-sunod sa mga pangayayari ay nakabase sa
kwentong napakinggan at ayon sa pagkakaganap ng bawat
sitwasyon.
A. Paglalapat
Isulat sa isang papel ang pagkakasunod-sunod ng pangyayari sa
pagluluto ng kanin.
15. IV. Pagtataya
‘Bordi’ Geocadin
Kidney, Bago na
Tagumpay ang isinasagawang operasyon ng mga dalubhasang
doktor sa National Kidney Institute kay Bryan “Bordi” Geocadin, ang 12-
anyos na batang nagkaroon ng di-pangkaraniwang sakit sa bato. Ayon kay
NKI Executive Director Filoteo Alano, ang matagumpay na operasyon kay
Bordi ay bunga na rin ng ipinamalas na determinasyon ng bata na
malagpasan ang kanyang karamdaman. “Humanga kami sa kanyang
ipinakitang lakas ng loob sa halos limang oras na operasyon upang palitan
ang kanyang bato na may misteryosong depekto ,” sabi pa ni Alano.
Sinabi naman ni Dr. Enrique Una, kabilang sa walo kataong
dalubhasang doktor na umopera kay Bordi, bagaman hindi
magkatugma ang ipinalit na bato sa katawan ng bata, tiniyak nila na
ang batong nanggaling sa ama nitong si Brydon ay “aayon” sa sistema
ng katawan ni Bordi. “Malaki ang aming paniniwala na pagkatapos ng
dalawang
16. linggong obserbasyon, ang bagong bato sa katawan ni Bordi ay
sasang-ayon sa kanyang katawan,” wika ni Dr. Una.Sa ngayon,
ang bata ay nasa recovery room na ng ospital at umaasa sa
kanyang tuluyang paggaling. Umaasa rin si Bordi na paggaling
niya ay makalaro ang kanyang paboritong child actor na si
Vandolph, ang anak ng pamosong komedyanteng si Dolphy at
aktres na si Alma Moreno. “Sana, dumalaw rito si Vandolph para
kami ay makapaglaro at makapagkuwentuhan at pagkatapos ay
magkasalo kaming kakain ng alimango, sugpo at bagoong,”
pabulong na hiling ni Bordi sa kanyang tiyahing si Honey
Geocadin Vidal. Samantala, taos-pusong pinasalamatan ni
Bordi at ng buong pamilya Geocadin ang mga taong
nagmamalasakit sa bata para malagpasan nito ang krisis na
naganap sa kanyang buhay.
17. Humango ako ng mga pangyayari sa binasaNG kuwento. Hindi ito
naaayon sa tamang pagkakasunud-sunod. Isa-isahin mong itala ang
pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari. Muli itong isulat sa sagutang
papel.
1. Pinasalamatan ni Bordi at ng kanyang pamilya ang mga taong
nagmamalasakit sa kanya.
2. Sa ngayon ang bata ay nasa recovery room at nagpapagaling.
3. Tagumpay ang isinagawang operasyon ng mga dalubhasang doktor ng
National Kidney Institute kay Bordi.
4. Humanga sa katatagan ng loob ni Bordi si Director Filoteo Alano.
5. Umaasa si Bordi na paggaling niya ay makakalaro niya ang paboritong actor
na si Vandolph.
18. IV. Takdang Aralin
Basahin at sagutan ang Subukin Mo sa pahina 5 ng Self-
Instructional Materials No. 12.
19. Ikalawang Araw
Layunin
Nakabubuo ng mga tanong matapos
mapakinggan ang isang salaysay.
Nagagamit ang pang-abay sa
paglalarawan ng kilos.
Hiyas sa Pagbasa V pahina 30-32
MISOSA - Gamit ng pang-uri at pang-abay/
Iisang baybay magkaibang bigkas at kahulugan
Filipino Curriculum Guide F5PS-IIIb-a- 3.1 at
F5WG-IIIa-c-6
20. 1. Pagsasanay
Basahin ang kwentong “Ano Ba Ang Cholesterol? “ isang
usapan sa Hiyas sa Pagbasa 5 pahina 30 at sagutan ang
mga katanungan sa Unawain at Sagutin sa pahina 32.
21. 1. Balik-aral
Ano ang mahahalagang impormasyon ang kailangan
malaman sa pagsusunod sunod ng pangyayari sa isang
tekstong napakinggan?
23. Pista sa Barangay
“Heto na ang musiko. Baba na ako,” sigaw ni Bert sa mga
kalaro.
“Oo nga! Dali! Baka malampasan tayo,” nagmamadaling
bumaba sa puno ng makopa ang mga bata.
Nagkagulo ang mga bata nang makita ang Ati-atihan na
sumasayaw sa saliw ng tugtog ng mga tambol.
Buong siglang umiko’t-ikot ang mga majorette at ang kanilang
baton habang tumutugtog ang banda.
Ang mga tao ay talagang nagkakagulo. Talagang ang saya ng
pista sa barangay. Puno ng pagkain ang mesa, may adobong
manok, mitsadong karne ng baka, paksiw na pata at marami
pang iba.
24. May banda ng musiko sa umaga at sa gabi’y may prusisyon sila. Suot
ng mga matatanda ang kanilang saya at nakikihanay sa mga
kabataang umiilaw sa prusisyon.
Ang problema ay nararamdaman sa kinabukasan o ilang araw
pagkatapos ng pista. Pata at malata ang katawan ng mga tao. Kung
wala silang natirang handa ay magtitiis na lang sila sa mga de lata o di
kaya’y sa ginataang gabi.
Ganyan ang mga Pilipino noon. Subalit unti-unting nang nagbabago.
Ipinagdiriwang pa rin ang kapistahan at ipinaghahanda, subalit sa abot
na lang ng kanilang makakaya.
25. Tapos ka nang bumasa. Sagutan mo naman ang mga
tanong sa iyong kuwaderno.
1. Anong sinabi ni Bert sa bagong mga kalaro?
2. Paano mo mailalarawan ang pista sa barangay?
3. Ano ang suot ng matatanda kung sila ay
nagpuprusisyon?
4. Anu-anong pagkain ang makikita sa mesa?
5. Masaya ka rin ba kung pista sa inyong pook?
26. Gawin Ninyo
Hatiin sa klase sa apat na pangkat. Bumuo ng limang
tanong base sa kwentong nabasa na pinamagatang
“Pista sa Barangay” sa pahina 2 ng MISOSA.
Gawin Mo
Ipabasa ang usapan nila Roy, Deng at Jose sa
pahina 5 ng MISOSA. Sipiin ang mga ginamit na
pang-abay sa usapan.
27. Ngayon, basahin mo ang sumusunod na usapan.
Salungguhitan ang mga ginamit na pang-abay sa usapan.
Jose: Mataas ang punong iyon.
Dahan-dahan ka.
Roy: Naku, sanay si Deng umakyat.
Jose: Kanina lang umaga umulan.
Deng: Hayaan ninyo hahawak akong mabuti.
Roy: Sige; hihintayin ka namin doon sa may sapa.
Deng: Pumito ka kapag uuwi na tayo. Dali-dali akong
bababa.
Jose: Umuwi tayo agad pagbaba mo.
Maingat na umakyat si Roy.
Nagmamadali siyang bumaba nang marinig ang pito ni Jose.
Napahawak siya sa isang marupok na sanga. Nabali ito,
kasabay nito ang mabilis na paglagpak ni Deng sa lupa.
Humahangos na sumaklolo sina Jose at Roy.
28. Ang pang-abay ay naglalarawan sa pandiwa, pang-uri at
kapwa pang-abay.
Sa pagbubuo ng mga tanong kailangan ang mga salita sa
tanong ay kaugnay sa kwentong napakinggan o nabasa.
Ipakita ang talahanayan na makikita
sa pahina 5 ng MISOSA tungkol sa
pang-abay. Ipabasa sa mga mag-
aaral ang talahanayan.
29. A. Paglalapat
Ngayon, basahin mo ang mga
sumusunod na pangungusap na
makikita sa pahina 6 ng MISOSA.
Isulat mo ang mga pang-abay na
makikita sa bawat
pangungusap...Downloadsanti3rd
q week 2-7 - gamit ng pang-uri at
pang-abay.pdf
30. IV. Pagtataya
Sumulat ng limang halimbawa ng
pag-abay.
IV. Takdang Aralin
Pumili ng kwento sa Hiyas sa Pagbasa V.
Gamitin ang mga halimbawa ng pag-abay
na isinulat sa pagbuo ng mga tanong
tungkol sa kwentong nabasa
31.
32.
33. TAKDANG ARALING
Gumawa ng 2 halimbawa ng Pang-
abay na Pamaraan, Pamanahon,
Panlunan at Panggaano.
Salungguhitan ang Pang-abay sa
pangungusap.
