Ec.Seminar1

1. ЭДИЙН ЗАСГИЙН ОНОЛЫН СУДЛАХ ЗҮЙЛ, ТОГТОЛЦОО
I. Тест
1) Эдийн засгийн шинжлэх ухааны судалгааны арга
a) Эдийн засгийн юмс үзэгдлийн гадаад,дотоод хүчин зүйлсийн байнга илэрдэг тогтвортой
үйлчлэлийг тооцон уг юмс үзэгдлийн талаар тодорхойлох
b) Тоон мэдээлэл ихтэй бол хүснэгт ашиглан илэрхийлэх
c) Юмс үзэгдлийн зүй тогтол, хамаарлыг илэрхийлэх муруйгаар төлөөлүүлэн судлах
d) Томъёогоор илэрхийлэн авч үзэх
2) Аль нь эдийн засгийн нөөцөд орохгүй вэ?
a) Хөдөлмөр
b) Капитал
с) Газар
d) Мөнгө
3) Улсын Их Хурал (УИХ) -аар тамхи болон спиртэнд оногдуулах татварыг нэмэгдүүлэх асуудлыг авч
хэлэлцсэн гэе. Тэгвэл тамхи болон спиртний үнэ хэдий хэмжээгээр нэмэгдэх вэ?
Энэ нь _____илэрхийлнэ.
a) Норматив эдийн засгийн хандлагыг
b) Позитив эдийн засгийн хандлагыг
c) Макро эдийн засгийн асуудлыг
d) Микро эдийн засгийн асуудлыг
4) Ашиг орлого нь
a) Хөдөлмөрийн үнэ b) Газрын үнэ c) Капиталын үнэ
d)Үйлдвэрлэл эрхлэх ур чадварынүнэ
5) Газрынүнэ
a) Рент b) Хүү c) Цалин d) Ашиг, орлого
6) Хөрөнгө оруулалтын нөөц гэж нэрлэгдэх зүйл
a) Хөдөлмөр b) Ур чадвар с) Газар d) Капитал
7) Үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, байшин барилга зэрэгт хамааруулан авч үздэг зүйл
a) Хөдөлмөр b) Газар c) Капитал d) Ур чадвар
8) Агаар,ус, ургамал, ан амьтан,байгалийн ашигт малтмал зэрэг нь______ ордог.
a) Хөдөлмөр гэдэг нөөцөд ______
b) Капитал гэдэг нөөцөд______
c) Газар гэдэг нөөцөд ______
d) Ур чадвар гэдэг нөөцөд______
9) Нөөцийг ерөнхийд нь ангилдаг. Үүнд:
a) Анхдагч болон хоёрдогч______
b) Биологийн болон нийгмийн______
c) Байгалийн болон материаллаг______
d) Хоол, хувцас, орон байр болон эрүүл мэнд, найз нөхөд, сурах гэх мэт ______
10) Хүний эзэмшсэн мэдлэг чадвар, мэргэжил боловсрол, дадлага туршлагыг______ гэдэг.
a) Ажиллах хүч
b) Хөдөлмөр
c) Хүмүнкапитал
d) Биеийн болон оюуны хүч
11) Бусад хүчин зүйлс өөрчлөлтгүй тогтмол байхад гэдэг нь дараах утгыг илэрхийлнэ.
a) Загварчлалынаргын утга санааг
b) Хийсвэрлэлийн аргын утга санааг
c) Математик - статистикийн аргын утга санааг
d) Индукци ба дедукцийн аргын утга санааг
12) Тус тусдаа байгаа мэдээ,мэдээллийг нэгтгэн ерөнхий дүгнэлт хийх танин мэдэхүйн арга .
a) Хийсвэрлэлийн арга
b) Дедукцийн арга
c) Индукцийн арга
d) Загварчлалынарга
13) Нэгж, субъектийн үйл хөдлөлийг судалдаг эдийн засгийн салбар
a)Макро эдийн засаг
b)Микро эдийн засаг
c)Позитив эдийн засаг
d)Норматив эдийн засаг

2. 14 ) Бараа,үйлчилгээний зах зээл дээр хэрэглэгч, нөөцийн зах зээл дээр нийлүүлэгч болдог субъект
a) Өрх гэр b) Пүүс c)Төр d) Тухайн нөхцлийг илэрхийлэх хариулт алга байна.
15) Зах зээлийг дараах байдлаар ангилдаг.
a) Бүтээгдэхүүний зах зээл b ) Санхүүгийн зах зээл
c) Нөөцийн буюу хүчин зүйлийн зах зээл d) Дээрх хариултууд бүгд зөв
16) Нөөцүүдийг худалдах, худалданхэрэгжиж буй талбар
a) Бүтээгдэхүүний зах зээл b) Санхүүгийн зах зээл
c) Хүчин зүйлийн зах зээл d) Тохирох хариулт алга байна.
17) Валют, хувьцаа, бонд, вексель зэрэг үнэт цаасуудыг худалдах, худалданавах үйл ажиллагаа
хэрэгжиж буй газар
a) Бүтээгдэхүүний зах зээл b) Санхүүгийн зах зээл c) Хүчин зүйлийн зах зээл
d) Тохирох хариулт алга байна.
18) Үйлдвэрлэлийн боломжийн муруйн хязгаар ……………. дүрсэлдэг.
a) Эдийн засагт бэлэн байгаа капитал болон хөдөлмөрийн хамгийн их хэмжээг
b) Хэрэглэгчдийн дотор ялгаатайбайдаг бараа,үйлчилгээний хослолуудын хэмжээг
c) Бараа,үйлчилгээний үйлдвэрлэж чадах хамгийн их түвшинг
d) Тухайн улс дахь хөдөлмөр, капиталын өсөлтийн хамгийн их түвшинг
19) Монгол улс зөвхөн талх ба ундаа үйлдвэрлэдэг гэе. Монгол улс ундааны үйлдвэрлэлээ бууруулахгүйгээр
талхны үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлэн үйлдвэрлэж чадахгүй бол бид Монгол Улсыг______ байна гэж бид
ярьдаг.
a) Нөөцүүдээ дутуу ашигласан______ b) Үйлдвэрлэлийн үр ашигтай ______
c )Нөөцүүд нь үйлдвэрлэлд хүрэлцэхгүй______ d) Алдагдсанболомжийн зардал өндөр______
20) Үйлдвэрлэлийн боломжийн муруй дээр оршин байгаа аливаа цэг нь
a) Үйлдвэрлэлийн үр ашигтай байдлыг харуулдаг.
b) Үйлдвэрлэлийн хүрэх боломжгүй байдлыг харуулдаг.
c) Үйлдвэрлэлийн үр ашиггүй байдлыг харуулдаг. d) Зөв хариулт байхгүй байна.
II. Бодлого
1. Нэгэн пүүс 40 $-ын үнэ бүхий А бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэснээр хамгийн их ашиг олох бололцоотой гэж
бодъё. Мөн энэхүү бүтээгдэхүүнийг шаардагдах хэмжээгээр үйлдвэрлэхэд дараах хүснэгтэнд үзүүлсэн гурван
технологи гурвуулаа тохирдог гэж бодъё.
Нөөц Нэгж нөөцийн үнэ, $ Технологи I Технологи II Технологи III
Хөдөлмөр 3 5 2 3
Газар 4 2 4 2
Капитал 2 2 4 5
Урчадвар 2 4 2 4
А.Нөөцийн үнийн тухайн түвшинд пүүс аль технологийг нь сонгох вэ? Яагаад? Энэхүү сонголт ашиг,
алдагдлын алийг нь авч ирэх вэ? Салбар өргөжихүү, эсвэл хумигдахуу ? Хэзээ үйлдвэрлэлийн
шинэ тэнцвэр хангагдах вэ?
Б. Одоо шинэ технологи гарч ирсэн гээд төсөөлье. Ингэснээр 2 нэгж хөдөлмөр, 2 нэгж газар, 6 нэгж
капитал, 3 нэгж ур чадварыг хослуулан хэрэглэх боломжтой болжээ. Хүснэгтэд өгөгдсөн нөөцийн үнэ
хэвээр гэж үзвэл пүүс шинэ технологийг нэвтрүүлэх үү?
В.Хөдөлмөрийн нийлүүлэлт огцом нэмэгдсэний улмаар нэгж хөдөлмөрийн үнэ 1.5 болтлоо хямдарч, харин
Бусад нөөцийн үнэ хэвээр үлдсэн гэж бодъё.Энэ тохиолдолд аль технологийг сонгох вэ? Яагаад гэдгээ
тайлбарлана уу?
2. Дараах хүснэгтийн жишээнд үндэслэн боломжийн муруйг байгуулна уу.
Бүтээгдэхүүн Үйлдвэрлэлийн боломжийн хувилбарууд
A B C D E
Гурил 0 10 20 30 40
Мах 18 16 12 7 0
3. Халуун уур амьсгалтай арал дээр 5 хүн амьдардаг байв гэж үзье. Эдгээр хүмүүс наргил мод ба яст
мэлхийн өндөг цуглуулах ажилтай. Нэг өдөрт 20 наргил мод эсвэл 10 яст мэлхийн өндөг цуглуулна.
а) Энэ арлын эдийн засгийн үйлдвэрлэлийн боломжийн муруйг зур
б) Арал дээр зөөврийн жижиг тэргэнцэр аваачсан гэж үзвэл түүний тусламжтайгаар нэг хүн өдөрт 28
наргил мод цуглуулах болно. Тэгвэл энэ арлын үйлдвэрлэлийн боломжийн муруй яаж
өөрчлөгдөхийг график дээр харуулна уу?
4. Хүснэгт 1-д дайны үеийн А орны үйлдвэрлэлийн бүтцийн өөрчлөлтийг харуулсан
үзүүлэлтүүд өгөгджээ.

3. a) Х
үснэгт 1- д өгөгдсөн үзүүлэлтийг ашиглан график байгуул (Зураг 2)
Зураг 2. Үйлдвэрлэлийн боломжийн муруй
б) Энэ графикт үйлдвэрлэлийн боломжийн муруй ямар хэлбэртэй байна вэ?
в) А орны эдийн засаг үйлдвэрлэлийн боломжийн шугам дээр байхын тулд ямар нөхцөлийг
мөрдөх хэрэгтэй вэ?
г) Хүснэгт.1-д өгөгдсөн үзүүлэлтийг ашиглан нэг минометийн үйлдвэрлэлийн зардлын трактор
үйлдвэрлэх хувилбарыг тодорхойл
д) Эдгээр зардлын хувилбарууд яаж өөрчлөгдөж байна вэ? (буурах, өсөх, өөрчлөгдөхгүй)
Хувилбарууд Трактор Минометууд Зардлын хувилбарууд
/Алдагдсан
боломжиийн өртөг/
A 7 0
B 6 10
C 5 19
D 4 27
E 3 34
F 2 40
G 1 45
H 0 49