Mie.s11.2020 2021on

1. МОНОПОЛЬТ ӨРСӨЛДӨӨНТ ЗАХ ЗЭЭЛ
I.Үндсэн ойлголтууд / Орчуулж бич /
Monopolistic competition
Product differentiation
Product innovation
Nonprice competition
Excess capacity
II. Үнэн / Худал
Доорх асуудлуудын үнэн, худлыг нягтлан тунгааж, хариулт өг
1. Монопольт өрсөлдөөн нь маш олон тооны пүүсүүд өөр хоорондоо бүтээгдэхүүнийхээ нэр төрөл, үнэ
болон маркетингийн үйл ажиллагаагаараа өрсөлдөж байгаа үед илэрнэ.
□ Үнэн □ Худал
2. Монопольт өрсөлдөөнд ажиллаж байгаа пүүс доош чиглэсэн, эерэг налалттай эрэлтийн муруйтай
байх бөгөөд ахиу орлого нь ахиу зардалтай тэнцүү байх үеийн тоо хэмжээтэй тэнцүү
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ.
□ Үнэн □ Худал
3. Пүүсүүдийн монопольт өрсөлдөөнт зах зээлд чөлөөтэй орох болон гарах нөхцөл нь урт хугацаанд
пүүс тэг эдийн засгийн ашигтай, илүүдэл хүчин чадалтай ажиллах үр дүнг бий болгоно.
□ Үнэн □ Худал
4.Монопольт өрсөлтөөнтэй харьцуулахад төгс өрсөлдөөнт зах зээлд оршдог пүүсүүд илүү их
ялгавартай бүтээгдэхүүнийг нийлүүлдэг.
□ Үнэн □ Худал
5.Монопольт өрсөлдөөний үед салбарын бүтээгдэхүүниг харьцангуй олон тооны пүүс үйлвэрлэж
нийлүүлдэг.
□ Үнэн □ Худал
6.Монопольт өрсөлдөөний зах зээлд нөөцүүд бүрэн хэмжээгээр үр ашигтай ашиглагдахгүй
□ Үнэн □ Худал
7.Монопольт өрсөлдөөн болон олигопольт салбарт төгс өрсөлдөөний үеийнхээс бүтээгдэхүүний
хэмжээ бага ,харин үнэ өндөр байна
□ Үнэн □ Худал
8.Төгс бус өрсөлдөөний үед үйлдвэрлэгчид зах зээлийн үнэд нөлөөлж чаддаг нь тэдний
бүтээгдэхүүний буурах чиглэлтэй эрэлтийн муруйтай холбоотой.
□ Үнэн □ Худал
9.Зар сурталчилгааны зардал нь бүтээгдэхүүний эрэлтийг нэмэгдүүлэх хандлагатай ч бас эрэлтийг
бууруулах тохиолдол байна
□ Үнэн □ Худал
10.Монопольт өрсөлдөөний нөхцөлд пүүс ямагт эдийн засгийн эерэг ашигтай ажилдаг.
□ Үнэн □ Худал
III. Тест
1. Монопольт өрсөлдөөнт зах зээлд пүүс бүтээгдэхүүний үнээ ямар байхыг тодорхойлж чаддаг
,яагаад гэвэл
a) Ороход саад тотгор байдаг b) Өргөжилтийн үр өгөөжтэй байдаг
c) Бүтээгдэхүүний ялгаварлал байдаг d) Олон худалдан авагчтай
2.Улаанбаатар хотод маш олон зоогийн газар байдаг. Зоогийн газар бүрийн хоолны нэр төрөл, жор,
хэмжээ, хэрэгчлэгчдийн авах таашаал ялгаатай байдаг. Энэ салбар нь .............. жишээ юм.
a) Төгс өрсөлдөөний b) Монополийн
c) Монопольт өрсөлдөөний d) Дээрх нөхцлөөр тодорхойлох боломжгүй
3. Монопольт өрсөлдөөнт пүүсийн шинжийг илэрхийлэхгүй өгүүлбэрийг ол.
a) Зах зээлд орох гараххд хялбар байдаг
b) Богино хугацаанд пүүсүүд эдийн засгийн ашигтай ажиллаж болно.
c) Зах зээлд бүтээгдэхүүний ялгаварлал байдаг
d) Бүтээгдэхүүний үнэ ахиу зардалтай тэнцүү байдаг
4.Дараах нөхцлийн хангасан байхаар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэвэл монопольт өрсөлдөөнт зах зээл

2. дээрх пүүсийн ашиг хамгийн их байна.
a) Ахиу орлого ахиу зардалтай тэнцүү үедb)Ахиу орлого ахиу зардлаас их байх үед
c)Нийт орлого нийт зардалтай тэнцүү үед d )Нийт орлого хамгийн их утгаа авсан үед
5. Богино хугацаанд монопольт өрсөлдөөнт зах зээлд ..... байна.
a) Пүүсийн эдийн засгийн ашиг тэгb)Пүүсийн ахиу орлого ахиу зардлаас их
b) Бараа, үйлчилгээний үнэ ахиу зардлаас их d)Пүүс үнийг хүлээн авагч
6. Зураг № 9.1-нь _____ эрэлтийн ______зардлын муруйнуудыг харуулна.
a) Төгс өрсөлдөөнт пүүсийн ,богино хугацааны
b) Монопольт өрсөлдөөнт пүүсийн ,урт хугацааны
c) Төгс өрсөлдөөнт пүүсийн урт хугацааны
d) Монопольт өрсөлдөөнт пүүсийн, богино хугацааны
7. Зураг № 9.1-д ______үйлдвэрлэл__________ байхад пүүсийн ашиг хамгийн их байна.
a) Үнэ $5 , бүтээгдэхүүний түвшин 8 нэгж байхад
b) Үнэ $15 , бүтээгдэхүүний түвшин 8 нэгж байхад
c) Үнэ $20 , байхад бүтээгдэхүүний түвшин 4 нэгж байхад
d) Үнэ $10 , байхад үйлдвэрлэлийн түвшин 12 нэгж байхад
8. Зураг 9.1-ээс үзвэл пүүсийн нийт орлого
a) $120 b) $40 c) $160 d) $0
9. Зураг 9.1-д үзүүлснээр сүүлчийн бүтээгдэхүүний ахиу зардал нь ______байхад ашиг
хамгийн их байна.
a) $ 5 b)$ 10 c) $ 15 d) $ 20
10.Зураг №9.1 нь пүүсийн дарах төлөв байдлыг харуулна.
a) Зөвхөн урт хугацааны b) Зөвхөн богино хугацааны
b) Богино болон урт хугацааны аль алиныг нь
c) Графикийн өгөгдлөөр тодорхойлох боломжгүй
11. Зураг №9,1-д үзүүлснээр пүүс..... эдийн засгийн ашигтай ажиллаж байна
a) $ 0 b) $ 20 c) $ 40 d) $ 120
12. № 9.2-д үзүүлсэнээр пүүс монопольт өрсөлдөөнт зах зээлд ажилладаг бол хэдэн бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэх вэ?
a) Өдөрт 200 бүтээгдэхүүн b ) Өдөрт 300 бүтээгдэхүүн
c) Өдөрт 300-аас их 400-аас бага бүтээгдэхүүн d) Өдөрт 400 бүтээгдэхүүн
13. Зураг № 9.2-оос үзвэл пүүсийн ашиг хамгийн их байх үеийн үнэ
a) $ 12 b)$ 10 c)$ 8 d) $ 4
14. Зураг № 9.2-оос үзвэл пүүсийн урт хугацааны эдийн засгийн ашиг______ байна

3. a) 0 b) $ 600 c)$ 900 d) $ 2400
15.Буруу өгүүлбэрийг ол.Урт хугацаанд монопольт өрсөлдөөнт пүүс ______байдаг
a) Эдийн засгийн ашиг тэгтэй тэнцүү b) Ахиу зардал дундаж нийт зардалтай тэнцүү
c) Үнэ нь ахиу зардлаас их d) Үнэ нь дундаж нийт зардалтай тэнцүү
16. Төгс өрсөлдөөн болон монопольт өрсөлдөөнийг зэрэг тодорхойлж буй зөв өгүүлбэрийг ол
a) Пүүс бүр сөрөг налалттай эрэлтийн муруйтай байдаг
b) Пүүс бүр нэгэн төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг
c) Урт хугацаанд уг салбарууд дахь пүүсүүд эдийн засгийн ашигтай ажилладаг
d) Пүүсүүд бүтээгдэхүүний үнэ болон чанараараа өрсөлддөг
17. Монопольт өрсөлдөөнт зах зээлд______байхад пүүсийн урт хугацааны хугацааны тэнцвэр
тогтдог
a) P ˃ATC , MR = MC b)P ˃ ATC , MR ˃MC c) P = ATC , MR = MC
d) P = ATC , MR ˃ MC
18. Монопольт өрсөлдөөнт пүүсийн урт хугацааны хувьд аль нь зөв өгүүлбэр вэ?
a) P=ATC=MC=MR b)P=ATC c) ATC=MC d)P=MC
Зураг № 9.3-д монопольт өрсөлдөөнт пүүсийн урт хугацааны тэнцвэрийг үзүүлэв.
Зургийг ашиглан тестүүдэд хариулт өг.
19. Пүүсийн бүтээгдэхүүн______ үнэ _____ байхад ашиг хамгийн их байна.
a) 4 нэгж $ 15 b) 8 нэгж $ 5 c) 16 нэгж $ 10 d) Дээрх хариултууд бүгд буруу байна.
20.Пүүсийн бүтээгдэхүүн ______үнэ ______байхад ашиг хамгийн их байна.
a) 8 нэгж $ 5 b) 8 нэгж $15 c)16 нэгж $10 d)20 нэгж $25
21. Уг пүүсийн эдийн засгийн ашиг нь хамгийн ихдээ ______байна.
a) 0 b) $ 80 c) $ 120 d) $ 160
22. “Улаанбаатар” рестораны үйлдвэрлэлийн урт хугацааны нийт зардал LRTC=500000+400∙q
тэгшитгэлээ илэрхийлэгддэг гэе. Эрэлтийн функц q =2500-0.5∙p бол ашиг хамгийн их байх
үеийн үнийг ол
a) 1150 b) 2700 c )3850 d) 4200
23. 23-р бодлогын нөхцлөөр ашиг хамгийн их байх үеийн үйдвэрлэлийн хэмжээг ол
a) 1150 b) 2700 c) 3850 d) 4200
24. 23-р бодлогын үйлдвэрлэлийн оновчтой түвшинд харгалзах ашгийг ол.
a) 1887500 b) 3467500 c) 2145000 d) 3870000
25.Дээрх пүүсийн эрэлтийн функц гипербол хэлбэртэй бол дараах өгүүлбэр зөв байна.
a) Нийт орлогын функц хамгийн их утгаа үйлдвэрлэлийн тодорхой түвшинд авч чаддаг
b) Нийт орлогын функц хамгийн их утгандаа дөхдөг бөгөөд ханадаггүй функц байна.
c) Нийт орлогын функц хамгийн их утгаа үйлдвэрлэлийн тодорхой түвшинд аваад улмаар
буурдаг функц байна.
d) Нийт орлогын функц үйлдвэрлэлийн хэмжээнээс хамаарсан шулуун хэлбэртэй эерэг
налалттай функц байна.
26. МӨЗЗ дээр ажиллаж буй пүүсийн эрэлтийн урвуу функцp=3000-2∙q хэлбэртэй бол ахиу орлогын
функц ________ байна.
a) MR = 3000 + 2∙q b) MR-1500 - q c) MR = 3000 - q d) MR = 3000 - 4∙q
27.МӨЗЗ-д үйл ажиллагаа явуулдаг пүүсийн хувьд MC˃ATC бол ашгаа хамгийн их байлгахын тулд
үйлдвэрлэлээ

4. a) Нэмэгдүүлнэ b) Бууруулна c) Өөрчлөхгүй d) Дээрх нөхцөл тодорхойлох боломжгүй
28. МӨЗЗ-д үйлдвэрлэл үйлчилгээ эрхэлдэг пүүсийн хувьд AVC=5q2+5q+20 бол MC-ийг ол
a)
5𝑞3
3
+
5𝑞2
2
+ 20𝑞 b) 20 c) 0 d) 15q2+10q+20
29. Урт хугацаанд P ˂ ATC бол МӨЗЗ - д
a) Пүүсүүд зах зээлд ордог b) Пүүсүүд зах зээлээс гардаг
c) Пүүсийн үйлдвэрлэлийн өргөжилтийн үр өгөөжөөс хамаарч гарах орохоо шийддэг
d) Пүүсийн үр өгөөж буурах хуулиас хамаарч орох гарахаа шийдвэрлэдэг
IV.Бодлого
1. МӨЗЗ дээр ажиллаж байсан пүүсийн хувьд дараах мэдээлэл өгөгджээ.
Q Р ТC VC AC AVC MC TR MR
0 140 20
1 115 40
2 90 60
3 65 90
4 40 138
5 17 200
а. Хүснэгтийг бөглөж ашиг хамгийн их байх үеийн үйлдвэрлэлийн хэмжээ болон үнийг ол.
б. Пүүсийн ашгийн хэмжээг тодорхойл. в. Ашгийг графикаар харуул
2. МӨЗЗ дээрх үйлдвэрлэгчийн эрэлтийн функц Q =150 - 2Р ба AVC = 2Q тогтмол зардал нь 10 бол:
а. Пүүс бүтээгдэхүүнийхээ үнэ болон үйлдвэрлэлийн хэмжээг хэрхэн тогтоох вэ? б. Ашгийг ол.
3. МӨЗЗ дээрх үйлдвэрлэгчийн AR= 100 – Q , ATC = (160 + Q2)/Q гэж өгөгдсөн бол богино хугацаанд
а. Үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний хэмжээг ол
б. Ашгийг тодорхойл
4. МӨЗЗ дээрх пүүс АС = МС нь тогтмол 300 байх үед үйлдвэрлэлээ явуулдаг байв.Түүний
бүтээгдэхүүний эрэлт Р =1500 - 10Q функцээр өгөгдсөн бол:
а.Пүүс ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх вэ?
б. Үнэ ямар байх вэ? в. Ашгийг ол.
5. МӨЗЗ - дээрх пүүсийн нийт зардлын функц TC(q) = q3 - 3q2 + q эрэлтийн урвуу функц P =3 - 0.5q
бол үйлдвэрлэлийн хэмжээ үнэ ямар байхад пүүс урт хугацаанд оршин тогтнох вэ?
6. Монопольт өрсөлдөөнт зах зээлд үйл ажиллагаа явуулдаг пүүсийн нийт зардлынфункц TC =
100q - 3q2 + 0.1q3хэлбэртэй бол дундаж зардал хамгийн бага утгаа авах үеийн үйлдвэрлэлийн
хэмжээг ол.
7. МӨЗЗ-ийн пүүсийн ахиу орлого 5000 - 4∙q ахиу зардал 100 - 6∙q + 0,3∙q2 бөгөөд үйлдвэрлэлийн
хэмжээ 200 бол ашгаа хамгийн их байлгахын тулд пүүс ямар шийдвэр гаргах вэ?