Mie.s16 ht

1. ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ БА ДАМ НӨЛӨӨ
I.Үндсэн ойлголтууд / Орчуулж бич /
Market failure - Зах зээлийн сул тал
Public good - Нийтийн бараа
Private good - Хувийн бараа
Excludadle good - Хэрэглээг нь хязгаарлаж болдог бараа
Non – excludable good - Хэрэглээг нь хязгаарлаж болдоггүй бараа
Rival good - Хэрэглээ нь өрсөлдөөнтэй бараа
Non – rival good - Хэрэглээ нь өрсөлдөөнгүй бараа
Externalities - Дам нөлөө
Externality cost - Дам нөлөөний зардал
Coase theorem - Коузийн теорем
Social cost - Нийгмийн зардал
Marginal social cost (MSC) - Нийгмийн ахиу зардал
Marginal private cost (MPC) - Хувийн ахиу зардал
Marginal cost (MC) - Ахиу зардал
Marginal benefit (MB) - Ахиу өгөөж
Marginal externality cost (MEC) - Дам нөлөөний ахиу зардал
II. Тест
1. Нийгмийн баялаг хувийнхаас дараах зүйлүүдээр ялгаатай байна.
a) Хуваагдах шинжтэй
b) Хувийн хэрэглээнд ашиглагддаг
c) Хуваагдашгүй бөгөөд хувийн хэрэглээнд ашиглагддаг
d) Хуваагдах ба хувийн хэрэглээнд ашиглагддаггүй
e) Хуваагдах ба нийгмийн хэрэглээнд ашиглагдана
2. Дор дурдсан зүйлүүдийн аль нь нийгмийн баялагт хамаарагдахгүй вэ?
а) Цахилгаан эрчим хүч
b) Гэрэлт цамхаг
c) Цагдан сэргийлэх
d) Улс орны батлан хамгаалах
e) Үерийн хамгаалалт
3. Нийтийн бараа нь
a) Эерэг дам нөлөөг бий болгож, нийгмийн гишүүн бүрт нэгэн зэрэг
өгөөж өгч чадна
b) Сөрөг дам нөлөөг болгож, нийгмийн гишүүн бүрт сөрөг нөлөө үзүүлнэ
c) (а) болон (Ь) зөв
d) Хувийн пүүс, компаниуд үйлдвэрлэх боломжгүй бараа юм
4. Нийтийн барааг хувиас хангахад
a) Үнэгүй ашиглах асуудал (free-rider problem) бэрхшээл учруулдаг
b) Өрсөлдөгчгүй байдал хүндрэл болдог
c) Нийтийн сонголтоос шалтгаалан бэрхшээл учирдаг
d) Логикийн хувьд байх боломжгүй
5. Нийтийн барааг
a) Улс хангах ёстой
b) Улс үйлдвэрлэх ёстой
c) (а) ба (Ь) зөв
d) (а) ба (b) буруу

2. 6. Нийтийн барааны жишээ нь
a) Нийтийн метро, тээвэр
b) Нийтийн номын сан, музей, амьтны хүрээлэн
c) Улсын батлан хамгаалах үйлчилгээ
d) Дээрх бүгд
7. Бүх иргэдээс сонгогдсон тэднийг төлөөлөх хэсэг бүлэг нийтийн барааны
талаар саналаа өгдөг нийтийн сонголтын нэг хэлбэрийг ... гэнэ.
a) Шууд ардчилал
b) Улсын санхүү
c) Төлөөллийн ардчилал
d) Стратегийн санал хураалт
8. Төрийн оролцоог ...-р тайлбарлаж болно.
a) Олонхийн санал хураалтаар шийдэх асуудлууд
b) Удирдах шатны төлөөлөгчид
c) Бюрократ шинж чанар
d) Дээрх бүгд зөв.
9.Засгийн газрын хөндлөнгийн оролцоог залруулах нэг боломж нь
a) Шууд ардчилал
b) Байнгын дарамт
c) Өрсөлдөгчгүй байдал
d) Хувьчлал
10. Төгс бус өрсөлдөөнт пүүсүүдийн зах зээлийн хүчийг хязгаарлаж, чөлөөт
өрсөлдөөн цэцэглэн хөгжих нөхцөлийг бий болгох зорилгоор явуулах засгийн
газрын гол оролдлого нь
a) Монополийн эсрэг бодлого
b) Эдийн засгийн зохицуулалт
c) Шударга худалдааны хуулийн зохицуулалт
d) Нийгмийн зохицуулалт
11.Аль нь засгийн газрын зохицуулалтын жишээ вэ?
a) Согтууруулах ундааны дэлгүүрт орон нутгийн удирдлагаас тусгай
зөвшөөрөл олгох
b) Автомашины даатгалын хэмжээг улсаас тогтоон батлах
c) Хоол хүнс ба эмийн бүтээгдэхүүний шошгод засгийн газрын тавих
шаардлагууд
d) Дээрх нь бүгд нийцнэ
12. Төрийн эдийн засгийн чиг үүрэгт аль нь хамаарахгүй вэ?
a) Хууль тогтоох
b) Орлогын хуваарилалт дахь тэгш бус байдлыг зохицуулах
c) Эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг хангах
d) Монополийг хязгаарлах
13. Эдийн засаг дахь төрийн оролцоо нь :
a) Хяналтын шинжтэй
b) Зохицуулалтын шинжтэй
c) Удирдамжит шинжтэй
14. Үйлдвэрлэлийн хувийн зардал нь
a) Тухайн үйлдвэрлэгчийн үүрдэг зардал
b) Тухайн үйлдвэрлэгчийн бус өөр бусдын үүрдэг зардал
c) Засгийн газрын зардал
15. Дам нөлөөний зардал нь
а) Тухайн үйлдвэрлэгчийн үүрдэг зардал

3. b) Тухайн үйлдвэрлэгчийн бус өөр бусдын үүрдэг зардал
c) Засгийн газрын зардал
16. Нийгмийн ахиу зардал нь
а) Тухайн үйлдвэрлэгчийн үүрдэг зардал
b) Тухайн үйлдвэрлэгчийн бус өөр бусдын үүрдэг зардал
c) Засгийн газрын зардал
d) Нийгэм бүхлээрээ үүрэх зардал
17. Нийгмийн ахиу зардал MSС нь
а) МSС = МС + хувийн ахиу зардал
b) МSС = МС + нийгмийн ахиу зардал
c) МSС = Нийгмийн ахиу + хувийн ахиу зардал
d) МSС = Хувийн ахиу зардал + дам нөлөөний ахиу зарда
18. Үйлдвэрлэлийн сөрөг дам нөлөө нь
а) Нисэх онгоцны буудлын чимээ
b) Хаягдал цаасыг дахин боловсруулах
c) Зуслангийн айлууд хашаандаа мод, цэцэг тарих
d) Халдварт өвчний эсрэг вакцин хийлгэхгүй байх зэргээр илэрнэ.
19. Үйлдвэрлэлийн эерэг дам нөлөө нь
а) Нисэх онгоцны буудлын чимээ
b) Хаягдал цаасыг дахин боловсруулах
c) Зуслангийн айлууд хашаандаа мод, цэцэг тарих
d) Халдварт өвчний эсрэг вакцин хийлгэхгүй байх зэргээр илэрнэ.
20. Хэрэглээний сөрөг дам нөлөө нь
а) Нисэх онгоцны буудлын чимээ
b) Хаягдал цаасыг дахин боловсруулах
c) Зуслангийн айлууд хашаандаа мод, цэцэг тарих
d) Халдварт өвчний эсрэг вакцин хийлгэхгүй байх зэргээр илэрнэ.
21. Хэрэглээний эерэг дам нөлөө нь
а) Нисэх онгоцны буудлын чимээ
b) Хаягдал цаасыг дахин боловсруулах
c) Зуслангийн айлууд хашаандаа мод, цэцэг тарих
d) Халдварт өвчний эсрэг вакцин хийлгэхгүй байх зэргээр илэрнэ.
22. Хувийн ахиу хожоо нь нийгмийн ахиу хожооноос их байхад
a) Дам ахиу хожоо сөрөг утгатай
b) Дам ахиу зардал эерэг утгатай
c) Дам ахиу хожоо тэг утгатай
d) (а) ба (b) зөв
23.Дараахь нөхцөлд ямагт бүтээгдэхүүний хэрэглээ болон үйлдвэрлэлийн
зохистой хэмжээ тогтсон байдаг.
a) Нийгмийн ахиу зардал дам ахиу хожоотой тэнцүү
b) Хувийн ахиу зардал дам ахиу хожоотой тэнцүү
c) Хувийн ахиу зардал хувийн ахиу хожоотой тэнцүү
d) Нийгмийн ахиу зардал нийгмийн ахиу хожоотой тэнцүү
24.Бүтээгдэхүүний зохистой үйлдвэрлэл болон хэрэглээний түвшинд
a) МРС=МЕВ
b) MSB = MSC
c) МРВ=МЕС
d) дээрхи нь бүгд зөв
25. Нийгмийн бүх гишүүдийн үзэж байгаагаар үйлдвэрлэлд бүтээгдэхүүн нэг
нэгжээр өөрчлөгдсөнтэй холбоотой нийт зардал өөрчлөгдөхийг ... гэнэ

4. a) Сөрөг дам нөлөө
b) Дам ахиу зардал
c) Ахиу хувийн зардал
d) Ахиу нийгмийн зардал
26.Сөрөг дам нөлөө байхгүй бол хувийн ахиу зардал
a) Дам ахиу зардлын хэмжүүр болно
b) Нийгмийн ахиу зардлын хэмжүүр болно
c) Нийгмийн ахиу зардлаас бага байж чадахгүй
d) (b) ба (с)-д зөв тодорхойлсон
27. Эерэг дам нөлөө байхгүй бол хувийн ахиу зардал
a) Дам ахиу зардалтай тэнцүү
b) Нийгмийн ахиу зардалтай тэнцүү
c) Нийгмийн ахиу зардлаас их байж чадахгүй
d) (b) ба (с)-д зөв тодорхойлсон
28. Мотоцикл, цасаар явагч, зөөврийн хадуур ажиллуулагчдын гаргаж байгаа дуу
чимээ нь ...-ийн нэг жишээ
a) Хог хаягдлын стандарт
b) Сөрөг дам нөлөө
c) Эерэг гадаад нөлөөлөл
d) Трансакцийн зардал
29. Хүмүүс гоёмсог цэцэгсийн хүрээлэн тарьж ургуулснаар хөндлөнгийн
этгээдийн мэдрэх зүйл нь ... -ийн жишээ болно.
a) Хүрээлэн буй орчны стандарт
b) Хог хаягдлын стандарт
c) Эерэг дам нөлөө
d) Сөрөг трансакцийн зардал
30.3арим хүмүүсийн үйлдвэрлэл эсвэл нэмэлт хэрэглээгээр бусад хүмүүсийн
бүтээгдэхүүн эсвэл ханамж нэмэгдэх нь
a) Дам ахиу хожоо
b) Нийгмийн ахиу хожоо
c) Гадаад сөрөг нөлөөлөл
d) Трансакцын сөрөг зардал