1. БҮЛЭГ 2. ЭДИЙН ЗАСГИЙН АСУУДЛУУД
1. Дараах дугаарласан утга санаа бүрт тохирох хариултыг сонгоно уу?
1. Эдийн засгийн асуудлууд а) Аж ахуй хөгжил нь зөвхөн үнийн механизмаар
зохицуулдаг ба хувийн өмчид тулгуурласан эдийн засгийн
тогтолцоо
2. Үйлдвэрлэлийн нөөц б) Бүтээгдэхүүний биет хэмжээний өсөлт буюу нэг хүнд
ноогдох түүний өсөлт
3. Хөдөлмөр в) Бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх үйлчилгээ явуулах арга
техник
4. Капитал г) Байгалийн нөөц
5. Газар д) Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, үйлчилгээ явуулахад
ашигладаг тоног төхөөрөмж хөдөлмөрийн багаж зэвсэг,
түүхий эд материал
6. Ур чадвар е) Үйлдвэрлэлийн нөөцийг зохистой ашиглах, оновчтой
шийдвар гаргах, шинэчлэлийн үйл явцад идэвхитэй
оролцох, аз турших хожигдол хүлээж чадах хүний шинж
7. Хэрэглээний бараа ѐ) Зах зээл, уламжлал, төвлөрсөн зарчмаар зохицуулагддаг
өмчийн олон хэлбэр дээр тулгуурласан эдийн засгийн
тогтолцоо
8. Үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл ж) Хүмүүсийн хэрэгцээг шууд хангах бараа үйлчилгээ
9. Эдийн засгийн өсөлт з) Улсын өмч болон удирдлагын төвлөрсөн арга дээр
суурилсан эдийн засгийн тогтолцоо
10. Захиргаадалтын эдийн и) Уламжлалт, зан заншил, туршлагаар үйлдвэрлэлийн
засаг нөөцийг ашиглалтанд тодорхойллогдог эдийн засгийн
тогтолцоо
11. Зах зээлийн тогтолцоо й) Бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд зарцуулагддаг хүний
биеийн болон оюуны чадавхи
12. Уламжлалт эдийн засаг к) Бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн явцад ашиглагддаг
үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлүүд
13. Холимог эдийн засаг л) Бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн явцад ашиглагддаг хүний
хэрэгцээг дам байдлаар хангадаг хүний хөдөлмөрөөр бий
болсон нөөц
14.Технологи м) Юуг, яаж, хэнд зориулан үйлдвэрлэх тухай асуудал
ТЕСТ
1. Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийн бүтээмж буурах хууль эдийн засагт үйлчилдэг. Энэ
нөхцөлд эдийн засгийн өсөлт ямар байдлаар хангагдах вэ?
А. Үйлдвэрлэлийн нөөц улам бага хэмжээгээр шаардагддаг.
Б. Нэмэгдэл нөөцийн өсөлт нь үйлдвэрлэлийн ерөнхий хэмжээг нэмэгдүүлдэггүй
харин бууруулдаг.
В. Нөөцийг нэмэгдүүлэх шаардлагатай гэвч нөөцүүдийн нэмэгдэл нэгжийн үнэ
өснө.
Г. Улам их хэмжээний нөөц шаардагдана.
2. Юуг, яаж, хэнд зориулж үйлдвэрлэх вэ? гэдэг асуудал нь
А. Зөвхөн төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засагт хамаарагдана.
Б. Зөвхөн зах зээлийн эдийн засагт хамаарагдана.
В. Зөвхөн хоцрогдсон эдийн засагт хамаарагдана.

2. Г. Нийгэм эдийн засгийн болоод улс төрийн байгуулагаас хамаарахгүйгээр бүх
нийгэмд хамаарагдана.
3. Дараах нөхцлүүдийн алинд нь “Юуг үйлдвэрлэх вэ?” гэдэг асуудал байхгүй байж болох
вэ?
А. Нөөцийн нийлүүлэлт хязгаармагдал байх тусам нөөцүүд зөвхөн хэрэглээний
зүйлүүдийг үйлдвэрлэхэд ашигладаг байх ѐстой.
Б. Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийн бүтээмж буурах хууль үйлчилж эхлэх шатанд
эдийн засаг хүрээгүй.
В. Тансаг эдлэл үйлдвэрлэхэд ашиглагдах нөөцийн нийлүүлэлт хүрэлцээтэй.
Г. Үйлдвэрлэлийн нөөц бүр өөрийн өвөрмөц онцлогтой. Өөрөөр хэлбэл зөвхөн
тодорхой нэг төрлийн барааг ашиглагдах болно.
4. Хэрэв эдийн засагт үйлвэрлэлийн хүчин зүйлсийн бүтээмж буурах хууль үйлчилж
байвал түүний өсөлтийг хангахад дараах зүйл шаардлагатай.
А. Үйлдвэрийн бүх хүчин зүйлсийн тэнцүү харьцаатай өсөлт
Б. Үйлдвэрлэлийн ядаж нэг хүчин зүйлсийн хэмжээ өөрчлөгдөөгүй байх үе дэхь
үйлдвэрлэлийн зарим хүчин зүйлсийн өсөлт
В. Үйлдвэрлэлийн зөвхөн нэг хүчин зүйлийн хэмжээний өсөлт бусад хүчин зүйлийн
хэмжээ өөрчлөгдөөгүй байхад
Г. Бүтээгдэхүүний нэмэлт нэгжийн үнийг бууруулах үеийн үйлдвэрлэлийн бүх хүчин
зүйлсийн тэнцүү харьцаатай өсөлтбиет үзүүлэлтээр
5. Юуг үйлдвэрлэх вэ? гэдэг асуудал нь
А. Зөвхөн хувиараа аж ахуй эрхлэгчийн өмнө тулгарна. Харин нийгмийн өмнө
тавигддагүй.
Б. Үйлдвэрлэлийн боломжийн шугам дээрх цэгийн сонголтын асуудал юм.
В.Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийн бүтээмж буурах хуулийн үйлчилгээний үндсэн
дээр судлагдана.
Г. Зөвхөн нөөц хомсдолтой байгаа үед гарна.
6. Яаж үйлдвэрлэх вэ? гэдэг асуудал байхгүй.
А. Хэрэв үйлдвэрлэлийн нөөцүүдийн хэмжээ зөвхөн тодорхой төрлийн бараа
үйлдвэрлэхэд зориулагдсан бол
Б. Хэрэв эдийн засаг нь үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийн бүтээмж буурах хуулийн
үйлчилгээнд өртөгдөхгүй байвал
В. Бэлэн байгаа ажиллах хүчинтэй харьцуулахад үйлдвэрлэлийн нөөцийн хэмжээ
хязгаармагдал байгаа үед
Г. Энэ асуудал цэвэр техникийн шинж чанартай болсон, техникийн хувьд илүү
хөгжсөн нийгэмд
7. Үйлдвэрлэлийн боломжийн шугам дараахь зүйлийг харуулна.
А. Үйлдвэрлэхээр төлөвлөгдсөн 2 төрлийн барааны хэмжээг
Б. 2 төрлийн барааны илүү зохистой хослолыг
В. Бэлэн байгаа тодорхой тоо хэмжээний нөөцийг ашиглан барааг хослон
үйлдвэрлэх боломжийг
Г. Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийн бүтээмж буурах хууль үйлчилж эхлэх хугацаа
8. Хэрэв нийгэмд үйлдвэрлэлийн нөөцийн хэмжээ нэмэгдвэл
А. Илүү их хэмжээний бараа үйлчилгээг бий болгоно.
Б. Үйлдвэрлэлийн технологи сайжирсан байна.
В. Хүн амын амьжиргааны түвшинг дээшлэнэ.
9. Шинэ стадионы алагдсан боломжийн өртөг нь
А. Цалин хөлс хөдөлмөр хамгаалал
Б. Дараагийн жилд барих стадионы үнэ
В. Стадионы орлогоос төлөгдөх бодит орлогын татварын өөрчлөлт

3. Г. Энэ стадионыг барьсаны улмаас үйлдвэрлэгдэхгүй болсон бусад бараа
үйлчилгээний үнэ
10. Хэрэв эдийн засгийн асуудлыг нэг хэсэг нь зах зээлээр, нөгөө хэсэг нь засгийн газраар
шийдвэрлэгддэг бол эдийн засаг нь
А. Захиргаадалтын
Б. Зах зээлийн
В. Уламжлалт
Г. Холимог эдийн засаг байна
11. Эдийн засгийн бүх тогтолцоонд тулгардаг үндсэн асуудлууд гэвэл
А. Хөрөнгө оруулалт
Б. Үйлдвэрлэл
В. Хэрэглээ
Г. Ховор хомс байдал
ДАСГАЛ
1. Халуун уур амьсгалтай арал дээр 5 хүн амьдардаг байв гэж үзье. Эдгээр хүмүүс
кокос болон яст мэлхий өндөг цуглуулах ажилтай. Нэг өдөрт 20 кокос эсвэл 10 яст
мэлхий өндөг цуглуулна.
А. Энэ арлын эдийн засгийн үйлдвэрлэлийн боломжийн муруйг дараах зураг дээр
дүрслэнэ үү.
Б. Арал дээр зөөврийн жижиг техник аваачсан гэж үзвэл уг машины
тусламжтайгаар хүн бүр өдөр бүр 28 кокос цуглуулах болно. Тэгвэл энэ арлын
үйлдвэрлэлийн боломжийн муруй яаж өөрчлөгдөхийг зураг дээр харуулна уу?
Зураг1. Үйлдвэрлэлийн
боломжийн муруй
2. Кинокамер ба бугуйн цаг гэсэн 2 төрлийн барааг дараах хэмжээгээр үйлдвэрлэх
үеийн үйлдвэрлэлийн боломжийн муруйг зураг2 дээр харууллаа.
А. Үйлдвэрлэлийн үр ашигтай, үр ашиггүй, боломжгүй хувилбаруудыг тодорхойл.
60 кинокамер, 200 цаг
60 цаг, 80 кинокамер
300 цаг, 35 кинокамер
300 цаг, 40 кинокамер
58 цаг, 250 кинокамер

4. Зураг2. Үйлдвэрлэлийн
боломжийн муруй
Б. Нийгмийн хэмжээгээр 300 цаг ба 40 камер үйлдвэрлэгдэж байв. Кинокамерын
эрэлт хорин нэгжээр нэмэгдсэн байна. Энэ өсөлтийг хийхийн тулд цагны
үйлдвэрлэлийг хэдэн нэгжээр багасгах шаардлагатай вэ?
В. Хэрэв кинокамерыг дахиад 20 нэгжээр нэмж үйлдвэрлэх шаардлага гарвал
цагны үйлдвэрлэлийг хэдэн нэгжээр бууруулах шаардлагатай вэ?
3. Зураг.3 дээр тодорхой эдийн засгийн үйлдвэрлэлийн боломжийн муруйг харуулсан
байна. Хэрэв эдийн засаг уналтанд орвол зураг 3-ын дөрвөн цэгийн өль цэг дээр нь муруй
орших вэ?
Зураг.3