3. Pangkalahatang Layunin:
A. Naipaliliwanag ang kahulugan at kahalagahan ng
teoryang istaylistiko at teoryang kultural.
B. Nakapagbibigay ng ilang halimbawa ng akdang
pampanitikang nasusuri sa teoryang istaylistiko at
teoryang kultural.
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
5. CHARLES BALLY (1909)
Swiss linguist (early 2oth Century)
Nagpanukala sa teoryang istaylistiko bilang
“distinct academic discipline” na may
kaugnayan din kay Ferdinand de Saussure na
siyang tagapagtaguyod ng linggwistika noong
ika-20 siglo.
Ang ideya ni Charles Bally ay iniayon sa
layunin ng “Prague School”- Language and
Literature Society.
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
6. Ito ay tinatawag na “literary linguistics” na kung saan ay isang paraan
ng tekstuwal na pagbibigay ng kahulugan.
“it is a branch of linguistics which studies and analyze the manners or
linguistics features of different varieties of language in text.”
Ito ay may mga layuning:
1. Malilinang ang pagiging malikhain ng isang indibiduwal sa paggamit ng wika.
2. Mahahasa ang angking galing sa larangan ng pagsusulat at kakayahan sa
komunikasyon sa pamamagitan ng salitang pangungusap.
Ano ba ang teoryang Istaylistiko?
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
7. Pinag-aaralan ang mga sumusunod:
1. Istilo ng manunulat o awtor sa kanyang akdang pampanitikan
a. Paano ba naiiba si Shakespeare at si Socrates?
2. Paggamit ng “literary devices”
a. Wikang ginamit – Antas ng wika (lalawiganin, balbal, kolokyal, pambansa at
pampanitikan)
b. Paningin o pananaw ng pagkakasulat ng akda. (flashback at foreshadow)
c. Paraan ng paglalarawan ng tauhan at ganapan ng kilos.
d. tayutay
Ano ba ang teoryang Istaylistiko?
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
8. Sa pag-aanalisa ng isang akdang pampanitkan gamit ang
teoryang istaylistiko, isaalang-alang ang mga sumusunod na
kagamitan:
1. haba ng pangungusap
2. paggamit ng tayutay, simbolismo, idyomatikong
pagpapahayag at mga malalim na salita
3. paggamit ng diyalogo
4. pagpili ng mga salita
5. mga ponemang suprasegmental
6. tamang paggamit ng bantas
Ano ba ang teoryang Istaylistiko?
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
9. 1. Nagagalugad ang wika.
A. lawak ng talasalitaan
b. Mga istruktura ng wika
a. ponolohiya c. sintaksis
b. morpolohiya d. semantika
2. Nalalaman ang istilo ng isang manunulat.
3. Napag-aaralan ang iba’t ibang “literary devices”
4. Napag-aaralan kung paano inihahatid ang mensahe ng
akdang pampanitikan.
Kahalagahan ng teoryang Istaylistiko
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
10. Mga Halimbawa ng Akdang Pampanitikan
Babahagya ko nang sa noo’y nahagkan,
Sa mata ko’y luha ang nangag-unahan;
Isang panyong puti ang ikinakaway,
Nang siya’y iwan ko sa tabi ng hagdan:
Sa gayong kalungkot na paghihiwalay,
Mamatay ako, siya’y nalulumbay!
Nang sa tarangkahan, ako’y makabagtas
Pasigaw ang sabing, “Magbalik ka agad!”
Ang sagot ko’y “Oo, hindi magluluwat!”
Nakangiti akong luha’y nalaglag…
At ako’y umalis, tinunton ang landas,
Nabiyak ang puso’t naiwan ang kabiyak;
Lubog na ang araw, kalat na ang dilim,
At ang buwan nama’y ibig nang magningning:
Maka orasyon na noong aking datnin,
Ang pinagsadya kong malayang lupain:
Kuwagong nasa kubo’t mga ibong itim,
Ang nagsisalubong sa aking pagdating.
Sa pinto ng naro’ong tahana’y kumatok,
Pinatuloy ako ng magandang loob;
Kumain ng konti, natulog sa lungkot,
Ang puso kong tila ayaw nang tumibok;
Ang kawikaan ko, “Pusong naglalagot,
Mamatay kung ako’y talaga nang kulog!”
Ang Pagbabalik
ni Jose Corazon de Jesus
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
11. Nang kinabukasang magawak ang dilim,
Araw’y namimintanang mata’y
nagniningning;
Sinimulan ko na ang dapat kong gawin:
Ako’y nag-araro, naglinang, nagtanim;
Nang magdidisyembre, tanim sa kaingin,
Ay ginapas ko na’t sa irog dadalhin.
At ako’y umuwi, taglay ko ang lahat,
Mga bungang-kahoy, isang sakong bigas;
Bulaklak na damo sa gilid ng landas,
Ay pinupol ko na’t panghandog sa liyag;
Nang ako’y umalis, siya’y umiiyak…
O, marahil ngayon, siya’y magagalak!
At ako’y lumakad, halos lakad takbo,
Sa may dakong ami’y meron pang
musiko,
Ang aming tahana’y masayang totoo
At nagkakagulo ang maraming tao…
“Salamat sa Diyos!” ang nabigkas ko,
“Nalalaman nila na darating ako.”
At ako’y lumakad, halos lakad takbo,
Sa may dakong ami’y meron pang musiko,
Ang aming tahana’y masayang totoo
At nagkakagulo ang maraming tao…
“Salamat sa Diyos!” ang nabigkas ko,
“Nalalaman nila na darating ako.”
At ako’y tumuloy… pinto ng mabuksan,
Mata’y napapikit sa aking namasdan;
Apat na kandila ang nangagbabantay;
Sa paligid-ligid ng irog kong bangkay;
Mukha nakangiti at nang aking hagkan;
Para pang sinabi “Irog ko, paalam!”
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
12. 1. Haba ng Pangungusap
-Ang akda ay isang tula kaya hindi ganoon kahaba ang taludtod sa
bawat saknong.
2. Mga Ginamit na “Literary Devices”
A. Tayutay
a. “Pinatuloy ako ng magandang loob” - Ito ay pagpapalit-tawag
metonomy sapagkat ang magandang loob ay tumutukoy sa tao o
taong may busilak na puso.
b. “sinalubong ng kwago at ibong itim” – Ito rin ay pagpapalit
tawag o metonymy dahil ang ibig sabihin ay isang pangitain na
nangangahulugang may masamang mangyayari.
Pagsusuri sa Akdang “Ang Pagbabalik”
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
13. B. Simbolismo
a. “panyong puti” – kapayapaan at kalinisan
b. “sinalubong ng kwago at ibong itim” –isang pangitain na
nangangahulugang may masamang mangyayari.
c. “apat na kandila” – patay o may lamay
C. Malalim na salita
a. magluluwat – magtatagal
b. magawak – naalis
c. ginapas – inani/anihin
d. pinupol – pinitas
e. naglalagot – nahihimatay-matay kapag nanakit ang puso
f. nagtulin - binilisan
Pagsusuri sa Akdang “Ang Pagbabalik”
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
14. 3. Paggamit ng Diyalogo
A. Pasigaw ang sabing, “Magbalik ka agad!”
Ang sagot ko’y “Oo, hindi magluluwat!”
B. Ang kawikaan ko, “Pusong naglalagot,
Mamatay kung ako’y talaga nang kulog!”
C. Mukha nakangiti at nang aking hagkan;
Para pang sinabi “Irog ko, paalam!”
- Nakatutulong ang paggamit ng diyalogo sa isang akda upang mapalinaw ang
kilos o galaw ng tauhan. Nakakadagdag ng ideya upang lubos na maunawaan ang
kahulugan ng isang akda.
4. Pagpili ng mga Salita
- Nasa antas na Pampanitikan sapagkat ang mga salitang ginamit ay nasa mataas na
antas na nakapagbibigay giya para lalong mapag-isipan ang tunay na kahulugan ng tula.
Pagsusuri sa Akdang “Ang Pagbabalik”
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
15. Ano ang kaibahan ng teoryang
Istaylistiko sa teoryang Formalistiko?
ISTAYLISTIKO
Pinag-aaralan dito ang
istilo ng manunulat gamit ang
wika sa loob ng isang akdang
pampanitikan. Ginagamit na
lunsaran ang wika upang
maihatid ang mensahe ng
isang akda. Maaring nasa
anyong pormal at di-pormal.
FORMALISTIKO
Pinag-aaralan dito ang mga
elemento ng isang akdang
pampanitikan. Kung sa tula
papasok ditto ang sukat, tugma,
saknong, taludtod at iba pa.
Kung sa maikling kuwento
naman ay ang banghay nito.
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
17. K U L T U R A L
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
18. Binubuo ng kanyang mga katutubo at katangi-tanging
kaugalian, paniniwala at mga batas.
Nakikilala ang isang bansa at ang kanyang mga mamamayan.
Ito ay mabisang kasangkapan sa pambansang pagkakaisa dahil
ditto naipapahayag ang tunay na diwa ng pakikipagkapwa.
Ano ang Kultura?
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
19. DALAWANG URI NG KULTURA
1. Kasangkapan
2. Pananamit
3. Pagkain
4. Tirahan
1. Edukasyon
2. Kaugalian
3. Pamahalaan
4. Paniniwala
5. Relihiyon
6. Sining
7. Agham
8. Pananalita
MATERYAL DI - MATERYAL
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
20. Sa lawak ng ating mundo at maraming pangkat ng mga tao ang
nakatira rito, umusbong ang teoryang kultural.
Ang teoryang kultural ay sinusuri ang isang akda batay sa gawi
o kilos, kaugalian, paniniwala ng mga tauhan o ng mga
pangyayari. Pinapalutang ditto ang kagandahang mayroon ang
isang lipi.
Ito ay may kaugnayan sa teoryang historikal dahil pinag-
uusapan dito ang tungkol sa kasaysayan ng lahi at mga
paniniwala o tradisyong mayroon sila noong unang panahon.
Ano ang Teoryang Kultural?
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
21. Ang teoryang kultural ay may layuning ipakilala ang kultura ng
may akda sa mga hindi pa nakakaalam.
Ibinabahagi ng may akda ang mga kaugalian at tradisyong
minana at ipapasa sa mga susunod na lahi.
Ipinapakita rito na ang bawat lipi o lahi ay NATATANGI.
Ano ang Teoryang Kultural?
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
22. SAHAYA
- Isang teleseryeng ipinalabas sa GMA Network.
- Ito ay kuwento ng isang babaeng Badjao.
- Nakatirik ang mga tirahan nila sa karagatan.
- Ang kanilang kabuhayan ay nakatuon sa karagatan tulad ng paggawa ng
lambat, pangingisda at pagbebenta ng produkto galing sa karagatan.
- Ipinakita rin sa palabas ang tradisyon ng kanilang pamamahikan.
- Naipakita rin sa palabas na ang mga Badjao ay walang pinag-aralan dahil sa
kahirapan.
- Ang mga Badjao ay mapagmahal sa kapwa.
- Ang masaklap na pangyayari ay andoon pa rin ang diskriminasyon sa kanilang
tribo.
Mga Halimbawa ng akdang Pampanitikan
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
23. Nagkaroon ng anak sina Wigan at Bugan
Ang mag-asawang Wigan at Bugan ay hindi
magkaroon ng anak. Ang naisip nilang tanging
paraan upang magkaroon ng supling ay ang
humingi ng tulong sa mga Diyos ng Silangan na
sina Bumakker, Bolang, Ngilin, at iba pang mga
hayop.
Sa paglalakbay ni Bugan, una niyang nakita ang
isang igat. Tinanong siya ng igat kung saan ito
tutungo. Sabi ni Bugan ay naghahanap siya ng
kakain sa kaniya dahil wala naman siyang
saysay. Hindi naman sila magkaanak ni Wigan.
Natawa lang si igat at pinayagan si Bugan na
maglakbay pa.
Nakasalubong naman niya ang isang buwaya.
Sinabi rin dito ni Bugan na naghahanap siya ng
kakain sa kaniya dahil hindi naman sila
magkaanak ni Wigan.
Ayaw siyang lamunin ni Buwaya dahil
napakaganda raw ni Bugan. Maging ang
pating ay ayaw siyang kainin dahil
nanghihinayang ang mabangis na hayop sa
ganda nito.
Narating na rin ni Bugan ang kuta ng mga
Diyos na batid niyang makatutulong sa
kaniya. Hindi naman siya nagkamali at
tinulungan naman siya ng mga Diyos na
nakita niya. Nag-alay din si Bugan para sa
mga Diyos.
Tinuruan si Bugan ng mga Diyos ng rituwal na
Bu-ad. Ito raw ang makatutulong sa kanilang
gumanda ang ani at magkaroon ng anak.
Nagtagumpay naman ang rituwal at
nagkaroon nga ng anak sina Wigan at Bugan.
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
24. - Ang maikling kuwentong ito ay isang mito ng mga Ifugao.
- Ang mito ay kakitaan natin mga kulturang Pilipino tulad ng mga
sumusunod:
a. paniniwala natin sa diyos o matinding pananampalataya
b. pagkakaroon ng anak
c. pag-alay ng anumang gamit o bagay para matupad ang hiling
d. pagiging matatag upang makamit ang hangarin.
Kinakailangan pang dumaan sa pagsubok.
e. paniniwala sa ritwal.
Pagsusuri sa akdang “Nagkaroon ng anak
sina Wigan at Bugan”
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
25. TANDAAN!!
Ang ating mga nakagawiang kultura ay nagmula pa sa ating
kasaysayan. Magkaugnay ang dalawa sapagkat ang iba sa
kulturang patuloy nating isinasagawa ay nagmula pa sa ating
mga ninuno habang ang iba ay dulot ng mgapananakop sa atin
noong unang panahon.
Ang teoryang Kultural ay naglalayong paangatin ang
natatangi at kaaya-ayang kalinangang mayroon ang isang
pangkat. Sa teoryang Kultural, napapahalagahan pa ang
tradisyong ating kinalakihan at pagkakakilanlan.
MALT-FIL 608
Prof. Maria Luz Calibayan
