α 361-497: σημειώσεις

1. 5Η
ενότητα
Σημειώσεις ανακεφαλαιωτικές για μελέτη
Α) Αοιδοί: έργο και απήχηση
Από τους στίχους αυτούς διαπιστώνεται ότι ο αοιδός (ο Φήμιος εδώ):
μένει στο παλάτι με έργο του να ψάλλει έπη αυτοσχεδιάζοντας με θεϊκή έμπνευση και να δίνει χαρά
(κατορθώματα μεγάλα, ανθρώπων και θεών, των αοιδών τα γνώριμα τραγούδια -των Αχαιών τον νόστο απ'
την Τροία- μ' ό,τι βάζει ο νους του- το θείο τραγούδι-η φωνή του μοιάζει με θεού )
διαρκώς ανανεώνει τα τραγούδια(εκείνο το τραγούδι που τους φαντάζει, ακούγοντας, το τελευταίο)
έχει τιμητική θέση στα ανάκτορα και την υποστήριξη του οικοδεσπότη
θέλγει,μαγεύει, σαγηνεύει ακροατές (μνηστήρες: άφωνοι, μαγεμένοι, συνεπαρμένοι ακούν αοιδό ενώ
συνήθως είναι άξεστοι και θορυβώδεις, η μουσική τους εξευγενίζει/ Πηνελόπη: το θείο τραγούδι την άγγιξε,
θλιβερό κι αβάστακτο σπάραξε την καρδιά της και την ανάγκασε να κατεβεί )
οι αοιδοί: έχουν τιμή, φήμη (Φήμιος), δόξα, αποδοχή,ειδική θέση, εκτίμηση, αναγνωρισιμότητα
Είναι λοιπόν πολύτιμος επαγγελματίας ένας φημισμένος αοιδός
Β) Παρουσία και ήθος Πηνελόπης
όμορφη (407-409), αρχοντική και επιβλητική γυναίκα με βασιλική εμφάνιση (368), πιστή και με ευαίσθητο
χαρακτήρα (361-366). Σεμνή, σοβαρή και μεγαλοπρεπής και απλή, με χάρη και φινέτσα (361-371). Μιλάει
με ευγενικό , κολακευτικό τρόπο στον Φήμιο, όχι προσβλητικό (372-383). Με αξιοπρέπεια φέρεται και
απέναντι στον Τηλέμαχο, καθώς δεν του αντιμιλά. Συνειδητοποιεί ότι ο γιος της ανδρώνεται και
αναλαμβάνει πρωτοβουλίες (401-402). Αγαπάει πάρα πολύ τον Οδυσσέα και ξεσπά σε κλάματα γι'αυτόν
(403-406).Περήφανη για τον άντρα της, πρότυπο πίστης και αφοσίωσης (381-383)
Γ) Ο Τηλέμαχος μετά τη συνομιλία με την Αθηνά-Μέντη
Προς τη μητέρα: υποστηρίζει την επιλογή τραγουδιού του Φήμιου με επιχειρήματα α) η ευθύνη των
ανθρώπινων συμφορών βαρύνει το Δία, όχι τον τραγουδιστή τους β) οι ακροατές του έπους αρέσκονται σε
τραγούδια αναφερόμενα σε πρόσφατα γεγονότα (εδώ νόστος Αχαιών) γ) δε δικαιούται εξαίρεση η
Πηνελόπη , δεν είναι μόνη στο πένθος αφού όλοι μετρούν απώλειες. Επίσης, ο Τηλέμαχος τη μαλώνει-
συμβουλεύει να α) έχει θάρρος β)να αποσυρθεί στις γυναικείες δουλειές, όσο εκείνος ασχολείται με τις
αντρικές γίνεται έτσι φανερή η ψυχολογική μεταστροφή του Τηλ.: άντρας με πυγμή, αυτοπεποίθηση,
δυναμισμό, αποφασιστικότητα, σιγουριά, τόλμη, πρωτοβουλία
Προς τους μνηστήρες: συγκαταβατικός αρχικά(411-414), απερίφραστα οργισμένος, ειρωνικός, απειλητικός,
ωμός,επιθετικός (415-424) ψύχραιμος, σίγουρος, τολμηρός, διπλωματικός, με αυτοσυγκράτηση και
ευελιξία, καθησυχαστικός στη συνέχεια. Και αυτοί νιώθουν την αλλαγή του Τηλέμαχου.
Δ) Ήθος μνηστήρων: Το ήθος των μνηστήρων, γενικά, και του Αντίνοου και Ευρύμαχου, ειδικότερα,
στοιχειοθετεί η υβριστική συμπεριφορά τους, τόσο ως πιεστική διεκδίκηση της Πηνελόπης (της εξουσίας,
μάλλον, μέσω της βασίλισσας), όσο και ως κατασπατάληση του οδυσσειακού οίκου. Ο Αντίνοος,
ειδικότερα, παρουσιάζεται απότομος, προσβλητικός, εριστικός και κυνικός, άξεστος, υπεροπτικός, αγενής,
απαξιωτικός, είρωνας ενώ ο Ευρύμαχος ενώ δείχνει διαλλακτικός, συμφιλιωτικός, συμβιβαστικός, είναι
διπρόσωπος, υποκριτής,πονηρός και ύπουλος, ειρωνικός, διπλωματικός.
Ε) Θεσμοί 1) βασιλεία και διαδοχή 2) δουλεία (Ευρύκλεια : αξία, αφοσίωση)
ΣΤ) Ιδεολογικά στοιχεία 1) Μάντεις και χρησμοί 2) Αθέατη θεϊκή βοήθεια ( η Aθηνά,κλείνει τα βλέφαρά
της) 3) Ύβρις που φέρνει τιμωρία από θεούς (420-424) 4) Γυναικείες (ρόκα-αργαλειός- διαχείριση οίκου) και
αντρικές(λόγος ως σκέψη-κρίση-απόφαση- εκτέλεση και ομιλία-συνομιλία) δουλειές
Ζ) Στοιχεία υλικού πολιτισμού: αρχιτεκτονική παλατιού- μαντίλα- ρόκα- αργαλειός
Η) Αφηγηματικές τεχνικές: Πρωτοπρόσωπη- τριτοπρόσωπη αφήγηση, Πτοοικονομία (μέσα στο σπίτι εδώ
θα βρείτε το χαμό 424), επιβράδυνση με αναφορά στην απόκτηση της Ευρύκλειας
Θ) Εκφραστικά Μέσα: επίθετα, μεταφορές, εικόνες (είδος)
Καλό Διάβασμα