Οδύσσεια Α΄ Γυμνασίου, 9η ενότητα, ραψωδία ε, στίχοι 311-420: Σύγκρουση Ποσειδώνα - Οδυσσέα

1. Οδύσσεια - 9η ENOTHTA: ε 311-420/<282-381>
ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Eπιστροφή του Ποσειδώνα → τρικυμία
Σύγκρουση Ποσειδώνα- Oδυσσέα – Παρέμβαση της Iνώς/Λευκοθέης
Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com

2. Η 1η επίθεση του Ποσειδώνα και
η αντίδραση του Οδυσσέα
Ενώ ο Οδυσσέας ταξιδεύει με τη σχεδία του,
ο Ποσειδώνας επιστρέφει από τη χώρα των
Αιθιόπων και με οργή αντιλαμβάνεται την
αλλαγή στα σχέδια των θεών.
Αποφασίζει, λοιπόν, να ταλαιπωρήσει με
τρικυμία τον Οδυσσέα, γνωρίζει όμως ότι είναι
γραμμένο από τη μοίρα του να σωθεί.
Ο Οδυσσέας, από την άλλη,
καταλαμβάνεται από τρόμο, απόγνωση και
απελπισία: μήπως όσα του προφήτεψε η
Καλυψώ επαληθεύονται τώρα;
Θεωρεί καλότυχους τους συμπολεμιστές που
σκοτώθηκαν στην Τροία, γιατί πέθαναν
τιμημένοι, ενώ εκείνον τον απειλεί τώρα η
φρικτή προοπτική ενός θανάτου χωρίς
υστεροφημία, χωρίς δόξα.
Με την τεχνική του μονολόγου (στ. 315-
320 και 329-345)ο ποιητής μας αποκάλυψε
με άμεσο τρόπο τις σκέψεις, τις διαθέσεις
και τα συναισθήματα των προσώπων.
Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com

3. Η 2η επίθεση του Ποσειδώνα –
προσπάθεια του Οδυσσέα για
σωτηρία
Μετά το αρχικό λιποψύχισμα, ο Οδυσσέας
ξαναβρίσκει τον εαυτό του .
Μακριά τώρα από τη σχεδία του παλεύει με
την αγριότητα της θάλασσας.
Ψύχραιμος , καρτερικός κι αποφασισμένος
να μην παραδώσει τα όπλα, καταφέρνει να
πιαστεί από τη σχεδία, ωστόσο στροβιλίζεται
στο κύμα.
Το στροβίλισμα της σχεδίας από το
κύμα και τους ανέμους παρομοιάζεται με
το στροβίλισμα των αγκαθιών στον
κάμπο από τον βοριά.
Στις σύνθετες παρομοιώσεις διακρίνουμε:
α. το αναφορικό μέρος: τα αγκάθια που
σαρώνονται από τον βοριά (ξεκινά με το
«πώς», «όπως» )
β. το δεικτικό μέρος: η σχεδία του Οδ. στη
θάλασσα (ξεκινά με το «έτσι»)
γ. το κοινό στοιχείο : εδώ το
στροβίλισμα της σχεδίας και των αγκαθιών
από τον άνεμο στην καταιγίδα
δ. η λειτουργία της παρομοίωσης:
εμπλουτίζει και φωτίζει την περιγραφή με
μια εικόνα της αγροτικής ζωής, γνωστή στους
ακροατές του ποιητή
Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com

4. Η εμφάνιση της Λευκοθέης
Η θεά Λευκοθέη, με τη μορφή
πουλιού, έρχεται να στηρίξει, να
συμβουλέψει και να βοηθήσει έμπρακτα
τον Οδυσσέα στην άνιση μάχη του με
τον Ποσειδώνα.
Ο Οδυσσέας, ωστόσο, πολυμήχανος
και υπεύθυνος για τις πράξεις και τις
αποφάσεις του, βλέπει με επιφύλαξη τη
συμβουλή της θεάς να αφήσει τη σχεδία
και να κολυμπήσει ως τη στεριά, διότι
παρατηρεί ότι η απόσταση ως την ακτή
είναι μεγάλη.
Επιστρατεύοντας τη λογική του
ικανότητα και την εγκαρτέρηση που τον
διακρίνει αποφασίζει να κολυμπήσει
μόνο όταν η σχεδία του θα έχει πια
διαλυθεί.
Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com

5. Η 3η επίθεση του Ποσειδώνα –
η αντίδραση του Οδυσσέα
Στην τελευταία επίθεση του θεού η
σχεδία του Οδυσσέα διαλύεται:
τα δοκάρια της σκορπίστηκαν, όπως
διαλύονται τα άχυρα της θημωνιάς στην
ανεμοθύελλα (εκτεταμένη παρομοίωση)
Κοινό στοιχείο: Η διάλυση, ο
διασκορπισμός
Ο ήρωάς μας με γρήγορες και
σταθμισμένες κινήσεις διεκδικεί τη
σωτηρία του:
1. Κρατιέται από έναν κορμό
2. Τον καβαλικεύει σαν να ήταν άλογο
3. Πετάει από επάνω του τα ρούχα της
Καλυψώς
4. Απλώνει επάνω του το
κεφαλομάντιλο της Λευκοθέης
5. Βουτάει στο κύμα και κολυμπά με
όλες του τις δυνάμεις
Αποχωρώντας ο Ποσειδώνας νιώθει
ικανοποίηση για τα πάθη του ήρωα
Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com

6. Συνδυάστε τους όρους που ταιριάζουν από κάθε στήλη:
1. Ο μέγας Ποσειδών, που σείει τη γη…
χολώθηκε βαριά (στ. 312-313)
2. Τότε θα με τιμούσαν και με του τάφου τα
κτερίσματα (στ.343)
3. Λυθήκανε τότε του Οδυσσέα τα γόνατα,
λύγισε η ψυχή του (στ. 327)
4. Η θυμωμένη θύελλα με τους μεικτούς
ανέμους σύντριψε το κατάρτι ( στ. 349)
5. Ώσπου τον πήρε είδηση η καλλίσφυρη*
Ινώ (στ. 367) *με τα όμορφα πόδια
6. Δύσμοιρε, γιατί ο κοσμοσείστης Ποσειδών
τόσο πολύ μαζί σου τα ’βαλε; (στ. 373)
7. γιατί σου σπέρνει τόσα πάθη; (στ. 374)
8. … νόστο να βρεις στη χώρα των Φαιάκων,
όπου η μοίρα σου σού γράφει να
γλιτώσεις(στ. 379-380)
9. …τον καβαλίκεψε, λες κι ήταν άλογο της
κούρσας (στ. 408)
10. Τελειώνοντας μαστίγωσε τ’ άλογα με την
πλούσια χαίτη (στ. 419)
α. Στοιχείο πολιτισμού
β. Χαρακτηριστικό επίθετο
γ. Προοικονομία
δ. Παρομοίωση
ε. Οπτικοακουστική εικόνα
στ. Προσωποποίηση
ζ. Περιγραφικό επίθετο
η. Ανθρωπομορφισμός
θ. Μεταφορά
Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com