σημειώσεις 8ης ενότητας, ραψ. ε, Οδύσσεια

1. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 8ης
ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Επιμέλεια: Μαρία Μιχάλη
http://blogs.sch.gr/m_michali/
8η ενότητα: ε 165-3101
Παρουσίαση Οδυσσέα
(στ. 165-220) Ο Οδυσσέας εμφανίζεται για πρώτη φορά άμεσα στην Οδύσσεια και
όχι μέσα από αφηγήσεις ή αναφορές άλλων. Ο τρόπος που παρουσιάζεται
έρχεται σε αντίθεση με την ηρωική μορφή του. Παρουσιάζεται ολότελα
ανθρώπινος, ένα ψυχικό ράκος. Είναι δυστυχισμένος, κλαίει και οδύρεται.
Βρίσκεται σε απόγνωση, γιατί θεωρεί ότι δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας. Φαίνεται
αδύναμος κι αβοήθητος. Το μυαλό του βρίσκεται στην πατρίδα και την οικογένειά
του. Όταν η Καλυψώ του ανακοινώνει την απόφασή της αυτός δεν φαίνεται να
χαίρεται (βλ. στ. 190). Εμφανίζεται καχύποπτος και ζητάει από την Καλυψώ να
δεσμευτεί με όρκο.
(στ. 221-310) αποφασιστικός στην τελευταία προσπάθεια της Καλυψώς να τον
κρατήσει κοντά της. Αποκαλείται «πολύγνωμος». Αποφασίζει το δύσκολο ταξίδι
και τη ζωή στην Ιθάκη κι όχι τον έρωτα και την αθανασία. Απαντάει όμως με
έξυπνο τρόπο τονώνοντας την αυτοπεποίθηση της Καλυψώς, διαβεβαιώνοντάς
την για την υπεροχή της. Δουλεύει ασταμάτητα για να τελειώσει τη σχεδία.
Κατάφερε κάτι ακατόρθωτο για τα δεδομένα της εποχής: να τελειώσει τη σχεδία
σε 4 μέρες. Αυτό δείχνει τη λαχτάρα του να επιστρέψει στην πατρίδα. Κινητήριος
δύναμη είναι η πατρίδα και η οικογένειά του.
Παρουσίαση Καλυψώς
(στ. 165-220) Ενώ προηγουμένως ξέσπασε και φώναζε, τώρα δείχνει συμπάθεια,
κατανόηση και συγκατάβαση στον Οδυσσέα. Κάνει δύο πράγματα καινούρια: α)
Δείχνει κατανόηση για την κατάσταση του Οδυσσέα που δεν το έκανε πριν, και β)
παρουσιάζει την απόφαση σαν δική της. Αφού απέτυχε να τον κερδίσει , θέλει να
τον κάνει να έχει τουλάχιστον μια καλή ανάμνηση γι’ αυτήν. Ίσως, βέβαια, αυτό
να κρύβει και μια προσπάθεια να τον μεταπείσει παρουσιάζοντας ως αμφίβολη
την επιτυχία του ταξιδιού.
(στ. 221-310) Η Καλυψώ κάνει μια τελευταία προσπάθεια τη Καλυψώς να πείσει
τον Οδυσσέα να μείνει μαζί της, χωρίς όμως να τα καταφέρει. Εμφανίζεται
φιλάρεσκη, καθώς αναφέρει ότι είναι πιο ωραία από την Πηνελόπη. Γενικά,
παρουσιάζεται πολύ ερωτευμένη και τρυφερή με τον Οδυσσέα και
συμπεριφέρεται σαν κοινή θνητή: ζηλεύει την αντίζηλό της. Από τη στιγμή, όμως,
που συνειδητοποιεί ότι ο Οδυσσέας είναι αμετάπειστος, τον βοηθά να
προετοιμαστεί. Αυτό δείχνει την αγάπη της. Συγχρόνως, με αυτή την πράξη
παρουσιάζεται συνεπής στην εντολή του Δία, αλλά και στον όρκο που έδωσε στον
Οδυσσέα.
1
Οι σημειώσεις βασίζονται κυρίως στα σχόλια του σχολικού βιβλίου, στο βιβλίου του καθηγητή και
στο σχολικό βοήθημα: «Πετίνη, Ε. (2009). Οδύσσεια- Ομηρικά έπη. Αθήνα: εκδόσεις Ελληνικά
Γράμματα.

2. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 8ης
ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Επιμέλεια: Μαρία Μιχάλη
http://blogs.sch.gr/m_michali/
Επιχειρήματα Καλυψώς για να αποτρέψει τον Οδυσσέα: στ. 223-335 /
Αντεπιχειρήματα Οδυσσέα: στ. 237-248
Επιχειρήματα Καλυψώς Αντεπιχειρήματα Οδυσσέα
-Ο νόστος δεν είναι βέβαιος
-Θα αντιμετωπίσει πολλά «πάθη» μέχρι να
φτάσει στην πατρίδα
-Αν μείνει κοντά της θα του χαρίσει αθανασία
-Είναι ανώτερη από την Πηνελόπη, αφού
άλλωστε είναι θεά και δεν είναι δυνατόν μια
θνητή να συγκριθεί μαζί της.
- Αναγνωρίζει την ανωτερότητα της Καλυψώς
σε σχέση με την Πηνελόπη, αλλά η μόνη του
λαχτάρα είναι η επιστροφή στην πατρίδα
- Έχει περάσει πολλά πάθη και γνωρίζει να
υπομένει. Θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει κι
αυτή τη δυσκολία.
-(Αγνοεί την προσφορά της αθανασίας. Κάνει
ότι δεν την άκουσε)
Ανθρώπινα χαρακτηριστικά Καλυψώς:
α) Έχει ανθρώπινα συναισθήματα: έρωτας, ζήλια, θυμός, αγάπη...
β) Έχει συνάψει ερωτικές σχέσεις με τον Οδυσσέα
γ) Οι θεοί μπορεί να λένε ψέματα ή να εξαπατούν, γι’ αυτό ο Οδυσσέας ζητάει
από την Καλυψώ όρκο.
δ) Ντύνεται με ρούχα που θα φορούσε και μια θνητή
Ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας Οδύσσειας
(στ. 242-243): οι στίχοι αυτοί δείχνουν ότι οι άνθρωποι στηριζόμενοι στις
ικανότητές τους μπορούν να καταφέρουν τα πάντα. Έτσι, ο Οδυσσέας δεν το
βάζει κάτω μπροστά στις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει. Δε διστάζει να
κινδυνεύσει προκειμένου να εκπληρώσει τον στόχο του. Επίσης, να σημειωθεί ότι
δεν γνώριζε για την επίσκεψη του Ερμή και την εντολή του Δία. Άρα, αποφασίζει
ελεύθερα.
Άλλα στοιχεία:
Να υπογραμμίσετε σημεία με:
-προοικονομία
-επική ειρωνεία
-τυπικές εκφράσεις/τυπικά επίθετα
-στοιχεία πολιτισμού (υλικού & πνευματικού)
Αφηγηματικές τεχνικές: (αφήγηση, περιγραφή, διάλογος)
 Ένα παράδειγμα για την κάθε τεχνική από τους στ. 165-310