Οι διαφανειες ειναι συναρτωμενες με τον προφορικο λογο κατα τη διαρκεια του μαθηματος, και δεν ειναι αναγκαια η εμφαση σε ολες τις διαφανειες, καθως δεν αποτελουν αμεσα μερος της διδακτεας υλης. Η παρουσιαση περιεχει ορισμενες διαφανειες δανεισμενες από παρουσιαση της κας Αγγελικής Τρικαλίτη καθως και διαφανειες απο εργασια που εκπονησε ο κος Μολφετας Ανδρεας με μαθητικη ομαδα στα πλαισια περιβαλλοντικου προγραμματος.

1. Οικολογία

2. Οριοθέτηση / μέγεθος οικοσυστήματος:
σχετικότητα γεωγραφική και υποκειμενική

3. βιότοπος

5. ΒΙΟΤΟΠΟΣ;

6. Άτομα  Είδη (ΚΡΙΤΗΡΙΑ 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ)  Πληθυσμοί

8. ΕΝΔΟΕΙΔΙΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

9. ΕΝΔΟ/ΔΙΑΕΙΔΙΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

10. ΠΑΡΑΣΙΤΙΣΜΟΣ

11. Ρίζα δέντρου μέσα στο έδαφος και μύκητες που ζουν πάνω της
ΣΥΜΒΙΩΣΗ ή ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΩΦΕΛΕΙΑ

12. ΣΥΜΒΙΩΣΗ ή ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΩΦΕΛΕΙΑ

13. ΣΥΜΒΙΩΣΗ ή ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΩΦΕΛΕΙΑ
Δυνητικά παθογόνοι μικροοργανισμοί
Escherichia coli + Homo sapiens = LFE

15. και τώρα κάτι πιο χαριτωμένο..

16. ΦΥΤΑ=
ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ
ΑΥΤΟΤΡΟΦΟΙ
ΦΥΤΟΦΑΓΑ ΖΩΑ=
ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ 1ΗΣ ΤΑΞΗΣ
ΜΥΚΗΤΕΣ – ΒΑΚΤΗΡΙΑ=
ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΕΣ*
ΣΑΡΚΟΦΑΓΑ ΖΩΑ=
ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ 2ΗΣ ΤΑΞΗΣ

20. Ποιο βέλος (ροή υλικών) είναι λάθος;

21. 3 προϋποθέσεις για το
οικοσύστημα
• Είσοδος ενέργειας:
– ΦΩΣ**
άμεσα (αυτότροφα οικοσυστήματα)
έμμεσα (ετερότροφα οικοσυστήματα)
• Διανομή ενέργειας: τροφικές σχέσεις
• Ανακύκλωση υλικών: αποικοδομητές
(+παραγωγοί)

25. Ασκήσεις
Κατηγορία 0:
κατάταξη οργανισμών σε τροφικά επίπεδα ή τάξεις καταναλωτών
εύρεση τροφικών αλυσίδων
εφαρμογές ισορροπίας σε τροφικό πλέγμα
Επίσης: ποιοτική ερμηνεία μεταβολών παραμέτρων βιοτικών και
αβιοτικών παραγόντων σε διάγραμμα

26. Τροφικά επίπεδα vs Τάξεις καταναλωτών
4ο τροφικό επίπεδο = καταναλωτές 3ης τάξης
3ο τροφικό επίπεδο = καταναλωτές 2ης τάξης
2ο τροφικό επίπεδο = καταναλωτές 1ης τάξης
1ο τροφικό επίπεδο = παραγωγοί

29. Κατάταξη - 2006 4
ο
--Να γράψετε όλες τις
διαφορετικές τροφικές
αλυσίδες
και να κατατάξετε τους
οργανισμούς σε όλα τα
δυνατά τροφικά επίπεδα.
--Ποιοι οργανισμοί
συμπεριφέρονται
ταυτόχρονα ως
καταναλωτές 2ης και 3ης
τάξης;

30. Κατάταξη – 2002 4
ο
Να εξηγήσετε σε ποιο τροφικό επίπεδο ανήκουν οι παρακάτω οργανισμοί:
σκουμπρί, σαρδέλα, φώκια.

32. Ισορροπία – μεταβολή πληθυσμών
Αν ο πληθυσμός του οργανισμού
γ μειωθεί δραματικά σε μικρό
χρονικό διάστημα, τότε…

33. 1.Να εξηγήσετε σε ποιο τροφικό επίπεδο ανήκουν οι παρακάτω οργανισμοί:
σκουμπρί, σαρδέλα, φώκια.
2.Αν μειωθεί σημαντικά ο πληθυσμός της σουπιάς, να εξηγήσετε ποιες
επιπτώσειςθα παρατηρηθούν στους πληθυσμούς των:
κωπηπόδων,διατόμων,σκουληκιών.

34. Ασκήσεις
Κατηγορία 0:
κατάταξη οργανισμών σε τροφικά επίπεδα ή τάξεις καταναλωτών
εύρεση τροφικών αλυσίδων
-εφαρμογές ισορροπίας σε τροφικό πλέγμα
Κατηγορία 1:
Εφαρμογή του 10% σε ενέργεια και βιομάζα
Σχεδιασμός και ανάλυση πυραμίδων ενέργειας και βιομάζας
Πυραμίδες πληθυσμού

35. Πυραμίδα τροφικών επιπέδων
Η ενέργεια και η μάζα λιγοστεύουν…
Καταναλωτές 3ης τάξης
20 Kg
Καταναλωτές 2ης τάξης
Καταναλωτές 1ης τάξης
3.000 Kj
200 Kg
2.000 Kg
Παραγωγοί
20.000 Kg
30.000 Kj
300.000 Kj
3.000.000 Kj

36. 10% - 2006 4
ο
--Να γράψετε όλες τις
διαφορετικές τροφικές
αλυσίδες …και να
κατατάξετε τους
οργανισμούς σε όλα τα
δυνατά τροφικά επίπεδα.
--Ποιοι οργανισμοί
συμπεριφέρονται
ταυτόχρονα ως κατ/τές 2ης
και 3ης τάξης;
--Αν η ενέργεια που
εμπεριέχεται στον
πληθυσμό της λιβελούλας
είναι 1000 ΚJoules, να
υπολογίσετε την ενέργεια
στον πληθυσμό των
βατράχων.

38. Έστω ένα υποθετικό οικοσύστημα με συγκεκριμένη επιφάνεια και σταθερές συνθήκες.
Ο ρυθμός που οι αυτότροφοι δεσμεύουν ενέργεια (φωτ/ση) είναι 10.000 Kj/ημέρα, κάθε μέρα
Θα ισχύουν τα παρακάτω:

39. Δεν εισέρχεται στην τροφ.αύσίδα
10.000 Kj/m2 πήραν αρχικά
Κυττ.αναπνοή
1ο τρ.επίπεδο
Φυτικής &
ζωικής προέλευσης
2ο τρ.επίπεδο
2.000 Kj/m2 πήραν αρχικά
1802 Kj/m2
Κυττ.αναπνοή
198 Kj/m2

40. Ασκήσεις
Κατηγορία 0:
κατάταξη οργανισμών σε τροφικά επίπεδα ή τάξεις καταναλωτών
εύρεση τροφικών αλυσίδων
-εφαρμογές ισορροπίας σε τροφικό πλέγμα
Κατηγορία 1:
Εφαρμογή του 10% σε ενέργεια και βιομάζα
Σχεδιασμός και ανάλυση πυραμίδων ενέργειας και βιομάζας
Πυραμίδες πληθυσμού
Κατηγορία 2: Μοίρασμα ενέργειας σε τροφικό πλέγμα

41. Διανομή ενέργειας & υλικών
(τροφής) – πρότυπο κατανάλωσης

43. Ασκήσεις
Κατηγορία 0:
κατάταξη οργανισμών σε τροφικά επίπεδα ή τάξεις καταναλωτών
εύρεση τροφικών αλυσίδων
-εφαρμογές ισορροπίας σε τροφικό πλέγμα
Κατηγορία 1:
Εφαρμογή του 10% σε ενέργεια και βιομάζα
Σχεδιασμός και ανάλυση πυραμίδων ενέργειας και βιομάζας
Πυραμίδες πληθυσμού
Κατηγορία 2: Μοίρασμα ενέργειας σε τροφικό πλέγμα
Κατηγορία 3: Μετατροπή βιομάζας σε ενέργεια ή πληθυσμό και
αντίστροφα.
Ενέργεια
Μέθοδος των
τριών, με βάση
τη σχέση τους
Βιομάζα
Μέθοδος των
τριών, με βάση
το μέσο βάρος
του κάθε
είδους
Πληθυσμός

44. Μετατροπές
Τροφ.επίπεδο
Ενέργεια
1ο
Βιομάζα
100.000 Kj
100 Kg/άτομο
2ο
20 Kg/άτομο
3ο
Ενέργεια
Βιομάζα/άτομο Πληθυσμός
50Kg
Μέθοδος των
τριών, με βάση
τη σχέση τους
Βιομάζα
Δίνεται ότι θερμιδομετρικά υπολογίστηκε
ότι κατά μέσο όρο ένα κιλό βιομάζας
περιέχει 20 Kj ενέργειας
25
5 Kg/άτομο
Μέθοδος των
τριών, με βάση
τη μέση μάζα του
κάθε είδους
Πληθυσμός

45. Βιογεωχημικοί κύκλοι :
Ατμόσφαιρα
Βιόσφαιρα
Υδρόσφαιρα
Λιθόσφαιρα
50

46. ΚΥΚΛΟΣ C
Φωτοσύνθεση vs κυτταρική
αναπνοή
+ δώρο ο άνθρωπος

47. 2006-4ο ΅: Ο άνθρακας είναι το χημικό στοιχείο με βάση το οποίο δομούνται όλες οι
οργανικές ενώσεις και συνεπώς όλα τα βιολογικά μακρομόρια. Στο παρακάτω
διάγραμμα φαίνεται η πορεία του άνθρακα σε ένα οικοσύστημα στο οποίο ζουν οι εξής
οργανισμοί: φίδια, ποώδη φυτά, ποντίκια, μύκητες και βακτήρια.
Να γράψετε τα ονόματα των οργανισμών που αντιστοιχούν στις θέσεις 1, 2, 3, 4
(μονάδες 4) και τη θέση τους στην τροφική αλυσίδα που σχηματίζεται (μονάδες
4), καθώς και τα ονόματα των διαδικασιών α, β (μονάδες 6) και την ονομασία
της χημικής ένωσης στις θέσεις Γ (μονάδες 2).
Με ποιες ενέργειες ο άνθρωπος παρεμβαίνει στον κύκλο του άνθρακα; (μονάδες
9).

48. CΟ2 στην ατμόσφαιρα
Κύκλος του
άνθρακα
Φωτοσύνθεση
(φυτά)
Αναπνοή
Αναπνοή
(φυτά)
Πυρκαγιά
σε δάση
Αναπνοή
(έδαφος)
(ζώα)
Καύση ορυκτών
Φωτοσύνθεση
(ωκεανός)
καυσίμων
Αναπνοή
(ωκεανός)
Κατακρημνίσματα
Ιζηματογένεσης
Αποσύνθεση
Νεκροί οργανισμοί,
σκουπίδια, περιττώματα
Αναπνοή ριζών
Ωκεανοί, οργανισμοί,
ατμόσφαιρα 1%
Απολιθωμένα καύσιμα
Ιζηματογενή
πετρώματα 39%
Ορυκτά
καύσιμα
60%
53
Ο άνθρακας της γης

49. Φαινόμενο του Θερμοκηπίου
Greenhouse effect

50. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι φυσιολογικό
και εμφανίζεται και σε άλλους πλανήτες
ºC
-47
-57
Άρης
+ 477
+16
-18
Γη
-46
Αφροδίτη

52. 1979
Οι Πάγοι στο βόρειο πόλο

53. 2001
Οι Πάγοι στο βόρειο πόλο

55. Το χιόνι στο Κιλιμάντζαρο λειώνει.

56. Υδρίτης μεθανίου

57. Υδρίτης μεθανίου

60. Ρύπανση νερού
Ρύπανση εδάφους

61. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ
Περιβαλλοντική ομάδα Γυμνασίου Βάρδας
(υπεύθυνος Μολφέτας Ανδρέας, Γεωλόγος)

62. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

63. ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
• ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ
ΟΜΑΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΥΜΕ
ΠΩΣ Ο «ΡΥΠΑΝΤΗΣ»
(ΥΠΕΡΜΑΓΓΑΝΙΚΟ
ΚΑΛΙΟ)ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΟ
ΥΠΕΔΑΦΟΣ
• ΠΩΣ ΤΕΛΙΚΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΕΙ
ΝΑ ΦΘΑΣΕΙ ΣΤΟ ΠΗΓΑΔΙ

64. …ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ … ΡΥΠΑΝΣΗ

65. …ΣΤΟ ΠΗΓΑΔΙ … ΡΥΠΑΝΣΗ

66. ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ
ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ
• ΤΟ ΝΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΟ
ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΚΑΙ
ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΠΛΕΟΝ ΣΤΟΥΣ
ΥΠΟΓΕΙΟΥΣ ΥΔΡΟΦΟΡΟΥΣ
• ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΠΩΣ ΤΟ ΝΕΡΟ
ΣΤΟ ΠΗΓΑΔΙ ΡΥΠΑΙΝΕΤΑΙ
ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟΥΣ
ΡΥΠΑΝΤΕΣ

76. •
•
Πρασινίζει πάλι το δάσος Πρέβελη στην Κρήτη, το οποίο κάηκε από τις
πυρκαγιές του περασμένου Αυγούστου. Πρόσφατες παρατηρήσεις στο
φοινικόδασος έδειξαν την πλήρη αναγέννηση του σπάνιου και πολύτιμου
οικοσυστήματος. Μικροί φοίνικες ξαναβλασταίνουν από τους σπόρους που
έπεσαν στη γη, ενώ αναγεννιούνται και τα υπόλοιπα είδη της περιοχής, όπως
οι χαρουπιές, οι σχίνοι, τα πλατάνια και τα αρμυρίκια. Καινούργια φύλλα
βγάζουν και οι μεγάλοι φοίνικες, οι περισσότεροι των οποίων ανήκουν στο
είδος Phoenix theophrastii.
Στο υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, το οποίο είχε
προωθήσει πρόγραμμα αποκατάστασης του οικοσυστήματος αμέσως μετά την
πυρκαγιά, εκφράζεται ικανοποίηση. Σε χθεσινή ανακοίνωση σημειώνεται πως
σε συνεργασία με τις υπηρεσίες της περιφέρειας της Κρήτης και τη Διεύθυνση
Δασών πραγματοποιήθηκε σειρά ενεργειών, όπως η άμεση κήρυξη ως
αναδασωτέων των καμένων δασικών εκτάσεων, η απαγόρευσης της βοσκής
και η συνεχής φύλαξη της περιοχής, η περιμετρική περίφραξη του κεντρικού
τμήματος του βιότοπου (με χρηματοδότηση από το ΥΠΕΚΑ). Το Κουρταλιώτικο
Φαράγγι και η περιοχή του Πρέβελη στον νομό Ρεθύμνου, περιλαμβάνονται στο
δίκτυο Natura 2000 και έχουν χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικός ιστορικός
χώρος και ως τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.

82. •
•
•
•
•
•
•
Με ερημοποίηση κινδυνεύουν αρκετές περιοχές του νομού Ηλείας, μετά τις
καταστροφικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2007.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Σκάι, αρκετοί κτηνοτρόφοι συνέχισαν να βγάζουν
τα αιγοπρόβατα στις πυρόπληκτες περιοχές, παρά την απαγόρευση από τα
δασαρχεία.
Ειδικότερα, φορείς του νομού Ηλείας κατέγραψαν τουλάχιστον 45 ύποπτες
καταπατήσεις δασικών εκτάσεων και έστειλαν τις σχετικές αναφορές στα
αρμόδια δασαρχεία για εξακρίβωση.
Εκτός αυτού έχουν γίνει αναφορές για περιστατικά επέκτασης των
καλλιεργειών προς το δάσος, εκχέρσωσης δασικών εκτάσεων και
υπερβόσκησης.
Στο μεταξύ, καταγγελίες για ανεξέλεγκτη βόσκηση γίνονται και για την
περιοχή της Πεντέλης.
Πιο συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Δασοφυλάκων
Δημοσίων Υπαλλήλων, Γιώργος Παπαδιάς, ανέφερε ότι πέντε κοπάδια, είτε
αθέλητα είτε ηθελημένα, ξεφεύγουν από της παρυφές του βουνού.
Επιπλέον, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, δήλωσε ότι υπάρχουν καταγγελίες
για κυνήγι και παράνομη υλοτομία.

83. ΚΥΚΛΟΣ ΑΖΩΤΟΥ

86. Guano (wanu)

87. Guano (wanu)

98. Phytophthora infestans

99. an Gorta Mór

100. …και τώρα κάτι πιο ‘’χρήσιμο’’

101. 2005 – 4ο Να γράψετε τα ονόματα των οργανισμών που αντιστοιχούν στις θέσεις 1, 2, 3, 4, 5
(μον10) και των διαδικασιών α, β (μον6). Στη συνέχεια να περιγράψετε τη διαδικασία β (μον9).

102. 2002-Δ.2. Με δεδομένο ότι ο κύκλος του αζώτου που ισχύει στα υδάτινα οικοσυστήματα λειτουργεί ανάλογα
με τα χερσαία οικοσυστήματα και το φυτοπλαγκτόν των υδάτινων οικοσυστημάτων αντιστοιχεί με τα φυτά
των χερσαίων οικοσυστημάτων, να εξηγήσετε γιατί παρατηρείται μεταβολή της συγκέντρωσης των νιτρικών
ιόντων σε βάθος 0-800 μέτρα όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα.
Mονάδες 10

103. Ευτροφισμός
Καλλιέργειες
Πόλεις κλπ
Λύματα
Νιτρικά ιόντα (N03-)
Φωσφορικά ιόντα (ΡΟ4 -3)
ΛΙΜΝΕΣ, ΚΛΕΙΣΤΟΙ
ΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΚΟΛΠΟΙ
Απεκκρίσεις
(νεκρή οργανική ύλη)
Παραγωγοί
Αποικοδομητές
Καταναλωτές
Έντονη αποικοδόμηση > φωτοσύνθεση
Έλλειψη οξυγόνου
Θερμό νερό
Ενεργειακή ρύπανση
Ψυκτικές εγκαταστάσεις
βιομηχανιών
και πυρηνικοί
αντιδραστήρες

105. 2012 - Δ1. Ένα ξενοδοχείο που βρίσκεται σε μια παραποτάμια περιοχή διοχετεύει τα απόβλητα των
αποχετεύσεών του στο ποτάμι, θεωρώντας ότι δεν ρυπαίνει το νερό του ποταμού. Οι μετρήσεις που
έγιναν, τόσο της ποσότητας του οξυγόνου όσο και της ποσότητας των αποικοδομητών στο νερό,
απεικονίζονται στην παρακάτω γραφική παράσταση με τις καμπύλες Α και Β.
Ποια καμπύλη απεικονίζει την ποσότητα του διαλυμένου οξυγόνου και ποια καμπύλη απεικονίζει
την ποσότητα των αποικοδομητών (μον.2); Να εξηγήσετε την απάντησή σας (μον.8). Μονάδες 10

106. Η λύση…
• Για τα λιπάσματα  φυσικά λιπάσματα και
μέτρο στη χρήση τους
• Για τα λύματα  βιολογικός καθαρισμός
• Για τα σκουπίδια  υγειονομική ταφή
(Χ.Υ.Τ.Α.) κι όχι ανεξέλεγκτοι σκουπιδότοποι

107. Ο βιολογικός καθαρισμός

111. Πρωτογενείς ρύποι:
μονοξείδιο του άνθρακα, H/C πχ βενζοπυρενιο, οξείδια
του αζώτου
Φως, οξυγόνο
Δευτερογενείς ρύποι:
όζον, PAN
δημιουργείται ένα νέφος
που μειώνει
την ορατότητα
και προκαλεί
προβλήματα υγείας
στους ανθρώπους.

113. 2012 - Δ2. Τα παρακάτω διαγράμματα απεικονίζουν τη μεταβολή της συγκέντρωσης δύο αέριων ρύπων, του
όζοντος και των οξειδίων του αζώτου κατά τη διάρκεια ενός εικοσιτετραώρου στο κέντρο της Αθήνας.
Ποια καμπύλη απεικονίζει τη μεταβολή της συγκέντρωσης του όζοντος και ποια τη μεταβολή της
συγκέντρωσης των οξειδίων του αζώτου (μονάδες 2); Να εξηγήσετε την απάντησή σας (μονάδες 8).
Μονάδες 10
Δ3. Να αναφέρετε ποια προβλήματα υγείας προκαλούν τα οξείδια του αζώτου στον άνθρωπο. Μονάδες 5

114. Διαγωνισμός ρύπανσης ‘Τζάκι 2012-13’

116. Τι καίγεται βρε παιδια;;;

117. Πες μου πού είσαι να σου πω τι είσαι

118. Πως καταστρέφεται το όζον?

119. Η τρύπα του όζοντος περιγράφηκε για
πρώτη φορά το 1985.
Η τρύπα υπήρχε από το 1976.
1976

124. Το διοξείδιο του θείου (SΟ2),
εκλύεται από βιομηχανίες που χρησιμοποιούν
ορυκτά καύσιμα.
Γι
αυτό οι ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες,
έχουν έντονο πρόβλημα όξινης βροχής.

125. Τα οξείδια του αζώτου (ΝΟx),
περιέχονται κυρίως στα καυσαέρια των
αυτοκινήτων.

127. Όξινη βροχή δημιουργείται όμως και μετά
από εκρήξεις ηφαιστείων!

128. Όξινη βροχή δημιουργείται και μετά από
μεγάλες δασικές φωτιές!

129. Το αποτέλεσμα της όξινης βροχής είναι
η καταστροφή των δασών

130. Η όξινη βροχή καταστρέφει τα υδάτινα
οικοσυστήματα και τη ζωή σε αυτά.

131. 1908
1968
Η διαφορά είναι περισσότερο από εντυπωσιακή!

133. Ρύπανση των υδάτων
Είδη Ρύπανσης
[[Μόλυνση]]]
•Ραδιενεργός
•Θερμική
•Ηχορύπανση
•Χημική
Πηγές Ρύπανσης
•Κατοικημένες περιοχές
•Αποχετεύσεις
(αστικά λύματα)
•Σκουπιδότοποι
•Βιομηχανίες
•Οργανικές ενώσεις
βιολογικής προέλευσης
•Ατυχήματα κλπ
•Τοξικές οργανικές
ενώσεις
•Αγροτικές καλλιέργειες
•Λιπάσματα
•Πετρελαιοειδή

134. Βιοσυσσώρευση

135. Βιοσυσσώρευση
Χημικές ουσίες μη βιοδιασπώμενες (δεν μεταβολίζονται), μη απεκκρινόμενες
Οργανικά μόρια, βαρέα μέταλλα, ραδιενεργά ισότοπα

136. Relationship Between DDE Concentrations and Eggshell
Thickness
Eggshell Thickness
normal
0.52
0.51
0.5
0.49
0.48
0.47
0.46
0.45
thin
0.44
0
1
low concentrations
2
3
DDE Concentration
4
5
6
high concentration

137. Relationship Between DDE Concentrations and Eggshell
Thickness
Reproductive Success
high
100
80
60
40
20
low0
0
2
low concentration
4
6
DDE Concentration
8
10
12
high concentration

138. 2000 - ΘΕΜΑ 4ο
Από μετρήσεις, που έγιναν σε μια λίμνη, βρέθηκε μικρή συγκέντρωση εντομοκτόνου
DDT στο φυτοπλαγκτόν και πολύ μεγαλύτερη συγκέντρωση του ίδιου εντομοκτόνου
στα ψαροπούλια της λίμνης. Με δεδομένο ότι η τροφική αλυσίδα του λιμναίου
οικοσυστήματος περιλαμβάνει φυτοπλαγκτόν, ψάρια, ψαροπούλια και ζωοπλαγκτόν:
α. να γράψετε την τροφική αλυσίδα της λίμνης
Μονάδες 7
β. αν η ενέργεια στο τροφικό επίπεδο των ψαριών είναι 3 ⋅ 102 KJ, να υπολογίσετε
την ενέργεια των άλλων τροφικών επιπέδων
Mονάδες 8
γ. πώς εξηγείται η μεγάλη συγκέντρωση του DDT που βρέθηκε στα ψαροπούλια;
Mονάδες 10

139. 2007 - ΘΕΜΑ 4ο
Στο παρακάτω σχήμα απεικονίζεται μια περιοχή στην οποία συνυπάρχουν δάσος κωνοφόρων (Α),
βιομηχανικές μονάδες (Β), καλλιεργούμενοι αγροί (Γ) και μια λίμνη (Δ).
Η κυκλοφορία του νερού στην περιοχή στηρίζεται στην εξάτμιση, στη διαπνοή των φυτών και στις
κατακρημνίσεις.
Τι ονομάζουμε διαπνοή (μονάδες 5) και ποιος είναι ο ρόλος της; (μονάδες 8)
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της όξινης βροχής στους οργανισμούς της περιοχής; (μονάδες 6)
Κατά την καλλιέργεια των φυτών στους αγρούς δίπλα στη λίμνη χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες ποσότητες μη
βιοδιασπώμενου εντομοκτόνου. Από μετρήσεις που έγιναν στην περιοχή βρέθηκε μεγάλη συγκέντρωση από
το συγκεκριμένο εντομοκτόνο σε πολλά από τα ψαροπούλια της λίμνης (Δ). Να εξηγήσετε το φαινόμενο
(μονάδες 6).

140. Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα πληθυσμού των παραγωγών και των καταναλωτών 1ης
και 2ης τάξης σε ένα λιμναίο οικοσύστημα.
Στη λεκάνη απορροής της λίμνης αυτής βρίσκεται εργοστάσιο εντομοκτόνων που
αποθέτει τα απόβλητά του στο έδαφος. Μέσα σε αυτά περιλαμβάνονται και μικρές
ποσότητες DDT.
Να αιτιολογήσετε τις μεταβολές των πληθυσμών που παρατηρείτε για τον πρώτο
ενάμισι χρόνο λειτουργίας του εργοστασίου.

141. Hypothesis:
Assuming that direct uptake is constant across taxa,
HgHerbivores < HgOmnivores < Hg Carnivores
METHYLMERCURY
IN FLOATING PERIPHYTON
mg/kg
ALL CYCLES, 1995 & 1996
(USEPA – Stober et al. 1998)
1-S
1-L
2-L
2-S
3-S
3-L
Figure 10. Map showing the various
levels of Hg in periphyton in S. Florida.
Accumulation
and Fate of
Mercury in an
Everglades
Aquatic Food
Web

142. Table 2. Mean Hg + 1SE (n)
Species (Trophic class)
ng/g
Invertebrates
Tettigoniid species (1) 2.03 + 2.46 (9)
Planorbella duryi (1)
Hg vs. Trophic Class
14.21 + 2.61 (9)
Chironomid larvae (1.5)38.03 + 3.35 (22)
Cladocera (1.5)
46.35 + 6 .45 (10)
Procambarus fallax (1.5)64.33 + 3.28 (24)
Pelocoris femoratus (2)95.98 + 7.26 (22)
Palaemonetes paludosus (2)186.31 +
Dolomedes sp.(2)
258.04 + 58.01 (9)
Small Fishes
Jordanella floridae (1) 84.63 + 4.68 (25)
Poecilia latipinna (1)105.47 + 14.36 (14)
Heterandria formosa (2)258.37 + 12.59 (20)
Fundulus chrysotus (3)253.81 + 28.35 (34)
Trophic Class
Lucania goodei (3)
313.56 + 27.48 (20)
Belonesox belizanus (5)500.95 + 51.82 (11)
Figure 4. Figure 4. Mean sqr-transformed
Hg levels (SD) for the five trophic classes
of fishes.
Large Fishes
Erimyzon sucetta (2)
19.44 + 14.95 (16)
Lepomis microlophus (3)244.68 + 15.80 (27)
Lepomis macrochirus (4)478.48 + 68.64 (14)
Ameiurus natalis (4)
535.57 + 40.62 (18)
Micropterus salmoides (5)967.47 + 43.21
(24)

144. Χειμερινοί Κολυμβητές: ‘’το DDT’’
«Τὸ τραγουδάκι αὐτὸ τὸ λέει ἡ Λευκαδίτικη κομπανία Ἁγιομαυρίτικη Παρέα
καὶ περιλαμβάνεται στὸ δίσκο της Σουλάτσο στὸ Ἰόνιο. Τὸ λένε χρόνια στὴ
Λευκάδα, ὅπου ἔχει γίνει γνωστό, πολλοί, δέ, νομίζουν ὅτι ε ἶναι ντόπιο ἢ
πάντως Ἰόνιο.
Σχετικὰ μὲ τὸ DDT ὅμως ἔχω μία ἐνδιαφέρουσα προσωπικὴ μαρτυρία.
Στὴ δεκαετία τοῦ ῾50, ὅταν ζοῦσα στὸ Σωκράκι, στ ὴν Κέρκυρα, κάθε
καλοκαίρι ἔρχονταν νὰ μείνουν στὸ Mon Repos ἡ βασιλικ ὴ ο ἰκογένεια.
Λίγο πρὶν ἔρθουν λοιπόν, ἀεροπλάνο ψέκαζε ὅλο τὸ νησ ὶ μ ὲ DDT, γι ὰ
νὰ μὴ τοὺς ἐνοχλοῦν κουνούπια καὶ μύγες. Αὐτὸ γινόταν κάθε χρόνο.
Τὸ ἀεροπλάνο ψέκαζε καὶ τὸ ὀρεινὸ Σωκράκι, καὶ λέγανε οἱ κάτοικοι:
Ἔρχεται ὁ βασιλιᾶς!»

145. H ασθενεια της Minamata
Hg, CH3Hg

147. Fukushima

148. Cs (καίσιο)

150. Κυανικά ιόντα
‘’Το χρυσό πολλοί αγάπησαν,
τον καρκίνο κανείς’’
(από πανό διαμαρτυρίας)

151. Δεν γίνεται να
λυθεί ένα
πρόβλημα, με τον
ίδιο τρόπο σκέψης,
με τον οποίο
δημιουργήθηκε
αυτό το πρόβλημα!
Albert Einstein