ΓΛΩΣΣΑ

1. ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
Τι θέλω να πω; Ποιος είναι ο σκοπός μου; Ο σκοπός μου διαφαίνεται στη Θ Π ;
Η παράγραφος θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη στο σκοπό της. Εξετάζεις πρώτα ποιος είναι ο σκοπός της παραγράφου
σου και τον διατυπώνεις σε μορφή πρότασης που αποτελεί την θεματική περίοδο. Στο τέλος ελέγχεις αν η Θεματική
πρόταση εκφράζει τη γνώμη σου πάνω σε ένα θέμα που έχει αναπτυχθεί στα σχόλια της παραγράφου .
 Στην παρακάτω παράγραφο ελέγξτε , αν υπάρχει σαφήνεια ως προς τον σκοπό; Ποιος είναι ο σκοπός της
παραγράφου και με ποιον τρόπο ανάπτυξης εξυπηρετείται;
Θεματική πρόταση Η Ενωμένη Ευρώπη είναι μια πραγματικότητα και αυτό διαφαίνεται μέσα από την καθημερινή
μας ζωή.
Σχόλια Τα δικαιώματα που έχουμε ως Ευρωπαίοι πολίτες καθιστούν τη ζωή μας πιο εύκολη. Με τη χρήση του
κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, την απλή επίδειξη ταυτότητας για να μεταβούμε σε μια άλλη χώρα, με τα
μειωμένα δίδακτρα σπουδών που καταβάλλουμε, τα τόσα προγράμματα ανταλλαγής μαθητών στη σχολική ζωή
(όπως π.χ. το πρόγραμμα Σωκράτης) συνειδητοποιούμε ότι η Ευρωπαϊκή οικογένεια είναι μια πραγματικότητα.
Κατακλείδα Η Ευρώπη, λοιπόν, έπαψε να είναι όραμα και μετατρέπεται σε τρόπο ζωής.
Στην παρακάτω παράγραφο ελέγξτε , αν υπάρχει σαφήνεια ως προς τον σκοπό; Ποιος είναι ο σκοπός της
παραγράφου; Ο σκοπός διαφαίνεται στη ΘΠ;
Θεματική πρόταση Η εξέλιξη της επιστήμης συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Σχόλια Η τεχνολογία έφερε πιο κοντά τους ανθρώπους, αλλά και τους απομάκρυνε ταυτόχρονα. Με τις εφαρμογές
της, άλλοτε άμεσα και άλλοτε έμμεσα, έφερε τους ανθρώπους πιο κοντά. Μαζικοποίησε τους χώρους εργασίας,
όπου τώρα δεκάδες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες άνθρωποι συνεργάζονται, για να κατασκευάσουν ένα προϊόν. (…)
Από την άλλη όμως είναι η τεχνολογία που συνέβαλε στην αποξένωση των ανθρώπων από την εργασία τους – με τη
μεσολάβηση της ειδίκευσης – τον άνθρωπο από τη φύση, αφού χάρη στην τεχνολογία γιγαντώθηκαν οι πόλεις, τον
άνθρωπο από το συνάνθρωπο αλλά και από τον εαυτό του, εξαιτίας του τερατώδους ρυθμού ζωής αλλά και των
αξιών που επέβαλε. (…)
Κατακλείδα Έτσι η τεχνολογία και επιστήμη είναι αλληλένδετα .
Έχω αναπτύξει επαρκώς τη Θ.Π ; Χρησιμοποιώ αρκετά επιχειρήματα;
Η πληρότητα αφορά την επαρκή ανάπτυξη της θεματικής πρότασης.( . Η ανάπτυξη της παραγράφου επαρκώς μπορεί
να γίνει με παραδείγματα, με σύγκριση και αντίθεση, με αιτιολόγηση, με αίτια και αποτελέσματα, με ορισμό, με
διαίρεση, με αναλογία, με συνδυασμό μεθόδων.)
Συγκέντρωση υλικού
Επάρκεια επιχειρημάτων τεκμηρίων
Σφαιρική πληροφόρηση
ΣΑΦΗΝΕΙΑ
ΣΥΝΟΧΗ
ΠΛΗΡΟΤΗΤΑΕΝΟΤΗΤΑ
ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΑ

2. Διεισδυτική ανάλυση
Τεκμηρίωση θεματικής περιόδου
 Στην παρακάτω παράγραφο ελέγξτε , αν υπάρχει πληρότητα στην ανάπτυξη της θεματική παραγράφου.
Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται; Αν θεωρείτε ότι δεν υπάρχουν επαρκή επιχειρήματα , ποια θα μπορούσατε
να παραθέσετε;
Θ Π Είναι γεγονός ότι ο Έλληνας δε διαβάζει. Δεν αγαπά το βιβλίο και τη μελέτη.
ΣΧΟΛΙΑ Γιατί όμως; Κληρονομικά βάρη και φυλετικός χαρακτήρας; Μα τότε θα ‘πρεπε μάλλον το αντίθετο
να συμβαίνει!… Η εθνική κληρονομιά του Έλληνα είναι βαθιά πνευματική.
Τότε; Πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο άνθρωπος δε γεννιέται αγκαλιά με το βιβλίο, του μαθαίνουν να το
αγαπάει. (…)
Μήπως στην παράγραφό μου υπάρχουν άσχετες προτάσεις με το θέμα;
Μία καλή παράγραφος εκτός από το σαφή σκοπό και την επαρκή της ανάπτυξη πρέπει να έχει και ενότητα, πράγμα
που σημαίνει πως δεν θα περιέχει προτάσεις/ιδέες/σκέψεις άσχετες με την κύριο θέμα το οποίο εκφράζεται με τη
θεματική της πρόταση..
 Να διαγράψεις τις προτάσεις που καταστρέφουν την ενότητα:
Ο αθλητισμός σήμερα δεν αποτελεί είδος ψυχαγωγίας, αλλά μέσο αποπροσανατολισμού του πολίτη από τα σταθερά
πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα. Με τον αθλητισμό επιδιώκεται ο αποπροσανατολισμός του πολίτη από τα σοβαρά
προβλήματα της ανεργίας, της εγκληματικότητας, της χρήσης ναρκωτικών, και η διοχέτευση της ενεργητικότητας των
πολιτών σε ανώδυνες για τους πολιτικούς δράσεις. Αυτό αποδεικνύει ο φανατισμός των ανθρώπων που υποστηρίζουν
μία αθλητική ομάδα. Οι φανατισμένοι οπαδοί συχνά δημιουργούν προβλήματα στη διάρκεια διεξαγωγής των αγώνων
καταστρέφοντας τους αθλητικούς χώρους και προκαλώντας τραυματισμούς των αθλητών. Για τα προβλήματα
διεξαγωγής των αθλητικών αγώνων φταίει η διαιτησία. Επιπλέον, ο αθλητισμός έχει εμπορευματοποιηθεί. Συχνά οι
πρωταθλητές συμμετέχουν σε διαφημίσεις, προκειμένου να προωθήσουν επώνυμα καταναλωτικά προϊόντα. Η διαφήμιση
οδηγεί τους ανθρώπους στον καταναλωτισμό.
Στην παράγραφό μου διακρίνονται η Θ.Π , τα σχόλια και η κατακλείδα; Τις ιδέες μου τις
παραθέτω με μια ιεράρχηση;
Στην παράγραφο εξασφαλίζεται η αλληλουχία, όταν υπάρχει σαφής διάκριση των τμημάτων της (θεματική περίοδος -
λεπτομέρειες - κατακλείδα) και ταυτόχρονα όταν υπάρχει σωστή διάταξη των ιδεών (λογική και ιεραρχική από τα πιο
σπουδαία προς τα δευτερεύοντα ή από το ένα επιχείρημα στο άμεσα συσχετιζόμενο με αυτό).
Στο κείμενο εξασφαλίζεται η αλληλουχία, όταν υπάρχει σαφής διάκριση των τμημάτων του (πρόλογος - κυρίως θέμα
- επίλογος) και ταυτόχρονα όταν υπάρχει σωστή διάταξη των ιδεών (λογική και ιεραρχική από τα πιο σπουδαία προς
τα δευτερεύοντα ή από το ένα επιχείρημα στο άμεσα συσχετιζόμενο με αυτό).
 Αφηγηματική παράγραφος : κατά χρονολογική σειρά
 Περιγραφική παράγραφος : ανάλογα με τον χώρο
 Επεξηγηματική παράγραφος : από τα γνωστά στα άγνωστα, από τα εύκολα στα δύσκολα , από τα
σημαντικά στα λιγότερο σημαντικά
 Προσπάθησε να βάλεις τις αριθμημένες προτάσεις κάθε παραγράφου στη σωστή σειρά τους, ώστε να
υπάρχει αλληλουχία :

3. (………………)Οι δύο βασικοί τρόποι τηλεργασίας είναι είτε κάποιος να είναι υπάλληλος σε έναν εργοδότη είτε
ελεύθερος επαγγελματίας .(………….)Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η τηλεργασία μπορεί να οριστεί ως η
μορφή εργασίας που εκτελείται από ένα άτομο κυρίως ή σε ένα σημαντικό μέρος της, σε τοποθεσίες εκτός του
παραδοσιακού εργασιακού χώρου, για έναν εργοδότη ή πελάτη, και η οποία περιλαμβάνει τη χρήση των
τηλεπικοινωνιών και προηγμένων τεχνολογιών πληροφόρησης ως ένα ουσιαστικό και κεντρικό χαρακτηριστικό της
εργασίας. (……………..)Στη δεύτερη περίπτωση, ο εργαζόμενος είναι πολύ περισσότερο ελεύθερος να καθορίσει τον
ρυθμό εργασίας του εκτελώντας την εργασία του στον προσωπικό του υπολογιστή και συνδεόμενος μόνο, όταν
είναι απαραίτητο, με το δίκτυο της επιχείρησης, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλά επαγγέλματα.
(……………..)Στην πρώτη περίπτωση, ο εργαζόμενος είναι μόνιμα συνδεδεμένος με το δίκτυο των εργοδοτών, η
εργασιακή του ζωή είναι πολύ περισσότερο ελεγχόμενη μέσω της τεχνολογίας και έχει πολύ λιγότερη ευελιξία ως
προς τον τρόπο που θα οργανώσει τον εργάσιμο χρόνο του.
Συνδέονται λογικά οι ιδέες μου ; Συνδέεται η ΘΠ με τα σχόλια;
Η συνοχή των επιμέρους ιδεών επιτυγχάνεται μέσα από τη χρήση συγκεκριμένων λέξεων ή εκφράσεων:
Αντωνυμίες
Επανάληψη σημαντικών λέξεων
Μέσω νοηματικής συγγένειας (χρήση υπερωνύμων – υπωνύμων )
Με διαρθρωτικές λέξεις – φράσεις που δηλώνουν :
o Αντίθεση – εναντίωση (όμως, αλλά, ωστόσο, αντίθετα, εντούτοις, παρόλο που, αντίστροφα, από την άλλη
πλευρά, σε αντίθετη περίπτωση, στον αντίποδα, παρ’ όλα αυτά, συμβαίνει όμως το ίδιο, απεναντίας, ακόμη
και αν, μολονότι)
o Αιτιολόγηση (γιατί, εξαιτίας, επειδή, γι’ αυτό ένας ακόμη λόγος, αυτό είναι αποτέλεσμα)
o Αποτέλεσμα (γι’ αυτό το λόγο, ως επακόλουθο, κατά συνέπεια, απότοκο όλων αυτών)
o Αναλογία (όπως, ως, όμοια, σαν)
o Επεξήγηση (δηλαδή, ειδικότερα, με άλλα λόγια, συγκεκριμένα, για να γίνω πιο σαφής, σαφέστερα, αυτό
σημαίνει, λόγου χάρη, για παράδειγμα, παραδείγματος χάρη, καλό είναι να διευκρινίσουμε, εννοώ ότι)
o Έμφαση (ιδιαίτερα, προπάντων, ειδικά, αναντίρρητα, περισσότερο, πράγματι, κατεξοχήν, ξεχωριστά, βέβαια,
μάλιστα, αναμφισβήτητα, ασφαλώς, οπωσδήποτε, είναι αξιοσημείωτο ότι, θα ήθελα να επιστήσω την
προσοχή σας, το σημαντικότερο από όλα, το κυριότερο, αξίζει να σημειωθεί, εκείνο που προέχει, θα έπρεπε
να τονιστεί ότι, ιδιαίτερα σημαντικό είναι)
o Γενίκευση (γενικά, γενικότερα, τις περισσότερες φορές, ευρύτερα)
o Συμπέρασμα (επομένως, συνεπώς, άρα, λοιπόν, κατά συνέπεια, συμπερασματικά, συνάγεται το συμπέρασμα,
ανακεφαλαιώνοντας, για αυτό λοιπόν, τελικά, συνοψίζοντας, για να συνοψίσουμε, ως συμπέρασμα)
o Προσθήκη (επιπλέον, ακόμη, επίσης, έπειτα, εκτός από αυτό, συμπληρωματικά, έπειτα, εξάλλου, και,
παράλληλα, αξίζει ακόμη να σημειώσουμε, δεν πρέπει να λησμονούμε, ας σημειωθεί ακόμη ότι, αν στα
παραπάνω προσθέσουμε)
o Ταξινόμηση – διαίρεση (αφ’ ενός… αφ’ ετέρου, από τη μια… από την άλλη)
o Προϋπόθεση- όρο (αν, εκτός αν, εφόσον, σε περίπτωση που, με την προϋπόθεση, με το δεδομένο, με τον όρο,
φτάνει να)
o Τοπική σχέση (εδώ, εκεί, κοντά, μέσα, έξω)
o Χρονική σχέση (αρχικά, όταν, έπειτα, τότε, ύστερα, πριν, ενώ, καταρχάς, προηγουμένως, τώρα, συγχρόνως,
ταυτόχρονα, στη συνέχεια, μετά, αργότερα, τελικά, τέλος)
o Διάζευξη (ή − ή, είτε − είτε, ούτε − ούτε, μήτε − μήτε)
 Στις ακόλουθες παραγράφους απουσιάζουν οι μεταβατικές εκφράσεις/λέξεις. Χρησιμοποίησε την
κατάλληλη στην αρχή κάθε περιόδου.
Μεγάλη σημασία για την ορθή επιλογή επαγγέλματος έχουν τα ενδιαφέροντα και η κλίση του νέου. ______________ οι
νέοι θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις προοπτικές του επαγγέλματος που επιλέγουν. Καλό είναι να αποφεύγουν τα νέα
παιδιά επαγγέλματα παραδοσιακά που έχουν κορεστεί και δεν έχουν ζήτηση στην αγορά. ______________ οι νέοι θα

4. πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα κληθούν να εργαστούν. ______________ για πολλούς
νέους μοναδικό κριτήριο επιλογής επαγγέλματος αποτελεί το κύρος που ακολουθεί συγκεκριμένα επαγγέλματα.
 Με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται η συνοχή;
Η ποίηση μπορεί να διαιρεθεί αδρομερώς σε τρία μέρη: στην επική, στη λυρική και στη δραματική. Οι μορφές αυτές
αντανακλούν τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, μέσα στις οποίες εμφανίστηκαν και αναπτύχθηκαν. Έτσι η επική
ποίηση εκφράζει το πνεύμα και τα ιδανικά κατά την εποχή της βασιλείας, όπου η αγωνιστική διάθεση και η παλικαριά
θεωρούνταν οι μεγαλύτερες αρετές του ανθρώπου. Αντίθετα, την ταραγμένη εποχή, που στα πράγματα βρίσκονταν οι
ευπατρίδες αριστοκρατικοί, και κάτω από την απειλή των ναυτικών και των βιομηχάνων, που με τον πλούτο τους
κατακτούσαν όλο και περισσότερα πολιτικά δικαιώματα, αναπτύχθηκε η λυρική ποίηση. Αργότερα, την εποχή της
δημοκρατίας, δημιουργείται μια νέα μορφή ποίησης, που αγκαλιάζει τις λαχτάρες και τους πόθους ολόκληρου του λαού,
η δραματική ποίηση.
 Στην παρακάτω παράγραφο η συνοχή επιτυγχάνεται με α) αντωνυμίες β) με επανάληψη γ) με
διαρθρωτικές λέξεις .Μπορείτε να το επιβεβαιώσετε; Τι δηλώνουν οι διαρθρωτικές λέξεις του κειμένου;
Η δημοτική γλώσσα μας έχει γραμματική ενότητα. Η ενότητα αυτή έχει την έννοια της συγχώνευσης σ’ ένα ενιαίο
γραμματικό σύστημα με φωνητική, μορφολογική και λεξιλογική συνέπεια και ομοιογένεια. Το σημείο αυτό είναι
πολύ σημαντικό για την κατανόηση της υφής της δημοτικής. Γιατί θα μπορούσε να προβληθεί το επιχείρημα (που
προβλήθηκε) ότι η δημοτική έχει δεχτεί γλωσσικά στοιχεία με ποικίλη προέλευση (λόγια, λαϊκά, ξένα), που την
καθιστούν γλώσσα ανομοιογενή — και είναι μερικοί που αυτό, θαρρείς, επιζητούν απ’ αυτή, την ανομοιογένεια.
Όμως αν και η δημοτική έχει πραγματικά δεχτεί τα στοιχεία αυτά, ο χαρακτήρας της παραμένει γενικά ομοιογενής –
οι κάποιες εξαιρέσεις αποτελούν λεπτομέρειες που δεν αλλοιώνουν τη γενική εικόνα, γιατί όλα τα στοιχεία
προσαρμόστηκαν κατά το δυνατόν φωνητικά και ιδίως μορφολογικά στο γραμματικό σύστημα της δημοτικής.
Τουλάχιστον αυτή είναι η γενική τάση (…)
 Να αντικαταστήσετε τις διαρθρωτικές λέξεις-εκφράσεις με άλλες (λέξεις-εκφράσεις) που να διατηρούν
τη συνοχή του κειμένου: Πρώτα απ’ όλα ,βέβαια, παράλληλα , αλλά, εξάλλου,αφενός,
αφετερου (Πανελλαδικές 2015)
Πρώτα απ’ όλα, γιατί οι χώροι αυτοί, ως τόποι μαζικής συγκέντρωσης, για θρησκευτικούς, πολιτικούς ή
ψυχαγωγικούς σκοπούς, εκφράζουν στην αρχιτεκτονική με τον προφανέστερο τρόπο τη δημοκρατική αντίληψη για
τη ζωή και την έντονη αίσθηση κοινότητας που χαρακτήρισε τον αρχαίο βίο. Τα σχετικά αρχιτεκτονικά σχήματα
εκείνης της δημιουργίας (θέατρα, βουλευτήρια κλπ.) εξακολουθούν μέχρι σήμερα να εξυπηρετούν ανάλογες
δραστηριότητες.
Τα προβλήματα αυτά δεν πρέπει, βέβαια, με κανέναν τρόπο να οδηγούν σε αρνητική τοποθέτηση για τη σύγχρονη
χρήση των κατάλληλων για τη δραστηριότητα αυτή μνημείων. Η επαφή του κοινού με τα μνημεία, και ιδιαίτερα
στην περίπτωση αυτή η βίωση από το ευρύ κοινό σύγχρονων προβληματισμών και καλλιτεχνικών εκφράσεων μέσα
από το ιστορικό περιβάλλον, είναι ο καλύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος προσέγγισης και οικείωσης της
πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Αλλά είναι, παράλληλα, και ο δραστικότερος τρόπος δημιουργίας στην ευρύτερη
κοινωνία συνείδησης εκτίμησης και προστασίας των μνημείων μας.
Η καλλιέργεια, εξάλλου, με διάφορες εκδηλώσεις στο ευρύτερο κοινό της τάσης αυτής απέναντι στα μνημεία θα
αποτελέσει ουσιαστική θετική συμβολή, αφενός, στην ολοκληρωμένη προστασία τους (ενεργητική προστασία και
από το ευρύ κοινό) και, αφετέρου, στη δημιουργική βίωση των αρχαίων χώρων θέασης.