Γεωγραφία Ε΄ δημοτικού

4. Η γεωγραφική θέση της χώρας μας (σταυροδρόμι τριών ηπείρων), το κλίμα
(εύκρατο μεσογειακό), η θάλασσα, η ανάπτυξη του εμπορίου οδήγησαν τους
Έλληνες να αποκτήσουν –ανάμεσα στα άλλα– ανοιχτή σκέψη και μεγάλη
δημιουργικότητα.
Οι Έλληνες είναι έθνος που κατοίκησαν εκτενώς τον χώρο που σήμερα
ονομάζεται Ελλάδα από τα τέλη της 3ης χιλιετίας π.Χ.
Πολλά
και αξιόλογα γραπτά και
υλικά μνημεία μαρτυρούν
τη συνεχή παρουσία τους
στην ανθρώπινη ιστορία
και τον καθοριστικό ρόλο
που διαδραμάτισαν στη
διαμόρφωσή της.
Η πυραμίδα του Ελληνικού,
τύμβος στο Άργος νέα
έρευνα έδειξε ότι το μνημείο κ
ατασκευάστηκε στα μέσα
προς το τέλος της
3ης χιλιετίας π.Χ.

5. Παρά τις μεγάλες δυσκολίες που συνάντησαν στην ιστορική τους πορεία
(πολλοί κατακτητές, εσωτερικές διενέξεις κ.ά.), οι Έλληνες κατάφερναν να
είναι πάντα πρωτοπόροι στην εξέλιξη των επιστημών και στη
δημιουργία μνημείων, τα οποία σήμερα θαυμάζουν όλοι οι άνθρωποι.
Ποια ελληνικά μνημεία έχετε εσείς επισεφτεί;

6. Ναοί, παλάτια, θέατρα, στάδια, οικίες, τείχη, τύμβοι, βωμοί, τάφοι,
τοιχογραφίες, αγάλματα, αμφορείς, νομίσματα, επιγραφές σε μάρμαρο, πηλό
ή πάπυρο, συγγράματα, επιστήμες, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, ακόμα
και ολόκληρες πόλεις, έχουν μείνει από τον πλούσιο και διαχρονικό
πολιτισμό των Ελλήνων.
Παλάτι Κνωσού, Μινωική Κρήτη

7. Μυκήνες, τάφος Αγαμέμνωνα

8. Ναός Απόλλωνα, Σούνιο

9. Ιερό Δελφών

10. Βεργίνα

11. Αρχαία Ολυμπία

12. Θέατρο Επιδαύρου

13. Δίον

14. Καρυάτιδες

15. Ερμής Πραξιτέλη, Αρχαία Ολυμπία

16. Κυκλαδικός πολιτισμός, ο «εγείρων πρόποση» και τοιχογραφία ψαρά

17. Βούντενη, Πάτρα

18. Αμφορείς, ναυάγιο Περιστέρας, Αλόννησος

19. Ιλιάδα και Οδύσσεια του Ομήρου

20. Ελληνικά δημιουργήματα βρίσκονται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά εκτίθενται
και σε πολλά ξένα μουσεία, αφού οι Έλληνες κατοίκησαν και δημιούργησαν
και σε πολλές άλλες περιοχές εκτός Ελλάδας, αλλά και γιατί λόγω της
ομορφιάς τους, πολλοί προσπάθησαν να τα αποκτήσουν στο πέρασμα των
χρόνων.
Τα γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο

21. Αφροδίτη της Μήλου και Νίκη της Σαμοθράκης, Μουσείο Λούβρου

22. Ο αρπιστής, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης

23. Ο «Δισκοβόλος του Μύρωνα»,
Βατικανό, Ιταλία

24. «Πληγωμένη Αμαζόνα»,
Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη
Άρτεμις των Βερσαλλιών,
Λούβρο

25. Αφροδίτη Ταυρίδας, Αγία Πετρούπολη

26. Από τον 13ο αιώνα π.Χ. οι Έλληνες άρχισαν να ταξιδεύουν στις περιοχές της
Μεσογείου αναπτύσσοντας την επικοινωνία με άλλους λαούς. Δημιούργησαν
αξιόλογες αποικίες σε όλα σχεδόν τα παράλια του τότε γνωστού κόσμου.

27. Ναός Ομόνοιας, Ακράγαντας, Σικελία

28. Αρχαία Κυρήνη, Βόρεια Αφρική

29. Έφεσος, παράλια Μικράς Ασίας

30. Πέργαμος, Μικρά Ασία

31. Ο βωμός του Δία, από την Αρχαία Πέργαμο στο Βερολίνο

32. Η Αρχαία Ελλάδα και η πολιτιστική κληρονομιά της επηρέασαν σημαντικά,
όχι μόνο τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, αλλά και τον ευρωπαϊκό και
παγκόσμιο πολιτισμό αναπτύσσοντας τη δημοκρατία, τη φιλοσοφία, τους
ολυμπιακούς αγώνες, το θέατρο, την αρχιτεκτονική, τα μαθηματικά, την
ιατρική, την ιστορία, τη γεωγραφία, τη μυθολογία κ.ά.
Πύλη του Βραδεμβούργου, Βερολίνο

33. Μουσείο Prado, Μαδρίτη

34. Λευκός Οίκος, Ουάσιγκτον

35. Χρηματιστήριο Βελγίου

36. Βρετανικό Μουσείο

37. Αντίγραφο του Παρθενώνα στο Νάσβιλ της Αμερικής!

38. Με την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι Έλληνες πορεύτηκαν μέχρι
την Ινδία.

39. Στη συνέχεια με τη δημιουργία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κυριάρχησαν
στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης θεμελιώνοντας τον σημερινό
Ευρωπαϊκό πολιτισμό.

40. Η πατρίδα μας, η οποία έχει μεγάλη ιστορία, στο πέρασμα των χρόνων
δέχτηκε επιθέσεις από διάφορους λαούς (Πέρσες, Ρωμαίους, Τούρκους κ.ά.)
και χρειάστηκαν σκληροί αγώνες για την απελευθέρωσή της.

41. Οι Έλληνες στη μακραίωνη ιστορία τους διατήρησαν τη γλώσσα, τα ήθη και
τα έθιμά τους.

42. Στο πέρασμα των αιώνων η ελληνική γλώσσα παρέμεινε ζωντανή.
Διαβάστε το κείμενο που ακολουθεί, υπογραμμίστε λέξεις που αναγνωρίζετε
και συζητήστε για το νόημά του. Βρείτε κοινά στοιχεία της αρχαίας γλώσσας
με τη σημερινή. Τι συμπεραίνετε;
«Ἔστι δέ ψιλά τά ἄνω χωρία καί τεφρώδη καί χιόνος μεστά τοῦ χειμῶνος, τά
κάτω δέ δρυμοῖς καί φυτείαις διείληπται παντοδαπαῖς»
(Στράβων,
Γεωγραφικά, VI.2)

43. Πρόκειται για μία περιγραφή της Αίτνας από τον μεγαλύτερο γεωγράφο της
αρχαιότητας, τον Στράβωνα (1 ος αιώνας π.Χ.-1 ος αιώνας μ.Χ.).
Η απόδοσή του στη νεοελληνική είναι:
«Είναι γυμνά τα πάνω μέρη
του βουνού και γεμάτα τέφρα και το
χειμώνα είναι γεμάτα χιόνι,
αλλά τα κάτω μέρη του έχουν
σκεπαστεί με δάση και
φυτείες κάθε είδους».
«Ἔστι δέ ψιλά τά ἄνω χωρία
καί τεφρώδη καί
χιόνος μεστά τοῦ χειμῶνος,
τά κάτω δέ δρυμοῖς καί
φυτείαις διείληπται παντοδαπαῖς»

44. Ωστόσο όπως οι άλλοι λαοί επηρεάστηκαν από τους Έλληνες έτσι και οι ίδιοι
επηρεάστηκαν από τους άλλους. Αφομοίωσαν λοιπόν τις επιδράσεις που
δέχτηκαν από άλλους λαούς. Έτσι δημιούργησαν τον σημερινό ελληνικό
πολιτισμό. Μπορείτε να σκεφτείτε επιδράσεις που δεχτήκαμε από
άλλους λαούς;

45. Ξένες λέξεις που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας γλώσσα, ξένες συ-
νταγές μαγειρικής που έχουμε εντάξει στη διατροφή μας, ξένες μουσικές και
χορούς στη διασκέδασή μας, νέα έθιμα και συνήθειες που αποκτήσαμε, άλ-
λοι τρόποι αρχιτεκτονικής που ακολουθούμε κ.λπ. είναι μερικές από τις επι-
δράσεις που έχουμε δεχτεί ως λαός καθώς ο χρόνος περνά και πολλά
αλλάζουν. Μπορείτε να σκεφτείτε κάποιες συγκεκριμένες λέξεις ή έθιμα
ή συνταγές;

46. Παρατηρήστε τους χάρτες. Γιατί η πατρίδα μας παρουσίαζε αυτές τις
μεταβολές στην έκτασή της; Ποιοι παράγοντες είναι απαραίτητοι για
να διατηρηθεί η πατρίδα μας και να μεγαλουργήσει και στο μέλλον;
Κυβέρνηση Μαυροκορδάτου, Βασιλεία Όθωνα.
Το βασίλειο της Ελλάδας χωρίσθηκε σε δέκα
νομούς και 42 επαρχίες.
Συμφωνία Κωνσταντινούπολης (28/3/1881) με-ταξύ Ελλάδας
και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ένα όνειρο αιώνων έγινε
πραγματικοτητα. Με τη Συμφωνία αυτή παραχωρήθηκαν
στο Ελληνικό Βασίλειο οι περιοχές της Θεσσαλίας και
τμήμα του Νομού Άρτας.

47. Η Συνθήκη των Σεβρών (1920) παραχωρούσε στην
Ελλάδα τη Δυτική και Ανατολική Θράκη, τα νησιά
Ίμβρο και Τένεδο, επικύρωνε την κυριαρχία της στα
άλλα νησιά του Αιγαίου που κατείχε από το 1913 και
εμπιστευόταν τη διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης
στο Ελληνικό κράτος. Το 1922 η Μικρασιατική
εκστρατεία έληξε με την ήττα της Ελλάδας και τη
Μικρασιατική Καταστροφή. Ακολούθησε η ανταλλαγή
πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Η
ιδεολογία της Μεγάλης Ιδέας έπαψε να υπάρχει.
10 Φεβρουαρίου 1947: Υπογράφεται στο
Παρίσι συνθήκη ειρήνης μεταξύ των
συμμάχων και των συνασπισμένων
Δυνάμεων (και Ελλάδας) και της Ιταλίας,
σύμφωνα με την οποία η Ιταλία εκχωρεί στην
Ελλάδα με πλήρη κυριαρχία τα νησιά της
Δωδεκανήσου και τις παρακείμενες νησίδες.

48. Όλα τα ιστορικά μνημεία, τα θρησκευτικά μνημεία, τα αρχαιολογικά, τα μνη-
μεία καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, όλα τα υλικά και πνευματικά στοιχεία του
παραδοσιακού πολιτισμού, όπως τα ήθη και τα έθιμα, τα αντικείμενα καθη-
μερινής χρήσης κ.ά. είναι η πολιτιστική μας κληρονομιά που μας καθορί-
ζει. Ο πολιτισμός μας είναι το αποτέλεσμα της μακραίωνης ζύμωσης διαφο-
ρετικών στοιχείων και επιρροών από την Ανατολή και τη Δύση, το Βορρά και
το Νότο και της ματωμένης μας ιστορίας. Ο σεβασμός, η αλληλεγγύη, η
δικαιοδύνη, η ομόνοια, η ομαδικότητα, η αγάπη στον συνάνθρωπο είναι αξίες
που πρέπει πάντα να χαρακτηρίζουν εμάς τους Έλληνες.

49. Aν θέλεις, διάβασε κι αυτό...
Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων
Οι προσπάθειες για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στη
σύγχρονη εποχή κορυφώθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα με την
αποφασιστική συμβολή του Γάλλου βαρόνου Πιερ ντε Κουμπερτέν
και του Έλληνα Δημητρίου Βικέλα. Οι πρώτοι σύγχρονοι
Ολυμπιακοί Αγώνες τελέσθηκαν με μεγάλη λαμπρότητα το 1896
στην Αθήνα στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Στην Ολυμπία έχει σήμερα την έδρα της η Διεθνής Ολυμπιακή
Ακαδημία. Η αφή της φλόγας γίνεται στον βωμό του ναού της
Ήρας στην Ολυμπία. Η φλόγα ανάβει με τη συγκέντρωση των
ηλιακών ακτίνων σε μεταλλικό κοίλο κάτοπτρο. Η διαδικασία αυτή
αποτελεί μέρος ενός σύνθετου τελετουργικού, το οποίο
περιλαμβάνει την επίκληση και τον ύμνο στον Απόλλωνα.
Η πρωθιέρεια κρατώντας την αναμμένη δάδα εισέρχεται στο
στάδιο και στη συνέχεια την παραδίδει στον πρώτο δρομέα, για να
ξεκινήσει το μακρύ ταξίδι της έως τα πέρατα της γης.
Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού

52. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ
Όλα τα ιστορικά μνημεία, τα θρησκευτικά μνημεία, τα αρχαιολογικά, τα μνη-
μεία καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, όλα τα υλικά και πνευματικά στοιχεία του
παραδοσιακού πολιτισμού, όπως τα ήθη και τα έθιμα, τα αντικείμενα καθη-
μερινής χρήσης κ.ά. είναι η πολιτιστική μας κληρονομιά που μας καθορί-
ζει.
Η Αρχαία Ελλάδα και η πολιτιστική κληρονομιά της επηρέασαν σημαντικά,
όχι μόνο τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, αλλά και τον ευρωπαϊκό και
παγκόσμιο πολιτισμό. Ωστόσο όπως οι άλλοι λαοί επηρεάστηκαν από τους
Έλληνες έτσι και οι ίδιοι επηρεάστηκαν από τους άλλους. Αφομοίωσαν
λοιπόν τις επιδράσεις που δέχτηκαν από άλλους λαού και δημιούργησαν τον
σημερινό ελληνικό πολιτισμό.
Ο πολιτισμός μας είναι το αποτέλεσμα της μακραίωνης ζύμωσης διαφο-
ρετικών στοιχείων και επιρροών από την Ανατολή και τη Δύση, το Βορρά και
το Νότο και της ματωμένης μας ιστορίας. Ο σεβασμός, η αλληλεγγύη, η
δικαιοδύνη, η ομόνοια, η ομαδικότητα, η αγάπη στον συνάνθρωπο είναι αξίες
που πρέπει πάντα να χαρακτηρίζουν εμάς τους Έλληνες.

53. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ