ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ:ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση και Εφαρμογή
των Τ.Π.Ε. στη Διδακτική Πράξη
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ
ΚΛΑΔΟΥ ΠΕ02 ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ
Δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς
Διδακτική Πρόταση για τη Νεοελληνική Λογοτεχνία της Β΄ Γυμνασίου
Επιμορφωτής :
Καλαφάτης Κωνσταντίνος
Επιμορφούμενος:
Φράγκος Βασίλειος, ΠΕ02
Κέντρο Στήριξης Επιμόρφωσης (Κ.Σ.Ε.) ΙΛΙΟΥ Γ’ Δ/ΝΣΗΣ Δ.Ε. ΑΘΗΝΑΣ
2013

2
Το σενάριο αποτελεί πρόταση διδασκαλίας και είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί κατά τη
διδακτική πράξη αυτούσιο ή τροποποιημένο, ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες,
αντικειμενικές (ωρολόγιο πρόγραμμα, υλικοτεχνική υποδομή κλπ.) ή υποκειμενικές
(δυνατότητες των μαθητών).
Τίτλος: Δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς
Δημιουργός: Φράγκος Βασίλειος, ΠΕ02.
Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
Διδακτική ενότητα: Δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς
Τάξη: Β΄ Γυμνασίου
Τόπος υλοποίησης: Σχολική αίθουσα, εργαστήριο πληροφορικής
Χρονική διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες
Γνωστικές περιοχές: Νεοελληνική Λογοτεχνία, Νεοελληνική Ιστορία, Νεοελληνική
Γλώσσα, Μουσική και Πληροφορική.
Προϋποθέσεις υλοποίησης:
 Διαθέσιμος βιντεοπροβολέας
 Διαθέσιμο Εργαστήριο Πληροφορικής
 Εξοικείωση του εκπαιδευτικού και των μαθητών με τη χρήση του επεξεργαστή
κειμένου, τη δημιουργία παρουσιάσεων και την πλοήγηση στο διαδίκτυο
 Εξοικείωση του εκπαιδευτικού και των μαθητών με τον ομαδοσυνεργατικό τρόπο
διδασκαλίας
 Ευελιξία του σχολικού ωρολογίου προγράμματος
Εργαλεία (έντυπα και ηλεκτρονικά):
 Σχολικό Εγχειρίδιο (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου)
 Φύλλα Εργασίας και παράλληλα κείμενα σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή
 Λογισμικό Επεξεργασίας Κειμένου (Microsoft Word)
 Λογισμικό Παρουσιάσεων (PowerPoint)
 Ελεύθερα λογισμικά http://www.wordle.net/ http://www.collage.com/
 Φυλλομετρητής Microsoft Internet Explorer ή Mozilla Firefox με δυνατότητα
σύνδεσης στο διαδίκτυο
 Διαδίκτυο: Σχετικές Διευθύνσεις Περιήγησης:
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.p
http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html
http://www.mikrosapoplous.gr/homer/odm5m.htm
1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.albums&id=16&t=t
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_18/11/2008_292547
http://www.xorio.gr/index.php?option=com_search&view=search&Itemid=63
http://goo.gl/kQ3dPP
http://papageorgopoulos.blogspot.gr/2008/03/blog-post_11.html
http://goo.gl/IhyvtY
http://goo.gl/ZmCa6C
http://viewpure.com/MaFsPdzmNNA&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=RaiCAg6OqUs&list=PLFF745B337E2635CC&index=1
http://www.youtube.com/watch?v=zfUBlBfNQq4&list=PLFF745B337E2635CC&index=29
http://www.youtube.com/watch?v=gx3U_BjsnhM
http://www.youtube.com/watch?v=PN9Aeru7K-g&list=PLFF745B337E2635CC
http://www.youtube.com/watch?v=oWRoD8XR6A8
http://www.youtube.com/watch?v=CaW79CcoZTs
http://www.youtube.com/watch?v=9e8p6I2QutY&list=PLFF745B337E2635CC&index=15
 Το περιεχόμενο του σεναρίου συνίσταται στη γνωριμία με τα χαρακτηριστικά της
δημοτικής ποίησης και μάλιστα των δημοτικών τραγουδιών της ξενιτιάς. Το σενάριο
υλοποιείται μέσω μιας διερευνητικής και συνεργατικής μαθησιακής διαδικασίας που
αξιοποιεί υλικό από συγκεκριμένες πηγές, στις οποίες περιλαμβάνεται το σχολικό
εγχειρίδιο και το διαδίκτυο. Οι μαθητές συνθέτουν συνεργατικά κείμενα σε ηλεκτρονικά
περιβάλλοντα, τα οποία παρουσιάζουν στην τάξη ή δημοσιεύουν στην ιστοσελίδα του
Σχολείου. Το διδακτικό αυτό σενάριο συνάδει με το Ε.Π.Π.Σ. ως προς τα μέσα και τη
μέθοδο της διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται, αλλά και ως προς τους στόχους που
υπηρετεί. Ακολουθεί επίσης, ως προς τα μέσα (ΤΠΕ) και τους σκοπούς, το Νέο
Πρόγραμμα Σπουδών της Λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο καθώς και τις Οδηγίες για τη
διδασκαλία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου.
Το σκεπτικό του διδακτικού σεναρίου βασίστηκε:
3. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
2. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΣΕΝΑΡΙΟΥ

 στη διαπίστωση ότι η διδασκαλία των συγκεκριμένων κειμένων ανέδειξε τις
δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι μαθητές στην προσπάθειά τους να τα οικειωθούν
απόλυτα μέσω της ερμηνευτικής- κειμενοκεντρικής μεθόδου. Παρατηρήθηκε
επίσης ότι, μολονότι οι περισσότεροι μαθητές, αναγνωρίζουν τα βασικά
γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών σε αντίστοιχα κείμενα του βιβλίου
αγνοούν το βιωματικό τους υπόβαθρο, καθώς και ότι το δημοτικό τραγούδι αποτελεί
ένα είδος της προφορικής μουσικής παράδοσης, συνεπώς έχει μεγάλη σημασία για
τους μαθητές η εξωκειμενική προσέγγισή και τελικά η αισθητική απόλαυσή του.
 στην αναγνώριση που έχει η εργασία των μαθητών κατά ομάδες για την αμοιβαία
ενθάρρυνση και τη διευκόλυνση των προσπαθειών τους.
 στην αναγνώριση του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν οι ΤΠΕ στο πλαίσιο
μιας ολοκληρωμένης παιδαγωγικής πρότασης για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας,
η οποία περιλαμβάνει τη διαδικτυακή αναζήτηση, την αξιολόγηση, την επιλογή,
τη σύνθεση και την οργανωμένη παρουσίαση των πληροφοριών, την ενθάρρυνση
της δημιουργικότητας και της συνεργασίας των μαθητών και, επομένως, τον
πολλαπλασιασμό των διαθέσιμων μαθησιακών μέσων και δυνατοτήτων.
Οι διδακτικοί στόχοι του συγκεκριμένου διδακτικού σεναρίου είναι οι εξής:
Α. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Επιδιώκεται οι μαθητές:
 να γνωρίσουν ότι το δημοτικό τραγούδι δεν είναι άλλο παρά η έκφραση, το
καθρέφτισμα της λαϊκής ψυχής.
 να διερευνήσουν το ιστορικό ποιητικό πλαίσιο των δημοτικών τραγουδιών της
ξενιτιάς
 να ασκηθούν στην ερμηνεία των συμβολισμών στο δημοτικό τραγούδι
 να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά των δημοτικών τραγουδιών και να
αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους στην ερμηνευτική προσέγγιση των
αποσπασμάτων.
 να εντοπίσουν τη σχέση και την αλληλεξάρτηση της μουσικής και του στίχου
στο δημοτικό τραγούδι
 να γνωρίσουν την ποικιλία των παραλλαγών τόσο στο στίχο όσο και στη
μουσική
 να εκτιμήσουν την εκφραστικότητα των ερμηνευτών στην απόδοση των
συναισθηματικών αποχρώσεων του πόνου τόσο εκείνου που ξενιτεύεται όσο
και εκείνων που στερούνται την παρουσία του.
 να έρθουν σε επαφή με τα έθιμα και τις παραδόσεις που συνοδεύουν το
φαινόμενο της ξενιτιάς
 να παρατηρήσουν τη χορευτική εκτέλεση των τραγουδιών και τη σημασία της
στον τρόπο “αναδοχής” του πόνου της ξενιτιάς από την κοινότητα.
 να συνειδητοποιήσουν ότι το φαινόμενο της μετανάστευσης είναι διαχρονικό
και παγκόσμιο, αλλά ταυτόχρονα σύμφυτο με την ελληνική παράδοση και
ιστορία μέχρι τις μέρες μας (καθώς ένα νέο κύμα μετανάστευσης προς το

εξωτερικό είναι σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής
κρίσης) και άρα:
 να κατανοήσουν ότι στη θέση στην οποία βρίσκονται σήμερα οι αλλοδαποί
βρίσκονταν κάποτε (και βρίσκονται) οι συμπατριώτες τους και με τον τρόπο
αυτό να αμβλύνουν τα αισθήματα ξενοφοβίας – ιδιαίτερα σε μια περιοχή
ευαίσθητη, όπως η συγκεκριμένη περιοχή που βρίσκεται το σχολείο, όπου τα
ποσοστά ακροδεξιών κομμάτων είναι αρκετά υψηλά.
 να διαπιστώσουν ότι η δημοτική μουσική παράδοση εξακολουθεί να εμπνέει
μέχρι σήμερα και να αποτελεί στοιχείο συνεκτικό των ελληνικών κοινοτήτων
τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Β. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Αναμένεται οι μαθητές:
 να ασκηθούν στην πολύπλευρη προσέγγιση της ποίησης
 να εξοικειωθούν με τη διερευνητική – βιωματική μάθηση
 να ασκήσουν την κριτική τους ικανότητα μέσω της μελέτης, της αξιολόγησης και
της επιλογής ποικίλων δεδομένων από το διαδίκτυο
 να οικοδομήσουν νέα γνώση αυτενεργώντας και αξιοποιώντας την ήδη αποκτημένη
 να ασκηθούν στη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων
 να εξοικειωθούν με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο
 να ασκηθούν στην αυτοαξιολόγηση και την ετεροαξιολόγηση σε επίπεδο ατομικό,
ομαδικό και διομαδικό.
Γ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
Επιδιώκεται οι μαθητές:
 να αναπτύξουν δεξιότητες για αναζήτηση, αξιολόγηση και χρήση πληροφοριών στο
διαδίκτυο
 να γνωρίσουν και να μάθουν να αξιοποιούν επιλεγμένους διαδικτυακούς τόπους
 να ασκηθούν στη συνεργατική παραγωγή κειμένων με τη χρήση του επεξεργαστή
κειμένου και του λογισμικού παρουσίασης
 να αξιοποιούν τα πολυμέσα για την ερμηνεία και την αισθητική απόλαυση του
ποιητικού λόγου.
4. ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στα δύο τμήματα της Δευτέρας Τάξης (Β2-
Β4) του 3ου
Γυμνασίου Καματερού Αττικής.
Όλες οι δραστηριότητες είναι συμβατές με τους στόχους του ισχύοντος αναλυτικού
προγράμματος για το Γυμνάσιο και ειδικά για το μάθημα της Λογοτεχνίας. Η
συγκεκριμένη διδακτική προσέγγιση αφορά στη Διδακτική ενότητα: Δημοτικά
Τραγούδια της Ξενιτιάς, Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου ΟΕΔΒ,
σελ. 126-128
Περιεχόμενο και θεωρητικό πλαίσιο
Με το διδακτικό αυτό σενάριο επιχειρείται η επαφή των μαθητών, μέσω της χρήσης
των ΤΠΕ, με δύο χαρακτηριστικά δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς (το ένα με πανελλήνια
εμβέλεια). Έχει διαπιστωθεί ότι οι μαθητές δεν έχουν έως τώρα προσεγγίσει γνωστικά και
βιωματικά μια από τις πιο δύσκολες πλευρές της νεοελληνικής μας παράδοσης και
ιστορίας, την ξενιτιά-μετανάστευση, αλλά και τον τρόπο αισθητικής αφομοίωσης του
πόνου που συνοδεύει τέτοιες εμπειρίες. Παράλληλα προτιμήθηκε η διδασκαλία και των δύο
δημοτικών τραγουδιών ώστε να γίνει αντιληπτή η οπτική γωνία και των δύο πλευρών που
υφίστανται τις συνέπειες της ξενιτιάς, του άντρα που ξενιτεύεται και της γυναίκας που
μένει πίσω. Με τον τρόπο αυτό θα γίνει και πιο σφαιρική η προσέγγιση των θεμάτων που
θα ερευνηθούν από τους μαθητές.
Οργάνωση της τάξης
Οι μαθητές προσεγγίζουν πολύπλευρα το θέμα χωρισμένοι σε οκτώ (8) ομάδες: επτά (7) των
τριών (3) και μία (1) των τεσσάρων ατόμων -σύνολο μαθητών τάξης 25. Βασική
προϋπόθεση είναι η γνώση Η/Υ από έναν τουλάχιστον μαθητή κάθε ομάδας. Ο
εκπαιδευτικός ασκώντας ρόλο συμβουλευτικό επιτυγχάνει τη συγκρότηση ανομοιογενών
ως προς τις μαθησιακές επιδόσεις ομάδων. Με τον ίδιο τρόπο συμβάλλει στην κατανομή
των ενδοομαδικών ρόλων, στους οποίους, όπως προτείνει, θα πρέπει οι μαθητές της ομάδας
να εναλλάσσονται. Οι ρόλοι κατανέμονται ως εξής:
 χειριστής του ηλεκτρονικού υπολογιστή και πλοηγός στο διαδίκτυο
 αναγνώστης και συντονιστής της διαδικασίας
 γραμματέας της ομάδας που συλλέγει τις κατάλληλες πληροφορίες από τις
επιλεγμένες ιστοσελίδες, κρατά σημειώσεις και τις συνθέτει με τη βοήθεια και
των άλλων μελών
Πορεία υλοποίησης του εκπαιδευτικού σεναρίου
5. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Για την υλοποίηση του εκπαιδευτικού αυτού σεναρίου θα διατεθούν τέσσερις (4)
διδακτικές ώρες. Οι φάσεις εξέλιξής του είναι οι εξής:
Α΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα στην αίθουσα διδασκαλίας)
Η φάση αυτή πραγματοποιείται στην τάξη και δεν απαιτεί συγκεκριμένη οργάνωσή της. Ο
εκπαιδευτικός:
 Ενημερώνει τους μαθητές για το περιεχόμενο, τους στόχους, τη μέθοδο, το χώρο και
το χρονοδιάγραμμα του διδακτικού σεναρίου.
 Επισημαίνει στους μαθητές τη σημασία της ατομικής και συλλογικής τους
προσπάθειας και ευθύνης. Συγκεκριμένα, αναδεικνύει την καθοριστική συμβολή
κάθε μέλους της ομάδας στην ολοκλήρωση του συνεργατικού- ομαδικού έργου.
Υπενθυμίζει τους ενδεδειγμένους τρόπους συμπεριφοράς και συνεργασίας
(επιχειρηματολογία σε ήρεμο πνεύμα, κόσμια συμπεριφορά, διαλλακτικότητα,
ανεκτικότητα, σεβασμός της άποψης του άλλου, προθυμία, εργατικότητα).
Ενεργοποιεί και ευαισθητοποιεί τους μαθητές τονίζοντάς τους ότι το αποτέλεσμα
της συνεργασίας τους θα είναι η παραγωγή συνεργατικών κειμένων σε ηλεκτρονικό
περιβάλλον, τα οποία θα παρουσιαστούν εντός αλλά και εκτός της τάξης και του
Σχολείου.
 Λαμβάνοντας υπόψη του και τις προτιμήσεις των μαθητών –εδώ είναι χρήσιμο το
κοινωνιόγραμμα- χωρίζει τους μαθητές σε ομάδες με διακριτούς και
συγκεκριμένους ρόλους, οι οποίοι θα πρέπει να εναλλάσσονται εφόσον αυτό είναι
εφικτό, ώστε να εξασφαλίζεται η δίκαιη κατανομή των ρόλων και η μεγαλύτερη
δυνατή ωφέλεια των μαθητών.
 Ενημερώνει τους μαθητές για τα ατομικά και τα ομαδικά κριτήρια αξιολόγησης.
 Αποσαφηνίζει το δικό του ρόλο (ενθαρρύνει, παρακινεί, συμβουλεύει, εμψυχώνει
διευκολύνει, υποστηρίζει, συντονίζει, διασαφηνίζει, διορθώνει) κατά τη διάρκεια
της εφαρμογής του διδακτικού σεναρίου.
 Απαντά στις απορίες των μαθητών.
Β΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)
 Οι μαθητές εισέρχονται στο εργαστήριο της Πληροφορικής, σχηματίζουν τις
προκαθορισμένες ομάδες και λαμβάνουν τις θέσεις τους στους σταθμούς
εργασίας ώστε σε κάθε ομάδα να αντιστοιχεί ένας υπολογιστής.
 Ως αφόρμηση ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει μέσω βιντεοπροβολέα και με το
πρόγραμμα prezi το θέμα της ξενιτιάς διαχρονικά, από την εποχή του Ομήρου
μέχρι τις μέρες μας με τρόπο ποιητικό (5΄ λεπτά).

 Στόχος εδώ είναι να δημιουργήσει κλίμα συγκινησιακό και ανάλογο
του θέματος που εξετάζεται για να ενταχθούν οι μαθητές καλύτερα
στην ατμόσφαιρα της ενότητας.
.
 Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός διαβάζει τα δύο δημοτικά τραγούδια (5΄
περίπου λεπτά) με το ύφος και το ήθος εκείνο που αποδίδει τις σκέψεις, τις
ιδέες, τις εικόνες, τις παραστάσεις και τις συναισθηματικές διακυμάνσεις των
ποιητικών υποκειμένων. Στο σημείο αυτό οι μαθητές (για 5΄ περίπου λεπτά)
εκφράζουν τις πρώτες εντυπώσεις τους και λύνουν τυχόν απορίες τους
μελετώντας την εισαγωγή και το ιδιωματικό λεξιλόγιο των κειμένων στο κάτω
μέρος της σελίδας του σχολικού εγχειριδίου.
 Η εκκίνηση αυτή παρέχει στους μαθητές μια πρώτη προσέγγιση
βασικών στοιχείων περιεχομένου και μορφής του ποιήματος, η οποία
θα τους βοηθήσει στην μετέπειτα επεξεργασία των φύλλων εργασίας
τους.
 Στη συνέχεια αναπαράγει μουσικά τα δύο δημοτικά τραγούδια και σύγχρονες
παραλλαγές τους μέσω του προγράμματος windows media player. Τα παιδιά
ακούνε μόνο την αρχή του δημοτικού τραγουδιού Ξενιτεμένο μου πουλί και
στη συνέχεια προτρέπονται να ξεκινήσουν την εργασία τους ακούγοντας ως
μουσική υπόκρουση τα υπόλοιπα τραγούδια κατά τη διάρκεια της ώρας.
 Η παιδαγωγική αυτή μέθοδος κρίνεται απαραίτητη για εξοικονόμηση
χρόνου και παράλληλα για τη βιωματική-συναισθηματική αφύπνιση
των μαθητών σχετικά με την ενότητα που εξετάζεται.
 Ακολούθως, και για τα επόμενα 30΄ λεπτά, οι ομάδες διαβάζουν τα κείμενα
για να κατατοπιστούν στο περιεχόμενο και να εξομαλύνουν γλωσσικά τα προς
επεξεργασία αποσπάσματα. Εάν υπάρχουν άγνωστες ή δυσνόητες λέξεις
μπορούν να ανατρέξουν στα ηλεκτρονικά λεξικά που υπάρχουν στο Κέντρο
για την Ελληνική Γλώσσα. Στη συνέχεια ακολουθούν τις οδηγίες και
εκτελούν τις εργασίες του αντίστοιχου φύλλου εργασίας με τίτλο:
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ.
 Το φύλλο αυτό, σε έντυπη μορφή, έχει ήδη διανεμηθεί από τον
εκπαιδευτικό ώστε κάθε ομάδα να έχει στη διάθεσή της δύο αντίτυπα.
Επίσης, είναι εγκατεστημένο στην επιφάνεια εργασίας κάθε
υπολογιστή σε ηλεκτρονική μορφή. Ο διδάσκων προτείνει στους
μαθητές να καταγράφουν πρώτα τις απαντήσεις τους στο έντυπο

φύλλο εργασίας και κατόπιν να τις μεταφέρουν στο ηλεκτρονικό
φύλλο.
 Οι μαθητές επιχειρούν εργαζόμενοι κατά ομάδες μια πρώτη ερμηνευτική
προσέγγιση του ποιήματος κρατώντας σημειώσεις στα έντυπα φύλλα
εργασίας, προκειμένου να απαντήσουν στα σχετικά ερωτήματα.
 Ο εκπαιδευτικός παρακολουθεί την εργασία των ομάδων αλλά και την
ατομική συμβολή κάθε μαθητή, παρεμβαίνει για να διασαφηνίσει ή να
προτείνει λύσεις ( όταν του ζητηθεί ή όταν κρίνει ο ίδιος ότι είναι
απαραίτητο), και αξιολογεί την ατομική και τη συλλογική προσπάθεια.
 Η φάση αυτή ολοκληρώνεται με τη μεταφορά από τους μαθητές των τελικών
απαντήσεων τους στο ηλεκτρονικό φύλλο εργασίας και την αποθήκευσή του
στην επιφάνεια του υπολογιστή.
 Εφόσον οι εργασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί επισημαίνουμε στους μαθητές ότι η
συνεργασία τους μπορεί να συνεχιστεί, είτε μέσα στο σχολείο διαπροσωπικά είτε
εκτός, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, έτσι ώστε να επιτευχθεί η ολοκλήρωση των
δραστηριοτήτων στο μεσοδιάστημα των λίγων ημερών μέχρι την τρίτη φάση.
 Για το λόγο αυτό μπορούν να πάρουν μαζί τους τα φύλλα εργασίας τους σε
έντυπη μορφή και να αποστείλουν το ηλεκτρονικό φύλλο εργασίας στην
ηλεκτρονική τους διεύθυνση για να το επεξεργαστούν στο σπίτι τους μαζί με
την ομάδα τους, να το αποθηκεύσουν στη συνέχεια σε κάποιο ηλεκτρονικό
μέσο (stick) και να το επαναφέρουν στην επιφάνεια εργασίας του
υπολογιστή τους στην αίθουσα πληροφορικής.
 Έτσι επιτυγχάνεται και ένας επιπλέον στόχος, της ομαδοσυνεργατικής
μεθόδου πέρα από τα πλαίσια της σχολικής αίθουσας και της διαδικτυακής
επικοινωνίας και συνεργασίας (τύπου web 2) των μαθητών.
.
Γ΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)
 Οι μαθητές εισέρχονται στο εργαστήριο της Πληροφορικής, σχηματίζουν τις
προκαθορισμένες ομάδες και λαμβάνουν τις θέσεις τους στους σταθμούς
εργασίας ώστε σε κάθε ομάδα να αντιστοιχεί ένας υπολογιστής.
 Ακολούθως, και για τα επόμενα 45΄ λεπτά, οι ομάδες ακολουθούν τις οδηγίες
και εκτελούν τις εργασίες του αντίστοιχου για την ομάδα τους φύλλου
εργασίας.

 Το φύλλο αυτό, σε έντυπη μορφή, έχει ήδη διανεμηθεί από τον
εκπαιδευτικό ώστε κάθε ομάδα να έχει στη διάθεσή της δύο αντίτυπα.
Επίσης, είναι εγκατεστημένο στην επιφάνεια εργασίας κάθε
υπολογιστή σε ηλεκτρονική μορφή. Ο διδάσκων προτείνει στους
μαθητές να καταγράφουν πρώτα τις απαντήσεις τους στο έντυπο
φύλλο εργασίας και κατόπιν να τις μεταφέρουν στο ηλεκτρονικό
φύλλο.
 Ο εκπαιδευτικός παρακολουθεί την εργασία των ομάδων αλλά και την
ατομική συμβολή κάθε μαθητή, παρεμβαίνει για να διασαφηνίσει ή να
προτείνει λύσεις ( όταν του ζητηθεί ή όταν κρίνει ο ίδιος ότι είναι
απαραίτητο), και αξιολογεί την ατομική και τη συλλογική
προσπάθεια.
 Η φάση αυτή ολοκληρώνεται με τη μεταφορά από τους μαθητές των τελικών
απαντήσεων τους στο ηλεκτρονικό φύλλο εργασίας και την αποθήκευσή του
στην επιφάνεια του υπολογιστή.
 Εφόσον οι εργασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί συνεχίζεται η συνεργασία των
εμπλεκομένων, είτε μέσα στο σχολείο διά ζώσης είτε εκτός, μέσω ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου, έτσι ώστε να επιτευχθεί η ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων στο
μεσοδιάστημα των λίγων ημερών μέχρι την τρίτη φάση
 Για το λόγο αυτό μπορούν να πάρουν μαζί τους τα φύλλα εργασίας τους σε
έντυπη μορφή και να αποστείλουν το φύλλο εργασίας τους στην ηλεκτρονική
τους διεύθυνση, να το επεξεργαστούν στο σπίτι τους μαζί με την ομάδα τους
και να το αποθηκεύσουν σε κάποιο ηλεκτρονικό μέσο (stick) για να το
επαναφέρουν στη συνέχεια στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή τους
στην αίθουσα πληροφορικής.
 Έτσι επιτυγχάνεται και ένας επιπλέον στόχος, της ομαδοσυνεργατικής
μεθόδου πέρα από τα πλαίσια της σχολικής αίθουσας και της διαδικτυακής
επικοινωνίας και συνεργασίας (τύπου web 2) των μαθητών.
 Αναλυτικά:
Ομάδα Α΄(Τα συναισθήματα των ξενιτεμένων).
Α. Οι μαθητές μελετούν τα δύο κείμενα και αναζητούν φράσεις με συναισθηματικό
φορτίο προκειμένου να τις καταγράψουν στο φύλλο εργασίας τους .
 Έτσι προσεγγίζουν ερμηνευτικά το τραγούδι και παράλληλα με τη μέθοδο της
ενσυναίσθησης βιώνουν το βαθύτερο πόνο που σημάδευε την ψυχή ενός ξενιτεμένου
και των ανθρώπων τους.
β) Με βάση τις σημειώσεις τους, κατασκευάζουν ένα συννεφόλεξο (wordle) με
λέξεις που να εκφράζουν τις συναισθηματικές ανάγκες ενός ξενιτεμένου και το

δημοσιεύουν στο ιστολόγιο του μαθήματος (στο μεταξύ τούς παρέχονται λεπτομερείς
οδηγίες κατασκευής και δημοσίευσής του στο ιστολόγιο ώστε να καθίσταται εφικτό
κάτι τέτοιο μέσα στα πλαίσια μίας διδακτικής ώρας).
 Έτσι αξιοποιούν ευχάριστα τα δεδομένα των εργασιών τους και εκπαιδεύονται στις
νέες τεχνολογίες τύπου WEB2
γ) Τέλος ακούνε ένα δημοτικό τραγούδι που εκφράζει τον πόνο του ξενιτεμένου και
καταγράφουν τα συναισθήματά τους εκτιμώντας παράλληλα τη μουσική και το ύφος της
φωνής του λαϊκού ερμηνευτή.
 Με τον τρόπο αυτό ολοκληρώνουν τη αισθητική προσέγγιση των δημοτικών
τραγουδιών αυτού του είδους που χαρακτηρίζονται για το ιδιαίτερο βάθος τους και
την εκφραστική τους δύναμη, επιστρατεύοντας έτσι την καλλιτεχνική τους ενόραση
και γνώσεις από τη Μουσική που διδάσκονται στο σχολείο.
Ομάδα Β’ (Ο ρόλος της γυναίκας στα τραγούδια της ξενιτιάς)
Α. Οι μαθητές ακούνε καταρχήν ένα ποντιακό δημοτικό τραγούδι που διαθέτει μεγάλη
εκφραστική δύναμη ως αφόρμηση για το θέμα που πρόκειται να εξετάσουν και διερευνούν το
ρόλο της γυναίκας μέσα στο τραγούδι αυτό.
 Πρόκειται για τον πανάρχαιο ρόλο της γυναίκας-μάγισσας (βλ. Οδύσσεια: Καλυψώ-
Κίρκη) που καλούνται να εξετάσουν διαχρονικά και που βέβαια έρχεται σε αντίθεση
με το ρόλο της γυναίκας στο τραγούδι που εξετάζουμε.
Β. Στη συνέχεια εξετάζουν το ρόλο της γυναίκας γενικά στα τραγούδια της ξενιτιάς καθώς
παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον η ποικιλία των ρόλων αυτών ιδιαίτερα στα τραγούδια αυτά,
αφού γυναίκα-μάνα, σύζυγο, αδελφή-αφήνει πίσω του ο ξενιτεμένος και γυναίκα-μάγισσα
(ως… θηλυκή ξενιτιά) τον παρασύρει να ξεχάσει τους δικούς του εκεί μακριά που βρίσκεται.
Τέλος δημοσιεύουν τα ευρήματά τους στο ιστολόγιο του μαθήματος με επακριβείς οδηγίες.
 Έτσι αποκτούν μια πιο σφαιρική εικόνα για το ρόλο της γυναίκας στα δημοτικά
τραγούδια αυτού του είδους συνειδητοποιώντας τον πολυδιάστατο ρόλο της μέσα
στον ψυχισμό του ξενιτεμένου.
 Εκπαιδεύονται στη χρήση διαδικτυακής επικοινωνίας τύπου WEB 2.
Γ. Διερευνούν τη συγγενική σχέση που έχει η γυναίκα με τον ξενιτεμένο στο τραγούδι
Ξενιτεμένο μου πουλί καθώς δεν είναι ξεκάθαρο αν πρόκειται για τη σύζυγο ή τη μητέρα του
ξενιτεμένου.
 Ασκούνται έτσι στην προσεκτική διάκριση λέξεων και φράσεων που αποδεικνύουν
την ορθότητα της άποψής τους.
Δ. Τέλος αποθηκεύουν το φύλλο εργασίας τους στην επιφάνεια του υπολογιστή.
Ομάδα Γ’ (Ο ρόλος του πουλιού στα τραγούδια της ξενιτιάς)
Οι μαθητές: Α. Μελετούν το κείμενο Ξενιτεμένο μου πουλί και σχολιάζουν τον τίτλο
του, αφού πρώτα συμβουλευτούν ένα σχετικό κείμενο στο διαδίκτυο για το σύμβολο-

πουλί στο δημοτικό τραγούδι. Μετά απαντούν σε σχετικές ερωτήσεις στο φύλλο
εργασίας τους.
 Επιδιώκεται να ανακαλύψουν το διττό ρόλο του πουλιού, ως αποδημητικό
είδος-ταξιδευτή και ως τρυφερή-συναισθηματική προσφώνηση του
ξενιτεμένου.
 Μαθαίνουν να ανακαλύπτουν τη δισημία των λέξεων που διαθέτει η ελληνική
γλώσσα, ιδιαίτερα στην ποίηση.
Β. Αναζητούν στοιχεία σε άρθρο εφημερίδας για το ρόλο του πουλιού γενικά στα
τραγούδια της ξενιτιάς και τα καταγράφουν στο φύλλο εργασίας τους. Στη συνέχεια
δημιουργούν με το πρόγραμμα παρουσίασης power point μια σειρά διαφανειών με
θέμα: Ο ρόλος του πουλιού στα δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς.
 Έτσι, με αφορμή τον τίτλο του δημοτικού τραγουδιού, διευρύνουν τις γνώσεις
τους σχετικά με το ρόλο του πουλιού στα τραγούδια αυτά, ρόλος που εδώ
διαθέτει μιαν απροσδόκητα μεγάλη ποικιλία, από ρόλο κομιστή πληροφοριών
(κάτι αναμενόμενο στα δημοτικά τραγούδια) μέχρι ανθρωποφάγο όρνιο (!),
δείγμα της αγριότητας της ξενιτιάς.
 Παράλληλα εκπαιδεύονται στη χρήση του προγράμματος power point.
Γ. Ακούνε ένα σχετικό δημοτικό τραγούδι διερευνώντας και έμπρακτα-βιωματικά το
ρόλο που επιτελεί το πουλί μέσα στα τραγούδια της ξενιτιάς.
 Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η απαραίτητη και αναπόσπαστη για
δημοτικό τραγούδι βιωματική-αισθητική προσέγγιση.
Δ. Τέλος, αποθηκεύουν το φύλλο εργασίας τους στην επιφάνεια εργασίας του
υπολογιστή τους.
Ομάδα Δ’ (Οι συμβολισμοί στα δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς)
Οι μαθητές: Α. Διαβάζουν και τα δύο δημοτικά τραγούδια και αναζητούν κοινές
λέξεις-σύμβολα που αντιπροσωπεύουν τα αγαθά της πατρίδας που νοσταλγούν οι
ξενιτεμένοι. Έπειτα καλούνται να αποκωδικοποιήσουν το νόημά τους μελετώντας ένα
σχετικό κείμενο στο διαδίκτυο και να το καταγράφουν στο φύλλο εργασίας τους.
 Με τον τρόπο αυτό ανακαλύπτουν ότι η επιθυμία ή η αποστολή αυτών των
αγαθών δεν είναι τυχαία. Πέρα από την κυριολεκτική τους σημασία ως
προϊόντων της φύσης (που βέβαια φθείρονται) έχουν και ένα βαθύτερο και
πανάρχαιο πολλές φορές περιεχόμενο, όπως π.χ. αυτό της ερωτικής επιθυμίας
που εκφράζει το μήλο ή της τρυφερότητας που αυτονόητα εκφράζει ένα
λουλούδι.
Β. Στη συνέχεια αναζητούν στο κείμενο τα ρήματα που δείχνουν τη φθορά των
αγαθών της πατρίδας καθώς στέλνονται στην ξενιτιά και αναζητούν τη σημασία τους.

 Έτσι ανακαλύπτουν τα βαθιά βιώματα του πόνου και του θανάτου που
σημάδευαν τις ψυχές των συγγενών των ξενιτεμένων μέσα από τη δύναμη και
την εκφραστικότητα των ρημάτων αυτών.
Γ. Δημοσιεύουν τις απαντήσεις τους στο ιστολόγιο του μαθήματος
 Έτσι μαθαίνουν να χειρίζονται διαδικτυακούς τρόπους επικοινωνίας τύπου
WEB 2.
Δ. Αποθηκεύουν το φύλλο εργασίας τους στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή
τους.
Ομάδα Ε΄ (Ο ρόλος του μαντηλιού στο δημοτικό τραγούδι)
Α. Οι μαθητές ακούνε ένα γνωστό δημοτικό τραγούδι ως αφόρμηση για την έρευνά τους
σχετικά με το ρόλο του μαντηλιού στο δημοτικό τραγούδι.
Β. Αναζητούν τις χρήσεις του μαντηλιού μέσα στους στίχους άλλων δημοτικών τραγουδιών
και δημοσιεύουν τις απαντήσεις τους στο ιστολόγιο του μαθήματος μέσω λεπτομερών
οδηγιών για να μη χρονοτριβούν.
 Με τον τρόπο αυτό ανακαλύπτουν ότι δεν πρόκειται μόνο για ένα γυναικείο
εξάρτημα, αλλά για ένα στοιχείο-σύμβολο που εκφράζει ποικίλα συναισθήματα και
καταστάσεις, ιδιαίτερα στο παρελθόν.
 Μαθητεύουν στη χρήση του υπολογιστή ως εργαλείου WEB 2 (διαδικτυακή
επικοινωνία).
Γ. Εξετάζουν τον κομβικό ρόλο που παίζει το μαντήλι στο δεύτερο δημοτικό τραγούδι και
απαντούν στις ερωτήσεις στο φύλλο εργασίας τους.
 Έτσι συνειδητοποιούν τον κεντρικό ρόλο που έχει μέσα στο δεύτερο δημοτικό
τραγούδι ως έκφραση της συναισθηματικής έντασης που βιώνει η γυναίκα του
ξενιτεμένου
Δ. Αποθηκεύουν το φύλλο εργασίας στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή τους.
Ομάδα ΣΤ’ ( Τα αίτια της μετανάστευσης)
Α. Οι μαθητές ακούνε ένα σύγχρονο σχετικά τραγούδι της ξενιτιάς ως αφόρμηση για το θέμα
που εξετάζουν και αναζητούν ομοιότητες με το δημοτικό τραγούδι Ξενιτεμένο μου πουλί.
Β. Αφού διαβάσουν την εισαγωγή των δημοτικών τραγουδιών και ένα κείμενο από
ιστοσελίδα Ελλήνων της Διασποράς αναζητούν διαχρονικά τα αίτια της μετανάστευσης των
Ελλήνων, τις χρονικές περιόδους που μετανάστευσαν καθώς και τους λόγους που η ξενιτιά
αποτελούσε πόνο αβάσταχτο, ισοδύναμο του θανάτου για τους ανθρώπους της εποχής
εκείνης.

 Έτσι ανακαλύπτουν αφενός ότι η μετανάστευση δεν είχε πάντοτε και αποκλειστικά
οικονομικά αίτια και αφετέρου ότι αποτελεί ένα φαινόμενο σύμφυτο με την
ελληνική ιστορία και κουλτούρα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
 Συνειδητοποιούν ότι η έλλειψη μέσων επικοινωνίας και συγκοινωνίας εκείνη την
εποχή καθιστούσε το φαινόμενο της ξενιτιάς εξαιρετικά δυσάρεστη πραγματικότητα
σε σχέση με σήμερα.
 Αποκτούν μεγαλύτερη επίγνωση τόσο για τα αισθήματα που μπορεί να βιώνει ένας
μετανάστης στη χώρα μας, μακριά από τους δικούς του, όσο και για εκείνα που
μπορεί να βιώνει μια ελληνική οικογένεια που λόγω οικονομικής κρίσης στερείται
ένα μέλος της ή αναγκάζεται να μεταναστεύσει ολόκληρη στο εξωτερικό.
Γ. Δημιουργούν ένα κολλάζ φωτογραφιών με εικόνες από τη μετανάστευση του
προηγούμενου αιώνα αξιοποιώντας ευχάριστα την έρευνά τους.
Δ. Τέλος αποθηκεύουν το φύλλο εργασίας τους στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή.
Ομάδα Ζ’ (Τα έθιμα της ξενιτιάς)
Α. Οι μαθητές σχολιάζουν τους τελευταίους τέσσερις στίχους του πρώτου δημοτικού
τραγουδιού και καταγράφουν τα συναισθήματα του ξενιτεμένου για την πατρίδα του
λίγο πριν το θάνατό του αναζητώντας αντιστοιχίες στην Οδύσσεια . Μετά επικολλούν
στο φύλλο εργασίας τους στίχους που θα βρουν σε σχετική ιστοσελίδα.
 Στόχος εδώ είναι να κατανοήσουν το βαθμό που έπαιζε στη ζωή ενός
μετανάστη η αγάπη για την πατρίδα του και να επανεκτιμήσουν και οι ίδιοι τα
συναισθήματά τους απέναντι σ’ αυτήν απαλλασσόμενοι μ’ έναν βιωματικό
τρόπο από αισθήματα αδιαφορίας ή ακραίου εθνικισμού.
 Αποκτούν επίγνωση ότι τα συναισθήματα αυτά έχουν πανάρχαια και
διαχρονική σημασία μέσα στον ψυχισμό των ανθρώπων, ιδιαίτερα των
Ελλήνων λόγω της γεωγραφικής τους θέσης.
Β. Στη συνέχεια αναζητούν έθιμα που σχετίζονται με το φαινόμενο της ξενιτιάς στις
ιστοσελίδες http://goo.gl/8axsDJ και http://goo.gl/BuxxIl και τα επικολλούν στην
επιφάνεια εργασίας τους. Στη συνέχεια δημοσιεύουν τα ευρήματά τους στο ιστολόγιο
του μαθήματος.
 Έτσι έρχονται σε επαφή με ένα άλλο κομμάτι της παράδοσης που σχετίζεται
με το θέμα αυτό και συμπληρώνουν την οπτική τους με τρόπο δημιουργικό
και παραστατικό.
 Εξοικειώνονται με τη χρήση ιστοσελίδας και μαθαίνουν τη χρήση του WEB 2
του διαδικτύου
Γ. Τέλος ακούνε ένα πολύ εκφραστικό ποντιακό τραγούδι και διατυπώνουν τα
συναισθήματά τους ολοκληρώνοντας την αισθητική προσέγγιση του θέματος.

Δ. Αποθηκεύουν το φύλλο εργασίας τους στην επιφάνεια του υπολογιστή.
Ομάδα Η’ ( Τα χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού)
Α. Οι μαθητές αναζητούν τα χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού και τα
επικολλούν σε σχετικό πίνακα. Στη συνέχεια εντοπίζουν όσα απ’ αυτά μπορούν στα
δύο δημοτικά τραγούδια και επικολλούν τις αντίστοιχες φράσεις στον ίδιο πίνακα.
Τέλος δημοσιεύουν τον πίνακα στο ιστολόγιο του μαθήματος.
 Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η απαραίτητη ένταξη των τραγουδιών
αυτών στον κορμό της δημοτικής παράδοσης και
 Τα παιδιά εξοικειώνονται με τη χρήση WEB 2 του διαδικτύου.
Β. Έπειτα παρακολουθούν σε σχετικό βίντεο τη χορευτική εκτέλεσή του δημοτικού
τραγουδιού Ξενιτεμένο μου πουλί και καλούνται να σχολιάσουν τη στάση της
κοινότητας και τον τρόπο που αυτή αντιμετώπιζε το φαινόμενο της ξενιτιάς.
 Από αυτό επιδιώκεται να τονιστεί μία άλλη – αδιάσπαστη- διάσταση των
δημοτικών τραγουδιών, ο χορός που με την κυκλική κίνησή του υποδηλώνει
ενότητα και αλληλεγγύη στην αντιμετώπιση κάθε κινδύνου.
 Να τονιστεί ότι μέχρι σήμερα οι χορευτικές εκδηλώσεις παραμένουν
επίκαιρες όσο ποτέ, καθώς η παγκοσμιοποίηση και οι απρόσωπες σχέσεις
τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό απειλούν με ουσιαστική αποξένωση
από την παράδοση το σύγχρονο άνθρωπο .
Γ. Αποθηκεύουν το φύλλο εργασίας τους στην επιφάνεια του υπολογιστή.
Δ΄ΦΑΣΗ (Μία διδακτική ώρα στην αίθουσα διδασκαλίας)
 Στη φάση αυτή οι μαθητές παρουσιάζουν στην ολομέλεια τις εργασίες τους
μέσω βιντεοπροβολέα. Κάθε εργασία μπορούν οι υπόλοιπες ομάδες να την
παρακολουθούν και από το ιστολόγιο του μαθήματος, αφού ζητήθηκε από τον
εκπαιδευτικό κι αυτός ο τρόπος δημοσίευσης.
 Ακολουθεί διάλογος μεταξύ των μαθητών, διατυπώνονται ερωτήματα και
ανταλλάσσονται απόψεις για την εμπειρία που είχαν και συμπληρώνουν ένα
φυλλάδιο αυτοαξιολόγησης της ομάδας τους και αξιολόγησης των εργασιών
των άλλων ομάδων, αλλά και της όλης διαδικασίας, για να τo συμπληρώσουν
στο σπίτι τους μέχρι το επόμενο μάθημα.
 Στο τέλος της διαδικασίας και εφόσον όλες οι ομάδες θα έχουν φέρει σε πέρας
τις δραστηριότητές τους, ο διδάσκων προτρέπει τους μαθητές να
επικοινωνήσουν όλοι μαζί μέσω skype με συμμαθητή ή συμμαθητές τους που
βρίσκονται στο εξωτερικό (εφόσον έχει γίνει προετοιμασία για ένα τέτοιο

εγχείρημα) διατυπώνοντας ερωτήματα του τύπου: πώς βιώνουν την εμπειρία
τους στο εξωτερικό και αν τους λείπει η πατρίδα. Αλλιώς προτρέπονται να
ακούσουν μια σύγχρονη εκτέλεση των δημοτικών τραγουδιών για να
αποφορτιστούν από την όλη διαδικασία.
6. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Η αξιολόγηση των μαθητών θα πραγματοποιηθεί από τον διδάσκοντα
(ετεροαξιολόγηση) με βάση τα παρακάτω κριτήρια:
 τις απαντήσεις στα φύλλα εργασίας (ελέγχεται η πληρότητα των
κειμένων που θα παραχθούν ως προς το περιεχόμενο, την έκφραση και
τη δομή τους).
 την ανταπόκριση των μαθητών στους αρχικούς στόχους.
 την ανταπόκριση στο ομαδοσυνεργατικό πνεύμα που θα πρέπει να
αναπτύξουν για την επίτευξη των στόχων τους.
Κρίνεται, επίσης, απαραίτητο οι μαθητές να προβούν και στη διαδικασία της
αυτοαξιολόγησης. Κάθε ομάδα, δηλαδή, θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα των
εργασιών της, θα διερευνήσει τους λόγους που την οδήγησαν σε ικανοποιητικά
επίπεδα προσέγγισης της γνώσης ή ακόμα θα αναζητήσει αυτούς που λειτούργησαν
ανασταλτικά στην επίτευξη των στόχων που έθεταν οι εργασίες τους. Με τη
διαδικασία αυτή οι μαθητές επιτυγχάνουν την αυτογνωσία, ελέγχουν, κρίνουν και
εκτιμούν τις δυνατότητές τους, ενώ παράλληλα ανατροφοδοτούνται με αξίες, στάσεις
και εμπειρίες και έτσι εμπλουτίζονται γνωστικά και συναισθηματικά, ώστε σε
μελλοντικές προσπάθειές τους να παρουσιάσουν βελτίωση.
7. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η εφαρμογή του σεναρίου στη σχολική πραγματικότητα ανέδειξε τα εξής
προβλήματα:
- Δυσκολία προσαρμογής του σχολικού ωρολογίου προγράμματος
- Μη εξοικείωση των μαθητών με τη χρήση υπολογιστή και των λογισμικών
του (ελεύθερων ή μη) .
- Περιστασιακές απουσίες των παιδιών από τις ομάδες τους

8. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ
Στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση, που απευθύνεται σε μαθητές της B΄
γυμνασίου, έγινε προσπάθεια οι δραστηριότητες των φύλλων εργασίας να
προσαρμοστούν στο επίπεδο ( ηλικιακό, γνωστικό, συναισθηματικό) των μαθητών.
Κάτω από άλλες, όμως, συνθήκες ( ευελιξία στο πρόγραμμα) και παράλληλα με
αυτόν τον τρόπο προσέγγισης της λογοτεχνίας (ΤΠΕ) θα μπορούσε να δοθεί
βαρύτητα στον αναγνώστη ως νοηματοδότη του λογοτεχνικού έργου μέσα από τη
χρήση ποικίλων μέσων που θα περιλαμβάνει μαρτυρίες ανθρώπων (μεταναστών),
επικοινωνία μέσω skype με παιδιά ελλήνων μεταναστών (ή και συμμαθητών τους που
μετανάστευσαν πρόσφατα) ή μέσα από την δια ζώσης επαφή μαζί τους (κάλεσμα ενός
αλλοδαπού μετανάστη -πιθανώς πατέρα ή μητέρα κάποιου μαθητή- στο σχολείο για
συζήτηση και γνωριμία με κατάλληλο ερωτηματολόγιο), μέσα από αρχεία της
εποχής, επιστολές, καρτ-ποστάλ ή συγκριτικά μέσα από αφηγήσεις άλλων
συγγραφέων που αναφέρονται στην εποχή.
Η βιωματικότητα, τέλος, επιτυγχάνεται πληρέστερα αν δοθεί η δυνατότητα στους
μαθητές να αποτυπώσουν τα συναισθήματά τους σε στίχους που οι ίδιοι θα γράψουν
και να πλαισιώσουν τους στίχους τους με μουσική, την οποία θα συνθέσουν οι ίδιοι
με τη βοήθεια του καθηγητή της μουσικής.
Έτσι το σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε διαθεματική, συνθετική εργασία και να
πάρει τη μορφή project. Σε αυτήν την περίπτωση θα συνεργαστούν, οι καθηγητές της
Ιστορίας, Πληροφορικής και της Μουσικής .

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ
Διαβάστε τα δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς και
προσπαθήστε να τα προσεγγίσετε ερμηνευτικά (για
τυχόν άγνωστες λέξεις επισκεφτείτε την Πύλη για την
ελληνική γλώσσα):
Ποιος είναι ο αφηγητής στο πρώτο και ποιος στο
δεύτερο κείμενο και ποιο πρόβλημα τους απασχολεί;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
1.
2.
Πού διαδραματίζονται τα γεγονότα στη μία και στην
άλλη περίπτωση; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας με
φράσεις του κειμένου.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
1.
2.
Και τα δύο κείμενα διακρίνονται από ένα δραματικό
τέλος. Ποιο είναι αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Να κλείσετε και να αποθηκεύσετε το φύλλο εργασίας σας
δίνοντας τίτλο αντίστοιχο με την ομάδα σας: ΟΜΑΔΑ….

ΤΕΛΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1o ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οι ανάγκες του ξενιτεμένου
Να διαβάσετε τα δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς και να
εντοπίσετε τις φράσεις που δείχνουν ότι ο ξενιτεμένος
φαίνεται να στερείται κάποια αγαθά της πατρίδας του,
σε περίπτωση μάλιστα που αρρωστήσει.
Να τις μεταφέρετε στον ακόλουθο πίνακα με τη
μέθοδο αντιγραφής – επικόλλησης.

Οι ανάγκες του ξενιτεμένου
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ποιες βαθύτερες ανάγκες του ξενιτεμένου
κρύβονται πίσω από τις επιθυμίες αυτές;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Να μαρκάρετε και να κάνετε αντιγραφή στις παραπάνω
λέξεις του πίνακα.

Να επισκεφτείτε τώρα τη διεύθυνση
http://www.wordle.net/ και αφού πατήσετε create να
κάνετε επικόλληση των λέξεων.
Ακολουθήστε τις υπόλοιπες οδηγίες που σας δίνονται για
να κατασκευάσετε ένα συννεφόλεξο που να εκφράζει τις
βαθύτερες ανάγκες των ξενιτεμένων.
Να δημοσιεύσετε το συννεφόλεξο στο ιστολόγιο του
μαθήματος με τίτλο:
ΟΜΑΔΑ 1: Οι βαθύτερες ανάγκες των ξενιτεμένων.
Ακούστε τώρα ένα δημοτικό τραγούδι που σχετίζεται με
το τραγούδι που εξετάζουμε:
http://www.youtube.com/watch?v=R13y-mPLoUs
Ποια συναισθήματα σας δημιουργήθηκαν από το
τραγούδι αυτό; Εκτός από τους στίχους τι άλλο σας
επηρέασε;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Τέλος να κλείσετε και να αποθηκεύσετε το φύλλο
εργασίας σας στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή.

2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ο ρόλος της γυναίκας στα τραγούδια της ξενιτιάς
Ακούστε ένα ποντιακό δημοτικό τραγούδι που έχει σχέση
με τα τραγούδια που εξετάζουμε :
http://www.youtube.com/watch?v=6VrEww8WyeQ
Ποιο ρόλο επιτελεί η γυναίκα στο τραγούδι αυτό;

Ανοίξτε την ιστοσελίδα:
http://stigmalogou.blogspot.gr/2013/09/blog-
post_13.html και βρείτε στο κείμενο τους ρόλους που
επιτελεί η Γυναίκα στα τραγούδια της ξενιτιάς. Να
απαντήσετε στον παρακάτω πίνακα:
Η Γυναίκα στα τραγούδια της ξενιτιάς
1.
2.
3.
4.
Να αναρτήσετε τον πίνακα αυτό στο ιστολόγιο
του μαθήματος με τίτλο:
ΟΜΑΔΑ 2: Η Γυναίκα στα τραγούδια της ξενιτιάς
ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Ποια είναι τώρα η συγγενική σχέση έχει η
γυναίκα με τον ξενιτεμένο στο δεύτερο δημοτικό
τραγούδι Ξενιτεμένο μου πουλί; Να απαντήσετε
στον παρακάτω πίνακα αναφέροντας και τις
φράσεις που το αποδεικνύουν:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Για τυχόν άγνωστες λέξεις επισκεφτείτε την Πύλη για
την ελληνική γλώσσα
εργασίας σας στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή.

Ο ρόλος του πουλιού στα τραγούδια της ξενιτιάς
Διαβάστε από τα δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς το
δεύτερο τραγούδι και σχολιάστε τον τίτλο του:
Για ποιο λόγο η γυναίκα απευθύνεται έτσι στον
ξενιτεμένο; Τι θέλει να εκφράσει με αυτό τον τρόπο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Ανοίξτε το σύνδεσμο:
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_18/11
/2008_292547 και βρείτε στοιχεία για το ρόλο του
πουλιού στα τραγούδια της ξενιτιάς:
Ποιους ρόλους επιτελεί το πουλί μέσα στα τραγούδια
αυτά και γιατί; Να απαντήσετε στον παρακάτω
πίνακα:
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΥΛΙΟΥ ΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ
1.
2.
3.
4.
5.

Να δημοσιεύσετε τον πίνακά σας στο ιστολόγιο του
μαθήματος με τον τίτλο:
ΟΜΑΔΑ 3: Ο ρόλος του πουλιού στα τραγούδια της
ξενιτιάς
Τέλος να ακούσετε ένα σχετικό δημοτικό τραγούδι και
να απαντήσετε στην ερώτηση που ακολουθεί.
http://www.youtube.com/watch?v=PN9Aeru7K-g
Με ποιες σημασίες από αυτές που βρήκατε
χρησιμοποιείται ο όρος-σύμβολο πουλί στο τραγούδι
αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
την ελληνική γλώσσα.
εργασίας σας στην επιφάνεια του υπολογιστή.

Οι συμβολισμοί στο δημοτικό τραγούδι
Να διαβάσετε τους δύο τελευταίους στίχους του πρώτου
και τον 4ο και 5ο στίχο του δεύτερου δημοτικού
τραγουδιού στη διεύθυνση:
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.
p
Εντοπίστε τις λέξεις εκείνες που χρησιμοποιούνται
για να εκφράσουν τα αγαθά της πατρίδας που
επιθυμούν να γευτούν οι ξενιτεμένοι.
Να τις καταγράψετε στον παρακάτω πίνακα .
Τα αγαθά της πατρίδας
1
2
3
4

Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι επιλέγει να στείλει αυτά τα
αγαθά της φύσης στον ξενιτεμένο; Μήπως έχουν ένα
βαθύτερο – συμβολικό περιεχόμενο; Ποιο πιστεύετε ότι
είναι αυτό; Να επισκεφτείτε τη διεύθυνση
http://goo.gl/Y29NxN που θα σας βοηθήσει να
απαντήσετε στον παρακάτω πίνακα:
Το συμβολικό περιεχόμενο των αγαθών της πατρίδας
1.
2.
3.
4.
Να επιστρέψετε τώρα στα τραγούδια της ξενιτιάς και να
απαντήσετε στην ερώτηση:
Ποια ρήματα δείχνουν τη φθορά-καταστροφή των αγαθών
που θέλει να στείλει η γυναίκα του ξενιτεμένου;
Να τα μεταφέρετε τώρα στον παρακάτω πίνακα με τη μέθοδο
αντιγραφής – επικόλλησης και δίπλα να γράψετε τη σημασία
τους. (Να συμβουλευτείτε το υπόμνημα του σχολικού βιβλίου
ή την Πύλη για την ελληνική γλώσσα).

Τα ρήματα που δείχνουν τη φθορά των αγαθών της πατρίδας
Ρήματα Σημασία
Να αναρτήσετε τον πίνακα αυτό στο ιστολόγιο του
μαθήματος.
εργασίας σας στην επιφάνεια του υπολογιστή.
την ελληνική γλώσσα.

Ο ρόλος του μαντηλιού στο δημοτικό τραγούδι
Να ακούσετε παρακάτω ένα δημοτικό τραγούδι της
ξενιτιάς και να απαντήσετε στην ερώτηση που
ακολουθεί.
http://www.youtube.com/watch?v=oWRoD8XR6A8
Με ποια σημασία χρησιμοποιείται το μαντήλι στο
τραγούδι αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Ποιες άλλες χρήσεις του μαντηλιού γνωρίζετε στα
δημοτικά τραγούδια; Να συμβουλευτείτε τη σελίδα
http://goo.gl/KbxZSw
Οι χρήσεις του μαντηλιού στο δημοτικό τραγούδι
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
ΟΜΑΔΑ 5: Ο ρόλος του μαντηλιού στο δημοτικό τραγούδι

Να ξαναδιαβάσετε από τα δημοτικά τραγούδια της
ξενιτιάς το δεύτερο τραγούδι και να συζητήσετε για το
ρόλο που παίζει το μαντήλι μέσα στο ποίημα:
 Για ποιο λόγο η γυναίκα θέλει να στείλει το μαντήλι
της στον ξενιτεμένο;
 Γιατί τελικά το μαντήλι δε φτάνει στον προορισμό
του;
 Είναι πραγματικός ο λόγος ή μεταφορικός-
ποιητικός; Με ποιο τρόπο εκφράζεται;
ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΣΤΟ Δ. ΤΡΑΓΟΥΔΙ « ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΟ ΜΟΥ ΠΟΥΛΙ»
Για ποιο λόγο στέλνει το μαντήλι;
Γιατί δε φτάνει στον προορισμό του;
Με ποιο τρόπο εκφράζεται;

Τα αίτια της μετανάστευσης
Να ακούσετε ένα σύγχρονο- σχεδόν- τραγούδι της
ξενιτιάς. Ποια συναισθήματα σας δημιουργήθηκαν και
γιατί;
http://www.youtube.com/watch?v=CaW79CcoZTs
ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Να διαβάσετε την εισαγωγή των δημοτικών τραγουδιών
και το κείμενο στην ηλεκτρονική σελίδα
http://goo.gl/pk520a και να απαντήσετε στις ερωτήσεις:
Για ποιους λόγους αναγκάζονταν οι Έλληνες να
μεταναστεύουν;
Πότε ιδιαίτερα συνέβη κάτι τέτοιο;
Γιατί ήταν «πόνος δυσβάσταχτος» να ξενιτεύεται
κάποιος εκείνη την εποχή;
Η μετανάστευση των Ελλήνων
α) Για ποιους λόγους μετανάστευαν οι Έλληνες;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
β) Πότε συνέβη αυτό;
γ) Γιατί ήταν «πόνος δυσβάσταχτος» να ξενιτεύεται κάποιος;
1.
2.

Κατασκευάστε τώρα ένα κολάζ φωτογραφιών με εικόνες
από την ξενιτιά (πρόσωπα, αναχώρηση με πλοία, τοπία
κ.α.) με το πρόγραμμα: http://www.collage.com/
Να αναρτήσετε το κολάζ που κατασκευάσατε στο
ιστολόγιο του μαθήματος με τίτλο:
ΟΜΑΔΑ 6: Η μετανάστευση των Ελλήνων
Κλείστε και αποθηκεύστε το φύλλο εργασίας σας στην
επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή.
3.

Η ευχή του ξενιτεμένου και τα έθιμα της ξενιτιάς
Ανοίξτε την ιστοσελίδα:
p και διαβάστε τους τελευταίους τέσσερις στίχους του
δημοτικού τραγουδιού Θέλω να πα στην ξενιτιά .Ποια
ευχή έκανε ο ξενιτεμένος λίγο πριν πεθάνει στην ξενιτιά;
Σας θυμίζει κάτι αυτό από την Οδύσσεια;
Να αναζητήσετε τους σχετικούς στίχους στη
διεύθυνση
http://www.mikrosapoplous.gr/homer/odm1m.htm
(στίχοι 45 και εξής) και με τη μέθοδο αντιγραφής-
επικόλλησης να τους μεταφέρετε στον παρακάτω
πίνακα:

Η ΕΥΧΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ
Να αναζητήσετε στην ιστοσελίδα που ακολουθεί τα έθιμα
που σχετίζονται με την ξενιτιά
http://papageorgopoulos.blogspot.gr/2008/03/blog-
post_11.html και να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα
με τα έθιμα που βρήκατε.
ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ

Να δημοσιεύσετε τον πίνακά σας στο ιστολόγιο του
μαθήματος με τον τίτλο:
ΟΜΑΔΑ 7: Τα έθιμα της ξενιτιάς

Τα χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού
Αναζητήστε στην ηλεκτρονική σελίδα:
http://goo.gl/0JSgU0 τα χαρακτηριστικά του δημοτικού
τραγουδιού -ως προς τις τεχνικές (στο τέλος της σελίδας)
και να τα μεταφέρετε στον πίνακα που ακολουθεί με τη
μέθοδο αντιγραφής-επικόλλησης.
Ανοίξτε τη διεύθυνση :
p και με τη μέθοδο αντιγραφής – επικόλλησης να
μεταφέρετε στον πίνακα που ακολουθεί τις φράσεις και
από τα δύο δημοτικά τραγούδια που αντιστοιχούν στις
τεχνικές που εντοπίσατε:

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΗΜ. ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΦΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΟΜΑΔΑ 8: Οι τεχνικές του δημοτικού τραγουδιού
Παρακολουθήστε στο βίντεο που ακολουθεί το δημοτικό
τραγούδι Ξενιτεμένο μου πουλί και απαντήστε στις
ερωτήσεις που ακολουθούν.
http://www.youtube.com/watch?v=gx3U_BjsnhM
Τι υποδηλώνει η κίνηση και το σχήμα του χορού στα
δημοτικά τραγούδια;
Πιστεύετε ότι o χορός και το τραγούδι έδινε άλλη
διάσταση στον πόνο της ξενιτιάς; Αν ναι, τότε ποια
είναι αυτή;

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ ΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ
Η κίνηση και το σχήμα
του χορού στα
δημοτικά τραγούδια.
Το τραγούδι και ο
χορός στα τραγούδια
της ξενιτιάς.
Να κλείσετε και να αποθηκεύσετε το φύλλο εργασίας σας
στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Α’ ΦΥΛΛΟ
Για να δημοσιεύσετε έναν πίνακα σε
ιστολόγιο ακολουθήστε τα εξής βήματα:
1. Σέρνετε το ποντίκι στην αριστερή πάνω γωνία
του πίνακα όπου θα εμφανιστεί ένας σταυρός.
2. Κάνετε κλικ πάνω στο σταυρό ώστε να
μαρκάρετε τον πίνακα.
3. Πατήστε δεξί κλικ και επιλέξτε: Αντιγραφή .
4. Να επισκεφτείτε τώρα το ιστολόγιο.
5. Επιλέξτε επάνω δεξιά: Νέα ανάρτηση.
6. Να δώσετε Τίτλο στο παράθυρο που θα
εμφανιστεί.
7. Να επιλέξετε Σύνθεση στην αριστερή πάνω
πλευρά της σελίδας.
8. Να κάνετε Επικόλληση του πίνακα στο πλαίσιο
της ανάρτησης και τέλος
9. Να επιλέξετε επάνω δεξιά: Δημοσίευση.
Σημείωση: Να επιλέξετε ακύρωση σε όποιο άλλο
παράθυρο εμφανιστεί.

Β’ ΦΥΛΛΟ
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΕΝΑ ΣΥΝΝΕΦΟΛΕΞΟ WORDLE
Επισκεπτόμαστε το σύνδεσμο WORDLE
Επιλέγουμε Create
Στον πίνακα που εμφανίζεται κάνουμε Επικόλληση των
λέξεων που έχουμε αντιγράψει.
Τώρα πατάμε Go
και…
ΕΓΙΝΕ!
Μπορούμε τώρα με την επιλογή Rantomize να
αλλάξουμε το συννεφόλεξο σε άλλη μορφή μέχρι να
εμφανιστεί αυτή που μας αρέσει.
Έπειτα πατάμε Save to the public gallery
Τώρα δίνουμε τίτλο και μετά: ok
Κατεβαίνουμε με το ποντίκι μας στο τέλος της ίδιας
σελίδας όπου βλέπουμε έναν κώδικα, τον μαρκάρουμε
και κάνουμε : Αντιγραφή
Γ’ ΦΥΛΛΟ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ WORDLE ΣΕ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ

Αντιγράφουμε τον κώδικα που βρίσκεται στο τέλος της σελίδας
του wordle που κατασκευάσαμε.
Πηγαίνουμε στο ιστολόγιο
Πατάμε νέα ανάρτηση
Δίνουμε τίτλο
Επιλέγουμε αριστερά πάνω: HTML
Κάνουμε επικόλληση του κώδικα
Επιλέγουμε Δημοσίευση
Δ΄ ΦΥΛΛΟ

Δημιουργία κολλάζ με το πρόγραμμα collage.com
Ξεκινήστε με την επιλογή Start your collage
Στη συνέχεια επιλέξτε Search photos on the Internet
Αναζητήστε τις φωτογραφίες που σας ενδιαφέρουν
γράφοντας την κατάλληλη λέξη (π.χ. μήλο, ξενιτιά κ. α. )
στο πλαίσιο που θα εμφανιστεί.
Επιλέξτε τις φωτογραφίες και πατήστε add
Το κολλάζ έγινε!
Από τη δεξιά στήλη επιλέξτε το σχέδιο και το χρώμα που
σας αρέσει
Eπιλέξτε continue <save to computer .Το κολλάζ
βρίσκεται στις λήψεις του υπολογιστή ως φωτογραφία.
Μπορείτε τώρα να το μεταφέρετε στην επιφάνεια
εργασίας του υπολογιστή σας και να το δημοσιεύσετε
στο ιστολόγιο του μαθήματος ως φωτογραφία.
Ε’ ΦΥΛΛΟ

Δημοσίευση κολάζ στο ιστολόγιο
1. Να επισκεφτείτε το ιστολόγιο.
2. Επιλέξτε επάνω δεξιά: Νέα ανάρτηση.
3. Να δώσετε Τίτλο στο παράθυρο που θα
εμφανιστεί.
4. Να επιλέξετε Σύνθεση στην αριστερή πάνω
πλευρά της σελίδας.
5. Να επιλέξετε το εικονίδιο της φωτογραφίας που
βρίσκεται στη μέση των επιλογών της
ανάρτησης (εισαγωγή εικόνας).
6. Τώρα πατήστε επιλογή αρχείων <λήψεις < τη
φωτογραφία-κολάζ που φτιάξατε< προσθήκη
επιλεγμένων.
7. Τέλος, επάνω δεξιά: Δημοσίευση.
Σημείωση: Να επιλέξετε ακύρωση σε όποιο άλλο
παράθυρο εμφανιστεί.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ:ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ:ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ

Similar to ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ:ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ (20)

More from Βασίλης Φράγκος

More from Βασίλης Φράγκος (7)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ:ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ