Download luận văn thạc sĩ ngành quản lí kinh tế với đề tài: Chính sách xuất khẩu các mặt hàng chiến lược của Nước CNDCND Lào, cho các bạn có thể tham khảo
2. ii
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u khoa h c c a
riêng tôi. Các s li u và trích d n trong Lu n án là trung th c. Các
k t qu nghiên c u c a lu n án ñã ñư c tác gi công b trên t p chí,
không trùng v i công trình nghiên c u khác./.
Tác gi lu n án
Khamphet VONGDALA
3. iii
M C L C
Trang bìa ............................................................................................................................... i
L I CAM ðOAN................................................................................................................. ii
M C L C ........................................................................................................................... iii
B NG KÊ CÁC CH VI T T T .................................................................................... vi
DANH M C B NG BI U, SƠ ð , HÌNH V .............................................................. vii
M ð U................................................................................................................................1
CHƯƠNG 1. CƠ S LÝ LU N VÀ BÀI H C KINH NGHI M V CHÍNH SÁCH
XU T KH U CÁC M T HÀNG CHI N LƯ C ..............................................................6
1.1 M t s khái ni m cơ b n liên quan ñ n chính sách.............................6
1.1.1 Khái ni m chính sách.........................................................................6
1.1.2 Căn c hình thành chính sách ............................................................7
1.1.3 N i dung vai trò c a chính sách.........................................................9
1.1.4 Quá trình th c hi n chính sách.........................................................10
1.2 Xu t kh u ..............................................................................................12
1.2.1 Khái ni m xu t kh u ........................................................................12
1.2.2 ð c ñi m và vai trò c a xu t kh u...................................................12
1.2.3 Các hình th c xu t kh u...................................................................18
1.3 Chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c ................................20
1.3.1 Khái ni m, n i dung, vai trò c a chính sách xu t kh u...................20
1.3.2. Khái ni m m t hàng chi n lư c ......................................................24
1.3.3. Quá trình xu t kh u các m t hàng chi n lư c.................................25
1.3.4. Các nhân t tác ñ ng có liên quan ..................................................26
1.3.5. Tiêu chí và phương pháp xác ñ nh m t hàng chi n lư c ................29
1.4 Kinh nghi m c a m t s nư c trong xây d ng và th c thi chính
sách xu t kh u m t hàng chi n lư c.........................................................38
1.4.1. Kinh nghi m Thái Lan ....................................................................38
4. iv
1.4.2. Kinh nghi m Trung Qu c ...............................................................39
1.4.3. Kinh nghi m Vi t Nam...................................................................42
CHƯƠNG 2. TH C TR NG CHÍNH SÁCH XU T KH U CÁC M T HÀNG
CHI N LƯ C C A NƯ C CHDCND LÀO GIAI ðO N 2006 – 2010......................49
2.1 T ng quan v ho t ñ ng xu t kh u c a nư c CHDCND Lào..........49
2.1.1 M t s ñ c ñi m t nhiên.................................................................49
2.1.2. ð c ñi m cơ s h t ng, kinh t ......................................................51
2.1.3. ð c ñi m văn hóa-xã h i.................................................................56
2.2. Th c tr ng ho t ñ ng xu t kh u các m t hàng chi n lư c giai ño n
2006 – 2010 ..................................................................................................57
2.2.1. Khái quát ho t ñ ng thương m i chung c a CHDCND Lào..........57
2.2.2. ðư ng l i, chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c.............70
2.2.3 M t hàng xu t kh u chi n lư c c a nư c CHDCND Lào...............76
2.2.4. Th c tr ng vi c l a ch n và th c hi n chính sách xu t kh u các
m t hàng chi n lư c ..................................................................................79
2.3. Các thành t u và h n ch trong th c hi n và xu t kh u các m t
hàng chi n lư c ...........................................................................................85
2.3.1.ðánh giá v các quan ñi m gi i quy t v n ñ ñ t ra c a chính sách:85
2.3.2. M t s h n ch , y u kém.................................................................94
2.3.3. Phương hư ng kh c ph c các h n ch , y u kém..........................102
CHƯƠNG 3. M T S GI I PHÁP NH M HOÀN THI N VI C XÂY D NG VÀ
TH C THI CHÍNH SÁCH XU T KH U M T HÀNG CHI N LƯ C C A NƯ C
CHDCND LÀO GIAI ðO N 2011 – 2020 .....................................................................105
3.1. V quan ñi m nh n th c...................................................................105
3.1.1. C n hi u rõ vai trò c a xu t kh u và chi n lư c xu t kh u m t hàng
chi n lư c ................................................................................................105
3.1.2. C n xác ñ nh ñúng ñ n các m t hàng xu t kh u chi n lư c qua t ng
th i kỳ......................................................................................................110
5. v
3.1.3 C n ho ch ñ nh chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c....115
3.2. Yêu c u c a chính sách xu t kh u m t hàng chi n lư c c a giai
ño n m i. ...................................................................................................125
3.2.1. Các ñòi h i c a giai ño n 2011-2020............................................125
3.2.2. Các m c tiêu c n ñ t .....................................................................129
3.2.3. Các bi n pháp th c hi n................................................................131
3.3. Các gi i pháp th c thi chính sách xu t kh u các m t hàng chi n
lư c t i năm 2020......................................................................................135
3.3.1. Gi i pháp v cơ c u b máy..........................................................135
3.3.2. Các gi i pháp v chính sách..........................................................137
3.3.3. Các gi i pháp v ki m tra, giám sát, t ng k t th c hi n...............159
K T LU N........................................................................................................................167
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG B C A TÁC GI ..................................169
TÀI LI U THAM KH O................................................................................................170
6. vi
B NG KÊ CÁC CH VI T T T
AFTA Khu v c M u d ch T do ASEAN
ASEAN Hi p h i các Qu c gia ðông Nam Á
ASEM Di n ñàn h p tác Á–Âu.
CHDCND C ng hòa dân ch nhân dân
CNH Công nghi p hóa
EU Liên minh châu âu
FDI ð u tư tr c ti p nư c ngoài
FOB Frieght trên tàu (Frieght on board)
GATT Hi p ñ nh v thu quan và thương m i
(General Agreement on Tariffs and Trade)
GDP T ng s n ph m qu c n i
GTGT Giá tr gia tăng
HðH Hi n ñ i hóa
HTX H p tác xã
NDCM Nhân dân cách m ng
ODA H tr phát tri n chính th c
OTOP M t huy n m t s n ph m (One tambon one product)
USD ðô la M
WTO T ch c thương m i th gi i
7. vii
DANH M C B NG BI U, SƠ ð , HÌNH V
B ng s 1.1: Phân tích và t ng h p các tiêu th c tác ñ ng ............................37
B ng s 2.1: Cơ c u n n kinh t nư c CHDCND Lào theo ngành (2005 -
2010)...........................................................................................56
B ng s 2.2: T ng giá tr xu t kh u c a CHDCND Lào năm 2004 – 2010...58
B ng s 2.3: Giá tr xu t kh u c a CHDCND Lào theo khu v c qua các năm..59
B ng s 2.4: Tình hình s n xu t lương th c, th c ph m c a CHDCND Lào
2005-2009...................................................................................64
B ng s 2.5: T ng h p k t qu s n xu t hàng hoá cơ b n c a nư c CHDCND
Lào 2004-2008............................................................................65
B ng s 2.6: Th trư ng xu t kh u c a Lào giai ño n 2001 - 2008 ...............87
B ng s 2.7: M t s m t hàng ch y u xu t kh u c a nư c CHDCND Lào
sang th trư ng Thái Lan và Vi t Nam năm 2008......................88
B ng s 2.8: Xu t kh u Cà phê c a Lào sang các nư c trên th gi i giai ño n
2005-2008...................................................................................90
B ng s 2.9: Kim ng ch xu t kh u d t may c a Lào qua các năm ................92
B ng s 3.1: T c ñ tăng trư ng GDP c a Lào t 1981-2005.....................109
Bi u ñ 2.1: T c ñ tăng trư ng GDP qua các giai ño n k ho ch................52
Bi u ñ 2.2: K t qu s n xu t lương th c - th c ph m năm 2000-2005........65
Bi u ñ 2.3: T ng kim ng ch xu t kh u Cà phê qua các năm t 2000 ñ n
2008 ............................................................................................89
Sơ ñ 1.1 N i dung chính sách .........................................................................9
Sơ ñ 1.2. Quá trình th c hi n chính sách......................................................11
Sơ ñ 3.1: Các c p có liên quan và th c thi vi c xây d ng chính sách xu t
kh u c a Lào.............................................................................137
8. 1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài
Trong xu th h i nh p kinh t qu c t như hi n nay, xu t kh u là m t
v n ñ r t quan tr ng nh m thúc ñ y phát tri n kinh t c a ñ t nư c. ð th c
hi n chính sách m c a v i phương châm ña d ng hoá, ña phương hoá kinh t
ñ i ngo i, ho t ñ ng xu t kh u ñư c coi là m t lĩnh v c quan tr ng c a n n
kinh t qu c dân. Th c t ñã ch ng minh, xu t kh u là m t công c quan
tr ng nh t ñ h i nh p và t n d ng nh ng cơ h i trong quá trình h i nh p ñ
tăng trư ng và phát tri n kinh t . Xu t kh u phát tri n s kéo theo s phát
tri n c a t t c các lĩnh v c kinh t xã h i khác, là ñi u ki n ti n ñ ñ nâng
cao ch t lư ng cu c s ng nhân dân, gi i quy t công ăn vi c làm và góp ph n
tích c c chuy n d ch cơ c u n n kinh t theo hư ng hi n ñ i
Nư c C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào (CHDCND Lào) là qu c gia
n m trung tâm c a bán ñ o ðông Dương, không ti p giáp v i bi n, có biên
gi i v i Trung Qu c phía B c v i chi u dài ñư ng biên là 505 Km, phía
Nam giáp v i Campuchia v i chi u dài là 535 Km, phía ðông giáp v i Vi t
Nam v i chi u dài là 2.069 Km, phía Tây Nam giáp v i Thái Lan v i chi u
dài là 1835 Km và phía Tây B c giáp v i Myanma v i chi u dài là 236 Km.
Lào là m t nư c có quy mô dân s nh v i kho ng 6 tri u ngư i trong ñó hơn
70% dân cư sinh s ng b ng ngh nông. Di n tích t nhiên c a Lào là 236.800
Km2 g m 16 t nh và Th ñô Viêng Chăn.
Sau 30 năm xây d ng và phát tri n ñ t nư c k t ngày gi i phóng
(1975), n n kinh t Lào ñã có nh ng chuy n bi n ñáng k , t ng bư c thoát
kh i tình tr ng nghèo nàn, l c h u, ñ i s ng nhân dân ngày m t nâng cao.
Trong nh ng thành t u chung ñó, ho t ñ ng xu t kh u c a Lào ñóng vai trò
r t quan tr ng. Nhà nư c ñã th c hi n vi c m c a n n kinh t , hư ng m nh
9. 2
xu t kh u theo các nguyên t c: ña d ng hoá, ña phương hoá quan h thương
m i qu c t trên cơ s tôn tr ng ch quy n, toàn v n lãnh th , h p tác bình
ñ ng và cùng có l i, ph n ñ u vì m c tiêu hoà bình - ñ c l p - n ñ nh, h p
tác và phát tri n. V n ñ xu t kh u c a Lào trong th i gian qua ñã ñ t nh ng
k t qu quan tr ng, kim ng ch xu t nh p kh u ngày m t tăng, ñ c bi t là các
m t hàng xu t kh u có tính chi n lư c.
Tuy nhiên, v n còn không ít nh ng t n t i v cơ ch chính sách, t ch c
qu n lý, cơ s h t ng, công ngh s n xu t và các m t hàng xu t kh u chi n
lư c, vv… ñòi h i ph i ñư c ti p t c hoàn thi n ñ nâng cao kim ng ch và
hi u qu xu t kh u nh m khai thác t t hơn nh ng l i th so sánh c a ñ t nư c
cũng như tăng cư ng s ñóng góp c a thương m i vào vi c phát tri n kinh t
ñ t nư c trong th i gian t i.
T yêu c u c a th c t trên, nghiên c u sinh ch n ñ tài: “Chính sách
xu t kh u các m t hàng chi n lư c c a nư c CHDCND Lào” ñ làm ñ tài
nghiên c u cho lu n án ti n sĩ c a mình.
2. T ng quan nh ng công trình nghiên c u có liên quan m t thi t
ñ n ñ tài lu n án
Trong lĩnh v c xu t kh u nh ng năm qua ñã có m t s công trình
nghiên c u v chính sách thương m i t i Vi t Nam cũng như t i Lào như:
“Hoàn thi n chính sách thương m i nh m thúc ñ y xu t kh u hàng nông s n
c a nư c CHDCND Lào” c a tác gi PHONGTISOUK (Năm 2006) nghiên
c u v chính sách thương m i nh m thúc ñ y hàng nông s n. ðây là m t lu n
văn th c sĩ nghiên c u v m t khía c nh m t hàng nông s n, tác gi ñã bi t và
nêu ra ñư c tình hình s n xu t hàng nông s n trong nh ng năm qua t i Lào và
ñã ñưa ra nh ng gi i pháp nh m hoàn thi n chính sách nh m thúc ñ y ho t
ñ ng xu t kh u m t hàng nông s n c a Lào.
Nghiên c u c a tác gi BOUNVIXAY KONGPALY (năm 2006)
10. 3
“Th c tr ng và m t s gi i pháp vĩ mô cơ b n nh m thúc ñ y xu t kh u c a
nư c C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào" là m t lu n văn th c s , nghiên c u
v th c tr ng và m t s gi i pháp vĩ mô cơ b n nh m thúc ñ y xu t kh u c a
CHDCND Lào. Tác gi ñã bi t phân tích tình hình xu t kh u c a Lào trong
th i kì năm 1996 – 2005 và t ñó ñ xu t m t s gi i pháp vĩ mô cơ b n nh t
ñ nâng cao hi u qu , kim ng ch xu t kh u c a Lào trong th i gian t i.
Năm 2002 tác gi KHAYKHAM VANNAVONGSY ñã nghiên c u
m t ñ tài ti n s “M r ng quan h kinh t gi a CHDCND Lào v i các nư c
láng gi ng trong giai ño n hi n nay”. Tác gi ñã nêu ra tình hình kinh t c a
Lào cũng như các nư c láng gi ng và ñã ñưa ra nh ng gi i pháp cơ b n nh m
m r ng quan h kinh t gi a các nư c.
Tác gi VÕ VĂN QUY N (năm 2003) “Chính sách thương m i c a
Vi t Nam trong quá trình h i nh p ASEAN” ñã phân tích ñư c th c ti n chính
sách thương m i c a Vi t Nam trong ti n trình h i nh p ASEAN và tìm ra các
h n ch , t n t i c a chính sách.
Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên c u c th v chính sách c a
Nhà nư c ñ i v i xu t kh u m t hàng chi n lư c c a CHDCND Lào.
3. M c ñích nghiên c u c a lu n án
Th nh t: nh m h th ng hóa nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v chính
sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c, m t hàng xu t kh u chi n lư c.
Tham kh o m t s kinh nghi m nư c ngoài trong chính sách xu t kh u m t
hàng chi n lư c v a qua, ñ rút ra các bài h c mà Lào có th nghiên c u và áp
d ng.
Th hai là: phân tích th c tr ng vi c t ch c và th c thi chính sách xu t
kh u các m t hàng chi n lư c c a nư c CHDCND Lào giai ño n v a qua
(2006 – 2010), các k t qu ñ t ñư c, nh ng t n t i và y u kém và nguyên
nhân c a các t n t i, y u kém c n kh c ph c.
11. 4
Th ba là: ñ xu t các gi i pháp nh m hoàn thi n vi c xây d ng và th c
thi chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c c a nư c CHDCND Lào
trong giai ño n t i (2011 – 2020).
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
- Lu n án t p trung nghiên c u v chính sách xu t kh u các m t hàng
chi n lư c, nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n v chính sách xu t kh u các m t
hàng chi n lư c c a CHDCND Lào giai ño n 2006 - 2010.
- Phân tích các bài h c v chính sách xu t kh u các m t hàng chi n
lư c nư c ngoài và th c tr ng xây d ng và th c thi chính sách xu t kh u m t
hàng chi n lư c c a CHDCND Lào giai ño n 2006 – 2010.
- ð xu t các gi i pháp xây d ng và th c thi t t chính sách xu t kh u
các m t hàng chi n lư c c a CHDCND Lào trong môi trư ng h i nh p kinh t
toàn c u giai ño n 2011 – 2020.
5. Phương pháp nghiên c u
Lu n án s d ng các phương pháp tri t h c Mác – Lênin k t h p v i
các quan ñi m c a ð ng và Nhà nư c Lào, các thành t u c a khoa h c qu n
lý và các phương pháp truy n th ng c a khoa h c xã h i ñ nghiên c u, gi i
quy t các v n ñ ñ t ra c a lu n án, bao g m:
Phương pháp phân tích, so sánh, t ng h p.
Phương pháp ñi u tra xã h i h c.
Phương pháp ti p c n h th ng.
Phương pháp nghiên c u tư li u, vv…
6. Nh ng ñóng góp c a lu n án
- Lu n án nghiên c u m t cách có h th ng các khái ni m: chính sách,
chính sách xu t kh u, m t hàng xu t kh u chi n lư c, chính sách xu t kh u
các m t hàng chi n lư c.
- ðúc rút m t s bài h c kinh nghi m nư c ngoài trong vi c xây d ng
12. 5
và th c thi chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c.
- ðánh giá th c tr ng nh n th c, t ch c xây d ng và th c thi chính
sách xu t kh u m t hàng chi n lư c c a nư c CHDCND Lào giai ño n 2006 –
2010.
- ð xu t nh ng gi i pháp nh m th c hi n t t vi c xây d ng và th c thi
chi n lư c xu t kh u các m t hàng chi n lư c c a CHDCND Lào trong giai
ño n 2011 – 2020 v phương pháp l a ch n m t hàng xu t kh u chi n lư c
c a Lào trong giai ño n t i.
7. B c c c a lu n án
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, tài li u tham kh o, ph l c, lu n án ñư c
trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n và bài h c kinh nghi m v chính sách xu t
kh u các m t hàng chi n lư c.
Chương 2: Th c tr ng chính sách xu t kh u các m t hàng chi n
lư c c a nư c C ng hòa dân ch nhân dân Lào giai ño n 2006 - 2010.
Chương 3: M t s gi i pháp nh m hoàn thi n vi c xây d ng và th c
thi chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c c a nư c C ng hòa dân
ch nhân dân Lào giai ño n 2011 - 2020.
13. 6
CHƯƠNG 1
CƠ S LÝ LU N VÀ BÀI H C KINH NGHI M V
CHÍNH SÁCH XU T KH U CÁC M T HÀNG CHI N LƯ C
1.1 M t s khái ni m cơ b n liên quan ñ n chính sách
1.1.1 Khái ni m chính sách
Trên th gi i hi n nay, tình hình kinh t c a m t s nư c phát tri n r t
cao, ñó là nh ng nư c ñã phát tri n như M , Trung Qu c, Nh t b n, Anh,
Pháp, Australia, Canada v.v...Nhi u nư c ñang phát tri n như Thái Lan,
Singapore, Nga, Hàn qu c, ðài loan v.v...K t qu c a s thành công ñó m t
ph n quan tr ng là quan h thương m i qu c t , trong ñó chính sách xu t kh u
các m t hàng chi n lư c ñóng vai trò quan tr ng trong vi c thu nh p ngo i t ,
thúc ñ y s n xu t trong nư c, phát huy thương m i qu c t , góp ph n phát
tri n kinh t ñ t nư c. V y, chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c là
chính sách gì, ñư c khái ni m như th nào. Vi c ñ ra chính sách xu t kh u
các m t hàng chi n lư c trong các giai ño n phát tri n kinh t - xã h i có t m
quan tr ng và c n thi t như th nào. Ta có th hi u chính sách nói chung và
chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c như sau:
Chính sách là t ng th các quan ñi m, nguyên t c, chu n m c, các gi i
pháp, công c , ngu n l c mà nhà nư c s s d ng ñ gi i quy t m t v n ñ
ñ t ra c a xã h i thông qua các m c tiêu ph i ñ t theo ñ nh hư ng phát tri n
chung c a nhà nư c [8] ðoàn Th Thu Hà, PGS.Ti n s Nguy n Th Ng c
huy n (2006), Giáo trình kinh t -xã h i, tr. 8-24, NXB khoa h c k thu t [11]
Kinh t các nư c ðông nam Á (1997),Tr. 42, 40-70, NXB Th ng kê, Hà n i.
[13] Lê Chi Mai (2001), Nh ng v n ñ cơ b n v chính sách và quy trình
chính sách, NXB ð i h c Qu c gia TP.H Chí Minh, tr. 10, 15, 38..
Chính sách xu t kh u các m t hàng chi n lư c là t ng th các bi n pháp
14. 7
c a nhà nư c tác ñ ng ñ n vi c giao d ch hàng hóa qu c t v i m t s m t
hàng chi n lư c nh m m c ñích trao ñ i hàng háo v i nư c ngoài, thu l i
nhu n v kinh t cao, tăng cư ng s c c nh tranh trong thương m i qu c t .
1.1.2 Căn c hình thành chính sách
Căn c ñ l a ch n v n ñ cho các chính sách kinh t - xã h i là tính
quan tr ng và b c xúc c a nó trong ñ i s ng kinh t xã h i. Nh ng v n ñ có
tính quan tr ng và b c xúc ñư c bi u hi n dư i các d ng sau:
Th nh t, v n ñ tr thành mâu thu n ngày càng gay g t, ho c tr thành
v t c n ñ i v i s phát tri n c a ñ t nư c. Ch ng h n ñ i v i Lào hi n nay là
các v n ñ : ñói nghèo, th t c hành chính...
Th hai, v n ñ ñó là m i quan tâm lo l ng c a nhi u ngư i, có nh
hư ng tiêu c c ñ n nhi u m t c a ñ i s ng kinh t xã h i. Nh ng v n ñ y
như: thu , vi c làm, ô nhi m môi trư ng, tham nhũng, t n n xã h i,...
Ngày nay, khi quy t ñ nh chính sách, trư c h t ph i tính ñ n khách
hàng c a mình và ñ i th c nh tranh c n k , ñ ng th i ph i tính ñ n kh năng
có th thu hút ñư c các ho t ñ ng xúc ti n và tài tr c a các t ch c v i ho t
ñ ng kinh doanh qu c t c a mình.
Do ñó, khi l a ch n chi n lư c kinh doanh, không th không tìm hi u:
- ð c ñi m ngành hàng kinh doanh c a qu c gia các nư c trên th gi i.
- Kh năng ñáp ng, các vùng nguyên v t li u ñáp ng s n xu t.
- Phân ño n th trư ng, phương th c thâm nh p th trư ng
Do kinh t th gi i ngày càng phát tri n và ñang có xu th h i nh p
kinh t vùng và khu v c, ti n t i toàn c u hóa. Do ñó chính sách còn ph i tính
t i ñ c ñi m c a các kh i và các qu c gia th trư ng m c tiêu.
Chính sách ñúng t o cơ s cho các doanh nghi p ch ñ ng phát tri n
các hư ng kinh doanh phù h p v i môi trư ng trên cơ s t n d ng các cơ h i,
ti m năng, tránh các r i ro, phát huy các l i th c a doanh nghi p trong kinh
15. 8
doanh, c i thi n căn b n tình hình, v th c a m t qu c gia trên th trư ng[8]
Căn c hình thành chính sách có th hi u là m t mâu thu n xu t hi n trong
ñ i s ng kinh t xã h i ho c m t nhu c u thay ñ i ho c duy trì hi n tr ng, ñòi
h i Nhà nư c ban hành m t chính sách kinh t - xã h i nào ñó ñ gi i quy t
theo nh ng m c tiêu mong mu n.
ðó có th là nh ng v n ñ thư ng xuyên, quan tr ng, mang tính ph
bi n mà qu c gia nào cũng g p (tài chính, ti n t , vi c làm...), ho c có th là
nh ng v n ñ b c xúc, n i c m, cá bi t, n y sinh trong m t th i gian nh t
ñ nh ho c ch m t s nư c m i g p (tham nhũng, nghèo ñói, h u qu chi n
tranh, mâu thu n tôn giáo, s c t c...).
Trong quá trình v n hành c a n n kinh t th trư ng luôn có nh ng mâu
thu n n y sinh trong m t lĩnh v c nào ñó. ðó thư ng là nh ng lĩnh v c quan
tr ng không nên ñ khu v c tư nhân làm (an ninh, qu c phòng...) ho c nh ng
lĩnh v c mà khu v c tư nhân không mu n làm và không có kh năng gi i
quy t do v n ñ u tư quá l n, công ngh ph c t p, do t su t l i nhu n th p,
th i gian thu h i v n kéo dài. Các mâu thu n ñó ngày càng tr nên sâu s c và
ñ n m t m c nh t ñ nh chúng tr thành “nh ng v n ñ b c xúc”, nóng b ng
c n tr s phát tri n kinh t - xã h i, ñòi h i Nhà nư c ph i gi i quy t (ví d :
v n ñ l m phát, s th t b i trong c nh tranh, ñ c quy n, s phân b không
h p lý các ngu n l c, s tàn phá tài nguyên và ô nhi m môi trư ng, tình tr ng
nghèo kh và b t bình ñ ng, vi c cung c p hàng hóa công c ng...).
Nh ng v n ñ v l i ích c a các giai c p ho c nhóm ngư i nh t ñ nh
trong xã h i, ñòi h i Nhà nư c ph i quan tâm, có chính sách ñi u ti t ñ th c
hi n m c tiêu xã h i công b ng (ngư i nghèo, ngư i tàn t t, ngư i có công
v i nư c, các vùng sâu, vùng xa, dân t c ít ngư i...).
Nh ng v n ñ chính là căn c ñ u tiên ñ hình thành các chính sách.
Các chính sách ñư c xây d ng lên ñ gi i quy t các v n ñ trên. Các v n ñ
16. 9
có th là r t nhi u, nhưng rõ ràng là không th ngay m t lúc gi i quy t t t c .
Vì v y vi c ñ t ra là l a ch n v n ñ .
1.1.3 N i dung vai trò c a chính sách
N i dung c a chính sách
T khái ni m nêu trên, có th th y nh ng t khóa chính c a khái ni m
g m: v n ñ , chính quy n và s l a ch n. Có m t v n ñ kinh t - xã h i nào
ñó xu t hi n. Chính quy n s l a ch n n i dung, m c tiêu và cách th c gi i
quy t m t v n ñ ñó (ñ cho v n ñ t phát tri n cũng là m t cách gi i quy t).
S l a ch n ñưa ñ n quy t ñ nh và toàn b quy trình này ñư c ñ t trong m t
môi trư ng tương tác c a các tác nhân chính sách, t o ra hàng lo t các ràng
bu c trư c khi chính sách xu t hi n và các tác ñ ng sau ñó.
Chính sách bao g m các n i dung ch y u sau:
- Các gi i pháp, phương pháp kĩ thu t, công c , quan ñi m, ngu n l c
và các m i quan h ph i th c hi n ñ ñ t ñư c m c tiêu c a chính sách.
Sơ ñ 1.1 N i dung chính sách
N i dung c a
chính sách
Quan ñi m
Ngu n l c
Chu n m c c a
chính sách
Các m c tiêu
c n ñ t
Các gi i pháp
Công c
Ngu n l c vv..
Th c thi chính sách
Các chính sách
phân h
M c tiêu tr c ti p
17. 10
- M c tiêu: Chính sách ph i b o ñ m th hi n m c tiêu nh t ñ nh ñ
th c hi n.
- Quan ñi m: Chính sách ph i xác ñ nh rõ quan ñi m là ñ gi i quy t
v n ñ gì, nh m m c ñích và gi i quy t như th nào.
- Gi i pháp: Chính sách ph i th hi n rõ gi i pháp t ch c th c hi n, có
tính năng ñ ng, tính kh thi, chu n m c và có hi u l c.
- Công c : Chính sách ph i tr thành công c ñ c l c c a nhà nư c
trong vi c thi hành, có hi u qu cao.
Vai trò c a chính sách
Chính sách quy t ñ nh ñ nh hư ng ho t ñ ng dài h n và là cơ s v ng
ch c cho tri n khai ho t ñ ng trong tác nghi p t m c m t qu c gia. Thi u
v ng chính sách ho c chính sách không ñư c thi t l p rõ ràng, không có lu n
c s làm cho ho t ñ ng m t hư ng, ch th y trư c m t không g n ñư c v i
dài h n, ch th y c c b mà không th y vai trò c a c c b trong cái toàn b .
Chính sách t o cơ s v ng ch c cho các ho t ñ ng nghiên c u - tri n
khai, ñ u tư phát tri n, ñào t o b i dư ng ngu n nhân l c. Trong th c t , ph n
l n các sai l m, tr giá v ñ u tư, v nghiên c u - tri n khai...có ngu n g c t
ch thi u v ng ho c có s sai l ch trong xác ñ nh các m c tiêu chính sách.
1.1.4 Quá trình th c hi n chính sách.
Quá trình chính sách, ho c các bư c xây d ng và th c thi chính sách
bao g m 5 bư c [8] ðoàn Th Thu Hà, PGS.Ti n s Nguy n Th Ng c huy n
(2006), Giáo trình kinh t -xã h i, tr. 8-24, NXB khoa h c k thu t [11] Kinh t
các nư c ðông nam Á (1997),Tr. 42, 40-70, NXB Th ng kê, Hà n i. [13] Lê
Chi Mai (2001), Nh ng v n ñ cơ b n v chính sách và quy trình chính sách,
NXB ð i h c Qu c gia TP.H Chí Minh, tr. 10, 15, 38..
- Ho ch ñ nh chính sách
- Th ch hoá chính sách
18. 11
- T ch c các hình th c cơ c u th c hi n
- Ch ñ o th c hi n
- Ki m tra, ñi u ch nh
Sơ ñ 1.2. Quá trình th c hi n chính sách
Các bư c th c hi n chính sách theo m c tiêu ñã ñ nh trư c trong k
ho ch ñ ra. Ti n ñ th c hi n nhanh hay ch m ph thu c vào nhi u y u t
như nhân l c, ñi u ki n kinh t , văn hóa, t nhiên. Có nh ng chính sách ta có
th tri n khai trong vài tháng, tuy nhiên có nh ng chính sách ph i m t vài năm
hay vài ch c năm m i tri n khai xong. Quy mô c a chính sách cũng quy t
ñ nh t i ti n ñ th c hi n. Chính sách t m vĩ mô thì m t nhi u th i gian hơn
so v i vi mô. Ph m vi nh hư ng c a chính sách cũng tùy thu c vào m c ñ
l n nh c a chính sách. Chính sách vĩ mô thì ph m vi nh hư ng l n hơn r t
nhi u so v i chính sách vi mô. Các bư c th c hi n chính sách thì không ph i
chính sách nào cũng gi ng nhau. Có chính sách thì th c hi n bư c này trư c,
Ho ch ñ nh
chính sách
Th ch hoá
chính sách
T ch c hình th c cơ
c u th c hi n
Ch ñ o th c hi n
Ki m tra, ñi u ch nh
19. 12
cũng có chính sách l i th c hi n bư c này sau. Nói tóm l i là các bư c th c
hi n chính sách hay ti n ñ th c hi n tùy thu c vào t ng chính sách c th .
1.2 Xu t kh u
1.2.1 Khái ni m xu t kh u
Xu t kh u là vi c cung c p hàng hoá ho c d ch v cho nư c ngoài trên
cơ s dùng ti n t làm phương ti n thanh toán. Khi s n xu t phát tri n và trao
ñ i hàng hoá gi a các qu c gia có l i, ho t ñ ng này m r ng ph m vi ra
ngoài bên gi i c a các qu c gia ho c th trư ng n i ñ a và khu ch xu t
trong nư c.
Xu t kh u là m t ho t ñ ng cơ b n c a ho t ñ ng ngo i thương, xu t
hi n t lâu ñ i, ngày càng phát tri n m nh m c v chi u r ng và chi u sâu.
Hình th c cơ b n ban ñ u c a nó là ho t ñ ng trao ñ i hàng hoá gi a các qu c
gia, cho ñ n nay nó ñã r t phát tri n và ñư c th hi n thông qua nhi u hình
th c. Ho t ñ ng xu t kh u ngày càng di n ra trên ph m vi toàn c u, trong t t
c các ngành, các lĩnh v c c a n n kinh t .
1.2.2 ð c ñi m và vai trò c a xu t kh u
ð c ñi m c a xu t kh u
Ho t ñ ng xu t kh u không ch là m t hành vi buôn bán ñơn l mà là c
m t h th ng các quan h mua bán ph c t p có t ch c bên trong và bên ngoài
nh m m c ñích l i nhu n, thúc ñ y hàng hoá s n xu t phát tri n, chuy n ñ i
cơ c u kinh t , n ñ nh và nâng cao m c s ng c a nhân dân. Ho t ñ ng xu t
kh u ñư c th c hi n v i nhi u khâu t : nghiên c u ti p c n th trư ng, l p
phương án kinh doanh. qu ng cáo ñàm phán và kí h p ñ ng xu t kh u, th c
hi n h p ñ ng xu t kh u ñ n vi c gi i quy t khi u n i n u có. T t c ñ u ph i
ñư c nghiên c u k lư ng và ph i ñ t trong m i liên h l n nhau, tranh th
n m b t nh ng l i th nh m ñ m b o ho t ñ ng kinh doanh ñ t hi u qu
cao.[16] Tr n Trí Thanh (2000), Giáo trình qu n tr doanh nghi p xu t kh u,
20. 13
NXB Th ng kê, tr. 14, 20, 27.
Vai trò xu t kh u
- Xu t kh u là m t khâu tr ng trong quá trình tái s n xu t xã h i và có
các ch c năng ch y u sau:
+ T o v n cho quá trình ñ u tư trong nư c, chuy n hoá giá tr s d ng,
làm thay ñ i cơ c u giá tr s d ng c a t ng s n ph m xã h i. Góp ph n nâng
cao hi u qu c a n n kinh t
- Xu t kh u th c hi n ch c năng lưu thông hàng hoá t trong nư c sang
các nư c khác và có vai trò ch y u sau:
+ Nâng cao hi u qu kinh doanh, thúc ñ y quá trình công nghi p hoá
ñ t nư c.
+ Góp ph n gi i quy t nh ng v n ñ kinh t - xã h i quan tr ng c a ñ t
nư c: v n, vi c làm, s d ng tài nguyên có hi u qu .
+ ð m b o s th ng nh t gi a n n kinh t và chính tr trong ho t ñ ng
xu t kh u.
(1) Ho t ñ ng xu t kh u ñ i v i doanh nghi p
Trong ñi u ki n kinh t th gi i ngày nay, các quan h kinh t qu c t
ngày càng ñư c phát tri n v chi u r ng và chi u sâu. Quan h kinh t qu c t
là t ng th các quan h v v t ch t và tài chính.Trên giác ñ c a m t qu c gia,
các quan h kinh t qu c t c a qu c gia ñó v i các qu c gia còn l i khác và
v i các t ch c kinh t qu c t h p thành lĩnh v c kinh t ñ i ngo i c a qu c
gia ñó.[15] ð Hoàng Toàn, PGS.TS. Mai Văn Bưu (2008), Giáo trình qu n
lý Nhà nư c v kinh t , NXB ð i h c kinh t Qu c dân, tr. 129.
Lĩnh v c kinh t ñ i ngo i bao g m nhi u ho t ñ ng khác nhau, trư c
h t là:
- Ho t ñ ng ngo i thương: ñó là lĩnh v c trao ñ i hàng hoá và d ch v
gi a các qu c gia, nói chung là vư t ra ngoài ph m vi biên gi i c a m t nư c,
21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52731
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562