Download luận văn thạc sĩ ngành tài chính ngân hàng với đề tài: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Vũng Tàu, cho các bạn có thể tham khảo
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Vũng Tàu
1. B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TRƯ NG I H C KINH T TP.HCM
-----o0o-----
NGUY N H I ĂNG
H N CH R I RO TÍN D NG T I NGÂN HÀNG
NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN
CHI NHÁNH VŨNG TÀU
Chuyên ngành : Kinh t - Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LU N VĂN TH C SĨ KINH T
NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C:
PGS.TS. NGUY N VĂN SĨ
TP. H Chí Minh – Năm 2011
2. L I CAM OAN
1. Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng tôi.
2. Các s li u trong Tài là trung th c, ư c thu th p t Ngân hàng.
Ngư i vi t Tài
Nguy n H i ăng
3. M C L C
L I M U.................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1: T NG QUAN V R I RO TÍN D NG TRONG HO T NG KINH
DOANH T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I ................................................................ 4
1.1. Ho t ng tín d ng c a Ngân Hàng Thương M i. ................................................ 4
1.1.1.Khái ni m tín d ng ngân hàng......................................................................... 4
1.1.2. c trưng c a tín d ng..................................................................................... 4
1.1.3.Các lo i hình tín d ng ngân hàng .................................................................... 5
1.2. R i ro tín d ng và các bi n pháp ki m soát c a Ngân hàng thương m i............... 7
1.2.1. R i ro tín d ng trong ho t ng kinh doanh c a ngân hàng thương m i ....... 7
1.2.1.1.Quan i m v r i ro tín d ng c a ngân hàng............................................ 7
1.2.1.2.Các hình th c r i ro tín d ng.................................................................... 9
1.2.1.3.D u hi u nh n bi t r i ro tín d ng ............................................................ 9
1.2.2. Nguyên nhân d n n r i ro tín d ng ........................................................... 11
1.2.2.1. Nguyên nhân khách quan t môi trư ng bên ngoài............................... 11
1.2.2.2. Nguyên nhân t phía khách hàng vay:................................................... 13
1.2.2.3. Nguyên nhân t phía Ngân hàng ........................................................... 14
1.2.2.4. Nguyên nhân t các b o m tín d ng: ................................................. 15
1.2.3. o lư ng r i ro tín d ng ............................................................................... 16
1.2.3.1. N quá h n và t l n quá h n ............................................................. 16
1.2.3.2. N x u và t l n x u........................................................................... 17
1.2.3.3. T l m t v n ......................................................................................... 17
1.2.3.4. T l trích l p d phòng r i ro tín d ng:................................................ 18
1.2.4.Các bi n pháp phòng ng a và h n ch r i ro tín d ng .................................. 18
1.2.4.1. Xây d ng chính sách tín d ng m t cách h p lý..................................... 18
1.2.4.2. Th c hi n chuy n r i ro tín d ng........................................................... 19
1.2.4.3. X p h ng r i ro tín d ng........................................................................ 20
1.2.4.4. Th c hi n vi c phân lo i tài s n và trích l p d phòng r i ro ............... 21
1.2.4.5. S d ng m b o tín d ng ch c ch n .................................................... 22
1.2.4.6. Phân tích tài chính doanh nghi p........................................................... 23
1.2.4.7. S d ng các công c phái sinh............................................................... 24
1.3. Kinh nghi m c a m t s nư c trong vi c phòng ng a và h n ch r i ro tín d ng .
.................................................................................................................................... 26
1.3.1. Kinh nghi m c a m t s nư c...................................................................... 26
1.3.1.1. Kinh nghi m trong qu n lý r i ro tín d ng c a M ............................... 26
4. 1.3.1.2. Kinh nghi m phòng ch ng r i ro tín d ng c a ài Loan. ..................... 28
1.3.1.3. Kinh nghi m qu n lý r i ro tín d ng t i JPMorgan Chase- Ngân hàng
l n th 2 c a M ................................................................................................. 29
1.3.2. Bài h c kinh nghi m i v i Vi t Nam........................................................ 30
CHƯƠNG 2:TH C TR NG R I RO TÍN D NG T I NGÂN HÀNG NÔNG
NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN CHI NHÁNH VŨNG TÀU..................... 32
2.1. T ng quan v ho t ng c a chi nhánh Vũng Tàu .............................................. 32
2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n ................................................................ 32
2.1.1.1. Gi i thi u v ngân hàng......................................................................... 32
2.1.1.2.Cơ c u t ch c c a NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu ....................... 33
2.2. K t qu ho t ng kinh doanh c a NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu............ 34
2.2.1. Tình hình huy ng v n:............................................................................... 34
2.2.2. Tình hình s d ng v n.................................................................................. 37
2.2.3. Ho t ng cung c p d ch v ......................................................................... 41
2.2.4. K t qu kinh doanh c a NNNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu ..................... 42
2.3. Th c tr ng r i ro tín d ng t i NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu .................... 42
2.3.1. Tình hình chung v n quá h n..................................................................... 42
2.3.1.1. Phân tích tình hình n quá h n theo th i h n cho vay........................... 43
2.3.1.2. Phân tích tình hình n quá h n theo thành ph n kinh t ........................ 45
2.3.2. Tình hình n x u........................................................................................... 46
2.3.3. Công tác trích l p d phòng và x lý r i ro tín d ng.................................... 47
2.4. Th c tr ng qu n lý r i ro tín d ng t i NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu ....... 47
2.4.1. Các bi n pháp mà chi nhánh ã th c hi n . .................................................. 47
2.4.1.1. T ch c b máy qu n lý tín d ng .......................................................... 48
2.4.1.2. Th c hi n thu th p thông tin c a khách hàng vay ................................. 48
2.4.1.3. Th c hi n ch m i m tín d ng và phân lo i khách hàng. ..................... 49
2.4.1.4. B o m ti n vay ................................................................................... 52
2.4.1.5. Th c hi n ki m tra trư c. trong và sau cho vay. ................................... 53
2.4.1.6 Trích l p d phòng r i ro tín d ng.......................................................... 54
2.4.1.7. X lý r i ro tín d ng .............................................................................. 55
2.4.2. K t qu t ư c trong phòng ng a và h n ch r i ro tín d ng .................. 57
2.4.3. Nh ng t n t i, h n ch .................................................................................. 58
2.4.4. Nguyên nhân c a nh ng t n t i trên............................................................. 59
2.4.4.1. Nguyên nhân khách quan....................................................................... 59
2.4.4.2. Nguyên nhân t phía khách hàng........................................................... 60
5. 2.2.4.3. Nguyên nhân t phía ngân hàng ............................................................ 61
CHƯƠNG 3: M T S GI I PHÁP PHÒNG NG A VÀ H N CH R I RO TÍN
D NG T I NHNo&PTNT CHI NHÁNH VŨNG TÀU ............................................... 62
3.1. Phương hư ng ho t ng c a NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu ................... 62
3.1.1. nh hư ng kinh doanh năm 2012 ............................................................... 62
3.1.2. M c tiêu kinh doanh năm 2012 .................................................................... 63
3.1.3. nh hư ng v công tác phòng ng a h n ch r i ro tín d ng ...................... 63
3.2. M t s gi i pháp h n ch r i ro tín d ng t i chi nhánh Vũng Tàu ...................... 64
3.2.1. Nâng cao ch t lư ng th m nh d án phương án kinh doanh. .................... 64
3.2.2. Xây d ng và hoàn thi n chi n lư c qu n tr r i ro tín d ng......................... 66
3.2.3. Tăng cư ng và s d ng có hi u qu tài s n m b o ................................... 66
3.2.4. Phân tán r i ro tín d ng................................................................................. 67
3.2.5. Nâng cao hi u qu h th ng thông tin tín d ng ............................................ 69
3.2.6. H n ch r i ro o c và nâng cao trình cán b ..................................... 70
3.2.7. X lý n quá h n và n khó òi.................................................................... 72
3.2.8. S d ng các công c tài chính phái sinh phòng ng a r i ro tín d ng........... 73
3.3. M t s ki n ngh .................................................................................................. 74
3.3.1. Ki n ngh i v i chính ph và các b ngành .............................................. 74
3.3.2. Ki n ngh i v i Ngân hàng nhà nư c........................................................ 75
3.3.2.1. Nâng cao ch t lư ng qu n lý, i u hành................................................ 75
3.3.2.2. Tăng cư ng công tác thanh tra ho t ng tín d ng c a các ngân hàng
............................................................................................................................ 76
3.3.2.3. Nâng cao ch t lư ng ho t ng c a trung tâm thông tin tín d ng......... 76
3.3.2.4. Xây d ng các ch tiêu trung bình ngành ................................................ 77
3.3.2.5. Ph i h p v i B Tài Chính hoàn thi n và ban hành h th ng k toán
theo chu n m c k toán qu c t (IAS)................................................................ 77
3.3.3. Ki n ngh i v i NHNo&PTNT Vi t Nam và chi nhánh Vũng tàu...... …. 78
K T LU N..................................................................................................................... 79
6. DANH M C B NG, BI U VÀ SƠ
B ng 2.1: Tình hình huy ng v n t i chi nhánh............................................................ 35
B ng 2.2: Dư n cho vay t i chi nhánh .......................................................................... 38
B ng 2.4: K t qu ho t ng kinh doanh c a chi nhánh ................................................ 42
B ng 2.5: Tình hình n quá h n t i chi nhánh................................................................ 43
B ng 2.6: Phân lo i n quá h n theo th i h n vay ......................................................... 44
B ng 2.7: Phân lo i n quá h n theo thành ph n kinh t ................................................ 45
B ng 2.8: Tình hình n x u c a chi nhánh. .................................................................... 46
B ng 2.9: Tình hình trích l p d phòng r i ro t i chi nhánh .......................................... 47
B ng 3.1: B ng tiêu chí s d ng ch m i m tín d ng c a doanh nghi p.................. 49
B ng 3.2: B ng thang i m x p lo i theo quy mô doanh nghi p ................................... 50
B ng 3.3: B ng x p h ng m c r i ro khách hàng là doanh nghi p ........................... 50
B ng 3.4: Ch tiêu kinh doanh c a chi nhánh năm 2012 ................................................ 63
Sơ 1.1: Mô hình r i ro tín d ng c a Ngân hàng .......................................................... 8
Sơ 1.2: H p ng quy n ch n tín d ng ..................................................................... 26
Bi u 2.1: Tình hình huy ng v n t i chi nhánh ............................................................ 36
Bi u 2.1.1: Tình hình huy ng v n theo TPKT t i chi nhánh....................................... 36
Bi u 2.1.2: Tình hình huy ng v n theo kỳ h n t i chi nhánh...................................... 37
Bi u 2.2.1: Tình hình dư n theo thành ph n kinh t t i chi nhánh................................ 39
Bi u 2.2.2: Tình hình dư n theo kỳ h n n t i chi nhánh ............................................. 40
Bi u 2.2.3: Tình hình dư n theo kỳ h n và cho vay t i chi nhánh ................................ 40
Bi u 2.3: Tình hình n quá h n t i chi nhánh................................................................. 43
Bi u 2.3.1: N quá h n theo th i h n cho vay t i chi nhánh.......................................... 44
Bi u 2.3.2: N quá h n theo thành ph n kinh t t i chi nhánh....................................... 45
Bi u 2.4: T tr ng các nhóm n x u t i chi nhánh......................................................... 46
7. DANH M C KÝ HI U VI T T T
STT Ký hi u vi t t t Tên y
1 NHNo&PTNT Ngân hàng nông nghi p và phát tri n nông thôn
2 NQH N quá h n
3 NHNN Ngân hàng nhà nư c
4 VH V n huy ng
5 DNQD Doanh nghi p qu c doanh
6 DNNQD Doanh nghi p ngoài qu c doanh
7 HG H gia ình
8 TPKT Thành ph n kinh t
8. 1
L I NÓI U
1. Tính c p thi t c a tài
Ho t ng c a ngân hàng là ho t ng kinh doanh ti n t và d ch v ngân
hàng. Ngân hàng huy ng ti n sau ó cho vay trong m t kho ng th i gian
ki m l i nhu n. Trong th i gian cho vay, phát sinh m t s kho n vay khách
hàng không tr ư c ho c g c ho c lãi ho c c g c và lãi, vi c này làm cho
ngân hàng m t m t ph n v n. N u s lư ng này l n n m t m c nh t nh
s d n n nguy cơ ngân hàng không tr n i các kho n ti n ã huy ng, và
nguy cơ v . S v này làm cho các ngân hàng bi n m t sau m t êm và
kéo theo tác ng r t x u i v i n n kinh t xã h i.
Trong l ch s tín d ng, trong nư c ã ch ng ki n r t nhi u ngân hàng, t
ch c tín d ng lâm vào tình tr ng khánh ki t, phá s n, ng ng ho t ng. Trên th
gi i, vào năm 2008, nư c M ã g p ph i cu c kh ng ho ng ngân hàng xu t
phát t ho t ng cho vay dư i tiêu chu n, gây ra thi t h i n ng n cho n n
kinh t M và lan r ng ra toàn c u.
Cho dù là ngân hàng l n, và lâu i như các ngân hàng nư c M , Châu Âu
hay các ngân hàng nh nư c ta, vi c thua l hay phá s n c a các ngân hàng,
có nhi u nguyên nhân, nhưng quan tr ng nh t là vi c qu n tr r i ro kém hi u
qu , thư ng b t u t nh ng kho n tín d ng x u không ư c ki m soát m t
chi nhánh nào ó ã l n d n và ã lây loang ra toàn h th ng.
Các d n lu n trên cho th y qu n tr r i ro, c bi t là r i ro tín d ng ã tr
nên c p thi t hơn bao gi h t, là khâu s ng còn i v i t t c các ngân hàng
trong th i i hi n nay. Nó thu hút s quan tâm không ch gi i tài chính ngân
hàng mà c các chính tr gia, các nhà ho ch nh chính sách c a t t c các qu c
gia trên th gi i. Chính vì lý do trên, tác gi ã ch n tài : “H n ch r i ro tín
9. 2
d ng t i ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn chi nhánh Vũng
Tàu” th c hi n.
2. M c tiêu nghiên c u:
M c tiêu 1, H th ng hóa l i nh ng v n mang tính lí lu n v r i ro tín
d ng c a ngân hàng và phòng ng a h n ch r i ro tín d ng t i ngân hàng. Tham
kh o các bài h c kinh nghi m t các nư c trên th gi i, rút ra bài h c i v i
Vi t Nam.
M c tiêu 2, Phân tích th c tr ng phòng ng a và h n ch r i ro tín d ng t i
NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu, t ó ánh giá k t qu t ư c, nh ng
h n ch và nguyên nhân trong công tác phòng ng a và h n ch r i ro tín d ng
t i NHNo&PTNT Vi t Nam.
M c tiêu 3, xu t các gi i pháp và nh ng ki n ngh nh m h n ch r i ro
trong ho t ng tín d ng t i NHNo&PTNT Vi t Nam.
3. i tư ng và ph m vi nghiên c u
i tư ng nghiên c u : là nh ng lý lu n cơ b n v r i ro tín d ng và qu n
tr r i ro tín d ng, tìm gi i pháp nâng cao ch t lư ng qu n tr r i ro tín d ng.
Ph m vi nghiên c u: kh o sát ho t ng c a NHNo&PTNT chi nhánh
Vũng Tàu trong ba năm: 2009, 2010 và 6 tháng u năm 2011. T ó, ưa ra
gi i pháp nâng cao ch t lư ng qu n tr r i ro tín d ng. R i ro tín d ng r t a
d ng, có th là r i ro khi ngân hàng b ng v n, r i ro thi u v n kh d ng,
r i ro khi các v t m b o tín d ng không còn giá tr như khi ánh giá ban u
trư c khi cho vay, r i ro không thu h i ư c n . Trong ph m vi c a tài, tác
gi ch xem xét r i ro khi NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu không thu h i
ư c n hay còn g i là n quá h n, n khó òi.
10. 3
4. Phương pháp nghiên c u
Phương pháp nghiên c u: S d ng phương pháp duy v t bi n ch ng, suy
lu n logic k t h p v i phương pháp duy v t l ch s , phương pháp so sánh,
th ng kê và th …
Thu th p s li u: các báo cáo, tài li u c a ngân hàng, thông tin trên báo
chí và internet.
5. Ý nghĩa th c ti n c a tài
- H th ng hóa các lý thuy t v qu n tr r i ro tín d ng,
- M t s bài h c kinh nghi m t các nư c khác,
- Th y th c tr ng qu n tr r i ro tín d ng t i NHNo&PTNT chi nhánh
Vũng Tàu trong ba năm: 2009, 2010 và 6 tháng u năm 2011,
- Tham kh o, v n d ng các ki n ngh , các gi i pháp nâng cao ch t lư ng
qu n tr r i ro tín d ng vào lĩnh v c mình ang ho t ng.
6. K t c u c a lu n văn
Ngoài ph n m u và ph n k t lu n, tài ư c k t c u thành 3 chương:
Chương 1: T ng quan v r i ro tín d ng trong ho t ng kinh doanh t i
ngân hàng thương m i.
Chương 2: Th c tr ng r i ro tín d ng t i NHNo&PTNT chi nhánh Vũng
Tàu.
Chương 3: M t s gi i pháp phòng ng a và h n ch r i ro tín d ng t i
NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu.
11. 4
CHƯƠNG 1
T NG QUAN V R I RO TÍN D NG
1.1. Ho t ng tín d ng c a Ngân Hàng Thương M i
1.1.1. Khái ni m tín d ng ngân hàng
Tín d ng là ho t ng mang tính kh i th y, tính b n ch t c a ngân hàng,
là cơ s ch y u ánh giá ch t lư ng ho t ng ngân hàng. Thu t ng “Tín
d ng” (credit) xu t phát t ch Latinh là Credo nghĩa là tin tư ng, tín nhi m.
Trong th c t , thu t ng tín d ng ư c hi u theo nhi u nghĩa khác nhau, tùy
theo t ng i tư ng và hoàn c nh c th mà thu t ng tín d ng có m t n i dung
riêng.
Xét v khía c nh ti n t , tín d ng là quan h vay mư n v n l n nhau d a
trên s tin tư ng s v n ó s ư c hoàn tr vào m t ngày xác nh trong tương
lai và ư c nh nghĩa m t cách y như sau: “Tín d ng là quan h chuy n
như ng t m th i m t lư ng giá tr (dư i hình th c ti n t ho c hi n v t) t
ngư i s h u sang ngư i s d ng sau m t th i gian nh t nh thu h i v m t
lư ng giá tr l n hơn lư ng giá tr ban u.”
Xét v khía c nh ch c năng ho t ng c a ngân hàng, tín d ng ư c
hi u là m t giao d ch v tài s n (ti n ho c hàng hóa) gi a bên cho vay và i vay
(cá nhân, doanh nghi p và các ch th khác). Trong ó, bên cho vay chuy n
giao tài s n cho bên i vay s d ng trong th i gian nh t nh theo th a thu n,
bên i vay có trách nhi m hoàn tr vô i u ki n v n g c và lãi cho bên i vay
khi n h n thanh toán.
1.1.2. c trưng c a tín d ng
Quan h tín d ng có b n c trưng cơ b n là: Lòng tin, tính hoàn tr , tính
th i h n và n ch a nhi u kh năng r i ro.
- Lòng tin: Ngư i ta ch cho vay khi h tin tư ng. Ngư i i vay có ý
mu n tr n và có kh năng tr n , ng th i ngư i ta tin r ng ngư i s d ng
12. 5
lư ng giá tr ó s thu ư c lư ng giá tr l n hơn, t hi u qu sau m t th i
gian nh t nh. Nghĩa là, ngư i cho vay tin tư ng ngư i i vay s d ng ti n vay
có hi u qu trong quá trình s n xu t kinh doanh ho c có ngu n thu khác ( i
v i ngư i tiêu dùng) thì ngư i i vay m i có kh năng tr n cho ngư i cho
vay. ng th i, ngư i cho vay cũng tin tư ng ngư i i vay có ý mu n tr n thì
quan h tín d ng m i x y ra.
- Tính hoàn tr : i v i quan h tín d ng thì ây là c trưng cơ b n
nh t và s hoàn tr là tiêu chu n phân bi t quan h tín d ng v i các quan h tài
chính khác. M t khác, không có s hoàn tr thì ó là m t quan h tín d ng
không hoàn h o. Không có s hoàn tr s làm cho ngư i cho vay không thu h i
ư c v n, d n n thua l , phá s n, i ngư c l i m c ích c a kinh doanh.
- Tính th i h n: Xu t phát t b n ch t c a tín d ng là s tín nhi m,
ngư i cho vay tin tư ng ngư i i vay s hoàn tr vào m t ngày trong tương lai
mà hai bên ã th a thu n. Ngư i i vay ch ư c s d ng t m th i trong th i
gian nh t nh, sau khi h t th i h n s d ng theo th a thu n, ngư i i vay ph i
hoàn tr cho ngư i cho vay.
- Tín d ng n ch a nhi u kh năng r i ro: Do s b t cân x ng v
thông tin, ngư i cho vay không hi u rõ v ngư i i vay. M t m i quan h tín
d ng ư c g i là hoàn h o n u ngư i i vay hoàn tr ư c y c g c l n lãi
úng th i h n. Tuy nhiên, không ph i m i vi c lúc nào cũng di n ra m t cách
trôi ch y mà v n không hi m trư ng h p ngư i i vay không th c hi n ư c
nghĩa v c a mình i v i ch n . ó là trư ng h p khi n th i h n, ngư i i
vay không th th c hi n nghĩa v hoàn tr v n vay d n n kho n n b quá
h n. N quá h n là s báo hi u c a r i ro tín d ng.
1.1.3. Các lo i hình tín d ng ngân hàng
* Căn c vào th i h n cho vay
13. 6
- Tín d ng ng n h n: Có th i h n dư i 12 tháng, thư ng ư c s d ng
bù p s thi u h t v n lưu ng c a các doanh nghi p và các nhu c u chi
tiêu ng n h n c a cá nhân.
- Tín d ng trung h n: Có h n trên 12 tháng n 60 tháng. Lo i tín d ng
này ch y u ư c s d ng u tư mua s m tài s n c nh, c i ti n ho c i
m i thi t b , công ngh , m r ng s n xu t kinh doanh, xây d ng các d án m i
có quy mô nh . ây là lo i tín d ng có m c r i ro cao.
- Tín d ng dài h n: Có th i h n trên 60 tháng. Lo i hình tín d ng này
ch y u áp ng nhu c u dài h n như: xây d ng nhà xư ng, các thi t b
phương ti n v n t i có quy mô l n, xây d ng các xí nghi p m i. ây là lo i tín
d ng có m c r i ro r t cao.
* Căn c vào m c ích s d ng v n
- Tín d ng s n xu t và lưu thông hàng hóa: Là lo i tín d ng c p cho
các ch th kinh t ti n hành s n xu t và lưu thông hàng hóa.
- Tín d ng tiêu dùng: Là lo i tín d ng áp ng nhu c u tiêu dùng cá
nhân như mua s m nhà c a, phương ti n i l i, các lo i hàng hóa tiêu dùng.
* Căn c vào s m b o
- Tín d ng có m b o không b ng tài s n (tín ch p): Là lo i hình
không có tài s n th ch p, c m c ho c s b o lãnh c a ngư i th ba, mà vi c
cho vay ch d a vào uy tín c a b n thân khách hàng.
- Tín d ng có m b o : Là lo i tín d ng mà khi cho vay òi h i ngư i
vay v n ph i có tài s n c m c , th ch p ho c b o lãnh c a ngư i th ba. S
b o m này là căn c pháp lý ngân hàng có thêm ngu n th hai, b sung
cho ngu n n th nh t thi u ch c ch n.
* Căn c vào hình thái tín d ng
- Tín d ng b ng ti n m t: Là lo i hình tín d ng mà hình thái giá tr tín
d ng ư c c p b ng ti n.
14. 7
- Tín d ng b ng tài s n: Là lo i tín d ng mà hình thái giá tr c a tín
d ng ư c c p b ng tài s n. i v i ngân hàng thương m i, hình th c tín d ng
này th hi n ch y u dư i hình th c tín d ng thuê mua.
* Căn c vào phương pháp cho vay
- Tín d ng tr c ti p: Là lo i tín d ng mà ngư i vay tr c ti p ti n vay và
tr c ti p hoàn tr n vay cho ngân hàng thương m i.
- Tín d ng gián ti p: Là lo i tín d ng mà quan h tín d ng có thông qua
(hay liên quan n ngư i th ba).
* Căn c vào phương th c hoàn tr
- Tín d ng tr góp: Là lo i hình tín d ng mà khách hàng ph i hoàn tr
l i v n g c và lãi theo nh kỳ.
- Tín d ng phi tr góp: Là lo i tín d ng ư c thanh toán m t l n theo
kỳ h n ã th a thu n thư ng áp d ng cho vay v n lưu ng.
- Tín d ng hoàn tr theo yêu c u: Là lo i tín d ng mà ngư i vay có th
hoàn tr b t c lúc nào khi có thu nh p. Ngân hàng không n nh th i h n nào,
áp d ng cho vay th u chi.
1.2. R i ro tín d ng và các bi n pháp ki m soát c a Ngân hàng
1.2.1. R i ro tín d ng trong ho t ng
1.2.1.1.Quan i m v r i ro tín d ng c a ngân hàng
R i ro tín d ng phát sinh trong trư ng h p ngân hàng không thu ư c
y c g c và lãi c a kho n vay, ho c là vi c thanh toán n g c và lãi không
úng kỳ h n. Trong trư ng h p ngư i vay ti n b phá s n, thì vi c thu h i g c
và lãi tín d ng y là không ch c ch n, do ó ngân hàng có th g p r i ro tín
d ng.
R i ro trong ho t ng tín d ng c a ngân hàng là s t n th t, m t mát v
tài chính mà Ngân hàng ph i gánh ch u do khách hàng vay v n c a ngân hàng
15. 8
không tr n ư c úng h n, không th c hi n úng cam k t v i b t kỳ lí do
nào.
Có th nh nghĩa r i ro tín d ng là kho n l do ngân hàng c p tín d ng
cho m t khách hàng không tr ư c n theo h p ng tín d ng ã ký. Nghĩa là,
kh năng khách hàng không tr ư c n theo h p ng g n li n v i m i kho n
tín d ng mà ngân hàng c p cho h .
N n kinh t th trư ng, trong môi trư ng kinh doanh luôn bi n ng, thì
tính n nh trong các ơn v , các t ch c kinh t mang tính ch t tương i. Khi
doanh nghi p vay v n Ngân hàng kinh doanh mà g p ph i r i ro m t kh
năng thanh toán n , chính là r i ro c a Ngân hàng.
R i ro r t a d ng, nó có th là r i ro b ng v n, r i ro thi u v n kh
d ng, r i ro khi các v t m b o tín d ng không còn giá tr như khi ánh giá
ban u trư c khi cho vay, r i ro không thu h i ư c n .
Trong ph m vi c a bài vi t này, tác gi ch xem xét r i ro khi ngân hàng
không thu h i ư c n hay còn g i là n quá h n, n khó òi.
Sơ 1.1: Mô hình r i ro tín d ng c a Ngân hàng
R i ro tín d ng
Không thu ư c
lãi úng h n
Không thu ư c
v n úng h n
Không thu
lãi
Không thu
v n cho vay
Lãi treo phát sinh N quá h n phát
sinh
1. Lãi treo óng
băng.
2. Mi n gi m lãi
1. N không kh
năng thu h i.
2. Xóa n
16. 9
1.2.1.2. Các hình th c r i ro tín d ng
Ho t ng tín d ng luôn ti m n nh ng r i ro g n li n v i kh năng tr
n c a khách hàng, r i ro tín d ng bao g m:
* R i ro ng v n
ây là lo i r i ro tín d ng do khách hàng không hoàn tr kho n n úng
h n theo h p ng, bao g m v n g c và/ho c lãi vay. S sai h n này là do tr
h n. i u này s nh hư ng n k ho ch s d ng v n c a Ngân hàng. Ngân
hàng s em tái u tư, nhưng kho n vay b ng không thu ư c thì k
ho ch t ra không th c hi n ư c, làm cho Ngân hàng m t ngu n thu m i, nh
hư ng n uy tín c a Ngân hàng trong các kho n vay m i và gây khó khăn
trong vi c chi tr ngư i g i ti n.
* R i ro m t v n
Là lo i r i ro tín d ng khi ngư i vay sai h n trong th c hi n nghĩa v tr
n theo h p ng, bao g m v n g c và/ho c lãi vay. S sai h n này là do không
thanh toán. R i ro m t v n là do khách hàng không tr ư c m t ph n ho c
toàn b n vay, làm cho ngân hàng: tăng chi phí do ph i trích l p d phòng r i
ro, chi phí cho vi c i thu n , làm cho dòng ti n c a Ngân hàng b gi m sút,
ng th i doanh thu c a Ngân hàng ch m l i ho c m t. N u b m t g c thì quy
mô c a Ngân hàng s b gi m, n u b m t lãi thì kh năng sinh l i s gi m.
1.2.1.3. D u hi u nh n bi t r i ro tín d ng
a. Phát sinh t phía khách hàng:
a.1.D u hi u liên quan n m i quan h v i Ngân hàng:
- Trì hoãn ho c gây tr ng i i v i Ngân hàng trong quá trình ki m tra
theo nh kỳ ho c t xu t v tình hình s d ng v n vay, tình hình ho t ng
s n xu t kinh doanh, tài chính c a khách hàng.
- Có d u hi u không th c hi n y các quy nh, vi ph m phát lu t
trong quá trình quan h tín d ng.
17. 10
- Ch m ho c trì hoãn các báo cáo tài chính theo yêu c u c a Ngân hàng
mà không có s gi i thích minh b ch, thuy t ph c.
- ngh gia h n, i u ch nh các kho n n nhi u l n không rõ lí do.
- S s t gi m b t thư ng s dư tài kho n ti n g i m t i Ngân hàng.
- Ch m thanh toán các kho n lãi khi n h n thanh toán.
- Xu t hi n n quá h n vì : tiêu th hàng ch m, thu h i công n ch m.…
- M c vay thư ng xuyên gia tăng, vư t quá nhu c u d ki n.
- Tài s n m b o không tiêu chu n, giá tr tài s n m b o gi m sút
so v i nh giá cho vay, có các d u hi u cho ngư i khác thuê, bán ho c trao
i.…
- D u hi u cho th y khách hàng trông ch vào các ngu n thu nh p ngoài
s n xu t kinh doanh.
- D u hi u tìm ki m s tài tr t nhi u ngu n.
- D u hi u u tư các kho n ti n ng n h n cho ho t ng u tư dài h n.
- Ch p nh n ngu n s d ng lãi su t cao v i m i i u ki n.
a.2.D u hi u liên quan n phương pháp qu n lý, tình hình tài chính
và ho t ng s n xu t kinh doanh c a khách hàng:
- Có s chênh l ch l n gi a doanh thu th c t so v i m c d ki n.
- Nh ng thay i b t l i trong cơ c u v n, t l thanh kho n.
- Xu t hi n phí b t h p lý : quá m c qu ng cáo, ti p khách, phô trương.
- Thay i thư ng xuyên t ch c ho c ban i u hành
- B h p ng nh và v a có t su t l i nhu n cao, tìm h p ng l n
nhưng t su t l i nhu n l i th p.
- Quá trình kh o sát, th m nh d án sai d n n u tư không hi u qu .
- Khó khăn khi phát tri n s n ph m d ch v m i.
- Tung s n ph m ra th trư ng quá s m ho c t áp l c th i gian sinh l i.
- Thiên tai, h a ho n, d ch b nh, d n n m t mùa, th t thu, m t tài s n…
- i v i khách hàng là tư nhân, có d u hi u c a b nh kéo dài ho c ch t.
18. 11
b. Phát sinh t phía Ngân hàng
- Chính sách tín d ng không h p lý.
- ánh giá và phân lo i không chính xác v m c r i ro c a khách
hàng.
- C p tín d ng cho cam k t không ch c ch n và thi u m b o c a khách.
- Tăng trư ng tín d ng quá nhanh, vư t quá năng l c ki m soát.
- So n các i u ki n ràng bu c trong h p ng tín d ng không rõ ràng.
- H sơ tín d ng không y thi u s hoàn ch nh
- C nh tranh thái quá: gi m th p lãi su t, tăng h n m c.
1.2.2. Nguyên nhân d n n r i ro tín d ng
Có b n nguyên nhân cơ b n gây nên r i ro tín d ng. ó là, nguyên nhân
khách qua t môi trư ng bên ngoài, nguyên nhân t phía khách hàng, nguyên
nhân t chính ngân hàng t o nên và nguyên nhân t phía b o m tín d ng.
1.2.2.1. Nguyên nhân khách quan t môi trư ng bên ngoài
- R i ro do các nguyên nhân b t kh kháng thu c v thiên nhiên như:
thiên tai d ch h a, lũ l t h n hán, chi n tranh.… gây ra các bi n ng x u ngoài
d ki n trong m i quan h tín d ng gi a ngân hàng và khách hàng, làm gia tăng
kh i lư ng các kho n n quá h n.
- R i ro do môi trư ng kinh t không n nh: Bao g m các y u t : các
giai o n c a chu kỳ kinh t (phát tri n, hưng th nh hay suy thoái), s thay i
cơ ch chính sách kinh t , lãi su t, t giá, CPI.…
Trong th i kỳ n n kinh t phát tri n m nh, ho t ng kinh doanh thu n
l i vì th d n n vi c r i ro v n và r i ro không tr ư c n th p hơn do ó
ho t ng tín d ng là tương i an toàn.
Trong i u ki n n n kinh t suy thoái, s n xu t b ình tr d n và ng
v n d n n kh năng tài chính c a khách hàng g p nhi u khó khăn, kh năng
tr n c a khách hàng kém s d n n các kho n tín d ng g p r i ro gia tăng.
19. 12
Trong i u ki n n n kinh t phát tri n quá nóng, Ngân hàng nhà nư c s
áp d ng chính sách ti n t th t ch t, lãi su t th trư ng tăng, doanh nghi p s
ph i i vay v i lãi su t cao hơn d n n chi phí tài chính tăng. Trong khi ó thì
doanh thu c a doanh nghi p gi m m t cách rõ r t, vì v y r i ro tín d ng s gia
tăng.
- Môi trư ng chính tr , pháp lu t:
Khi m t qu c gia có n n chính tr không n nh, luôn x y ra các cu c
chi n tranh, b o lo n, ình công, tranh ch p gi a các ng phái.… thì vi c kinh
doanh trong giai o n u tư c a các doanh nghi p ch c ch n s g p nhi u khó
khăn và cũng s nh hư ng tr c ti p n các ngân hàng trong ho t ng tín
d ng.
Ngoài ra, trong nh ng trư ng h p có s thay i v chính tr , i u ch nh
chính sách, ch , lu t pháp c a Nhà nư c ho c thay i a gi i hành chính
c a các a phương, s sát nh p hay tách ra c a các cơ quan, b ngành trong
n n kinh t . Nh ng s thay i và i u ch nh ó là t t y u trong quá trình phát
tri n c a m t t nư c. Nhưng nó là nguyên nhân gây r i ro trong kinh doanh
tín d ng c a Ngân hàng, vì liên quan n các i tư ng vay b thay i.
- Môi trư ng qu c t : Trong xu th toàn c u hóa hi n nay, tín d ng trong
nư c có m i quan h ch t ch v i tín d ng nư c ngoài, vì các dòng v n luôn
v n hành theo quy lu t th trư ng. Khi cu c kh ng ho ng tài chính x y ra làm
cho m i quan h thương m i qu c t gi a Vi t Nam và các nư c b thay i, c t
t ho c t m ngưng tr , làm gi m sút s c mua hàng hóa, d n n vi c hàng hóa
tiêu th s b ng và nh hư ng n kh năng tr n c a khách hàng vay v n
Ngân hàng. T t y u nh hư ng n r i ro tín d ng.
- Ngoài ra, r i ro t t y u c a quá trình t do hóa tài chính, h i nh p
qu c t : quá trình t do hóa tài chính và h i nh p qu c t có th làm cho vi c
b t cân x ng gia tăng, n x u gia tăng khi t o ra môi trư ng c nh tranh gay g t,
khi n cho các doanh nghi p, nh ng khách hàng thư ng xuyên c a Ngân hàng
20. 13
ph i i m t v i nguy cơ thua l và quy lu t ch n l c kh c nghi t c a th
trư ng. Bên c nh ó, b n thân s c nh tranh c a các ngân hàng thương m i
trong nư c v i h th ng qu n lý y u kém g p ph i nguy cơ r i ro n x u tăng
lên b i h u h t các khách hàng có ti m l c tài chính l n s b các ngân hàng
nư c ngoài thu hút.
1.2.2.2. Nguyên nhân t phía khách hàng vay:
- i v i khách hàng là cá nhân: Ngu n tr n ch y u là t thu nh p
c a cá nhân. Các khách hàng là cá nhân thư ng có nh ng r i ro vì nguyên nhân
sau:
• Có thu nh p không n nh.
• R i ro o c như: s d ng v n sai m c ích, không mu n hoàn
tr n vay. c bi t là dùng kho n vay ngân hàng cho vay v i
lãi su t cao hơn.
• Do công vi c b thay i ho c b m t vi c làm.
• Không có nơi c trú n nh.
- i v i khách hàng là doanh nghi p, nguyên nhân gây ra r i ro tín
d ng bao g m:
• V phía th trư ng c a doanh nghi p:
Th trư ng cung c p u vào b thu h p, giá c nguyên v t li u tăng cao,
chi phí s n xu t tăng lên, s n ph m gi m s c c nh tranh.
S n ph m kém ph m ch t, không phù h p v i th trư ng, khó tiêu th .
Nguyên nhân khác như: c nh tranh, th hi u thay i, th trư ng b thu
h p.
T t c các nguyên nhân trên, làm doanh thu c a doanh nghi p gi m sút.
• Khách hàng s d ng sai m c ích, do ó m t v n ho c hi u qu
u tư th p không tr ươc n d n n n quá h n.
• Trình c a cán b qu n lý thi u năng l c và thi u trình
chuyên môn trong kinh doanh hay không có kinh nghi m làm cho
21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 54504
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562