Download luận án tiến sĩ với đề tài: Nghiên cứu thống kê tài khoản vệ tinh du lịch ở VN, cho các bạn có thể tham khảo

1. i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a cá nhân tôi. Các s
li u công b c a cá nhân, t ch c ñư c tham kh o và ñư c s d ng ñúng qui
ñ nh. Các s li u và k t qu trình bày trong lu n án là trung th c và n i dung
này chưa t ng ñư c ai công b trong b t kỳ m t công trình nào khác.
Tác gi lu n án
Nguy n Th Tuy t Nhung

2. ii
M C L C
L I CAM ðOAN...................................................................................................................i
DANH M C CÁC T VI T T T .......................................................................................v
DANH M C CÁC B NG ...................................................................................................vi
DANH M C SƠ ð ............................................................................................................vi
M ð U ......................................................................................................................1
CHƯƠNG 1 NH NG V N ð LÝ LU N CHUNG V TÀI KHO N V TINH DU
L CH ..............................................................................................................................11
1.1 Khái ni m và vai trò c a tài kho n v tinh du l ch......................................11
1.1.1 Khái quát v h th ng tài kho n qu c gia (SNA – System of National
Accounts)............................................................................................................11
1.1.2 Khái ni m tài kho n v tinh du l ch......................................................12
1.1.2.1 Khái ni m tài kho n v tinh ........................................................12
1.1.2.2 Khái ni m “Du l ch”....................................................................12
1.1.2.3 Khái ni m tài kho n v tinh du l ch ............................................14
1.1.3 Vai trò c a tài kho n v tinh du l ch.....................................................15
1.2 Sơ lư c l ch s hình thành và phát tri n tài kho n v tinh du l ch..............16
1.3 N i dung tài kho n v tinh du l ch c a T ch c du l ch Th gi i (UNWTO)
20
1.3.1 Các khái ni m cơ b n trong tài kho n v tinh du l ch ..........................21
1.3.1.1 M t s khái ni m liên quan t i c u ho t ñ ng du l ch ................21
1.3.1.2 M t s khái ni m liên quan ñ n cung ho t ñ ng du l ch.............25
1.3.2 N i dung c a tài kho n v tinh du l ch.................................................28
1.4 Nguyên t c và ngu n thông tin biên so n tài kho n v tinh du l ch ...........35
1.4.1 Nguyên t c biên so n tài kho n v tinh du l ch....................................35
1.4.2 Ngu n thông tin biên so n tài kho n v tinh du l ch............................37
1.5 Nghiên c u n i dung tài kho n v tinh du l ch m t s nư c ...................38
1.5.1 N i dung tài kho n v tinh du l ch m t s nư c ...............................38
1.5.1.1 Tài kho n v tinh du l ch c a Philippin.......................................38
1.5.1.2 Tài kho n v tinh du l ch c a Indonexia .....................................41

3. iii
1.5.1.3 Tài kho n v tinh du l ch c a Australia.......................................43
1.5.2 Nh n xét khái quát v tài kho n v tinh du l ch m t s nư c và kinh
nghi m rút ra ......................................................................................................47
CHƯƠNG 2 NGHIÊN C U BIÊN SO N TÀI KHO N V TINH DU L CH VI T
NAM ....................................................................................................................50
2.1 S c n thi t biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam......................50
2.2 Nh ng thu n l i và khó khăn khi biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t
Nam .....................................................................................................................57
2.2.1 Thu n l i...............................................................................................57
2.2.2 Khó khăn...............................................................................................59
2.3 Ngu n thông tin biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam...............61
2.3.1 Th c tr ng và h th ng thu th p thông tin th ng kê du l ch c a Vi t Nam
hi n nay. .............................................................................................................61
2.3.1.1 H th ng văn b n pháp qui v th ng kê du l ch..........................61
2.3.1.2 H th ng ch tiêu th ng kê du l ch trong H th ng ch tiêu th ng kê
qu c gia .....................................................................................................62
2.3.1.3 H th ng t ch c thu th p thông tin th ng kê du l ch .................64
2.3.1.4 Hình th c t ch c thu th p thông tin th ng kê du l ch................66
2.3.2 ðánh giá chung v thông tin th ng kê du l ch Vi t Nam hi n nay. .....71
2.3.2.1 Nh ng ưu ñi m............................................................................71
2.3.2.2 Nh ng t n t i...............................................................................72
2.4 ð nh hư ng biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam......................74
2.5 N i dung biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam .........................76
2.5.1 Nguyên t c biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam................76
2.5.2 C u trúc tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam.....................................77
2.5.3 Các phân lo i ch y u trong tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam......85
2.5.3.1 Phân lo i s n ph m du l ch trong tài kho n v tinh du l ch ........85
2.5.3.2 Phân lo i s lư t khách du l ch, s ngày khách du l ch trong tài
kho n v tinh du l ch......................................................................................88
2.5.4 Phương pháp tính các ch tiêu c a t ng b ng trong tài kho n v tinh du
l ch Vi t Nam. .................................................................................................91

4. iv
CHƯƠNG 3 TH NGHI M TÍNH TOÁN TÀI KHO N V TINH DU L CH VI T
NAM VÀ M T S KI N NGH ......................................................................................105
3.1 Th nghi m tính toán m t s b ng trong tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam 1
3.1.1 Ngu n s li u s d ng ñ th nghi m tính toán m t s b ng trong tài
kho n v tinh du l ch Vi t Nam. ...................................................................105
3.1.2 Th nghi m tính toán m t s b ng trong tài kho n v tinh du l ch Vi t
Nam năm 2005 và 2007. ..................................................................................108
3.2 M t s ki n ngh nh m ñ y m nh vi c th c hi n biên so n tài kho n v tinh
du l ch Vi t Nam. .............................................................................................125
3.2.1 Ki n ngh v h th ng các khái ni m s d ng trong tài kho n v tinh du
l ch ............................................................................................................126
3.2.2 Ki n ngh v ngu n thông tin ph c v cho vi c biên so n tài kho n v
tinh du l ch........................................................................................................126
3.2.2.1 V h th ng ch tiêu th ng kê ph n ánh ho t ñ ng du l ch .......127
3.2.2.2 V hình th c thu th p thông tin.................................................128
3.2.2.3 V h th ng t ch c thu th p thông tin .....................................134
3.2.3 Ki n ngh v l trình th c hi n và phân công th c hi n biên so n tài
kho n v tinh du l ch Vi t Nam ....................................................................136
3.2.3.1 V l trình th c hi n biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t
Nam ...................................................................................................136
3.2.3.2 V phân công th c hi n biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t
Nam ...................................................................................................137
3.2.4 M t s ki n ngh khác.........................................................................137
K T LU N ..................................................................................................................140
DANH M C CÔNG TRÌNH C A TÁC GI ............................................................142
DANH M C TÀI LI U THAM KH O .....................................................................143
PH L C ..................................................................................................................146

5. v
DANH M C CÁC T VI T T T
T vi t t t Di n gi i ti ng Anh Di n gi i ti ng Vi t
APEC Asia – Pacific Economic
Cooperation.
Di n ñàn H p tác kinh t
châu Á – Thái Bình Dương.
ASEAN Association of Southeast
Asian Nations.
Hi p h i các qu c gia ðông
Nam Á
Eurostat Cơ quan th ng kê c a C ng
ñ ng Châu Âu.
GDP Gross Domestic Production T ng s n ph m qu c n i
GO Gross Output Giá tr s n xu t
IC Intermedia Cost Chi phí trung gian
OECD Organization for Economic
Cooperation and
Development
T ch c h p tác và phát tri n
kinh t .
PATA Pacific Asia Travel
Association
Hi p h i du l ch Châu Á –
Thái Bình Dương.
SNA System of National Accounts H th ng tài kho n qu c gia.
TSA Tourism Satellite Account Tài kho n v tinh du l ch
UNWTO United Nation World Tourism
Organization.
T ch c du l ch th gi i
VA Value Added Giá tr tăng thêm
WTO World Trade Organization T ch c thương m i th gi i.
WTTC World Tourism and Travel
Council
H i ñ ng du l ch và l hành
th gi i.

6. vi
DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1 Bi n ñ ng s lư t khách du l ch qu c t ñ n Vi t Nam giai ño n 2001 – 2010... 51
B ng 2.2 Bi n ñ ng s lư t khách du l ch n i ñ a Vi t Nam giai ño n 2001 – 2010 .......... 52
B ng 2.3 Bi n ñ ng s lư t khách du l ch Vi t Nam giai ño n 2001 – 2010........................ 53
B ng 2.4 Cơ c u s lư t khách du l ch Vi t Nam chia theo lo i khách giai ño n 2001 – 2010.54
B ng 2.5 Bi n ñ ng doanh thu du l ch c a Vi t Nam giai ño n 2001-2010 ......................... 55
B ng 2.6 H th ng ch tiêu th ng kê du l ch trong H th ng ch tiêu th ng kê qu c gia...... 63
B ng 2.7 H s qui ñ i giá tr s n xu t theo doanh thu c a các ho t ñ ng du l ch ............ 100
B ng 2.8 H s chi phí trung gian trong giá tr s n xu t c a các ho t ñ ng du l ch (g i
t t là h s chi phí trung gian).............................................................................................. 101
B ng 2.9 H s giá tr tăng thêm trong giá tr s n xu t c a các ho t ñ ng du l ch (g i t t
là h s giá tr tăng thêm)..................................................................................................... 102
B ng 3.1 S ti n tiêu dùng c a khách du l ch qu c t ñ n Vi t Nam năm 2005 và năm 2007 108
B ng 3.2: S ti n tiêu dùng c a khách du l ch n i ñ a Vi t Nam năm 2005 và năm 2007 109
B ng 3.3 Cơ c u tiêu dùng chia theo lo i khách du l ch năm 2005 và 2007 (Ch tính
khách du l ch qu c t và khách du l ch n i ñ a ñi theo tour) ............................................... 111
B ng 3.4 S ti n tiêu dùng cho ñ i lý du l ch và d ch v du l ch l hành c a khách du l ch
qu c t ñ n Vi t Nam và khách du l ch n i ñ a ñi theo tour năm 2005 và 2007................ 111
B ng 3.5 – S ti n tiêu dùng c a khách du l ch Vi t Nam năm 2005 và 2007 ................... 113
B ng 3.6 : S ti n tiêu dùng cho các ho t ñ ng du l ch c a khách du l ch qu c t ñ n Vi t
Nam năm 2005 và 2007 ....................................................................................................... 114
B ng 3.7 : S ti n tiêu dùng cho các s n ph m du l ch c a khách du l ch n i ñ a Vi t
Nam năm 2005 và 2007 ....................................................................................................... 115
DANH M C SƠ ð
Sơ ñ 2-1. Quan h gi a khách du l ch v i tiêu dùng c a h ................................................ 96

7. 1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài lu n án
Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t , ñi du l ch ñang tr thành m t nhu
c u không th thi u ñư c trong ñ i s ng văn hoá, xã h i c a con ngư i.
V i t c ñ phát tri n m nh m , ho t ñ ng du l ch ñã và ñang tr thành m t
ho t ñ ng kinh doanh h p d n ñem l i ngu n thu nh p ngày càng cao cho các
nư c. Ch ng h n Thái Lan, ho t ñ ng du l ch là m t trong nh ng ho t ñ ng ñem
l i m c doanh thu cao nh t nư c này, ñóng góp kho ng 6% GDP c a ñ t nư c
[11], hay ñ i v i Trung Qu c, doanh thu du l ch năm 2009 ñóng góp 8,9% GDP,
và năm 2010 ñóng góp 8,3% GDP c a ñ t nư c [34], góp ph n ñáng k v m t tài
chính cho phát tri n kinh t c a nư c này. S phát tri n c a ho t ñ ng du l ch ñã
gián ti p thúc ñ y nhi u ngành s n xu t kinh doanh phát tri n, góp ph n quan
tr ng vào s phát tri n chung c a n n kinh t qu c dân. Chính vì th , m t s nư c
trên th gi i coi ho t ñ ng du l ch là m t ho t ñ ng kinh t quan tr ng ñ phát
tri n kinh t - xã h i c a nư c mình.
Vi t Nam, trong nh ng năm g n ñây, ho t ñ ng du l ch ñã phát tri n khá
nhanh và ngày càng có tác ñ ng tích c c ñ n ñ i s ng kinh t - xã h i c a ñ t
nư c.
ð phân tích m t cách ñ y ñ và toàn di n v trí, vai trò cũng như nh ng tác
ñ ng tích c c c a ho t ñ ng du l ch Vi t Nam ñ i v i các ngành kinh t khác và
ñ i v i toàn b n n kinh t thì c n ph i thu th p ñư c ñ y ñ nh ng thông tin v
ho t ñ ng du l ch. Vi c nghiên c u biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam
s ñáp ng ñư c yêu c u ñó. Tài kho n v tinh du l ch s cung c p ñ y ñ thông
tin ñ ñánh giá m t cách khoa h c và chính xác tác ñ ng c a ho t ñ ng du l ch ñ n
toàn b n n kinh t qu c dân nói chung cũng như phân tích ñ y ñ các m t c a
ho t ñ ng du l ch nói riêng. Bên c nh ñó, tài kho n v tinh du l ch còn cho phép

8. 2
ño lư ng m t cách tr c ti p vai trò c a ho t ñ ng du l ch nh m so sánh ho t ñ ng
du l ch v i các ho t ñ ng kinh t khác theo cùng m t phương pháp tính c a H
th ng tài kho n qu c gia, so sánh ho t ñ ng du l ch Vi t Nam v i ho t ñ ng du
l ch c a các nư c khác trong khu v c và trên th gi i.
Cũng chính nh n th c ñư c s c n thi t c a vi c biên so n tài kho n du l ch
Vi t Nam nên trong b n “Tuyên b H i An v thúc ñ y h p tác du l ch APEC”
ñư c H i ngh B trư ng Di n ñàn H p tác kinh t châu Á – Thái Bình Dương
(APEC) l n th 4 t i H i An, Qu ng Nam t 16-19/10/2006 thông qua ñã “kh ng
ñ nh ý nghĩa và tính hi u qu c a vi c áp d ng tài kho n v tinh du l ch trong ñánh
giá vai trò c a du l ch ñ i v i tăng trư ng kinh t qu c dân. Khuy n khích các n n
kinh t thành viên s m áp d ng tài kho n v tinh du l ch, góp ph n hài hòa nh ng
tiêu chu n ñánh giá chung trong du l ch APEC, nh m t o ra m t b c tranh t ng
th , rõ nét hơn v vai trò quan tr ng c a du l ch ñ i v i s th nh vư ng chung c a
APEC.”
nhi u nư c trên th gi i, vi c biên so n tài kho n v tinh du l ch nh m
phân tích ñư c m t cách ñ y ñ ho t ñ ng du l ch, qua ñó ñánh giá ñư c v trí và
vai trò c a ho t ñ ng du l ch ñ i v i n n kinh t qu c dân ñã khá ph bi n. Tuy
nhiên, do nh ng ñi u ki n khác nhau nên vi c biên so n tài kho n v tinh du l ch
m i nư c là khác nhau d a trên nh ng ñi u ki n khác nhau.
ð i v i Vi t Nam, vi c ti p c n tài kho n v tinh du l ch ñã ñư c tri n khai
t khá s m. Vi t Nam ñã c cán b tham gia các khóa t p hu n ng n h n, các bu i
h i th o, th o lu n qu c t v tài kho n v tinh du l ch do T ch c du l ch th gi i
t ch c như t i n ð năm 1998, Thái Lan năm 2000, Philippin năm 2003….T ng
c c du l ch và T ng c c Th ng kê Vi t Nam cũng ñã ph i h p v i các B Ngành
và các cơ quan liên quan t ng bư c nghiên c u hoàn thi n h th ng t ch c thu
th p thông tin th ng kê du l ch theo ch ñ báo cáo th ng kê ñ nh kỳ ph c v
thông tin v ho t ñ ng du l ch…, ñó chính là nh ng n n t ng cơ b n cho vi c biên
so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam. Tuy nhiên bên c nh nh ng thu n l i ñó,

9. 3
quá trình nghiên c u biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam còn g p nhi u
khó khăn như s cán b am hi u v tài kho n v tinh du l ch còn ít, m t s khái
ni m, phương pháp lu n và phương pháp tính toán ch tiêu th ng kê du l ch còn
chưa ñư c hi u m t cách th ng nh t, và chưa phù h p v i thông l qu c t , vi c t
ch c thu th p thông tin v ho t ñ ng du l ch còn chưa ñ y ñ … Do ñó, cho ñ n
nay Vi t Nam v n chưa biên so n ñư c m t Tài kho n v tinh du l ch mang tính
chính th c nh m ñánh giá toàn di n ho t ñ ng du l ch Vi t Nam. Chính vì th ,
vi c nghiên c u biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam là m t v n ñ th c
s c n thi t, có ý nghĩa l n c v lý lu n và th c ti n.
Xu t phát t th c t này, tác gi ñã ch n ñ tài “Nghiên c u th ng kê Tài
kho n v tinh du l ch Vi t Nam” ñ nghiên c u và vi t lu n án ti n sĩ kinh t
c a mình.
2. T ng quan tình hình nghiên c u tài kho n v tinh du l ch
Thu t ng “Tài kho n v tinh du l ch” xu t hi n ñã khá lâu, k t cu i
nh ng năm 70 c a th k 20, nhưng cho ñ n nay vi c biên so n tài kho n v tinh
du l ch v n còn là m t v n ñ khá m i m ñ i v i nhi u nư c trên th gi i. Theo
ư c tính c a T ch c Du l ch Th gi i (UNWTO), tính ñ n tháng 3 năm 2009 m i
có kho ng 80 qu c gia biên so n tài kho n v tính du l ch nh m phân tích, ñánh
giá ho t ñ ng du l ch c a nư c mình. Do v y, các công trình nghiên c u v v n ñ
này cũng còn ít và chưa ñ y ñ .
Trên th gi i
- V công trình mang tính ch t gi i thi u v lý thuy t:
+ Cu n tài li u mang tính ch t quan tr ng nh t, ñư c coi như m t cu n c m
nang, hư ng d n cho các nư c khi ti n hành biên so n tài kho n v tinh du l ch, ñó
là tài li u “Tourism Satellite Account: Recommended Methological Framework”
do T ch c du l ch th gi i (UNWTO) và T ch c H p tác và Phát tri n kinh t
(OECD) n hành năm 2001. N i dung cu n tài li u này ch y u ph n ánh nh ng

10. 4
v n ñ mang tính lý thuy t bao g m các khái ni m liên quan ñ n c u và cung ho t
ñ ng du l ch, ñ c bi t ñ xu t 10 b ng tài kho n v tinh du l ch ñ các nư c có th
d a vào ñó ti n hành biên so n tài kho n v tinh du l ch c a nư c mình.
+ D a trên cu n tài li u c m nang trên, m t s t ch c ñã biên so n nh ng
cu n tài li u hư ng d n chi ti t hơn, phù h p v i ñ c ñi m c a các nư c thu c t
ch c ñó như tài li u “European Implementation Manual on Tourism Satellite
Account” c a Eurostat hay “Tourism Satellite Account in the European Union”
c a EU… Các cu n tài li u này trình bày các ngu n thông tin ch y u c n thi t
cho vi c biên so n tài kho n v tinh du l ch và phương pháp tính m t s b ng ch
y u (ch ng h n trong cu n “European Implementation Manual on Tourism
Satellite Account” hư ng d n phương pháp tính t b ng 1 ñ n b ng 6) trong 10
b ng tài kho n v tinh du l ch do UNWTO ñ xu t.
- V các nghiên c u th c ti n m t s nư c:
Tra c u trên m ng internet có th tìm th y r t nhi u báo cáo ph n ánh tài
kho n v tinh du l ch các nư c như Canada, Philippin, Malaysia, Caribe, New
Zealand, India…. Tài kho n v tinh du l ch các nư c ñưa ra thư ng có m t s
khác bi t so v i tài kho n v tinh du l ch do UNWTO ñ xu t v s b ng s d ng,
v các khái ni m dùng trong b ng. Tuy nhiên, nh ng báo cáo này thư ng không
gi i thích lý do c a s khác bi t ñó. N i dung ch y u c a các báo cáo này là trình
bày nh ng khái ni m cơ b n s d ng trong tài kho n v tinh du l ch như khái ni m
du l ch, khái ni m khách du l ch, tiêu dùng du l ch… và ñưa ra các b ng tài kho n
v tinh du l ch c a nư c mình v i s li u ñã ñư c tính toán m t s năm nghiên
c u. Trên cơ s các b ng ñó, báo cáo c a các nư c ñi vào phân tích v k t qu
ho t ñ ng du l ch nư c mình như giá tr xu t kh u du l ch, giá tr nh p kh u du
l ch, ñóng góp tr c ti p và gián ti p c a ho t ñ ng du l ch trong t ng s n ph m
trong nư c….ða s các báo cáo không gi i thích rõ ràng phương pháp tính và
ngu n s li u ñ tính toán các ch tiêu trong các b ng tài kho n v tinh du l ch ñó.

11. 5
Vi t Nam
T trư c ñ n nay ñã có m t s công trình nghiên c u liên quan ñ n Tài
kho n v tinh du l ch, c th :
- V công mang tính ch t gi i thi u v lý thuy t:
Thu c hư ng nghiên c u này có:
+ “B n tin du l ch” s Quí III-IV c a Trung tâm công ngh thông tin Du
l ch (Trung tâm tin h c) thu c T ng c c Du l ch phát hành tháng 10-2006. B n tin
ñã dành toàn b n i dung ñ gi i thi u sách “Tài kho n v tinh du l ch – ð xu t
H th ng phương pháp lu n”, ñây th c ch t là b n d ch cu n “Tourism Satellite
Account: Recommended Methological Framawork” do T ch c Du l ch th gi i
(UNWTO) và T ch c H p tác và Phát tri n kinh t (OECD) n hành năm 2001.
+ Bài báo “Tài kho n v tinh du l ch trong n n kinh t qu c dân” c a Th.s
Ngô ð c Anh ñăng trên t p chí Du l ch Vi t Nam tháng 6/2007. Trong bài báo
này, tác gi ch gi i thi u chung v tác d ng tài kho n v tinh du l ch m t cách r t
sơ lư c và tên các b ng trong tài kho n v tinh du l ch do UNWTO ñ xu t mà
chưa nêu c th n i dung và phương pháp tính các ch tiêu trong b ng.
- Các nghiên c u nh s d ng m t s ch tiêu trong Tài kho n v tinh
du l ch ñ nghiên c u tính toán m t s v n ñ c th v ho t ñ ng du l ch:
Theo cách ti p c n này, có m t s bài nghiên c u s d ng m t s ch tiêu
trong tài kho n v tinh du l ch và s li u trong cu c t ng ñi u tra du l ch ñ phân
tích. Tuy nhiên nh ng bài nghiên c u này ch ñi vào m t khía c nh c th trong
ho t ñ ng du lich như tình hình chi tiêu c a khách du l ch trong nư c; ñ c ñi m và
cơ c u khách ñi u tra theo phương ti n, theo nư c ñ n…mà chưa ñi vào tính toán
các ch tiêu mang tính t ng h p, ph n ánh vai trò, v trí c a ho t ñ ng du l ch trong
n n kinh t qu c dân.
Ngoài ra, trên trang thông tin c a H i ñ ng Du l ch và L hành Th gi i
(WTTC) cũng ñã công b m t s ch tiêu th ng kê ph n ánh ho t ñ ng du l ch

12. 6
Vi t Nam qua các năm như ñóng góp tr c ti p và gián ti p c a du l ch và l hành
trong GDP, s vi c làm t o ra t ho t ñ ng du l ch và l hành….Tuy nhiên, trong
trang thông tin này cũng không gi i thích rõ các khái ni m liên quan, phương pháp
và ngu n thông tin ñ tính các ch tiêu ñó.
- Các công trình nghiên c u ñ xu t tài kho n v tinh du l ch áp d ng
cho Vi t Nam:
ð i v i hư ng ti p c n này, cho ñ n nay m i ch có m t công trình nghiên
c u chính th c ñã công b , ñó là ñ tài c p cơ s c a T ng c c Th ng kê “Nghiên
c u xây d ng mô hình tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam” do TS Lý Minh Kh i
làm ch nhi m ñ tài, nghi m thu năm 2003 và m t ñ án ñang tri n khai c a
Trung tâm thông tin du l ch c a T ng c c Du l ch d ki n nghi m thu vào tháng
12/2011 v i tên g i “ð án tri n khai áp d ng tài kho n v tinh du l ch t i Vi t
Nam”.
+ ð tài “Nghiên c u xây d ng mô hình tài kho n v tinh du l ch Vi t
Nam” do TS Lý Minh Kh i làm ch nhi m m i ch ñ c p t i m t s v n ñ lý
lu n cơ b n v tài kho n v tinh du l ch, phân tích v kh năng ti p c n và v n
d ng Tài kho n v tinh du l ch c a T ch c du l ch th gi i Vi t Nam m t cách
chung chung. ð tài ñã ñ xu t 10 b ng tài kho n v tinh du l ch áp d ng cho Vi t
Nam. Các b ng này cũng có s khác bi t so v i tài kho n v tinh du l ch do
UNWTO ñ xu t cho các nư c. Tuy nhiên, ñ tài chưa gi i thích m c ñích c a
vi c biên so n các b ng cũng như gi i thích lý do cho s khác bi t ñó. ð c bi t ñ
tài m i ch ñ xu t tên và các ch tiêu trong b ng, còn chưa gi i thích phương pháp
và ngu n thông tin tính toán các ch tiêu trong các tài kho n. Vì th , ñ tài chưa ñi
vào tính toán Tài kho n v tinh du l ch trên cơ s s li u th ng kê du l ch Vi t
Nam nh m ñánh giá th c tr ng ngu n thông tin th ng kê du l ch hi n nay ñáp ng
ngu n thông tin biên so n Tài kho n v tinh du l ch, chưa v n d ng Tài kho n v
tinh du l ch ñ phân tích ho t ñ ng du l ch cũng như nh ng ñóng góp c a ho t
ñ ng du l ch trong n n kinh t qu c dân nư c ta

13. 7
+ ð án “Tri n khai áp d ng tài kho n v tinh du l ch t i Vi t Nam” hi n
ñang ñư c Trung tâm Thông tin Du l ch thu c T ng c c Du l ch ti n hành nghiên
c u và d ki n nghi m thu vào tháng 12 năm 2011. M c tiêu c a ñ án là ñ xu t
l trình áp d ng tài kho n v tinh du l ch trong ñi u ki n th c t Vi t Nam, xây
d ng phương án th ng kê ch tiêu khách du l ch n i ñ a ñ c thù c a du l ch Vi t
Nam và không mâu thu n v i tài kho n v tinh du l ch, xây d ng các báo cáo ñ nh
kỳ v các ch tiêu và s li u th ng kê du l ch. N u ñ án ñư c hoàn thành thì ñây là
cơ s ñáng tin c y cho vi c tri n khai tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam. Tuy
nhiên trong th i ñi m tác gi th c hi n lu n án thì ñ án này m i ñang giai ño n
duy t ñ cương và chu n b b t ñ u th c hi n.
Ngoài 2 ñ tài liên quan tr c ti p ñ n vi c biên so n tài kho n v tinh du
l ch Vi t Nam nói trên, năm 2008, Trung tâm Thông tin Du l ch thu c T ng c c
Du l ch ñã th c hi n và nghi m thu ñ tài “Nghiên c u xây d ng h th ng ch tiêu
th ng kê trong ngành Du l ch”. M c dù ñ tài này không nghiên c u tr c ti p tài
kho n v tinh du l ch Vi t Nam nhưng ñây là tài li u quan tr ng giúp cho vi c
th c hi n ñ án “Tri n khai áp d ng tài kho n v tinh du l ch t i Vi t Nam” ñang
tri n khai. ð tài ñã nghiên c u m t s khái ni m cơ b n s d ng trong th ng kê
du l ch, ñánh giá th c tr ng ho t ñ ng th ng kê du l ch Vi t Nam hi n nay, ñ xu t
ban hành 22 ch tiêu th ng kê Ngành du l ch, ñưa ra phương pháp lu n tính m t s
ch tiêu quan tr ng như doanh thu du l ch, kim ng ch xu t nh p kh u du l ch.., so
sánh s tương ng c a các ch tiêu th ng kê ngành du l ch ñã ñ xu t v i các ch
tiêu trong tài kho n v tinh du l ch. N u nh ng ch tiêu mà ñ tài ñ xu t ñư c
th c hi n thành công trong th c t thì ñó s là cơ s quan tr ng trong vi c th c
hi n áp d ng tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam. Tuy nhiên vi c th c hi n thu
th p thông tin, tính toán t ng ch tiêu ñã ñ xu t như th nào trên cơ s ngu n
thông tin t báo cáo th ng kê ñ nh kỳ và ñi u tra chuyên môn hi n có thì ñ tài
chưa gi i quy t ñư c c th , rõ ràng.

14. 8
Tóm l i, tình hình nghiên c u v tài kho n v tinh du l ch t i Vi t Nam còn
chưa ñư c nghiên c u m t cách ñ y ñ . Hi n Vi t Nam v n chưa biên so n và tính
toán tài kho n v tinh du l ch ñ ñánh giá ho t ñ ng du l ch c a nư c mình m t
cách toàn di n. Vì th vi c nghiên c u biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t
Nam trong giai ño n hi n nay là th c s c n thi t.
3. M c ñích và ý nghĩa nghiên c u c a lu n án
Lu n án t p trung vào vi c nghiên c u làm rõ nh ng khái ni m cơ b n v tài
kho n v tinh du l ch cũng như các khái ni m liên quan, t ñó nghiên c u biên
so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam nh m ph n ánh và ñánh giá m t cách
ñ y ñ v trí, vai trò c a ho t ñ ng du l ch Vi t Nam cũng như nh ng ñóng góp
c a ho t ñ ng du l ch ñ i v i n n kinh t qu c dân. D a vào các tài kho n v tinh
ñã ñ xu t và s li u v th ng kê du l ch cho phép, lu n án th nghi m tính m t s
b ng trong tài kho n v tinh du l ch và ñưa ra các ki n ngh ñ có th ñ y m nh
vi c biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam.
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án
ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là tài kho n v tinh du l ch và các v n ñ
có liên quan.
Ph m vi nghiên c u c a lu n án là nghiên c u biên so n tài kho n v tinh
du l ch Vi t Nam phù h p v i ngu n thông tin c a Vi t Nam. Trên cơ s s li u
cho phép, lu n án th nghi m tính toán m t s b ng trong tài kho n v tinh du l ch
Vi t Nam ñã ñ xu t.
5. Các phương pháp nghiên c u
Các phương pháp nghiên c u chính lu n án s d ng bao g m:
- Phương pháp thu th p thông tin: Lu n án thu th p các tài li u v tài kho n
v tinh du l ch c a UNWTO, c a các nư c trên th gi i, các thông tin liên quan
ñ n th ng kê du l ch như các báo cáo th ng kê v ho t ñ ng du l ch, các cu c ñi u
tra chuyên môn v ho t ñ ng du l ch….Nh ng thông tin này ñư c thu th p ch

15. 9
y u t T ng c c Th ng kê, T ng c c Du l ch, các cu c h i th o v tài kho n v
tinh du l ch do T ng c c Du l ch t ch c, qua internet…
- Phương pháp x lý thông tin: Lu n án ñã s d ng các phương pháp như
t ng h p thông tin, phân tích thông tin… ñ th y ñư c nh ng v n ñ cơ b n nh m
ñ nh hư ng cho vi c nghiên c u tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam như kinh
nghi m c a m t s nư c trong biên so n tài kho n v tinh du l ch, nh ng ưu ñi m
và h n ch c a ngu n thông tin ph c v cho vi c biên so n tài kho n v tinh du
l ch Vi t Nam hi n nay ñ t ñó ñ xu t các b ng tài kho n v tinh du l ch áp
d ng cho Vi t Nam. Trên cơ s các b ng ñ xu t, lu n án ti n hành th nghi m
tính toán tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam ñ ñánh giá vai trò c a ho t ñ ng du
l ch Vi t Nam cũng như minh ch ng tính kh thi c a phương pháp tính toán.
6. Nh ng ñóng góp m i c a lu n án
- Làm sáng t m t s v n ñ lý lu n v tài kho n v tinh du l ch và n i dung cơ
b n c a các ch tiêu trong tài kho n v tinh du l ch do T ch c Du l ch Th gi i ñ
xu t.
- Nghiên c u tài kho n v tinh du l ch m t s nư c ñ t ñó rút ra m t s kinh
nghi m khi ti n hành biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam.
- Nghiên c u biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam, c th :
+ Lu n án ñã nghiên c u ñ xu t 6 b ng tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam.
+ Trong t ng b ng tài kho n, lu n án ñ u ch rõ m c ñích biên so n các b ng ñó,
có so sánh v i các b ng trong tài kho n v tinh du l ch do UNWTO ñ xu t.
+ Gi i thích n i dung, phương pháp tính, ngu n thông tin ñ tính các ch tiêu trong
các b ng.
- Ti n hành th nghi m tính toán m t s b ng trong tài kho n v tinh du l ch ñã
biên so n nh m minh ch ng tính kh thi c a các phương pháp tính ñã nêu ra, t ñó

16. 10
ñ xu t m t s gi i pháp nh m ñ y m nh vi c biên so n tài kho n v tinh du l ch
Vi t Nam.
7. K t c u c a lu n án
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o và các ph l c,
n i dung lu n án ñư c chia thành 3 chương
Chương 1: Nh ng v n ñ lý lu n chung v tài kho n v tinh du l ch
Chương 2: Nghiên c u biên so n tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam.
Chương 3: Th nghi m tính toán tài kho n v tinh du l ch Vi t Nam và m t s
ki n ngh .

17. 11
CHƯƠNG 1 NH NG V N ð LÝ LU N CHUNG V TÀI
KHO N V TINH DU L CH
1.1 Khái ni m và vai trò c a tài kho n v tinh du l ch
Tài kho n v tinh ñư c coi như m t ph n ph l c b sung thêm cho H
th ng tài kho n qu c gia, vì v y trư c khi ñi sâu nghiên c u v tài kho n v tinh
du l ch, lu n án trình bày khái quát v h th ng tài kho n qu c gia.
1.1.1 Khái quát v h th ng tài kho n qu c gia (SNA – System of National
Accounts)
H th ng tài kho n qu c gia là m t h th ng các tài kho n, các b ng th ng
kê có m i quan h mang tính h th ng nh m mô t , phân tích các hi n tư ng kinh
t cơ b n, t s n xu t, tiêu dùng ñ n tích lũy c a c i c a n n kinh t . H th ng tài
kho n qu c gia cũng ph n ánh quá trình t o thu nh p t ho t ñ ng s n xu t, phân
ph i thu nh p gi a các nhân t s n xu t; s d ng thu nh p cho tiêu dùng, tích lũy;
chuy n như ng thu nh p gi a các khu v c trong n n kinh t và v i bên ngoài. H
th ng tài kho n qu c gia còn ñ c p ñ n nh ng hi n tư ng tuy không liên quan
tr c ti p t i quá trình s n xu t và tiêu dùng nhưng có nh hư ng t i giá tr c a c i
c a n n kinh t . Nh ng hi n tư ng này bao g m thiên tai, tăng trư ng và m t ñi
các tài s n t nhiên, xóa n … H th ng tài kho n qu c gia bao g m tài kho n
quan h kinh t v i bên ngoài, mô t liên k t c a n n kinh t trong nư c v i th
gi i bên ngoài. H th ng tài kho n qu c gia là t p h p ñ y ñ , phù h p và linh
ho t các tài kho n kinh t vĩ mô, xây d ng trên nh ng khái ni m, ñ nh nghĩa, qui
t c h ch toán ñư c th a nh n trên ph m vi qu c t [21, m c 1.1, tr 5].
H th ng tài kho n qu c gia bao g m 5 tài kho n ch y u là tài kho n s n
xu t, tài kho n thu nh p và chi tiêu, tài kho n v n tài chính, tài kho n quan h
kinh t v i nư c ngoài và b ng cân ñ i liên ngành (I-O).
H th ng tài kho n qu c gia ph c v cho nhi u m c ñích khác nhau, trong
ñó m c ñích cơ b n là cung c p thông tin ñ phân tích và ho ch ñ nh chính sách

18. 12
kinh t vĩ mô; là cơ s cho các nhà qu n lý và lãnh ñ o các c p giám sát, nghiên
c u, ñi u hành n n kinh t .
1.1.2 Khái ni m tài kho n v tinh du l ch
1.1.2.1 Khái ni m tài kho n v tinh
Do các tài kho n trong H th ng tài kho n qu c gia ch ñáp ng ch y u yêu
c u phân tích vĩ mô và phân tích các ngành kinh t chính thu c h th ng phân
ngành kinh t qu c dân, nhưng trong th c t nhi u ho t ñ ng kinh t m c dù
không ñư c x p vào h th ng các ngành kinh t chính nhưng l i ñóng vai trò quan
tr ng ñ i v i n n kinh t . Vì th , ñ ñáp ng yêu c u nghiên c u phân tích chuyên
sâu các ho t ñ ng kinh t ñó, H th ng tài kho n qu c gia ñưa ra m t s tài kho n
v tinh như tài kho n v tinh môi trư ng, tài kho n v tinh du l ch, tài kho n v
tinh công ngh thông tin, tài kho n v tinh năng lư ng…. Nh ng tài kho n v tinh
này ñư c biên so n nh m ñáp ng ñòi h i t t y u c a nhu c u qu n lý và ho ch
ñ nh chính sách cho t ng ho t ñ ng ñ c bi t, nh ng ho t ñ ng mà không ñư c x p
vào h th ng ngành kinh t qu c dân nhưng là m t ph n ph l c b sung thêm cho
H th ng tài kho n qu c gia. Các tài kho n v tinh ph n nào cũng có cùng các
khái ni m cơ b n, ñ nh nghĩa và phân ngành gi ng như h th ng tài kho n qu c
gia. Tóm l i, có th hi u “Tài kho n v tinh là nh ng tài kho n dùng ñ ph n ánh
và phân tích m t cách chi ti t nhu c u và ngu n cung c a các ho t ñ ng kinh t
ñ c bi t, nh ng ho t ñ ng mà không ñư c ñ nh nghĩa như m t ngành kinh t thu c
H th ng Tài kho n qu c gia nhưng v n có s liên h v i H th ng tài kho n qu c
gia.”
1.1.2.2 Khái ni m “Du l ch”
M c dù ho t ñ ng du l ch ñã hình thành t r t lâu và phát tri n v i t c ñ
nhanh nhưng cho ñ n nay v n còn t n t i nhi u khái ni m du l ch khác nhau do
cách ti p c n và cách hi u khác nhau v ho t ñ ng du l ch.
Trên góc ñ c a ngư i ñi du l ch, “du l ch là cu c hành trình và lưu trú t m
th i ngoài nơi lưu trú thư ng xuyên c a cá th , nh m th a mãn các nhu c u
khác nhau, v i m c ñích hòa bình và h u ngh ” [3, tr8]. Theo khái ni m này, ho t
ñ ng du l ch ñư c coi như là m t cơ h i ñ tìm ki m nh ng kinh nghi m s ng,
th a mãn m t s các nhu c u v v t ch t và tinh th n c a ngư i ñi du l ch.

19. 13
Trên góc ñ ngư i kinh doanh du l ch, “ du l ch là quá trình t ch c các
ñi u ki n v s n xu t và ph c v nh m th a mãn, ñáp ng các nhu c u c a ngư i
ñi du l ch” [3, tr 8]. Như v y các doanh nghi p du l ch coi ho t ñ ng du l ch như là
m t cơ h i ñ bán các s n ph m mà h s n xu t ra nh m th a mãn các nhu c u c a
ngư i ñi du l ch.
Còn ñ i v i cơ quan qu n lý kinh t , du l ch ñư c hi u là “vi c t ch c các
ñi u ki n v hành chính, v cơ s h t ng, cơ s v t ch t k thu t ñ ph c v du
khách. Du l ch là t ng h p các ho t ñ ng kinh doanh ña d ng, ñư c t ch c nh m
giúp ñ vi c hành trình và lưu trú t m th i c a cá th . Du l ch là cơ h i ñ bán
các s n ph m ñ a phương, tăng thu ngo i t , tăng các ngu n thu nh p t các
kho n thu tr c ti p và gián ti p, ñ y m nh cán cân thanh toán và nâng cao m c
s ng v t ch t và tinh th n cho dân ñ a phương” [3, tr9]. Khái ni m này cho th y
các cơ quan qu n lý kinh t coi ho t ñ ng du l ch là cơ h i ñ tăng ngu n thu nh p
và nâng cao m c s ng v t ch t và tinh th n cho ngư i dân.
Như v y, có th th y các khái ni m trên ch mang tính ñ nh tính, ch y u
ph n ánh nh ng l i ích mà ho t ñ ng du l ch mang l i và tùy t ng ñ i tư ng khác
nhau mà khái ni m “du l ch” ñưa ra ch ph n ánh l i ích c a ho t ñ ng du l ch v i
ñ i tư ng c th ñó. Các khái ni m này không giúp cho vi c lư ng hóa ho t ñ ng
du l ch ñ có th phân bi t ho t ñ ng du l ch v i các ho t ñ ng ñi l i khác.
Trong ñi u 10, Pháp l nh du l ch Vi t Nam có hi u l c t ngày 1/1/2006,
“Du l ch là các ho t ñ ng có liên quan ñ n chuy n ñi c a con ngư i ngoài nơi cư
trú thư ng xuyên c a mình nh m ñáp ng nhu c u thăm quan, tìm hi u, gi i trí,
ngh dư ng trong m t kho ng th i gian nh t ñ nh”. M c dù khái ni m này ñã
ph n ánh rõ hơn ñ c ñi m c a ho t ñ ng du l ch nhưng chưa c th v th i gian
cho phép ñ i v i các ho t ñ ng ñi l i ñư c coi là ho t ñ ng du l ch.
Vì th , trong lu n án này, ñ ng trên giác ñ nghiên c u th ng kê du l ch, tác
gi nh t trí v i khái ni m “Du l ch ” do UNWTO ñưa ra, ñó là, “Du l ch là ho t
ñ ng c a các cá nhân ñi t i m t nơi ngoài môi trư ng s ng thư ng xuyên (nơi
thư ng xuyên c a mình) trong m t kho ng th i gian ít hơn m t năm, m c ñích c a
chuy n ñi không ph i là ñ ti n hành các ho t ñ ng ki m ti n trong ph m vi vùng
t i thăm”[18, m c 2.1, tr19]. Khái ni m này không ch ñ m b o yêu c u mô t

20. 14
ho t ñ ng du l ch mà còn là cơ s ñ lư ng hóa ñư c các ho t ñ ng du l ch, giúp
cho vi c nghiên c u th ng kê v ho t ñ ng du l ch.
Trong khái ni m trên, ho t ñ ng c a các cá nhân mu n nói t i ho t ñ ng c
th c a các cá nhân ñư c xem là khách du l ch. ðây ñư c coi là ñ i tư ng chính
c a ho t ñ ng du l ch vì nh có khách du l ch mà ho t ñ ng du l ch m i t n t i.
Vì th , vi c phân tích rõ v khái ni m “du l ch” s liên quan t i vi c phân tích
khái ni m “khách du l ch” và khái ni m này s ñư c phân tích kĩ ph n sau.
1.1.2.3 Khái ni m tài kho n v tinh du l ch
Cho ñ n nay v n chưa có m t khái ni m ñ y ñ , chính th c nào v tài kho n
v tinh du l ch.
Tài li u “Các ñ xu t v h th ng phương pháp lu n cho Tài kho n v tinh
du l ch” c a UNWTO, OECD và Eurostat d th o và ñã ñư c y ban Th ng kê
thông qua t i phiên h p l n th 31 năm 2000 không ñưa ra thành khái ni m v tài
kho n v tinh du l ch mà ch ñưa ra quan ñi m chung v tài kho n v tinh du l ch,
ñó là “m t công c th ng kê m i, bao g m các khái ni m, ñ nh nghĩa, t ng h p,
phân ngành và b ng, phù h p v i hư ng d n s d ng tài kho n c p qu c gia và
qu c t , cho phép so sánh gi a các vùng, các nư c ho c các nhóm nư c. Nó cũng
cho phép các ư c tính này so sánh ñư c v i các s li u t ng h p và các tính toán
t m kinh t vĩ mô ñư c th gi i công nh n”.
Còn trong ñ tài “Nghiên c u xây d ng mô hình tài kho n v tinh du l ch
Vi t Nam” do TS Lý Minh Kh i ch nhi m th c hi n năm 2003, ñưa ra khái ni m:
“Tài kho n v tinh du l ch là m t t p h p các b ng ño lư ng, tính toán ph n ánh
k t qu các m t ho t ñ ng du l ch trong m i quan h qua l i v i các ngành kinh t
qu c dân khác theo cùng m t phương pháp tính c a tài kho n qu c gia”.
Xu t phát t n i dung c a H th ng Tài kho n Qu c gia, cùng v i quan
ñi m v tài kho n v tinh du l ch mà các t ch c qu c t , cá nhân ñưa ra như trên,
tác gi t m t ng h p thành m t khái ni m v tài kho n v tinh du l ch, ñó là :
“Tài kho n v tinh du l ch (Tourism Satellite Account – TSA) là m t h
th ng các khái ni m, ñ nh nghĩa, các b ng và các ch tiêu kinh t ñư c s p x p
logic và th ng nh t nh m ño lư ng tính toán và ph n ánh k t qu các m t ho t
ñ ng du l ch theo quan ñi m cung c u và trong m i quan h qua l i v i các ngành

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52735
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562