2. ΤΕΡΗΔΟΝΑ
Μια σημαντική αιτία απώλειας των δοντιών.
• 42% από παιδιά και εφήβους (ηλικίας 6 έως 19 ετών)
• 90% των ενήλικες έχουν δοκιμάσει τη φθορά των δοντιών.
 Παιδιά με
1. κρανιοπροσωπικά προβλήματα
2. νευρολογικές ανωμαλίες
3. μειωμένη νοητική ικανότητα
είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο για μολυσματικές ασθένειες.Η Δίαιτα και η διατροφή
επηρεάζουν την εξέλιξη της φθοράς των δοντιών,τη μετάδοση,ακόμη και την πρόληψη μιας
μολυσματικής ασθένειας της στοματικής κοιλότητας.
Στις κυριότερες συνιστώσες μιας προληπτικής οδοντιατρικής περιλαμβάνονται:
 Δίαιτα συμβουλευτική
θεραπεία με φθόριο
 χρήση στεγανωτικών
έλεγχος των τερηδονογόνων βακτηρίων
Διατροφική εκπαίδευση από οδοντίατρους

3. Οι πρωταρχικοί παράγοντες που εξετάζονται από τους
ειδικούς οδοντιάτρους αν προκαλούν τερηδόνα είναι:
Η συχνότητα της κατανάλωσης της ζάχαρης και άλλων
ζυμώσιμων υδατανθράκων
 Η χημική σύσταση του σιέλου
ακολουθία της πρόσληψης τροφής
Οι συνδυασμοί των τροφίμων

4. Δεν προκαλούν τερηδόνα : Τρόφιμα ή συστατικά τροφίμων που μπορούν
να αυξήσουν το σιελογόνου pH σε ένα αλκαλικό
επίπεδο αλλά και προστατεύουν το σμάλτο.
Προκαλούν τερηδόνα: Τρόφιμα / ποτά που περιέχουν υδατάνθρακες
που μπορούν να προκαλέσουν μείωση του pH του σιελογόνου σε τιμή < 5,5
και αφαλάτωση όταν έρχονται σε επαφή με μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο
στόμα.
Cariostatic : Τα τρόφιμα που δεν μεταβολίζονται από μικροοργανισμούς κατά της
πλάκας και στη συνέχεια δεν προκαλούν μείωση του σιελογόνου σε pH < 5,5 μέσα
σε 30 λεπτά.
Στεφανιαίος τερηδόνα {Decav} :σχετίζεται με την σχισμή των επιφανειών των
μόνιμων δοντιών.
Τερηδόνα (αποσύνθεση): Μια στοματική μολυσματική ασθένεια των δοντιών στην οποία
τα οργανικά οξέα-μεταβολίτες που παράγονται από το μεταβολισμό των μικροοργανισμών
του στόματος οδηγούν σε αφαλάτωση και την καταστροφή της δομής των δοντιών.
Τερηδόνα πρόσθιας Άνω γνάθου ή πρόωρη τερηδόνα παιδικής ηλικίας : ονομάζεται αλλιώς
άνω προσθίων τερηδόνα. Πρώιμη τερηδόνα παιδικήs ηλικία. Μια ή περισσότερες πρωτογενείς
άνω γνάθοι σε παιδιά είναι σάπιοι, λείπουν, ή είναι περισσότεροι.
Edentulism: Πλήρης απώλεια των δοντιών, κατά την οποία όλα τα δόντια λείπουν . Μερική
απώλεια, όπου λείπουν πολλά δόντια.
Ουλίτιδα: φλεγμονή των μαλακών ιστών συνιστώσας του περιοδοντίου.
Περιοδοντική νόσος: στοματική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και καταστροφή
των συσκευών κατάσχεσης των οδόντων, συμπεριλαμβανομένης της συνδετικής κατάσχεσης
του δοντιού για το γύρω φατνιακό οστό.

5. Περιοδοντική νόσος
Η περιοδοντική νόσος είναι μια στοματική λοιμώδης ασθενεια που
εμφανίζεται σε φλεγμονή και προκαλει την απώλεια των:
οστών και
τoυ ιστού των δοντιών.
Αν και η παθογένεια της περιοδοντικής νόσου περιλαμβάνει τα βακτήρια
και την απόκριση του ξενιστή σε αυτά , υπάρχουν τοπικές, και συστηματικές
συμπεριφορές που επηρεάζουν τη σοβαρότητα και την πρόοδο της νόσου.
Οι επιρροές για τη νόσο περιλαμβάνουν :
•τύπος 1 και 2 σακχαρώδη διαβήτη
•άγχος
• καρδιαγγειακές παθήσεις
• Οστεοπόρωση
• Εξασθενημένο ανοσολογικό συστημα του ξενιστή
•παρουσία των παθογόνων παραγόντων που συνδέονται με περιοδοντική
νόσο στο υποουλικής χλωρίδας .
Οι παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με την περιοδοντική νόσο περιλαμβάνουν :
κακή στοματική υγιεινή
χρήση καπνού
 διατροφή
ελλείψεις θρεπτικών συστατικών (π.χ., η βιταμίνη C και μαγνήσιο)

6. Η Διατροφική κατάσταση έχει άμεση επιρροή στη σύνθεση και απελευθέρωση κυτοκινών
καθώς και στη δράση τους. Μια ισορροπημένη διατροφή προβλέπει την επαρκή πρόσληψη
όλων των θρεπτικών συστατικών, συμπεριλαμβανομένων των :
 Πρωτεϊνών
 βιταμινών C και D
 του φολικού οξέος
 του μαγνησίου
 ασβεστίου.
Σχέση περιοδοντικής νόσου με:
1. Καρδιαγγειακή νόσο
2. Παχυσαρκία
Η στοματική κοιλότητα είναι η είσοδος στην πύλη του γαστρεντερικού σωλήνα. Έτσι,
αυξάνονται οι κίνδυνοι για ανάπτυξη προβλήματων που σχετίζονται με το στόμα, όπως οι:
χρόνιες παθολογικές καταστάσεις
αλλαγές στην κατάσταση της υγείας
ή και υιοθέτηση πρακτικών που επίσης μπορεί να επηρεάζουν τη διατροφή και τη
διατροφική κατάσταση.
Αυτές λοιπόν οι καταστάσεις είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη από έναν ασθενή.

7. Ρίζα τερηδόνας (αποσύνθεση): Προοδευτικές βλάβες που περιορίζονται στην
επιφάνεια της ρίζας ή συνεπάγονται στην υπονόμευση της διασταύρωσης
του σμάλτου, αλλά κλινικά ξεκινάει στην επιφάνεια της ρίζας.
Η οδοντική διάβρωση: Η σταδιακή απώλεια της έξω, σκληρής επιφάνειας
του δοντιού που οφείλεται σε χημικές, και όχι βακτηριακες διεργασίες .
Σακχαρώδης Διαβήτης
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος με στοματικές και
συστηματικές εκδηλώσεις .Ο Καλά ελεγχόμενος διαβήτης ,που χαρακτηρίζεται
από:
•Υπεργλυκαιμία
•αυξημένη αιμοσφαιρίνη A1c επίπεδου
• αύξηση της σιελογόνου γλυκόζης
συνδέεται με τον μεγαλύτερο κίνδυνο πολλών ασθενειών .

8. Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ,επίσης διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για :
 μείωση της επούλωσης των τραυμάτων
αύξηση της σοβαρότητας των τοπικών μολυσματικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων
των:μυκητιάσεων, της ουλίτιδας, περιοδοντίτιδας και των παθήσεων του στοματικού
βλεννογόνου, τερηδόνας ,καθώς και της ξηροστομία, καύσης στις αισθήσεις της γλώσσας /
στόματος .
Η Τερηδόνα είναι ένας κίνδυνος που εξαρτάται και από τον γλυκαιμικό δείκτη , ο οποίος σε
μεγάλο βαθμό εξαρτάται από :
τη διατροφή
 διαχείριση του βάρους.
 Η περιοδοντική ασθένεια μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τον μεταβολικό έλεγχο των ατόμων
με σακχαρώδη διαβήτη. Οι μεταβολικές πορείες είναι υπεύθυνες για τις
διεργασίες που ασχολούνται με την φύση των λοιμώξεων, την αύξηση της γλυκόζης του
ορού,καθώς και με άλλους παράγοντες .

9. Η Ξηροστομία οδηγεί σε:
απώλεια του προστατευτικού μηχανισμού του σιέλου
Υπεργλυκαιμία
παρέχουν ένα δυναμικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη μυκήτων,που
συμβάλλουν στην ανάπτυξη της στοματικής καντιντίασης, στην καιροσκοπική μυκητίαση, μια
λοίμωξη που συνδέεται συνήθως με
υπεργλυκαιμία σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.
Ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV)
Λόγω του μεγέθους και των επιπτώσεων του HIV,ασθένειες που
συνδέονται με την πρόσληψη τροφής και το διατροφικό καθεστώς
 η οδοντιατρική παρέμβαση &
 η διαχείριση της διατροφής
αποτελούν βασικές συνιστώσες της περίθαλψης που αρχίζει με τη διάγνωση. Άνθρωποι με HIV
λοίμωξη διατρέχουν τον κίνδυνο για από του στόματος ασθένειες και από συνοδευτικά
διατροφής τους και συνέπειες,όπως η από του στόματος-φαρυγγικό μυκητίαση.

10. Οισοφαγίτιδα και προφορικές του οισοφάγου έχουν ως αποτέλεσμα:
1. καντιντίαση
2. οδυνηρό δάγκωμα, μάσημα, και κατάποση.
Αυτά επηρεάζουν αρνητικά την όρεξη και την πρόσληψη της τροφής.
Υπερβολικό Βάρος και Παχυσαρκία σε ενήλικες καθώς και στα παιδιά είναι παράγοντες
κινδύνου για πολλές χρόνιες ασθένειες, όπως :
•Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
•καρδιαγγειακές νόσοι
•Υπέρταση
•Δυσλιπιδαιμία
• μεταβολικό σύνδρομο.
Σχέση κατάστασης βάρους και στοματικής υγείας
Μελέτες έχουν δείξει σημαντικά θετικές συσχετίσεις μεταξύ της κοιλιακής παχυσαρκίας και
του δείκτη μάζας σώματος Ωστόσο, δεν υπάρχει αιτιώδης σχέση με το σήμερα και τους
μηχανισμούς σχεδίασης συμπεριλαμβανομένων συνηθειών υγείας, φλεγμονωδών δεικτών,
συνοδευόμενων νοσημάτων και ορμονικών παραγόντων, καθώς και άλλων
προφορικών λοιμωδών νόσων και των μαλακών ιστών,πρέπει να διερευνηθούν.

11. ΣΤΟΜΑΤΟΦΑΡΡΥΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ
 Ανήκει στις 10 πιο συχνές μορφές καρκίνου σε όλο τον κόσμο.
 Είναι συχνότερος στους άνδρες.
 Το ποσοστό επιβίωσης των εν λόγω καρκίνων στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι περίπου 50%.
 Συνδέεται με υψηλό κίνδυνο δεύτερου πρωτοπαθούς όγκου(έως 20 φορές) στη στοματική
κοιλότητα.
 Το πιο συνεπές συμπεράσματα σχετικά με το ρόλο της διατροφής στην εμφάνιση του
στοματοφαρυγγικού καρκίνου είναι οι προστατευτικές επιδράσεις της υψηλής
κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών .

12. Εμφυτεύματα
Τα οδοντικά εμφυτεύματα είναι μια εναλλακτική λύση για οδοντιατρικές γέφυρες, στεφάνες,
και οδοντοστοιχίες. Η Δίαιτα και η διατροφή σχετίζεται με τα οδοντιατρικά εμφυτεύματα σε
πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των :
επούλωση των χειρουργικών τραυμάτων
την ακεραιότητα των κυψελιδικών οστών
διατροφική κατάσταση του ασθενούς
 ικανότητα του ασθενούς να φάει μετά την επέμβαση βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
 Τα Πρόσθια εμφυτεύματα μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα για δάγκωμα των
τροφίμων , ενώ τα οπίσθια παρεμποδίζουν την ικανότητα για μάσημα. Το άνοιγμα του
στόματος μπορεί να περιορίζεται λόγω της θέσης και της έκτασης των ραμμάτων που
διατίθενται. Κατευθυντήριες γραμμές στη δίαιτα θα πρέπει να αντιμετωπίζουν την υφή των
τροφίμων στο πλαίσιο της ισορροπημένης διατροφής και επαρκούς σε υγρά.

13. Ομάδες υψηλού κινδύνου
Βρέφη και Παιδιά
 Απαιτούνται κατάλληλες θρεπτικές ουσίες πριν από τη γέννηση,
κατά τον τοκετό, και μετά τη γέννηση για τη φυσιολογική αύξηση και ανάπτυξη
της στοματικής κοιλότητας ενός παιδιού .
 Γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία θα πρέπει να καταναλώνουν επαρκή ποσότητα φολικό
οξέος για μείωση της συχνότητα λαγώχειλου / ουρανίσκου σε βρέφη .Ένα επεισόδιο ήπιου
έως μέτριου υποσιτισμού, στο πρώτο έτος της ζωής συνδέεται με αυξημένη συχνότητα
εμφάνισης τερηδόνας στα δημοτικά ενώ η ατροφία μειώνει το σάλιο, που διαδραματίζει
σημαντικό ρόλο στη μείωση της οδοντικής πλάκας .Για τον περιορισμό τέτοιων επεισοδίων
συνίσταται :
Θηλασμός κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους
Περιορισμένη πρόσβαση σε γλυκά, χαμηλή θρεπτικής ποιότητα ποτών
Οδοντική αξιολόγηση μετά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής των βρεφών.
 Για την σχολική ηλικία
στο γεύμα των παιδιών θα πρέπει να περιλαμβάνεται υγιεινή των τροφίμων και ποτών,
καθώς και επιλογές τροφίμων που προάγουν την από του στόματος
υγεία.

14. Έφηβοι και Νέοι
Διατροφικές συνήθειες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής των εφήβων μπορεί να συμβάλει
στην τερηδόνα. Η συχνή κατανάλωση
 Καφεΐνης
 ανθρακούχων αναψυκτικών
 Κατανάλωση των αθλητικών ποτών για να συμπληρώσουν σωματικές δραστηριότητες θα
πρέπει να αντιμετωπιστούν
Αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας.
Για να ικανοποιηθούν οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες των εφήβων και των νέων, πρέπει να
προαχθεί η στοματική υγεία. Διατροφικές διαταραχές, όπως βουλιμία, επηρεάζουν την
ακεραιότητα της στοματικής κοιλότητας .
Ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας
Ηλικιωμένοι ασθενείς συχνά έχουν μία ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις ή άλλες συνθήκες
που μπορούν να επηρεάσουν την οδοντιατρική θεραπεία τους. Διαταραχή της οδοντοφυΐας
καθορίζεται από τον αριθμό των ζευγών της απόφραξης των δοντιών και της ολικής
οδοντοστοιχίας ,έχει συσχετισθεί με μειωμένες διατροφικές καταστάσεις.

15. Ξηροστομία
Ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων σχετικών με την στοματική κοιλότητα
Οστεοπόρωση
Εμμηνόπαυση
Προβλήματα που συνδέονται με τοποθέτηση οδοντοστοιχίας
Αποτελούν παραδείγματα προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι
ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας σε σχέση με τη διατροφή.
ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ
Συμπληρώματα Διατροφής
Διαιτητικά συμπληρώματα διατροφής προκαλούν ανησυχία για την στοματική υγεία ,διότι
παρουσιάζουν τοπικές επιπτώσεις.
1. Χρησιμεύουν ως μεταβολικοί διεγέρτες διότι έχουν αντιπηκτικό αποτέλεσμα.
Συμπληρώματα με αντιπηκτικές ιδιότητες (π.χ., Gingko
biloba, το σκόρδο, βιταμίνη Ε, n-3 λιπαρά οξέα) μπορoύν να ενισχύσουν τη δράση των
αντιπηκτικών σε ασθενείς που λαμβάνουν και τα δύο.
2. Ομοίως, οι μεταβολικοί διεγέρτες, όπως το Guarana μπορεί να ενισχύσουν τις δράσεις της
επινεφρίνης.

16. Διατροφή και Οδοντιατρική Εκπαίδευση
Απαραίτητη είναι:
η ολοκληρωμένη κατάρτιση των επαγγελματιών οδοντιάτρων
η ανάγκη για προληπτικά μέτρα για την υγεία
Στα σχολεία πρέπει να πραγματοποιούνται ημερίδες και πρέπει να
παρέχονται πληροφορίες για :
1. τη στοματική υγεία που σχετίζεται με τις επιδημιολογικές διαταραχές
2. την αιτιολογία τους
3. τη διάγνωση
4. την πρόληψη
5. τη θεραπεία
6. & πώς όλα αυτά σχετίζονται με τη διατροφή .
Επαγγελματική Οδοντιατρική
ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ:
•Διαλογή διατροφής, εκπαίδευση και παραπομπή του ασθενούς για εξέταση
του στόματος ,για την πρόληψη λοιμωδών ασθενειών, έλεγχο της βέλτιστης
μασητικής λειτουργίας, και για θεραπεία άλλων νοσημάτων του στόματος.
•Συνεργασία με τους επαγγελματίες τροφίμων και διατροφής για την
παράδοση της στοματικής υγείας σε ρυθμίσεις μακροχρόνιας περίθαλψης.

17. •Συμβουλές και παραπομπή των ασθενών σε επαγγελματίες τροφίμων και διατροφής για τη
διαχείριση των παραγόντων κινδύνου για την στοματική υγεία.(π.χ. τερηδόνα,
ανοσοκατασταλτικές διαταραχές, ξηροστομία, διαβήτης, χειρουργική επέμβαση στόματος,
καρκίνος)
ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ
•Ανάπτυξη και εφαρμογή συνεργασίας για την στοματική υγεία και την διατροφή
προσυμπτωματικού ελέγχου
•Προώθηση της συνεργατικής εκπαιδευτικής και της πρακτικής σχετικά με την διατροφή και την
στοματική υγεία μεταξύ οδοντιάτρων.
•Ανάπτυξη μηνυμάτων διατροφικής εκπαίδευσης που ενθαρρύνουν την στοματική υγεία.
•Προώθηση της στοματικής υγείας σε σχολικά και κοινοτικά προγράμματα διατροφής.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΜΙΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Προώθηση της συνεργασίας στις ερευνητικές πρωτοβουλίες για την διατροφή.
Σχεδιασμός και συμμετοχή σε ερευνητικές πρωτοβουλίες στην διατροφή για την στοματική
υγεία.
Εντοπισμός και υποστήριξη της ένταξης θεμάτων υγείας (π.χ. προσυμπτωματικού ελέγχου,
των ασθενειών, τη διαχείριση, την εκπαίδευση) ως συστατικό της έρευνας διατροφής.
Πρόωθηση της συνεργασίας για την έρευνα πάνω σε θέματα στοματικής υγείας και
διατροφής.
Σχεδιασμός και συμμετοχή σε προφορικές συνιστώσες ερευνητικών πρωτοβουλιών για την
διατροφή .

18. Είναι απαραίτητη , λοιπόν η ανακούφιση της :
 Σωματικής
 Πολιτισμικής
 φυλετικής
 Εθνικής
 Κοινωνικής
 εκπαιδευτικής παράδοσης της υγειονομικής περίθαλψης προς εύρεση νέων
τρόπων για τη βελτίωση της στοματικής.
Η προαγωγή της υγείας πρέπει να στηριχθεί από πρωτοβουλίες για την
πρόληψη των ασθενειών από τις εθνικές οδοντιατρικές οργανώσεις, τις
ομοσπονδιακές
και κρατικές υπηρεσίες, και από τα ιδιωτικά θεμέλια ,έτσι ώστε να βελτιωθεί
και το διατροφικό καθεστώς.