การประเมินตาสภาพจริง

1. การประเมนิตามสภาพจรงิ
(Authentic Assessment)
KHON KAEN UNIVERSITY
สมพงษ์พนัธุรตัน์
สาขาวิชาการวัดและประเมินผลการศึกษา
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

2. แนวทางการประเมนิตามสภาพจรงิ
• การวัดผลทางการศึกษาและแนวทางที่กาหนดไวใ้น
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ มาตรา 26 หมวด 4
“ ใหส้ถานศึกษาจัดการประเมินผูเ้รียนโดยพิจารณา
จากพัฒนาการของผูเ้รียน ความประพฤติ การสังเกต
พฤติกรรมการเรียน การร่วมกจิกรรมและการทดสอบ
ควบคไู่ปในกระบวนการเรียนการสอนตามความ
เหมาะสมของแต่ละระดับและรูปแบบของการศึกษา….”
KHON KAEN UNIVERSITY

3. ความหมายของการประเมนิ
ตามสภาพจรงิ
• การประเมินผลที่ใชวิ้ธีการและเกณฑ์ที่หลากหลายในการวัดและ
ประเมินผลการเรียนรู้ความสามารถ และคุณลักษณะต่าง ๆ ของ
ผูเ้รียนอย่างเต็มเวลาของกิจกรรมในแต่ละหลักสูตร โดยให้
ผูเ้รียนไดท้ากิจกรรมหรือสรา้งผลงานออกมาเพอื่แสดงตัวอย่าง
ของความรูแ้ละทักษะที่ตนมี ซงึ่กิจกรรมที่นามาใชใ้นการประเมิน
นั้น จะเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมการเรียนรูม้ากกว่าเป็นการ
ทดสอบ และขอ้มูลของการประเมินผล ไดม้าจากทัง้การเก็บ
รวบรวมผลงานทผีู่เ้รียนไดป้ฏิบัติอย่างสอดคลอ้งกับ
ชีวิตประจาวัน มีการสังเกตพฤติกรรม ควบคู่ไปกับการทดสอบ
ความรูค้วามเขา้ใจ
KHON KAEN UNIVERSITY

4. ลกัษณะของการประเมนิ
ตามสภาพจรงิ
• งานทปี่ฏิบัติเป็นงานทมีี่ความหมาย คือ สอดคลอ้งกับ
ชีวิตประจาวัน
• เป็นการประเมินรอบดา้นดว้ยวิธีการทหี่ลากหลาย คือ ประเมิน
ความรูค้วามสามารถ ทักษะและคุณลักษณะ ดว้ยเครอื่งมือที่
สอดคลอ้งกับวิธีการเรียนรู้และกระทาหลายครั้งอย่างต่อเนอื่ง
ตลอดระยะเวลาทกี่ารเรียนรูเ้กิดขนึ้
• ผลผลิตมีคุณภาพ งานทุกงานมีเกณฑ์มาตรฐานทรี่่วมกันตั้งไว้
โดยครู ผูเ้รียนและอาจจะมีผูป้กครองร่วมดว้ย ผูเ้รียนจะประเมิน
ตนเองตลอดเวลาเพอื่แกไ้ขขอ้บกพร่อง จนผลงานมีคุณภาพ
ตามเกณฑ์ทกี่าหนด และมีการแสดงผลงานต่อสาธารณะเพอื่
สรา้งความภูมิใจแก่ผูเ้รียนดว้ย
KHON KAEN UNIVERSITY

5. ลกัษณะของการประเมนิ
ตามสภาพจรงิ (ต่อ)
• ใชค้วามคิดระดับสูง กล่าวคือ ผลงานที่สรา้งนั้นตอ้งเกิดจากการ
คิด วิเคราะห์ สังเคราะห์และประเมินทางเลือก ลงมือกระทา
ตลอดจนตอ้งใชทั้กษะในการแกปั้ญหาต่างๆ ดว้ยตนเอง
• มีปฏิสัมพันธ์ทางบวก กล่าวคือ ผูเ้รียน ครู และผูป้กครองจะตอ้ง
มีการร่วมมือกันประเมินและผูเ้รียนไม่มีความเครียด
• มีการกาหนดจานวนงาน ขอบเขตและมาตรฐานอย่างชัดเจน
และสอดคลอ้งกับจุดมงุ่หมายของการเรียนรู้
KHON KAEN UNIVERSITY

6. ลกัษณะของการประเมนิ
ตามสภาพจรงิ (ต่อ)
• สะทอ้นลักษณะเฉพาะตัวของผูเ้รียน โดยผูเ้รียนมีโอกาสแสดง
ความรูสึ้กนึกคิด เหตุผลในการทา ไม่ทา ชอบหรือไม่ชอบในสิ่ง
ต่างๆ เหล่านั้น
• เป็นการประเมินอย่างต่อเนอื่ง ประเมินไดทุ้กเวลา ทุกสถานที่
และเป็นการประเมินแบบไม่เป็นทางการ เพอื่ใหเ้ห็นและทราบถึง
พฤติกรรมการเรียนรูท้แี่ทจ้ริงของผูเ้รียน
• เป็นการบูรณาการซงึ่องค์ความรู้กล่าวคือ ผลงานที่ทาตอ้งใช้
ทักษะทเี่กิดจากการเรียนรูใ้นวิชาต่าง ๆ ในลักษณะสหสาขาวิชา
(Interdisciplinary)
KHON KAEN UNIVERSITY

7. ประโยชนข์องการประเมนิผล
ตามสภาพจรงิ
• ใชง้านที่มีลักษณะปลายเปิดและสะทอ้นกจิกรรมการ
เรียนการสอนที่แทจ้ริง ซงึ่นับเป็นส่วนหนึ่งของการ
พัฒนากลยุทธการเรียนการสอนที่สาคัญ
• เนน้การใชทั้กษะ ความรูค้วามเขา้ใจระดับสูงที่สามารถ
ประยุกต์ใชข้า้มวิชาได้
• เนน้ที่สาระสาคัญของลักษณะที่บ่งบอกถึงพัฒนาการ
ทางการเรียนรูม้ากกว่าเพียงแต่การดูปริมาณของความ
บกพร่อง
KHON KAEN UNIVERSITY

8. ประโยชนข์องการประเมนิผล
ตามสภาพจรงิ (ต่อ)
• เป็นปฏิบัติการที่เด่นชัดและแสดงใหเ้ห็นกระบวนการ
แกปั้ญหาที่มีความสลับ ซับซอ้นและยุ่งยากไดเ้ป็น
อย่างดี
• ส่งเสริมใหมี้การใชวิ้ธีการประเมินผลที่หลากหลาย และ
บันทึกผลการเรียนรูใ้นภาพกวา้งทไี่ดม้าจาก
สถานการณ์ต่าง ๆ กัน
• สามารถใชไ้ดกั้บทัง้รายบุคคลและรายกลุ่ม
• ใหค้วามสาคัญและสนใจในความคิดและความสามารถ
ของปัจเจกบุคคลมากกว่านามาเปรียบเทียบระหว่างกัน
KHON KAEN UNIVERSITY

9. ประโยชนข์องการประเมนิผล
ตามสภาพจรงิ (ต่อ)
• สนองตอบความแตกต่างระหว่างบุคคลและประเภทของผูเ้รียนที่
แตกต่างกันไดเ้ป็นอย่างดี
• ส่งเสริมใหเ้กิดความร่วมมือกันในระหว่างกระบวนการเรียนการ
สอน และกระบวนการวัดและการประเมินผลระหว่างผูเ้รียน
ผูส้อนและผูป้กครอง
• ผูเ้รียนและผูส้อน ลว้นมีบทบาทสาคัญในการประเมินผล
• ไม่เนน้ว่าผลการศึกษาจะตอ้งเป็นไปตามเกณฑ์สมมุติฐานที่ตัง้
ไวก้่อนหนา้ทจี่ะมีการเรียนการสอน
• สามารถนามาใชเ้ป็นวิธีการประเมินในระยะยาวได้
• ใหค้วามสาคัญกับความกา้วหนา้ที่ตอ้งการใหเ้กิดขึ้นมากกว่าการ
บันทึกจุดอ่อนของผูเ้รียน
KHON KAEN UNIVERSITY

10. หลกัการประเมนิตามสภาพจรงิ
• ไม่เนน้การประเมินทักษะพนื้ฐาน (Basic Skills
Assessment) แต่เนน้การประเมินทักษะการคิดที่
ซับซอ้น (Complex Thinking Skill) ในการทางาน
ความร่วมมือ ในการแกปั้ญหา และการประเมินตนเอง
ทัง้ภายในและภายนอกหอ้งเรียน
• เป็นการวัดและประเมินความกา้วหนา้ของนักเรียน
• เป็นการสะทอ้นใหเ้ห็นการสังเกตสภาพงานปัจจุบัน
(Current Work) ของนักเรียน และสงิ่ที่นักเรียนได้
ปฏิบัติจริง
KHON KAEN UNIVERSITY

11. หลกัการประเมนิตามสภาพจรงิ
• เป็นการผูกติดนักเรียนกับงานทเี่ป็นจริง โดยพิจารณาจากงาน
หลาย ๆ ชนิ้
• ผูป้ระเมินควรมีหลาย ๆ คน โดยมีการประชุมระหว่างกลมุ่ผู้
ประเมินเพอื่แลกเปลยี่นขอ้มูลเกยี่วกับตัวนักเรียน
• การประเมินตอ้งดาเนินการไปพรอ้มกับการเรียนการสอนอย่าง
ต่อเนื่อง
• นาการประเมินตนเองมาใชเ้ป็นส่วนหนึ่งของการประเมินตาม
สภาพทแี่ทจ้ริง
• ควรมีการประเมินทงั้2 ลักษณะ คือ การประเมินทเี่นน้การปฏิบัติ
จริง และการประเมินจากแฟ้มสะสมงาน
KHON KAEN UNIVERSITY

12. แนวปฏบิตัใินการประเมนิ
ตามสภาพจรงิ
• กาหนดวัตถุประสงค์และเป้าหมายในการประเมิน ตอ้งสอดคลอ้ง
กับสาระ มาตรฐานจุดประสงค์การเรียนรูแ้ละสะทอ้นการพัฒนา
• กาหนดขอบเขตในการประเมิน ตอ้งพิจารณาเป้าหมายทตี่อ้งการ
ใหเ้กิดกับผูเ้รียน เช่นความรู้ทักษะและกระบวนการ ความรูสึ้ก
คุณลักษณะ เป็นตน้
• กาหนดผูป้ระเมิน โดยพิจารณาผูป้ระเมินว่าจะมีใครบา้ง เช่น
นักเรียนประเมินตนเองเพอื่นนักเรียน ครูผูส้อน ผูป้กครองหรือผู้
ทเี่กยี่วขอ้ง เป็นตน้
• เลือกใชเ้ทคนิคและเครื่องมือในการประเมิน ควรมีความ
หลากหลายและเหมาะสมกับวัตถุประสงค์ วิธีการประเมิน เช่น
การทดสอบ การสังเกต การสัมภาษณ์ การบันทึกพฤติกรรม
แบบสารวจความคิดเห็น บันทึกจากผูที้่เกี่ยวขอ้ง แฟ้มสะสมงาน
ฯลฯ
KHON KAEN UNIVERSITY

13. แนวปฏบิตัใินการประเมนิ
ตามสภาพจรงิ
• กาหนดเวลาและสถานที่ที่จะประเมิน เช่น ประเมินระหว่าง
นักเรียนทากิจกรรม ระหว่างทางานกลมุ่/โครงการ วันใดวันหนงึ่
ของสัปดาห์ เวลาว่าง/พักกลางวัน ฯลฯ
• วิเคราะห์ผลและวิธีการจัดการขอ้มูลการประเมิน เป็นการนา
ขอ้มูลจากการประเมินมาวิเคราะห์โดยระบุสิ่งที่วิเคราะห์เช่น
กระบวนการทางาน เอกสารจากแฟ้มสะสมงาน ฯลฯ รวมทัง้ระบุ
วิธีการบันทึกขอ้มูลและวิธีการวิเคราะห์ขอ้มูล
• กาหนดเกณฑ์ในการประเมิน เป็นการกาหนดรายละเอียดในการ
ใหค้ะแนนผลงานว่าผูเ้รียนทาอะไร ไดส้าเร็จหรือว่ามีระดับ
ความสาเร็จในระดับใด คือ มีผลงานเป็นอย่างไร การใหค้ะแนน
อาจจะใหใ้นภาพรวมหรือแยกเป็นรายใหส้อดคลอ้งกับงานและ
จุดประสงค์การเรียนรู้
KHON KAEN UNIVERSITY

14. เกณฑก์ารใหค้ะแนน
(Rubrics Score)
• ใหค้ะแนนในลักษณะภาพรวม เป็นการใหค้ะแนนใน
ความหมายว่า คะแนนนั้นเป็นตัวแทนความประทับใจใน
ผลงานทัง้หมดรวมทุกดา้น มักใชกั้บเครื่องมือวัด
ประเมินผลทเี่ป็น Authentic Test
• ใหค้ะแนนในลักษณะวิเคราะห์งานเป็นส่วนย่อย เป็น
การแตกย่อยผลสัมฤทธิ์ของงานหนึ่งๆ ออกเป็นหลายๆ
ดา้น เพื่อวิเคราะห์ระดับความสาเร็จแต่ละดา้นในงาน
นั้น ของนักเรียนขอ้มูลมีประโยชน์มากต่อการ
พัฒนาการเรียนการสอน มักใชป้ระเมินแฟ้มสะสม
KHON KAEN UNIVERSITY

15. ตวัอย่างการใหค้ะแนน
ในลกัษณะภาพรวม
ตวัอย่างที่1 กาหนดสถานการณ์ใหนั้กเรียนคิด แลว้ให้
ตอบพรอ้มอธิบายวิธีการคิดเกณฑ์การใหค้ะแนน
0 = ไม่ตอบหรือตอบไม่ถูกและอธิบายวิธีคิดไม่ได้
1 = ไม่ตอบ แต่แสดงวิธีคิดเล็กนอ้ย วิธีคิดมีแนวทางจะ
นาไปสู่คาตอบได้
2 = ตอบผิดแต่มีเหตุผลหรือเกดิจากการคานวณ
ผิดพลาด แต่มีแนวทางไปสู่คาตอบที่ชัดเจน
3 = คาตอบถูก เหตุผลถูกตอ้ง อาจมีขอ้ผิดพลาดบา้ง
4 = คาตอบถูก แสดงเหตุผลถูกตอ้ง แนวคิดชัดเจน
KHON KAEN UNIVERSITY

16. ตวัอย่างการใหค้ะแนน
ในลกัษณะภาพรวม
ตวัอย่างที่2 ใชแ้นวคิดคลา้ยการประเมินแบบอิงกลุ่ม
คือ แบ่งงานนักเรียนออกเป็น 3 กอง
กองที่1 งานทมีี่คุณภาพพิเศษ
กองที่2 งานทไี่ดรั้บการยอมรับ
กองที่3 งานทไี่ม่ไดรั้บการยอมรับ
แบ่งงานแต่ละกองออกเป็น 2 ระดับ แต่ละกองจะไดร้ะดับ
คะแนนเป็น 5-6, 3-4, และ 1-2 ตามลาดับ พรอ้มทัง้
อธิบายลักษณะงานแต่ละกอง สาหรับงานที่แสดงว่า
ไม่ไดใ้ชค้วามพยายามเลยให้“0” คะแนน
KHON KAEN UNIVERSITY

17. ตวัอย่างการใหค้ะแนนในลกัษณะ
วเิคราะหง์านเป็นส่วนย่อย
การประเมนิภาพวาด (ศลิปศกึษา)
การจดัองคป์ระกอบ
1) คะแนน องค์ประกอบภาพนอ้ยหรือมากเกนิไป เนอื้หาไม่ตรงจุดมงุ่หมาย ระยะ
ภาพมีระยะเดียว
2) คะแนน องค์ประกอบภาพกระจายจนไม่มีจุดเด่น ระยะภาพผิดขนาดใน
บางส่วน
3) คะแนน ภาพมีความสมดุล จุดเด่นภาพชัดเจน เหมาะสม มีการใชร้ะยะภาพ
ใกล้– ไกล นาสายตาไปยังจุดเด่น
การผสมสี
1) คะแนน บีบสีจากหลอด ระบายบนกระดาษเลย และไม่สามารถผสมสีไดต้าม
ตอ้งการ
2) คะแนน ใชจ้านสีในการผสมสี แต่สีเหลวหรือขน้เกนิไป
3) คะแนน ผสมสีไดเ้หมาะสมและใชสี้ไดใ้กลเ้คียงความจริง ฯลฯ
KHON KAEN UNIVERSITY

18. เครอื่งมอืในการประเมนิตามสภาพจรงิ
• วธิีการ – เครอื่งมอื
การสงัเกต ประกอบดว้ย
- แบบสารวจรายการ
- ระเบียนพฤติกรรม
- แบบมาตราส่วนประมาณค่า
KHON KAEN UNIVERSITY
• กจิกรรมทวี่ดั
วัดพฤติกรรมทลี่งมือปฏิบัติ แลว้
สังเกตความสามารถและ
ร่องรอยของการปฏิบัติ เช่น
การปฏิบัติตามคาสั่ง การ
ทางานร่วมกันอย่างมีขัน้ตอน
การเขา้ร่วมการปฏิบัติหรือ
กิจกรรมทกี่าหนด
วัดกิจกรรมทเี่ป็นลักษณะนิสัย
และความรูสึ้ก

19. เครอื่งมอืในการประเมนิตามสภาพจรงิ
• วธิีการ – เครอื่งมอื
การสมัภาษณ์ ไดแ้ก่
- แบบบันทึกการสัมภาษณ์
KHON KAEN UNIVERSITY
• กจิกรรมทวี่ดั
สอบถามเพอื่ใหท้ราบถึง
ความรูสึ้ก ความคิด ความ
เชื่อ และการกระทาดา้นต่างๆ
เช่น ความกลา้ในการแสดง
ความคิดเห็น บอก
แนวความคิดที่มี อธิบายสิ่งที่
มีความเชื่ออยู่ เป็นตน้

20. เครอื่งมอืในการประเมนิตามสภาพจรงิ
• วธิีการ – เครอื่งมอื
การสอบถาม ไดแ้ก่
- แบบสอบถาม
KHON KAEN UNIVERSITY
• กจิกรรมทวี่ดั
ใชวั้ดความตอ้งการ ความสนใจ
ที่แสดงความรูสึ้กไดอ้ย่าง
อิสระ

21. เครอื่งมอืในการประเมนิตามสภาพจรงิ
• วธิีการ – เครอื่งมอื
การทดสอบ ประกอบดว้ย
- แบบเขียนตอบ
- แบบทดสอบปฏิบัติจริง
KHON KAEN UNIVERSITY
• กจิกรรมทวี่ดั
ทดสอบทักษะ ความรูค้วามสามารถ
ต่างๆ ที่ตอ้งการทราบ เช่น
ความเร็วในการอ่าน รวมทัง้ความ
เขา้ใจในการอ่านและการเขียน
และการสรุปความ เป็นตน้
กจิกรรมที่ไม่อาจสังเกตไดทุ้กเวลา
และอย่างทั่วถึง รวมทัง้ พฤติกรรม
บางอย่างทจี่ะเกดิขนึ้ไดต้อ้งอาศัย
เงอื่นไขและสภาพแวดลอ้มที่
เหมาะสม ซงึ่เงื่อนไขบางอย่าง
เกดิขนึ้ไม่บ่อยนักทาใหก้ารสังเกต
ในสถานการณ์จริงเป็นเรอื่งยาก
และเสียเวลานาน ดังนั้น การใช้
แบบทดสอบจะมีความเหมาะสม
มากกว่า

22. เครอื่งมอืในการประเมนิตามสภาพจรงิ
• วธิีการ – เครอื่งมอื
แฟ้ มสะสมงาน (Portfolio)
KHON KAEN UNIVERSITY
• กจิกรรมทวี่ดั
กิจกรรมที่ผูเ้รียนทาเป็นชนิ้งาน
ออกมา อาจเป็นรายงาน
แบบบันทึก เทปบันทึกเสียง
ฯลฯ และทาการประเมินโดย
ตัวผูเ้รียนเอง ผูส้อนและ
เพื่อนร่วมชัน้ โดยมีลักษณะ
ทเี่นน้ใหผู้เ้รียนคิดทบทวน
และประเมินตนเอง

23. เอกสารอา้งองิ
• ส.วาสนา ประวาลพฤกษ์. (2540). “การประยุกต์ใชก้ารวัดและประเมินความสามารถ
จริงในสภาพการเรียนการสอน”. วารสารแนะแนว, ปีที่31. ฉ.167 หนา้: 9-17.
• สานักงานคณะกรรมการการประถมศกึษาแห่งชาติกระทรวงศกึษาธิการ. (2540).
การวดัและประเมนิผลสภาพแทจ้รงิของนกัเรยีน. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์คุรุ
สภาลาดพรา้ว.
• Morgan, Bobbette M. (1999). “Portfolios in Preservice Teacher Fieldbased
Program : Evolution of a Rubric for Performance Assessment.” Education.
Vol. 119, Issue 3, Page: 416-426.
• Reckase, Mark D. (1995). “Portfolio Assessment : A Theoretical Estimate of
Score Reliability.” Educational Measurement: Issues and Practice. Vol.
14, No. 1, Page: 12-14.
• Richard, J. Stiggins, Judith A. Arter, Jan Chappuis, and Stephen Chappuis.
(2007). Classroom Assessment for Student Learning. New Jersey :
Pearson Education, Inc.
• Weldin, Donna J. and Tumarkin, Sandra R. “Parent Involvement More
Power in the Portfolio Process.” Childhood Education. Vol. 75, No. 2.
Page: 90-95.
KHON KAEN UNIVERSITY