2. Kanlurang
Kabisayaan
LOKASYON AT TOPOGRAPIYA
Ang Rehiyon VI ay matatagpuan sa kanluran ng
bisayas.Ang rehiyong ito ay mayaman sa lambak, malawak na
kapatagan at masaganang dagat.
Ang Isla ng Panay ang ikaanim sa pinakamalalaking pulo
sa Pilipinas. Ang Islang ito ay hugis triyanggulo. Nabibilang sa
Islang ito ang mga lalawigan ng Antique,Aklan.Capiz at
Iloilo.Maunlad at makapal ang populasyon ditto.
Ang Guimaras ay may mababang lupain at ang interior ay
umaabot lamang sa 500 talampakan ang elebasyon.
Samantala,ang lalawigan ng Negros naman ay may makitid na
kapatagang Kostal sa Kanlurang bahagi. Mabulkan at matataas na
bundok naman sa katimugang bahagi at ditto makikita ang
Bulkan ng Kanlaon.
Presentation title 2
3. Kasaysayan
Ang Kanlurang Kabisayaan ay isa sa mga Rehiyon ng Pilipinas at itinalaga bilang
Rehiyon VI. Ito ay nabuo sa pamamagitan ng Kautusang Pampangulo bilang isa bilang
bahagi ng Integrated Reorganization Plan ni Pangulong Ferdinand Marcos.
Ang lalawigan ng Palawan ay inilipat sa Rehiyon 6 noong Mayo 23, 2005 ayon sa
Executive Order 429.Ang pagsasakompleto ng paglilipat ay inihayag noong Hunyo
2005 Ng Kagawaran Ng Interyor at ng Pamahalaang Lokal, subalit binatikos ng mga
Palaweños dahil sa sinabing may kakulangan sa konsultasyon, at karamihan sa
residente ng lungsod ng Puerto Prinsesa at ang lahat ng mga bayang ito maliban sa
isa ay nais manatili sa Rehiyon 4-B. dahil dito, nagkaroon ng Kautusang
Administratibo bilang 129 na inilabas noong Agosto 19, 2005 upang tugunan ang
kaguluhan.
Presentation title 3
4. MGA LALAWIGAN
Ang Rehiyon VI ay binubuo ng
anim na Lalawigan,ito ay ang mga
sumusunod:
* Aklan
* Antique
* Capiz
* Negros occidental
* Guimaras
* Iloilo
6. MGA WIKA SA KANLURANG BISAYA
· Hiligaynon- tumutukoy sa wika at kultura ng mga
Ilonggo na sila namang naninirahan sa Iloilo, Guimaras,
at Negros.
-ang katawagang ito ay nagpapahiwatig ng isang
pormal at wikang pampanitikan.
· Ilonggo- tumutukoy sa higit na impormal na gamit
ng wika.
· Kinaray-a- ang wikang wika sa Antique at iba
pang liblib na lugar sa Panay.
· Haraya- ang lumang pangalan ng Kinaray-a at
tinaguriang Inang Wika.
· Aklanon- wikang ginagamit sa Aklan.
7. BAGO DUMATING ANG MGA
KASTILA
Anyo ng Panitikan ng mga Sinaunang
Ilonggo
Presentation title 7
8. PANITIKAN
May anim na anyo
ng panitikan ang
sinaunang Ilonggo,
ito ay ang mga
sumusunod:
Ø Ambahan
Ø Balak
Ø Awit
Ø Driges o haya
Ø Sidy
Ø Bical
Presentation title 8
9. AMBAHAN-ang pinakapayak na anyo ng
talata.
* BALAK-ang makatang diskusyon sa
pagitan ng lalaki at babae.
* SABI-karaniwang tawag sa tula at
awit.
* BINALAYBAY-ang tula sa wikang
Hiligaynon.
10. Sidy - Awit tungkol sa bayaning ginagamit
sa pananapatan sa bahay-bahay ng mga
namamalimos
Awit - Tungkol sa pag-ibig at ibat-ibang
gawain.
Presentation title 10
11. • Griges o Haya - Panaghoy sa isang
namatay.
• Anogon - Awit sa panghihinayang sa
pagyao ng minamahal
• Bical - Masaya at mapa nuksong awit.
Presentation title 11
12. BINALAYBAY - Ang tawag sa mga tulang
Hiligaynon.
- Ang mga tulang Hiligaynon ay binubuo ng
apat na taludtod at
may lima hanggang labindalawang sukat.
HURABATON AT BILISAD-ON - Ang pinaka
maikling binabalaybay o tula
PAKTAKON - Ang tawag sa kanilang mga
bugtong
Presentation title 12
13. MGA PANITIKANG LIMBAG NG MGA KASTILA
1. Korido - Ang paksa ay tumatalakay sa buhay ng tao at
pangyayari
2. Komposo- Ang paksa ay tumatalakay sa pangyayaring
pangkasaysayan, pagiibigan ng tao hanggang sa kalagayang
sosyal.
Inaawit ng mga pulubi at mangagawa sa tubuhan at iba pa.
3. Babai - Nabibilang sa mga akdang tradisyunal tulad ng
pasyon at dulang panrelihiyon.
4. Aklat ng Kagandahang Asal- Ang manual ng kagandahang
asal na lumaganap sa
buong bansa.(Karaniwan ang mga akdang sinulat ng mga
Kastila ay nagpapa laganap ng Kristiyanismo.
Presentation title 13
14. MGA SARSUWELA
1. Nagahigugma sa iya Duta o Mga Kababayan
- Isinulat ni Salvador Siocon noong 1899. At
isinadula rin niya ang mga sarswelang
patungkol sa buhay panlipunan at pampulitika.
2. Ang Panialay ni Cabesa Itok
- Isinulat ni Angel Magahum, isinulat din niya
ang unang nobela ng Hiligaynon at at
talambuhay at nobela at ang Datu Paubare
Presentation title 14
15. Presentation title 15
Panitikan ng Kanlurang Visayas
Bilisad-on –Kasabihan sa aklan
BINALAYBAY(Tula):LUWA
uri ng tula na karaniwangnasusulat sa apat na linyabinibigkas salamayan/kasalan/pamamanhikan
NARATIBO
Kwentong isinasalaysay ngpatulaDRAMATIKOTulang ginawa para saentablado
LIRIKO
Tulang nagpapahayag ngdamdamin.
PATUGMAHANON
bugtong ng mga Aklanon
16. HARUBATON
mga paalala para sa lahatsalawakain sa Aklan
KOMPOSO
mga awiting-bayan saAklan
PAGDAYAW
talumpati o tulangnagpupugay sa reyna ngkapistahan.
PAGTAKON
bugtong
Presentation title 16
https://dokumen.tips/documents/panitikan-ng-kanlurang-visayas.html?page=2
17. • Relacion de Las Islas Filipinas-naisulat noong 1604 ni
Padre Pedro Chirino,ito ay nagsasaad ng pagkakaiba
ng wikang Bisaya at wikang Haraya.
• Hiliguena y Haraya de Las Isla de Panai-naisulat
noong 1637 ni Alonso Mendrila ,ito ay nagpapakilala
sa Hiligaynon,ang ikatlong wika at nagpakita ng
pagkakaroon ng panitikan sa Panay noong unang
bahagi ng pananakop ng Kastila.
Presentation title 17
18. EPIKO
• "Hinilawod: Adventures of Humadapnon"
• Inawit ni Hugan-an
• Ni-rekord at isinalin ni F. Landa Jocano
• 2000 Quezon City: PUNLAD Research House Inc.
• Ang Hinilawod ay literal na nangangahulugang "tales from the mouth of the Halawod
River" (Jocano 2000: 3) ay nirekord 50 taon na ang nakalipas. Isang bahagi lamang ito sa
narekord na epiko na sinasabing isa sa pinakamahabang epiko sa Sulod, "mga grupo ng tao sa
kabundukan ng Gitnang Panay" (1). Dagdag pa ni Jocano, hindi lamang ito isang piyesang
pampanitikan kundi ibahagi ng ritwal pangrelihiyon ng mga Sulod. Kapansin-pansin sa
pagbabasa ng teksto ang mga bahaging nagtataglay ng mga sagrado at bahagi ng kanilang
ritwal sa panggagamot.
• Binubuo ito ng 8340 na taludtod na may apat na episodyo o sugidanon: (1) pangayaw o
paglalakbay, (2) tarangban o yungib, (3) bihag, at (4) pagbawi o muling pagkabuhay.
Presentation title 18
19. Haraya-katipunan ng mga tuntunin
ng kabutihang-asal at ng mga
salaysay na panghalimbawa sa mga
nasabing tuntunin.
Lagda-katipunan ng mga salaysay at
pangyayaring nagpapakilala ng
mabuting panunungkulan sa
pamahalaan. Kasama sa” lagda “ ang”
Code of Kalantiaw.”
Presentation title 19
20. • TULA- Ang mga
kiatutubo sa Panay ay
mayroon ding Masay na
tinutula sa kanilang
sayaw na ati-atihan
Presentation title 20
21. HINILAWOD
NATAGPUAN NI F. LANDA JOCANO.
ETNOEPIKONG INAAWIT SA TABING-ILOG NG
HALAWOD SA ANTIQUE AT AKLAN.
NAHAHATI SA TATLONG KWENTO NG TATLONG
BAYANI (LABAW DONGGON, HUMADAPNON AT
DUMALAPDAP).
Hinalawod - Ang pinaka mahabang epikong Panay
bukod sa Margtas, Hilaya at Lagda.
Ang mga katutubong Panay ay mayroon ding Masay
na tinutula sa sayaw na ati-atihan.
Presentation title 21
22. MGA KILALANG TAO
· Melchor F. Cichon - isang makatang
Aklanon na tubong Lezo,Aklan. Kilala siya hindi
lamang sa kanyang husay bilang makata kundi maging sa
kanyang pagpupunyaging itaguyod ang panulaang Aklanon.
-Noong 1995 ay tinanggap niya ang isang writing grant para sa
larangan ng panulaang Aklanon mula sa Sentrong Pangkultura
ng Pilipinas. Noong 2001,tinanggap niya ang Gawad Balagtas
mula sa Unyon ng mga manunulat sa Pilipinas.
Presentation title 22
23. Conrado Saquian Norada - isinilang sa Iloilo
noong Mayo 19,1921. Siya ay isang intelihadong
Presentation title 23
24. Mariano Perfecto - ang unang sumulat ng Pasyon sa
Hiligaynon noong 1884. Dahil ditto nabahiran ng
Kristyanismo ang panitikang Hiligaynon.
· Eriberto Gumban – kinikilalang ama ng
panitikang Bisaya.
· Magdalena Jalandoni – ang nag-uso ng tulang
may malayang taludturan.
· Vicente Cristobal – sumulat ng unang sarswela
na may pamagat na Kapitan noong 1903.
· Jose M. Lay – ay napatangi sa tula at maikling
kwento.
Presentation title 24
25. Angel Mangahum – sumulat ng unang nobela na
pinamagatang Benjamin noong 1907. Siya’y tinagurian na
batikang mandudula at nobelista.
· Vicente Sotto – ang may pinakamatunog na pangalan.
Siya ay natanyag sa sinulat niyang kauna-unahang operang
Bisaya “Mactong” .Sumulat din siya ng marami sa kastila at
isang manlalabang peryodista sa WARAY-WARAY.
· Norberto Rumualdez – nagging mahistrado ng Korte
Suprema ang nagging pinakamaningning na pangalan. Siya ay
sumulat ng maraming dula,sanaysay na sosyo-pulitiko at
hinggil sa pilipinolohiya ng Pilipino.Waray-waray at Kastila
ang ginamit niya.
Presentation title 25
