1. Layunin
1. Nakapagbigay ng kahulugan sa
wika;
2. Nakapagtalakay sa kasaysayan
ng wika sa iba’t ibang panahon
at;
3. Naipamalas ang kahalagahan ng
pag-unlad ng wika sa buhay ng
mga Pilipino.
4. Kasaysayan ng Wikang Pambansa
1. Sa Panahon ng Katutubo
2. Sa panahon ng Kastila
3. Sa panahon ng Rebolusyong Pilipino
4. Sa panahon ng Amerikano
5. Sa panahon ng Komonwelt
6. Sa panahon ng Hapon
7. Sa panahon ng pagsasarili
8. Hanggang sa kasalukuyan
5. Panahon ng Katutubo
1. Teorya ng Pandarayuhan
• Dr. Henry Otley Beyer (1916),
wave migration theory –
naniniwala ang Amerikanong
antropologong na mayroong
6. Tatlong pangkat ng taong
Pilipinas na
ng lahing
dumating sa
nagpasimula
Pilipino:
> Negrito,
> Indones
> Malay.
7. 1. Negrito –aeta, agta o baluga,
maitim, pandak, kulot ang
buhok, sarat ang ilong, makapal
ang labi.
8. Tatlong katutubong Lahi
Negrito
Ayon kay Tiamson-Rubin, L. (2008)
1.Tunay na negrito- Nahihirapang manirahan sa labas ng kinamihasnang
kabundukan.
• Nanirahan sa kagubataan at kabundukan ng Zambales at sa silangang
bulubundukin ng dakong hilaga ng Luzon mula Cabo Engano hanggang
sa Baler.Mayroon sa Rizal,Bulacan,pampanga ,Tarlac at Laguna.
2. Australoid-Sakai(taga-Australia at Ainu ng hilagang Hapon)
3.Proto-Malayo (Tipong Mongoloid)- -Nakapag-asawahan at siyang
lumaganap sa bayan ng Luzon at Mindanao. -Isa sa mga makapangyarihang
ambag nila sa kasaysayan ng panitikan ang mga pasalindilang anyo tulad ng
awitin at pamahiin.
• Pangkat-pangkat sila kaya iba ang tawag sa kanila. Aburlon-Zambales Ita-
Bulacan,Bataan at Tarlac Agtas -Isabela Dumagat-Hilagang Luzon
• Ayon kay Otley Beyer (1918)-Tatagal lamang ang mga taong ito habang
may kabundukan.
9. 2. Malay–tuwid at itim ang buhok,
mabilog at maitim ang mata, makapal
na labi, katamtamang tangos ng ilong,
katamtamang taas, matipunong
pangangatawan.
11. • Dr. Robert B. Fox – isang arkeologo na nanguna
sa pagkakadiskubre ng harap ng isang bungo
at isang buto ng panga sa yungib ng Tabon sa
Palawan (1962).
• -tinawag niyang Taong Tabon ang mga labing
natagpuan na tinatayang nanirahan sa yungib
ng Tabon may 50,000 taon na ang nakaraan.
12. 1962
– batay sa impormasyong
nakalap, lumabas na unang
nagkaroon ng tao sa Pilipinas
kaysa sa Malaysia at Indonesia.
13. • Landa Jocano (1965), UP Center of Advance
Studies at mananaliksik ng National Museum—
ayon sa ginawang pagsusuri ang Taong Tabon
ay nagmula sa specie ng Taong Peking na
kabilang sa Homo Sapiens o modern man at ang
Taong Java na kabilang sa Homo erectus.
14.
15.
16. • Dr. Armand Mijares-natagpuan niya ang
isang buto ng paa na sinasabing mas
matanda pa sa Taong Tabon sa Kuweba ng
Callao, Cagayan. Taong Callao ang tawag
sa taong nabuhay 67,000 taon na ang
nakalipas.
17. 2. TEORYA NG PANDARAYUHAN
MULA SA REHIYONG AUSTRONESYANO
• - pinaniniwalaan ng teoryang ito na
ang mga Pilipino ay nagmula sa
lahing Austronesian.
• Salitang Latin na auster – “south
wind” at nesos na ang ibig sabihin ay
“isla”.
18. Pinaniniwalaang pinagmulan ng
Austronesian:
• Wilheim Solheim II, Ama ng
Arkeolohiya ng Timog-Silangang Asya
–nagmula sila sa mga isla ng Sulu at
Celebes na tinatawag na Nusantao.
• -kumalat sa iba’t ibang panig ng
rehiyon sa pamamagitan ng kalakalan,
migrasyon, at pag-aasawa.
19. Pilipino- isa sa mga pinakaunang
nakatuklas ng Austronesian
• -unang nakatuklas ng bangkang may katig na sa
paglipas ng panahon ay naging makabago ang
pamamaraan ng paglalayag ng mga Pilipino na
naging dahilan ng pagkalat ng lahing
Austronesian sa iba’t ibang panig ng daigdig
tulad ng Timog-Silangang Asya, Australia, New
Zealand, Timog Africa, at Timog Amerika.
20. • - naniniwala rin sa mga anito na
naglalakbay sa kabilang buhay
gayundin ang paglilibing sa mga
patay sa isang banga tulad ng
natagpuan sa Manunggul Cave sa
Palawan.
21. • -nagtataglay ng mga
patakarang pangkabuhayan,
kultura, at paniniwalang
panrelihiyon.
• -may sariling wikang
ginagamit bagama’t
pinaniniwalaang walang
wikang nanaig sa Pilipinas
noon.
22. • -napatunayang marunong sumulat
at bumasa ang mga katutubo dahil
may ebidensiyang magpapatunay
sa paggamit nila ng baybayin –
pamamaraan ng pagsulat.
(nakasulat sa biyas ng kawayan na
matatagpuan sa Museo ng
Aklatang Pambansa at ng
Unibersidad ng Sto. Tomas)
28. • -malaking bahagi ng kanilang ginawa
noon ay hindi na matatagpuan sapagkat
sinunog na ng mga dayuhang Espanyol
sa kadahilanang kagagawan daw ito ng
diyablo at sagabal sa pagpapalaganap
ng katolisismo.
29. Panahon ng Katutubo
Batay sa akalat ni Virgilio S. Almario
2014,napakahalaga ng baybayin sa
etnograpiyang Filipino. Ito ang isang
natatangi (o bakâ pinakanatatangi) sa
mga katibayan ng naabot naantas ng
pagkahubog sa kulturang Filipino bago
dumating ang mga banyagang
mananakop.
30. Katulad ng klasipikasyon ni Gleason (1961) sa mga wika sa
daigdig, inilahad na ang wika at wikain sa Pilipinas ay kasama sa
angkang Malayo-Polinesyon na kinabibilangan nga ng mga wikang
Indonesian (Tagalog, Visayan, Ilocano, Pampango, Samar-Leyte,
Bicol at iba pa sa Pilipinas) at Malay. Kapwa ay buhat sa
pinakaangkan na Austronesyo. Ang Malayo-Polinesyo ay sumunod
ng laki sa wikang sakop ng angkang Indo-European (pinakamalaki)
na kinabibilangan ng Espanyol at Ingles. Sumunod na dumayo ang
mgaIntsik, Bumbay, Arabe, at Persiyanona inutangan din nga mga
Pilipino ng mga talasalitaang gamit at inampon na rin sa
kasalukuyan sa kultura ng bansa. Ang layon ng mga nabanggit na
dayuhan ay makipagkalakalan.
32. Panahon ng Kastila
Bago pa man dumating
ang mga Espanyol ay
marunong nang sumulat at
bumasa ang mga
katutubong Pilipino.
33. Panahon ng Kastila
Si Ruy Lopez de Villalobos
ang nagpasya ng ngalang
“Felipinas” o “Felipenas”
bilang parangal kay Haring
Felipe II. “Filipinas” na naging
“Pilipinas”
34. Panahon ng Kastila
Naging tiyak ang
pananakop ng Kastila
noong 1565 sa
pamumuno ni Miguel
Lopez de Legazpi.
35. Panahon ng Kastila
Layunin ng mga Kastila
sa Pagsakop (3G’s)
1. GOD (Kristyanismo)
2. GOLD (Kayamanan)
3. GLORY (Karangalan)
39. Panahon ng Kastila
Nagtatag ang Hari ng
Espanya ng mga
paaralang magtuturo ng
wikang Kastila sa mga
Pilipino ngunit ito ay
tinutulan ng mga prayle.
40. Panahon ng Kastila
Upang mapadali ang
komunikasyon, pinag-aralan
ng mga misyonerong
Espanyol ang wika ng mga
katutubo at ginamit nila ito sa
kanilang pakikipag-usap.
41. Panahon ng Kastila
Bumuo ang mga kastila
ng bokabularyo at pag-
aral sa gramatika ng
katutubong wika ng
Pilipinas
42. - Isinulat ni Padre Juan
de Plasencia, isang
Pransiskano (1581).
- Diksyunarong
Tagalog-Espanyol
Arte y Diccionario de Tagala
44. Panahon ng Kastila
Haring Carlo I (1516-1556)
– ayon sa kanya dapat
ituro ang Doctrina
Christiana sa
pamamagitan ng wikang
Kastila.
45. Panahon ng Kastila
Haring Felipe IV (1621-1665)
-nagpalabas ng isang atas na
muling nagtatakda ng
pagtuturo ng wikang
Espanyol sa lahat ng
katutubo.
46. Panahon ng Kastila
Haring Carlos II (1665-1700)
- Nagpalabas ng isang atas
na muling nagbibigay sa
mga atas-pangwika at
nagtatakda sa parusa sa
mga hindi susunod.
51. Panahon ng Rebolusyong Pilipino
1565-1898
Matapos ang 333 taon ng
pananahimik, namulat ang
mga Pilipino sa
nasyonalismo.
52. Panahon ng Rebolusyong Pilipino
1872 – nagkaroon ng
kilusan ang propagandista
na naging simula ng
kamalayan upang
maghimagsik.
53. Ang dating diwa ng
mga Pilipino na
makarelihiyon ay
napalitan na ng
diwang makabayan.
54. Ang tahimik na damdamin ay
nahaluan na ng damdaming
paghihimagsik at lantarang
paghihingimagsik at paghihingi
ng pagbabago sa pagpapatakbo
ng Kastila at Simbahang Katoliko
55. Nagsilbing nitsa ng
pagkagising ng
damdamin at
paghingi ng
reporma ang
pagkapatay sa
tatlong paring sina
Gomez, Burgos at
Zamora nang
walang sapat na
katibayan.
57. Layunin ng Kilusang Propaganda
1. Pagpapanumbalik ng kinatawang
Pilipino sa kortes ng Espanya.
2. Pagkakapantay-pantay ng mga
Pilipino at Kastila sa ilalim ng
batas.
3. Pagkakaroon ng sekularisasyon ng
mga parokya sa Katipunan
58. 4. Gawing lalawigan ng
Espanya ang Pilipinas.
5. Pagkakaroon ng kalayaan sa
pamamahayag, pananalita,
pagpupulong, o pagtitipon at
pagpapahayag ng kanilang
mga hinaing.
60. Noli Me Tangere
• Unang isinulat ni
J.Rizal.
• Ipinapakita ang
masamang
pamamalakad ng
mga Kastila sa
Pilipinas at ang mga
maling kalakaran sa
lipunan na para lang
sa mga may sakit.
El Filibusterismo
• Karugtong ng Noli
Me Tangere.
• Pampolitika
• Kasamaan at
katiwalian sa
pamahalaan at
simbahan.
61. Marcelo H. Del Pilar
• Plaridel
• Dolores Manapat
• Piping Dilat
• Pudpoh
62. Pag-ibig sa Tinubuang Lupa
• Tagalog ng tulang “Mi Amor Patrio”, Jose Rizal
• Diariong Tagalog
Dasalan at Tocsohan
• Kahawig ng dasal na tinuro ng mga
prayle sa Pilipino
• Lantaran tinuligsa ang maling kaasalan
ng mga prayle noon
64. Fray Botod
• Mga Prayle noong ay kasing payat ng mga
insekyo, subalit pagkatapos kumain ng
papaya o saging ay nagiging malaki ang
tyan o botod.
• Ugali ng mga Prayle na pagpapabayad
nang mahal na paglilibing sa mga patay
–Pagpapautang nang may malaking tubo.
–Pagpapakita ng masasamang halimbawa sa
mga tao.
65. Wikang Tagalog – ginamit sa
kanilang mga kautusan at
pahayagan, pagsulat ng mga
sanaysay, tula, kuwento, liham,
mga talumpati na punumpuno
ng damdaming makabayan.
66. Konstitusyon ng Biak-na-Bato
(1899)
– unang konkretong pagkilos ng
mga Pilipino nang ito ay
pagtibayin. Ginawang opisyal na
wika ang Tagalog, bagama’t
walang isinasaad na ito ang
magiging wikang pambansa ng
Republika.
67. Itinatag ang Unang Republika
sa pamumuno ni Emilio
Aguinaldo
– isinaad sa Konstitusyon na
ang paggamit ng wikang
Tagalog ay opsiyonal.
68. Panahon ng Amerikano
Dumating ang mga
Amerikano sa pamumuno ni
Almirante Dewey.
-Treaty of Paris
Ginamit ang wikang
Ingles bilang wikang
panturo.
69. Isinaad ni William Cameron
Forbes na naniniwala ang mga
kawal Amerikano na
mahalagang maipalaganap
agad sa kapuluan ang wikang
Ingles upang madaling
magkaunawaan ang mga
Pilipino at Amerikano.
70. Panahon ng Amerikano
Itinuro ang wikang panturo
sa antas primarya hanggang
kolehiyo.
Nagkaroon ng
pambansang sistema ng
edukasyon.
71. Batas Blg. 74, 1901
Itinakda ngkomisyongSchurmanna
magtatagngmgapaaralang
pambayanat nagpahayag naIngles
anggagawing wikangpanturo.
Panahon ng Amerikano
72. Hindi naging madali sa mga
nagsisipagturo ang paggamit
agad ng Ingles sa mga mag-aaral
sa ikauunawa nila ng tatlong R
(reading, writing, arithmetic).
Panahon ng Amerikano
73. Pinagtibay naman ng Lupon ng
Superyor na Tagapayo ang
resolusyon sa pagpapalimbag ng
mga librong primarya na Ingles-
Iloko, Ingles-Tagalog, Ingles-
Bisaya, at Ingles-Bikol.
Panahon ng Amerikano
74. 1906 – pinagtibay ang isang
kurso sa wikang Tagalog para
sa mga gurong Amerikano at
Pilipino sa panahon ng
bakasyon ng mga mag-aaral.
Panahon ng Amerikano
75. Nang mapalitan ang direktor ng
Kawanihan ng Edukasyon ay
ipinahayag na wikang Ingles
lamang ang gagamiting wikang
panturo at ipinagbawal ang
paggamit ng bernakular.
Panahon ng Amerikano
76. Mga Sundalong Amerikano at
Thomasites – mga nagsipagturo ng
Ingles. Naniniwala sila na
mahalagang maipalaganap kaagad
sa kapuluan ang wikang Ingles
upang madaling magkaunawaan ang
mga Pilipino at Amerikano
Panahon ng Amerikano
80. sa layuning maitaguyod
Alinsunod
ang wikang
alintuntunin
Ingles,
ang
nagsagawa ng
Kawanihan ng
Pambayang Pagtuturo:
1. paghahanap ng guro na Amerikano
lamang
2. pagsasanay sa mga Pilipinong
maaaring magturo ng Ingles at iba pang
aralin
81. 3. pagbibigay ng malaking tuon o
diin sa asignaturang Ingles sa
antas ng
kurikulum sa lahat ng
edukasyon.
4. pagbabawal ng paggamit ng
bernakular sa loob ng paaralan
5. pag-alis at pagbabawal ng
wikang Espanyol sa Paaralan
84. Artikulo XIV- Seksyon 3, Saligang
Batas noong 1935
“Ang Kongreso ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay
ng isang wikang pambansa na
batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika.”
85. Ayon sa mensahe ng Pangulong
Manuel Quezon sa kapulungang
pambansa ay itinatagubilin niya ang
pagbuo ng Surian ng Wikang
Pambansa nagagawa ng isang pag-
aaral ng mga wikang katutubo sa
Pilipinas, sa layuning makapagpaunlad
at makapagpatibay ng isang
pambansang wikang panlahat na batay
sa isa mga wika sa kapuluan.
86. Batas Komonwelt Blg. 184 , 1936
Opisyal na paglikha ng
Surian ng Wikang Pambansa
Ang SWP ay magsasagawa
ng pag-aaral sa mga wika sa
Pilipinas upang tukuyin mula sa
mga ito ang pauunlarin at
kikilalaning pambansang wika.
87. Ayon kina Prop. Emma Magracia
at Prop. Angelina Santos ng MSU- IIT
(1988.7) batay nga sa probisyon ng
1935 Konstitusyon, pinagtibay ng
Asemblea ng Komonwelt ng Pilipinas
ang Batas Komonwelt Bilang 184 na
nagtatag ng isang Surian ng Wikang
Pambansa na ang tanging gawain ay
ang pag-aaral ng mga wikang
pangunahing ginagamit sa Pilipinas
88. at pumili ng isang pangkat na
wikang pambansa batay sa isa sa
pinakamaunlad na umiiral na
katutubong wika ayon sa
balangkas , mekanismo, at
panitikan na tinatanggap at
sinasalamin ng nakararaming
Pilipino.
89. Ang SWP ay binuo ng mga kinatawan mula sa mga
pangunahing wika ng Pilipinas.
1. Jaime C. De Veyra (Bisaya-Samar-Leyte)
2. Santiago Fonacier (Ilokano)
3. Cecilio Lopez (Tagalog)
4. Casimiro Perfecto (Bikol)
5. Filemon Sotto (Bisaya-Cebu)- Isidro Abad
6. Felix Salas Rodriguez (Bisaya-Panay)
7. Hadji Butu (Muslim)- Gulamo Rasul
8. Lope K. Santos (Tagalog)
9. Jose Zulueta (Pangasinan)
90. Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 134, 1937
“Proclaiming the National Language of the Philippines Based on Tagalog
Language”
- Nag-aatas na TAGALOG ang
batayan ng wikang gagamitin
sa pagbubuo ng wikang
pambansa
91. Ayon sa pag-aaral na
isinagawa ng mga kagawad ng
Surian, kanilang napagkasunduan
na Tagalog ang gawing batayan ng
wikang pambansa dahil ang
naturang wika ay tumugma,
pumasa at umayon sa
pamantayang kanilang binuo.
92. Ayon sa Komisyon sa Wikang
Filipino (KWF), “ang pagpili ng isang
pambansang wika ay ibinatay sa
‘pagkaunlad ng estruktura,
mekanismo, at panitikan na pawang
tinatanggap at ginagamit ng
malaking bilang ng mga Filipino.’ Sa
madali’t salita, Tagalog ang napili.”
93. Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 263, 1940
- Nagpapahintulot sa
pagpapalimbag at paglalathala
ng Talatinigang Tagalog-Ingles at
Balarila sa Wikang Pambansa.
94. Ayon kay Tasic (2016), isinulong ni
dating Pangulong Manuel L. Quezon
noong 1940 ang Executive Order No. 263
na nag-uutos sa lahat ng pribado at
pampublikong paaralan na isama sa
kurikulum ang pagtuturo ng wikang
pambansa. Ito ngayon ang tinatawag
nating asignaturang Filipino. Ito ang pag-
aaral ukol sa tamang paggamit ng ating
wika at mga literaturang itinuturing nating
kayamanan.
95. Panahon ng Hapones
1941-1945
-Nagkaroon ng pagsulong ang wikang
pambansa.
-Ipinagbawal ng mga Hapones ang
paggamit ng Ingles sa anumang aspekto
ng pamumuhay ng mga Pilipino.
96. Ang panahon ng Hapones
namayagpag ang wikang Tagalog.
-
Nag-uutos nOrdinansa Blg. 13a
gawing opisyal na wika ang
Tagalog at ang wikang Hapones
(Nihonggo)
97. Ordinansa Blg. 13
-Nag-uutos na gawing opisyal na wika
ang Tagalog at ang wikang Hapones
(Nihonggo)
-Ipinasara
paaralan
ang
ngunit
mga pambayang
makalipas ang ilang
buwan ay binuksan muli.
-Itinuro ang wikang Nihonggo sa lahat,
ngunit binigyang-diin ang paggamit ng
Tagalog upang maalis na ang paggamit
ng wikang Ingles.
98. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 10
-Nagtatakda na ituro ang wikang Pambansa.
Ito ay pagpapalawak ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 263 na nagtatakda ng
pagtuturo ng pambansang wika sa mga
paaralang publiko at pribado sa bansa dahil
sinaklaw na rin nito ang mga kolehiyo at
unibersidad.
-Sa pagnanais ng mga Hapones na itaguyod
ang Wikang Pambansa ay binuhay ang
Surian ng Wikang Pambansa.
99. -Sa panahong ito, naging
masigla ang talakayan sa wika.
Dahil na rin sa pagbabawal ng
mga Hapones na tangkilikin ang
wikang Ingles.
wikang Ingles na matuto
-Napilitan ang mga bihasa sa
ng
Tagalog at sumulat gamit ang
wikang ito.
101. • Maraming batas ang
ipinatupad na nagpayabong,
nagpayaman, at nangalaga sa
pambansang wika.
• Noong 1941, nailathala ang
Balarila ng Wikang Pambansa
ni Lope K. Santos
Panahon ng Pagsasarili
102. Mula Alpabetong Romano
binago ito at tinawag na
Alpabetong Tagalog at ito
ay binubuo ng 20 titik.
Panahon ng Pagsasarili
103. A B K D E G H I
L M N NGA O P
R S T U W Y
Panahon ng Pagsasarili
104. Proklamasyon Blg. 12,
s.1954
Nag-aatas ng pagdiriwang ng
Linggo ng Wikang Pambansa
mula ika-29 ng Marso
hanggang ika-4 ng Abril.
Panahon ng Pagsasarili
106. Ayon kay Pangulong Magsaysay,
kaya Agosto ito ipinagdiriwang ay dahil
ang orihinal na Linggo ng Wika ay
nagaganap tuwing bakasyon ng mga
estudyante, kaya hindi naisasama ang
mga paaralan sa pagdiriwang nito.
Itinapat naman ang huling araw ng
pagdiriwang sa kaarawan ni
Pangulong Quezon na itinuturing na
Ama ng Wikang Pambansa.
108. Ayon kay kalihim Jose B.
Romero ng Edukasyon ibinaba
niya ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7, 1959
upang mailagan na ang
mahabang katawagang “Wikang
Pambansang Pilipino” o
“Wikang Pambansa Batay sa
Tagalog”
109. Ayon kay Tiamson-Rubin 2002,36-37)
Sa loob ng higit tatlong dekada ng
pamamahalang pangwika (1940s-
1960s) ay naging purista at labis na
gramatikal ang Tagalog kaya naging
mabagal ang pag-unlad nito at umani
ng batikos mula sa iba’t ibang sektor
ng Lipunan. Hindi nahikayat ang mga
estudyanteng pag-aralan ito sapagkat
mahirap intindihin ang balarila;
110. binatikos ng mga taga-Visaya na hindi ito
neutral sapagkat dominasyon, anila, ng
wikang Tagalog na nagkukubli sa likod ng
wikang pambansa; pinakamasaklap sa
lahat itinakwil ang Tagalog/ Pilipino ng mga
delegado sa 1971-72 Konstitusyonal na
Kumbensiyon kaya nang pagtibayin ang
kasunod na Saligang Batas 1973 ay
mapapansing walang idineklara na wikang
pambansa, dagdag pa, kung sakaling may
hidwaan o hindi pagkakaunawaan, wikang
Ingles ang mamamayani.
112. Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 60, s.1963
Nagtatakda ng pag-awit ng
pambansang awit ng
Pilipinas sa Pilipino sa
alinmang pagkakataon sa
loob at labas ng bansa.
Panahon ng Pagsasarili
113. Isinaad dito na binuo ni
Julian Felipe ang himig noong
1898 at ang mga titik naman
ay inangkop mula sa tulang
Filipinas na isinulat ni Jose
Palma sa wikang Kastila
noong 1899.
114. Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 96, s.1967
Ipinag-utos ni Pang.
Marcos na lahat ng gusali,
at tanggapan ng
pamahalaan ay isasalin sa
Pilipino.
Panahon ng Pagsasarili
115. Memorandum Sirkular Blg.
172, s. 1968
Nilagdaan ni Kalihim Salas na
nag-uutos na letterhead ng mga
tanggapan ng pamahalaan ay
isulat sa Pilipino. Gayundin ang
panunumpa sa tungkulin ng
pinuno ng pamahalaan ay sa
Pilipino gagawin.
Panahon ng Pagsasarili
116. Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 187, s.1969
Nag-aatas sa lahat ng
kagawaran, kawanihan,
tanggapan at iba pang sangay ng
pamahalaan na gamitin ang
wikang Pilipino sa lahat ng
opisyal na komunikasyon at
transaksyon ng pamahalaan.
Panahon ng Pagsasarili
117. Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 304, s.1971
Pagbabago ng komposisyon ng
SWP. Binubuo ito ng mga
kinatawan mula sa wikang Bicol,
Cebuano, Hiligaynon, Ilokano,
Pampango, Pangasinan, Samar-
Leyte, wika sa pamayanang
kultural at Tagalog.
Panahon ng Pagsasarili
118. Atas ng Pangulo Blg. 73,
s. 1972
Isalin ang Saligang Batas
sa mga wikang Pilipino at
sa mga wikang sinasalita
ng 50,000 mamamayang
Pilipino
Panahon ng Pagsasarili
119. Kautusang Pangkagawaran
Blg. 25, s.1974
Inilabas ang panuntunan
sa pagpapatupad ng
Edukasyong Bilinggwal
sa mga paaralan.
Panahon ng Pagsasarili
120. Kautusang Pangkagawaran
Blg. 194, s.1976
Napagtibay ang bagong
alpabeto na binubuo ng 31
titik, isang alpabetong higit pa
ang dami sa letra kaysa Ingles
at Espanyol. Ito ay tinawag na
Alpabetong Pilipino
Panahon ng Pagsasarili
121. Kautusang Pangkagawaran
Blg. 22, s.1978
Nag-uutos na isama ang
Pilipino sa lahat ng
kurikulum sa
pandalubhasaang antas.
Panahon ng Pagsasarili
122. Proklamasyon Blg. 19, 1986
Pinagtibay ni Pang. Corazon
Aquino ang pagdiriwang ng
Linggo ng Wikang
Pambansang Pilipino tuwing
ika-13 hanggang ika-19 ng
Agosto.
Panahon ng Pagsasarili
123. Hanggang Sa Kasalukuyan
Artikulo XIV ng Saligang
Batas ng 1987
SEKSYON 6. Ang wikang
pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Samantalang nililinang, ito ay
dapat payabungin at pagyamanin
pa salig sa umiiral na wika sa
Pilipinas at sa iba pang mga wika.
124. Batay kay Dr. Ernesto A. Constantino
(1930–2016) na nanungkulan bilang
tagapangulo ng UP Department of Oriental
Languages and Linguistics at UP
Department of Pilipino and Philippine
Literature noong Kumbensiyong
Konstitusyonal ng 1971–1972. Siya ang
nagpaliwanag sa universal approach na
iminungkahi ng mga lingguwista ng UP na
gamitin sa pagbubuo ng isang wikang
pambansang tatawaging “Filipino” na kaiba
sa wikang Pilipino.
125. Sa loob ng mahabang panahon,
ginugol ni Constantino ang kaniyang
lakas sa pananaliksik tungkol sa mga
katutubong wika ng Pilipinas, partikular
ang kanilang magkakatulad na
estruktura, sa layuning mapagtibay at
maitaguyod ang isang konsepto ng
wikang pambansang hindi lamang
batay sa Tagalog kundi batay sa lahat
ng wika ng Pilipinas.
126. Kaya naman, maituturing si
Constantino bilang isang susing
tauhan sa pagpapatibay sa Filipino
bilang wikang pambansa nang
mapagtibay ang isang bagong
konstitusyon noong 1987. Sa
ganang mananaliksik, maituturing
din si Constantino bilang isang haligi
ng lingguwistika at pagpaplanong
pangwika sa Pilipinas.
127. Alinsunod sa tadhana ng batas at
sang-ayon sa nararapat na
maaaring ipasya ng Kongreso,
dapat magsagawa ng mga
hakbangin ang Pamahalaan upang
ibunsod at puspusang itaguyod ang
paggamit ng Filipino bilang medium
ng opisyal na komunikasyon at
bilang wika ng pagtuturo sa
sistemang pang-edukasyon.
Hanggang Sa Kasalukuyan
128. SEKSYON 7. Ukol sa layunin ng
komunikasyon at pagtuturo, ang mga
wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at,
hangga't walang ibang itinatadhana ang
batas, Ingles.
Ang mga wikang panrehiyon ay
pantulong na mga wikang opisyal sa
mga rehiyon at magsisilbi na pantulong
na mga wikang panturo roon.
Dapat itaguyod ng kusa at opsyonal
ang Kastila at Arabic.
Hanggang Sa Kasalukuyan
129. SEKSYON 8. Ang
Konstitusyong ito ay dapat
ipahayag sa Filipino at
Ingles, at dapat isalin sa
mga pangunahing wikang
panrehiyon, Arabic, at
Kastila.
Hanggang Sa Kasalukuyan
130. SEKSYON 9. Dapat magtatag ang
Kongreso ng isang komisyon ng
wikang Pambansa na binubuo ng
mga kinatawan ng iba't ibang mga
rehiyon at mga disiplina na
magsasagawa, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik
sa Filipino at iba pang mga wika
para sa kanilang pagpapaunlad,
pagpapalaganap, at pagpapanatili.
Hanggang Sa Kasalukuyan
136. iba pang sangay ng
ehekutibo na gamitin
ang wikang Filipino sa
mga opisyal na
transaksiyon,
komunikasyon, at
korespondensya.
Hanggang Sa Kasalukuyan
137. Batas Republika Blg. 7104,
taong 1991
Opisyal na paglikha ng
Komisyon sa Wikang
Filipino (KWF). Ito ang
dating Linangan ng mga
Wika sa Pilipinas (LWP)
Hanggang Sa Kasalukuyan
138. Pangunahing mandato ng KWF
ang magsagawa, mag-ugnay,
at magsulong ng mga
pananaliksik para sa
pagpapayabong,
pagpapalaganap at
pangangalaga ng Filipino ng
iba pang wika sa Pilipinas.
Hanggang Sa Kasalukuyan
139. Mga bumubuo ng KWF
1. Tagalog
2. Cebuano
3. Ilokano
4. Hiligaynon
5. Wika ng Muslim-Mindanao
6. Wika sa Timog Pilipinas
7. Wika sa hilagang Pilipinas
8. Wika ng Rehiyon na
napagpasyahan ng Komisyon
Hanggang Sa Kasalukuyan
141. Ayon kay Cielo Fernando ang
pagdiriwang ng buwan ng wika
taon-taon tuwing Agosto ay layon
nitong pagtibayin, at
maipalaganap ang kamalayan sa
pagdiriwang, gunitain ang
kasaysayan at kahalagahan ng
wikang Filipino.
142. Ang tema ng Buwan ng Wikang
Filipino 2021 ay “Filipino at mga
Katutubong Wika sa Dekolonisasyon
ng Pag-iisip ng mga Pilipino.”
Ang tema ng Buwan ng Wikang
Filipino 2011 ay “Ang Filipino ay
Wikang Panlahat, Ilaw at Lakas sa
Tuwid na Landas”
144. Ang FILIPINO ay ang
katutubong wika na
ginagamit sa buong
Pilipinas bilang wika ng
komunikasyon, sa
pagbigkas at sa pasulat na
paraan, ng mga pangkating
katutubo sa kapuluan.
Hanggang Sa Kasalukuyan
145. Sapagkat isang wikang
buhay, mabilis itong
pinauunlad ng araw-araw
at iba’t ibang uri ng
paggamit sa iba’t ibang
pook at sitwasyon at
nililinang sa iba’t ibang
antas ng saliksik at
Hanggang Sa Kasalukuyan
146. talakayang akademiko
ngunit sa paraang
maugnayin at
mapagtampok sa mga
lahok na nagtataglay ng
mga malikhaing katangian
at kailangang karunungan
mula sa mga katutubong
wika ng bansa.
Hanggang Sa Kasalukuyan
148. Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 210,
s. 2003
Ipinabalik ni Pang.
Arroyo ang isang
monolinggwal na wikang
panturo—ang Ingles sa
halip na Filipino
Hanggang Sa Kasalukuyan
149. 2006 –patnubay sa Ispeling
ng Wikang Filipino)
mananatili muna ang lumang
tuntunin na Patnubay sa
Ispeling ng Wikang Filipino
-may 28 na letra kasama ang
mga titik na banyaga.
-Ang 20 ang letrang orihinal
ng abakada.
150. Kautusang Kagawaran ng
Edukasyon blg. 16, s. 2012
Tiniyak ang labindalawang wika
(Bicolano, Cebuano, Chavacano,
Hiligaynon, Ilocano, Kapampangan,
Maguindanaoan, Maranao,
Pangasinense, Tagalog, Tausug at Waray)
na paghahandaan ng material para sa
implementasyon ng MTB-MLE.
Hanggang Sa Kasalukuyan
153. Sa pahayag ng DFPP ay mariin
nitong tinututulan ang naturang
memorandum kung saan sa bagong
General Education Curriculum
(GEC), mula sa dating siyam na
yunit na kahingian sa wikang Filipino
sa kolehiyo ay ibababa na sa
hayskul ang pagtuturo ng wika at
panitikan.
154. Nakasaad sa CHED ang CMO No. 20, Series of 2013
na nagtakda ng core courses sa bagong kurikulum sa antas
tersarya sa ilalim ng K to 12: “Understanding the Self;
Readings in Philippine History; The Contemporary World;
Mathematics in the Modern World; Purporsive
Communication; Art Appreciation; Science, Technology and
Society; Ethics.” walang Filipino sa planong kurikulum ng
CHED sa ilalim ng K to 12, kumpara sa 6 hanggang 9 na
yunit ng asignaturang Filipino, alinsunod sa CMO No. 04,
Series of 1997, bukod pa sa dati-rati’y 3-6 yunit ng
Panitikan. Sa Seksyon 3 ng CMO No. 20, Series of 2013 ay
naging opsyonal na lamang din ang Filipino bilang
midyum sa pagtuturo, mula sa dating pagiging
mandatoring wikang panturo nito sa ilalim ng CMO No. 59,
Series of 1996
155. Ayon naman kay Guillermo, “hindi tama ang
lohika ng CHED” na tanggalin ang pagtuturo ng
wika at panitikang Filipino sa kolehiyo kung
pagbabatayan ang karanasan ng mga
unibersidad sa Indonesia at Malaysia, na
karamihan pa nga ay mataas ang university
ranking kumpara sa Pilipinas, bilang mga
bansang matagal nang nagpapatupad ng K to 12
ngunit patuloy pa ring isinusulong ang pag-aaral
ng sariling wika bilang kursong kahingian sa
kolehiyo”.
Mga pahayag ng mga guro sa pagtanggal
ng Filipino at Panitikan sa GEC
156. Samantala, nagpahayag din ng
suporta si Rep. Antonio Tinio ng
ACT Teachers Partylist sa mga guro
at sa pagsulong ng wikang Filipino
sa tulong ng batas. Hinikayat din
niya ang mga guro sa UP na “Huwag
bibitiwan at isulong iyung laban para
gawing medium of instruction ang
Filipino.”
157. Proclamation Blg. 968 (2015)
Pinagtibay ng Pangulong Aquino na
ang Abril ay ituturing na Buwan ng
Panitikang Pambansa.
Hanggang Sa Kasalukuyan
158. 2017- CHED memo no. 57 s. 2017
,nagpanukala ang Tanggol Wika ng 5
asignatura sa Filipino
1. KOMFIL-kontekstwalisadong
Komunikasyon at Filipino
2.FILDIS- Filipino sa Iba’t ibang
Disiplina
3. DALUMATFIL- Dalumat ng/sa Filipino
4.SOSLIT-Sosyedad at Literatura
5.SINESOS-Pelikulang Panlipunan
159. 2018- CHED MEMO NO. 4
S.2018- 6 hanggang 9 na
yunits ang kinakailangan ng
kuhanin ng mga mag-aaral
sa kolehiyo
160. Ang wikang Filipino ay patuloy na nagbabago, at ang mga
pagbabagong ito ay bunga ng iba't ibang mga kadahilanan
tulad ng pagbabago sa lipunan, teknolohiya, kultura, at
kasaysayan. Ang paglitaw ng mga bagong salita, mga
pagbabago sa pagbigkas, paggamit ng mga dayuhang salita,
at iba pang aspeto ay nagpapakita ng patuloy na ebolusyon
ng wika. Ang kakayahan ng wikang Filipino na magbago at
mag-angkop sa mga pagbabagong nagaganap sa lipunan at
sa panahon ay nagpapatunay na ito ay buhay at patuloy na
nagpapalakas at nagpapabago sa bawat henerasyon ng mga
Pilipino.
161. Ang wikang Filipino ay patuloy na nagbabago, at ang mga
pagbabagong ito ay bunga ng iba't ibang mga kadahilanan
tulad ng pagbabago sa lipunan, teknolohiya, kultura, at
kasaysayan. Ang paglitaw ng mga bagong salita, mga
pagbabago sa pagbigkas, paggamit ng mga dayuhang salita,
at iba pang aspeto ay nagpapakita ng patuloy na ebolusyon
ng wika. Ang kakayahan ng wikang Filipino na magbago at
mag-angkop sa mga pagbabagong nagaganap sa lipunan at
sa panahon ay nagpapatunay na ito ay buhay at patuloy na
nagpapalakas at nagpapabago sa bawat henerasyon ng mga
Pilipino.
162. Mga Sanggunian:
• Komunikasyon sa Akademikong Filipino nina M. Z. Palazo, B. L.
Laluan, W. N. Ros at P. C. Urbano
• Jocson, Magdalena O. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Pilipino (Batayang Aklat;Kagawaran ng Edukasyon).
Quezon City: Vibal Group Company. 2016
• Bernales, Rolando A., Garcia, Lakandufil, C.,Abesamis Norma, R.,
Villanueva, Joey M., Cabrera , Honorato I. Jr., Jara, Regina G.,at
Ornos Petra S. Komunikasyon sa Makabagong Panahon. # 6 Baltazar
St. Pacheco Village, Balubaran , Valenzuela City :Mutya Publishing
House Inc.2002.
• Taylan, Dolores R., Petras, Jayson D., at Geronimo, Jonathan B.
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino.856
Nicanor Reyes Sr. St Sampaloc, Manila:Rex Bookstore, Inc. 2016