Downloaded 238 times
Uploaded byMar's Timosan
L I T E R A T U R A S A C O R D I L L E R A
Ang Cordillera ay isang rehiyon sa Hilagang Luzon na mayaman sa kultura at panitikan ng mga katutubong grupo tulad ng Bontoc, Ibaloy, Ifugao, at Kalinga. Sinasalamin ng kanilang mga ritwal, kwentong bayan, at mga anyo ng panitikan ang kanilang mga tradisyon at paniniwala, gaya ng canao na isang sagradong seremonya. Ang mga epiko tulad ng 'Biag ni Lam-ang' ni Pedro Bukaneg ay bahagi ng kanilang mayamang literatura.
L I T E R A T U R A S A C O R D I L L E R A
- 1.
- 2. Ang bulubundukin ngCordillera ay matatagpuan sa Hilagang Luzon.
- 3. Ang CAR (Cordillera Administrative Region) ay binubuo ng ss: Abra,Apayao,Benguet,Ifugao, Kalinga at Mountain Province
- 4. Ang mga katutuboay binubuo ng mga Bontok, Ibaloy (Benguet) , Ifugao, Isneg (Apayao) , Kalinga, Kankanay at Tinguian (Abra) .
- 5. Nagkahalu-halo ang mgakatutubo kaya nagkahalu-halo rin ang kultura at magka-iba ang mga wika ngunit may tiyak na ugaling mapagkakilanlan.
- 6. Ito ang kariwangbahay ng mga katutubong Ifugao.
- 7. Ang panitikan pasalitang Cordillera ay maaaring ritwal o di-ritwal.
- 8. Anito – ang karaniwang sinisisi sa mga kasawiang-palad na nangyayari sa mga mortal. Ang mga namamagitan sa pakikipag-usap ng mga espiritu at mga tao ay tinatawag: Mumbaki (Ifugao) Babaing pari o dorarakit (Isneg)
- 9. Ang panitikang Cordilleraay binubuo ng mga epiko,awitin,mito,alamat,bugtong,kwentong bayan at salawikain.
- 10. DALAWANG URI NGCANAO Simple - Pag-katay ng baboy,tapoy,pag-luto ng kamote,gabi at bigas. Malaking Canao -pag katay ng baboy,kalabaw at kabayo.
- 11. Ang baboy namay batik na itim ay sagradu sa kanila at ito ay tinatanggap ng mga espiritu at nagbibigay ng suwerte.
- 12. Mga uri ngCanao 1. Kape - isinasagawa kung may bagong bahay na pinapatayo o pag kalibing sa yumaong kamag-anak. 2. Kayed – isinasagawa upang mapanatili ang pagiging pinuno sa barangay. 3. Sabeng – isinasagawa ng bagong mag-asawa kadalasan ay mayaman ang nakakagawa nito. 4. Pechit – pinakamataas na uri ng canao.Tumatagal ngtatlo hanggang apat na araw.
- 13. Dalawang Uri ngKwentong Patula ● Hudhud (Ifugao) ● Ullalim (Katimugang Kalinga)
- 14. Dalawang Okasyon kungsaan inaawit ang Hudhud: ●lamay ng isang taong nasa mataas na antas sa lipunan. ●sa paglilinis ng mga damo sa palayan ng mga kababaihan at tuwing sasapit ang tag-ani.
- 15. Ullalim – isang tulang awit na maaaring isalaysay ng lalaki o babae tuwing may kapistahan o mahalagang pagdiriwang. Tampok dito ang: ●mahabang pag sasalaysay ng pakikipaglaban ●kapakinabangan ng kagitingan ●katapangan ng mga Kalinga
- 16. Pedro Bukaneg – siya ay pinanganak na bulag sa Abra,ang kilalang may-akda ng epikong Biag ni Lam-ang ( Buhay ni Lam-ang ) noong ika-17 siglo.