Luận Văn Nghiên Cứu Chiết Xuất Tinh Bột Nghệ Từ Củ Nghệ Vàng (Curcuma Longa.L ) Trồng Ở Cà Mau.

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0934.536.149
TẢI FLIE TÀI LIỆU – TRANGLUANVAN.COM
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NAM CẦN THƠ
KHOA DƯỢC

BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
ĐỀ TÀI:
NGHIÊN CỨU CHIẾT XUẤT TINH BỘT NGHỆ TỪ CỦ NGHỆ VÀNG
(CURCUMA LONGA.L ) TRỒNG Ở CÀ MAU
SINH VIÊN THỰC HIỆN: TRƯƠNG QUỐC PHONG
MSSV: 1421103638
HUỲNH NHƯ MỸ TIÊN
MSSV : 1421103836
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN:
HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: THS. TÔ THỊ NGỌC ANH
HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH: DS. NGUYỄN THỊ MỸ HẠNH

1
CẦN THƠ 2023

2
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu tại phòng thí nghiệm trường Đại học Nam Cần
Thơ chúng em đã hoàn thành xong đề tài: “ Nghiên cứu chiết xuất tinh bột nghệ
từ củ nghệ vàng (Curcuma longa. L) trồng ở Cà Mau”. Để đạt được những kết
quả trên không thể thiếu sự quan tâm của các thầy cô, bạn bè, gia đình… đã tạo điều
kiện giúp đỡ chúng em.
- Chúng em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại Học Nam Cần
Thơ và Ban chủ nhiệm Khoa Dược.
- Chúng em xin chân thành cảm ơn giáo viên hướng dẫn khoa học Thạc sĩ Tô
Thị Ngọc Anh và giáo viên hướng dẫn thực hành Dược sĩ Nguyễn Thị Mỹ Hạnh đã
trực tiếp hướng dẫn và chỉ bảo chúng em trong suốt thời gian thực hiện đề tài.
- Chúng em xin chân thành cảm ơn toàn thể Thầy/ Cô, Kỹ thuật viên Khoa
Dược, phòng thí nghiệm bào chế, phòng thí nghiệm dược liệu – Thực vật dược đã
tận tình hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi cho chúng em trong suốt thời gian
thực hiện đề tài.
Bên cạnh đó, chúng em xin chân thành cảm ơn gia đình, những người thân và
bạn bè đã đóng góp ý kiến để em có thể hoàn thành tốt đề tài này.
Cần thơ, ngày … tháng … năm
2018
Sinh viên thực hiện

3
TÓM LƯỢC
Đề tài “Chiết xuất tinh bột nghệ từ củ nghệ vàng Cà Mau và tạo chế phẩm
thương mại cốm nghệ “ được thực hiện nhằm nghiên cứu các điều kiện cụ thể chiết
xuất tinh bột nghệ bằng phương pháp ngâm dầm, từ đó xây dựng quy trình sản xuất
cốm nghệ từ tinh bột nghệ và mật ong. Từ 100g nghệ tươi qua xử lý (gọt vỏ, ngâm,
lắng, sấy khô), chiết xuất thu được trung bình 0,1584 mg tinh bột nghệ tinh khiết,
hiệu suất trung bình đạt được là 24,18%.
Tinh bột nghệ thu được qua quá trình trên, sau đó được nghiền thành bột
nhuyễn rồi kết hợp với mật ong trộn thành khối. Khối này được xát hạt tạo hình, sấy
khô đề thu được cốm nghệ.
Từ khóa: nghệ vàng, Curcumin, chiết xuất, bột nghệ, cốm nghệ.

4
MỤC LỤC
CHƯƠNG I ....................................................................................................................... 6
1.1 Đặt vấn đề.......................................................................................................6
1.2.Mục đích và yêu cầu.......................................................................................6
1.2.1.Mục đích..........................................................................................................6
1.2.2. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................6
CHƯƠNG II...................................................................................................................... 8
TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................................................. 8
1.1. Cây nghệ:....................................................................................................8
1.1.1. Tên gọi:.......................................................................................................8
1.1.2. Đặc điểm thực vật:......................................................................................9
1.1.3. Phân bố sinh thái:......................................................................................10
1.1.4. Trồng trọt, thu hoạch và bảo quản:...........................................................10
1.1.5. Thành phần hóa học:.................................................................................11
1.1.6. Công dụng của củ nghệ:............................................................................12
1.2. Tinh dầu: ..................................................................................................17
1.2.1. Tính chất vật lý: ........................................................................................18
1.2.2. Thành phần hóa học của tinh dầu: ............................................................18
1.2.3. Các phương pháp chiết tách tinh dầu: ......................................................18
1.3. Curcumin:.................................................................................................27
1.3.1. Tính chất vật lý: ........................................................................................27
1.3.2. Thành phần hóa học của curcumin:..........................................................28
1.3.3. Tính chất hóa học......................................................................................29
1.3.4. Phương pháp điều chế:..............................................................................30
1.3.5. Ứng dụng của curcumin trong thực phẩm:...............................................36
CHƯƠNG III .................................................................................................................. 38
3.1 . Nguyên liệu nghiên cứu..........................................................................38
3.2 Thiết bị dụng cụ. .......................................................................................38
3.3 Hóa chất ....................................................................................................39

5
3.4. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................39
3.4.1. Xử lý nguyên liệu .....................................................................................39
3.4.2. Tiến hành ..................................................................................................40
3.5. Quy trình thực hiện...................................................................................41
3.5.1. Khảo sát phương pháp ngâm dầm ............................................................41
3.5.2. Khảo sát điều kiện ảnh hưởng đến quá trình tách chiết tinh bột nghệ......41
3.6. Sản xuất cốm nghệ ...................................................................................45
3.7. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................46
3.7.3. Phương pháp xác định hàm lượng curcumin............................................48
CHƯƠNG IV .................................................................................................................. 51
4.1. Kết quả tách chiết tinh bột nghệ bằng phương pháp ngâm dầm..............51
4.2. Thảo luận:.................................................................................................52
CHƯƠNG V.................................................................................................................... 53
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ................................................................................53
5.1. Kết luận: ...................................................................................................53
5.2. Đề nghị:....................................................................................................53

6
CHƯƠNG I
GIỚI THIỆU
1.1 Đặt vấn đề
Từ lâu con người đã biết sử dụng nghệ như là một loại gia vị, thuốc gia
truyền và chữa được nhiều bệnh. Ngày nay nhu cầu của con người ngày càng phát
triển, nên nghệ được ứng dụng rộng rãi hơn trong các lĩnh vực như mỹ phẩm, dựơc
phẩm, thực phẩm...
Thành phần chính trong củ nghệ là hỗn hợp curcuminoid bao gồm curcumin
1,2, 3, tương đối trơ và không gây độc đối với người ngay cả khi dùng với liều
lượng lớn. Chính vì tính an toàn trên nên curcuminoid ứng dụng phổ biến, đặc biệt
là trong lĩnh vực dược phẩm. Những nghiên cứu gần đây chứng tỏ curcuminod có
nhiều hoạt tính quan trọng như: chất chống ung thư, chống oxi hóa, chống viêm
khớp, chống thoái hóa, chống thiếu máu cục bộ và kháng viêm...Ngoài ra, trong một
số nghiên cứu tại Trường Y Khoa Havard cho biết dẫn xuất curcuminoid còn có tác
dụng trong việc điều trị HIV, Alzheimer...
Ở nước ta, tuy trữ lượng nghệ rất dồi dào nhưng việc tổng hợp dẫn xuất
curcuminoid và nghiên cứu hoạt tính sinh học vẫn còn hạn chế. Những nghiên cứu
gần đây cho thấy curcumin có hoạt tính sinh học tăng đáng kể, đặc biệt có ý nghĩa
quan trọng trong lĩnh vực y dược. Chính vì lí do trên mà nhóm chúng tôi nghiên cứu
về đề tài "Chiết xuất tinh bột nghệ từ củ nghệ vàng Cà Mau và tạo chế phẩm thương
mại cốm nghệ”.
Nhóm chúng tôi cũng tiến hành nghiên cứu về cách chiết xuất curcumin,
nhưng tính nổi bật của đề tài là tạo ra sản phẩm cốm nghệ có ý nghĩa thương mại và
y học.
1.2.Mục đích và yêu cầu
1.2.1.Mục đích
- Xác định phương pháp thích hợp nhất để chiết xuất tinh bột nghệ có độ tinh
khiết cao từ củ nghệ vàng trồng tại Cà Mau.
- Thử nghiệm sản xuất cốm nghệ Nghệ vàng từ tinh bột nghệ.
1.2.2. Nội dung nghiên cứu
˗ Xác định tỷ lệ rắn lỏng giữa nghệ và nước để thực hiện tách chiết tinh bột nghệ
˗ Nghiên cứu thời gian và nhiệt độ sấy thích hợp để sấy tinh bột nghệ.
˗ Nghiên cứu xây dựng quy trình sản xuất thử nghiệm cốm nghệ từ tinh bột nghệ
và mật ong.

7

8
CHƯƠNG II
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cây nghệ:
1.1.1. Tên gọi:
Cây nghệ có tên khoa học: Curcuma longa L., thuộc họ gừng (Zingibereceae) hay
Curcuma domestica Valeton, Amomum curcuma Jacq, Curcuma xanthorrhiza
Naves.
Tên gọi khác :
Củ nghệ, nghệ vàng (Việt Nam)
Common Turmeric, Long Turmeric (Anh)
Safran dé Indes – Curry (Pháp).
Khương Hoàng (Trung Quốc).
Khá Lăng ( H’mông)
Co Khản Mỉn ( Thái)
Curcuma là tên La tinh bắt nguồn từ từ "Kourkoum ", một từ có nguồn gốc Arập
nghĩa là cây nghệ tây. Curcuma cũng là tên do Linnaeus đặt vào năm 1737 cho một
loại cây thảo dược một lá mầm ở Ấn Độ.
Nghệ có nhiều loại nhưng thường gặp các loại sau :
Nghệ hay nghệ vàng, Curcuma longa L.
Nghệ rễ vàng, Curcuma xanthorrhiza Roxb.
Bột nghệ, Curcuma pierreana Gagnep.
Nghệ trắng, Curcuma aromatica Salish.
Nghệ xanh, nghệ tím, Curcuma zedoaria (Berg) Rose.
Nghệ đen Curcuma zedoaria Roecoe.
Trong đề tài này, chúng tôi chọn khảo sát nghệ vàng Curcuma longa L. từ Cà Mau.

9
Bảng 1: thành phần dinh dưỡng của củ nghệ
Tên Hàm lượng/100g
Nước (g) 6.0
Năng lượng (kcal) 390
Protein(g) 8.5
Chất béo (g) 8.9
Carbonhydrat (g) 69.9
Tro (g) 6.8
Canxi (g) 0.2
Photpho (mg) 260
Natri (mg) 30
Kali(mg) 2000
Iot(g) 47.5
Thiamin(mg) 0.09
Riboflavin (mg) 0.19
Niacin (mg) 4.8
Acid ascorbic (mg)
1.1.2. Đặc điểm thực vật:
Cây thảo sống lâu năm, cao 0.6-1m. Thân rễ to, hình trụ hay hình cầu dài từ
2-5 cm, đường kính từ 1-3 cm, có ngấn, phân nhánh thành nhiều củ hình bầu dục.
Củ chắc và nặng, cắt ngang thấy rõ hai vùng: vỏ ở ngoài có màu vàng nhạt , trụ giữa
màu vàng sẫm hơn, chiếm 2/3 bán kính. Mùi thơm hắc, vị cay. Lá mọc thẳng từ
thân rễ, gốc thuôn hẹp đầu hơn nhọn, dài từ 30-40 cm, rộng 10-15 cm, hai mặt nhẵn
cùng màu lục nhạt,mép nguyên uốn lượn, bẹ lá rộng và dài.
Cụm hoa hình trụ hay hình trứng, đính trên một cán mập dài đến 20 cm, mọc
từ giữa túm lá; lá bắc rời, màu rất nhạt, những lá phía dưới mang hoa sinh sản, màu
lục hoặc trắng nhạt, những lá gần ngọn không mang hoa hẹp hơn và pha màu hồng
ở đầu lá ; đài có răng không đều ; tràng có ống dài, cánh giữa dài hơn các cánh bên,

10
màu vàng ; nhị có bao phấn ; cánh môi gần hình mắt chim, hơi chia ba thùy; bầu có
lông. Quả nang, 3 ô, mở bằng van; hạt có áo.
Mùa hoa quả: tháng 3-5.
1.1.3. Phân bố sinh thái:
Nghệ có nguồn gốc nguyên thủy từ Ấn Độ. Từ thời xa xưa, cây được trồng ở
nhiều nơi ở Trung Quốc. Từ thế kỷ VII đến thế kỷ VIII, cây được du nhập sang
Đông Phi và Tây Phi. Ngày nay, nghệ là cây trồng phổ biến ở các nước vùng nhiệt
đới thuộc châu Mỹ Latinh, châu Phi, châu Á, châu Úc, và một phần châu Âu.
Ở Việt Nam, nghệ được trồng ở khắp các địa phương, nhưng cây phát triển
tốt ở các tỉnh phía Nam với khí hậu nhiệt đới nóng, ẩm.
Nghệ là cây ưa ẩm, ưa sáng và có thể hơi chịu bóng. Cây có biên độ sinh thái
rộng, thích nghi được với nhiều tiểu vùng khí hậu khác nhau, từ nơi có khí hậu nhiệt
đới điển hình, nhiệt độ trung bình đến 25-260
C ở các tỉnh phía Nam đến những nơi
có khí hậu cận nhiệt đới núi cao phía Bắc, nhiệt độ trung bình dưới 200
C, với mùa
đông lạnh kéo dài nghệ vẫn tồn tại và sinh trưởng phát triển tốt. Toàn bộ phần trên
mặt đất lụi tàn vào mùa đông ở các tỉnh phía Bắc và mùa khô ở miền Nam. Cây
mọc lại vào giữa mùa xuân, có hoa sau khi đã ra lá. Hoa mọc trên thân của những
chồi năm trước. Những thân đã ra hoa thì năm sau không mọc lại nữa và phần thân
rễ của chúng trở thành những “củ cái” già, sau 1-2 năm bị thối, cho những nhánh
non nảy chồi thành các cá thể mới. Trên một cụm hoa, các hoa phía dưới gốc nở
trước và thời gian hoa nở kéo dài từ 3-4 ngày. Hoa tự thu phấn hoặc nhờ côn trùng.
Nghệ có trữ lượng khá dồi dào ở Việt Nam. Bên cạnh nguồn cung cấp do trồng
trong dân; một số địa phương phía Bắc, nghệ mọc hoang dại ước tính trữ lượng có
thể đạt 1000 tấn.
1.1.4. Trồng trọt, thu hoạch và bảo quản:
Nghệ được trồng ở nhiều nơi, vừa làm gia vị vừa làm thuốc. Cây không kén
đất, ưa ẩm, chịu bóng nhưng không chịu được úng. Những nơi có khí hậu nóng
hoặc mát mẻ đều có thể trồng nghệ. Về mùa đông cây tàn lụi, sang xuân lại tái sinh.
Người ta trồng nghệ bằng rể củ. Sau khi thu hoạch, chọn những củ to, có nhiều
nhánh mang mầm để riêng nơi thoáng mát. Trước khi trồng, tách những nhánh mầm
nặng trên 10g để làm giống. Một hecta cần từ 1-1.5 tấn mầm giống.
Ở Việt Nam, nghệ được trồng vào cuối tháng 2 đến hết tháng 3. Chọn đất thịt
nhẹ, đất pha cát hoặc đất đồi, cao ráo, thoát nước. Đất được cày kỹ và làm sạch cỏ.
Ở đất bằng, cần lên thành luống, ở đất dốc có thể, có thể trồng thành lô. Khoảng
cách trồng là 25x30 cm hoặc 30x30 cm.

11
Sau khi đặt mầm, lấp đất cao 3-5 cm và phủ rơm rạ, tưới giữ ẩm. Lúc cây
còn nhỏ cần làm cỏ, cây đã lớn có thể lấn át cỏ dại. Trong suốt quá trình sinh
trưởng, giữ cho đất luôn ẩm nhưng tháo nước kịp thời khi mưa ngập.
Nghệ sống khỏe, ít bị sâu bệnh phá hoại, cần đề phòng bệnh thối củ khi bị
úng.
Nghệ thu hoạch vào mùa đông khi cây lụi tàn. Năng suất trung bình đạt 11-
12 tấn củ tươi một hecta.
Thân rễ được thu hái vào tháng 8 và tháng 9, cắt bỏ rễ để riêng. Muốn để
nghệ lâu, người ta hấp nghệ trong 6-12 giờ, để ráo nước rồi đem phơi nắng hoặc sấy
khô. Trong y học cổ truyền, nghệ được chế biến như sau:
 Dạng thái phiến: đem nghệ thái phiến, vát, phơi hoặc sấy khô. Nếu là củ khô thì
ngâm rửa, ủ mềm rồi thái phiến phơi khô.
 Dạng sao với giấm: nghệ (10 kg), giấm (1.5-2 kg). Sau khi tẩm đều, để nghệ hút
hết giấm trong 30 phút, dùng lửa nhỏ sao khô là được. Có thể, luộc nghệ với giấm
rồi thái phiến, phơi khô.
 Dạng phiến sao vàng: đem nghệ đã thái phiến sao cho đến khi có màu vàng
thẫm.
 Dạng chế với phèn chua: nghệ thái phiến tẩm nước phèn chua với tỷ lệ 10 kg
nghệ và 0.1 kg phèn chua, nước vừa đủ, ủ 1giờ, sao đến khi vàng.
 Dạng chế với giấm, phèn chua: nghệ (10kg), giấm (1kg), phèn chua (0.1 kg),
nước vừa đủ. Trước hết, trộn đều nghệ với giấm, thêm ít nước cháo nóng, thêm
dung dịch phèn chua vào, trộn đều, để 24 giờ , đem luộc đến khi cạn, phơi khô se
(còn khoảng 30% nước), ủ mềm trong 2 ngày rồi thái phiến từ 3-5 mm, phơi khô.
Cũng có thể làm như vậy trong 10 ngày liền, thái phiến, phơi khô hoặc sấy.
1.1.5. Thành phần hóa học:
Trong nghệ người ta đã phân tích được:
 Chất màu curcumin 4-8% lượng khô tuyệt đối, tinh thể nâu đỏ, ánh tím, không
tan trong nước, tan trong rượu, ete, cloroform, dung dịch có huỳnh quang màu xanh

12
lục. Tan trong acid (màu đỏ tươi), trong kiềm (màu đỏ máu rồi chuyển sang tím),
trong chất béo (dùng làm chất nhuộm các chất béo).
 Tinh dầu 1-5% màu vàng nhạt, thơm. Trong tinh dầu có curcumene C15H24, 5%
paratolylmethyl cacbinol và 1% lông não hữu tuyến. Hai chất sau chỉ thấy có trong
tinh dầu Curcuma xanthorrhiza Roxb.
Ngoài ra, còn có tinh bột, canxi oxalat, chất béo.
Theo R.R.Paris và H.Moyse (1967) củ nghệ chứa 8-10% nước, 6-8% chất vô
cơ, 40-50% tinh bột nhựa.
1.1.5.1.Công dụng của củ nghệ:
1.1.5.2.Tác dụng dược lý:
Nghệ có hoạt tính ức chế chống viêm cấp tính và viêm mạn tính trong các
mô hình gây phù bàn chân và gây u hạt thực nghiệm trên chuột cống trắng, đồng
thời có tác dụng gây thu teo tuyến ức chuột cống đực non.
Nghệ có hoạt tính chống loét dạ dày và loạn tiêu hóa. Cao nước hoặc cao
methanol cho thỏ uống làm giảm tiết dịch vị và tăng lượng chất nhầy dịch vị. Nghệ
kích thích sản sinh chất nhầy ở thành và phục hồi sulfid không protein ở chuột cống
trắng.
Cao lỏng toàn phần của nghệ vàng cũng có tác dụng làm giảm cholesterol
máu và giảm lipid toàn phần trong máu thỏ đã gây tăng cholesterol thực nghiệm.
Kem nghệ được điều trị cho thỏ đã gây bỏng thực nghiệm cho kết quả tốt.
Trong điều trị bỏng, kem nghệ có tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm, loại trừ tổ
chức hoại tử bỏng, có tác dụng kích thích tái tạo tổ chức và liền sẹo.
Một số bài thuốc có nghệ vàng và một số dược liệu khác đã được điều trị
viêm gan siêu vi trùng.
Tinh dầu nghệ có hoạt tính chống viêm khớp thực nghiệm, hoạt tính này có
thể do ức chế các enzime trypsin và hyaluronidase.
Tinh dầu nghệ ức chế trực khuẩn lao ở nồng độ 1g/ml, Bacillus mycoides và
nấm Candida albicans ở nồng độ 1/60 và Bacillus subtilis ở nồng độ 1/250. Thành
phần turmerone của tinh dầu nghệ ức chế invitro các vi khuẩn và nấm, theo thứ tự
hoạt động giảm dần như sau: Bacillus subtilis, Candida albicans, Mycobacterium
tuberculosis, Shigella dysenteriae, S.flexneri, Diplococcus pneumoniae, Proteus

13
vulgaris, Bacillus mycoides, Klebsiella sp. Salmonella typhi, Escherichia coli . Phân
đoạn chứa arylturmerone của tinh dầu nghệ ức chế Mycobacterium tuberculosis ở
nồng độ tối thiểu 1g/ml và các vi khuẩn S.dysenteriae, B.mycoides, B.subtilis,
P.vulgaris . Chất arturmerone từ tinh dầu và dịch chiết hecxan từ lá nghệ diệt ấu
trùng muỗi Aedes aegyptii.
Đã xác định được độc tính của tinh dầu nghệ LD50 trên chuột trắng là 9.2
ml/kg thể trọng.
Curcumin dự phòng và cải thiện những thương tổn gây thực nghiệm ở dạ dày
do kích thích sản sinh chất nhầy.
Curcumin có tác dụng kháng virus và ức chế protease của HIV-1 và HIV-2.
Curcumin và những dẫn xuất của chúng là thành phần có họat tính chống
viêm, tác dụng này có thể do khả năng thu dọn những gốc oxy có liên quan đến quá
trình viêm.
Natri curcuminat kích thích không đặc hiệu co bóp cơ trơn hồi tràng cô lập
chuột lang. Curcumin ức chế sự tạo khí in vitro và in vivo. Cho thêm curcumin vào
Clostridium perfringens phân lập từ chuột in vitro và cho curcumin vào thức ăn
chuột cống trắng làm giảm sự tạo khí. Tinh dầu và natri curcuminat làm tăng tiết
mật sau khi tiêm tĩnh mạch cho chó; ngoài ra, còn kích thích cơ túi mật.
Tác dụng kháng khuẩn của một số thành phần hóa học của nghệ đã được
chứng minh. Chất curcumin I có tác dụng ức chế in vitro sự phát triển của trực
khuẩn lao ở nồng độ tối thiếu 25g/ml, ngoài ra, còn có tác dụng ức chế Salmonella
paratyphi ở 50g/ml, tụ cầu vàng ở 50g/ml.
Tinh dầu nghệ tách từ thân rễ khô có tác dụng sát trùng yếu. Nó là thuốc
chống acid, với liều nhỏ thì gây trung tiện, dễ tiêu, làm ăn ngon và bổ; với liều cao,
nó có tác dụng chống co thắt làm ức chế nhu động tăng quá mức của ruột. tác dụng
chống oxy hóa của bột nghệ có thể do tính phenolic của curcumin. Tác dụng lợi mật
của tinh dầu là do thành phần p-totylmethyl carbinol. Chất có màu là thuốc thông
mật gây co túi mật.
Một chất tương tự curcumin chiết từ nghệ vàng, bản thân không có tác dụng
trên gan, nhưng có vẻ như đã biến đổi trong gan thành một dẫn xuất của acid
cinnamic có tác dụng tăng tiết mật.
Cao thân rễ nghệ có hoạt tính dự phòng mạnh chống tổn thương gan gây bởi
carbon tetrachlorid in vivo và in vitro. Cao được tách phân đoạn dựa trên thử hoạt
tính bằng thí nghiệm in vitro gây độc hại tế bào với carbon tetrachlorid và
galactosamin trên các tế bào gan chuột cống trắng nuôi cấy nguyên phát.

14
Curcuminoid có tác dụng chống độc hại gan. Tác dụng bảo vệ gan của một số chất
tương tự acid ferulic và acid p.coumaric, có thể là những chất chuyển hóa của
curcuminoid cũng được thử nghiệm.
Cao nghệ chiết với chloroform 10% được áp dụng tại chỗ vào những vùng
gây bệnh nấm tóc thực nghiệm ở bê. Nghệ đã có hiệu quả điều trị tốt và là thuốc
chống nấm tốt đối với các bệnh nấm da.
Một công trình tập hợp kết quả nghiên cứu của 15 nhóm tác giả cho thấy
nghệ có tác dụng: kháng khuẩn, kháng oxy hóa, kháng nấm, chống co thắt phế
quản, kháng histamin, chống viêm, long đờm.
Curcumin chiết từ nghệ có tác dụng ức chế sự tan hồng cầu gây ra bởi
hydrogen peroxide ở những nồng độ thấp nhưng không ức chế ở những nồng độ
cao.
Curcumin cho chuột cống trắng ăn đã có tác dụng kích thích của men
arylhydroxy là men phụ thuộc vào cytochrom P450 của ty lạp thể gan, trong hệ
thống men oxygenase của chức phận hỗn hợp của gan.
Tác dụng điều hòa sinh sản của nghệ đã được thử nghiệm dựa trên tác dụng
oestrogen biểu thị ở sự sừng hóa âm đạo và tăng trọng lượng tử cung của chuột cái
thiến cả 2 buồng trứng, chuột đực cho uống dịch chiết đông khô nghệ. Sự sừng hóa
niêm mạc âm đạo được quan sát thấy ở 100% chuột. Nghệ chỉ làm tăng trong lượng
tử cung ở liều cao, liều thấp gây giảm trọng lượng tử cung. Nghệ gây tăng số lượng
hồng cầu, trị số hematocrit và hemoglobin. Nó gây tăng số lượng bạch cầu ở liều
thấp nhưng lại gây giảm bạch cầu ở liều cao.
Trọng lượng các cơ quan sinh dục, sự vận động của tinh trùng và số lượng
tinh trùng tăng ở chuột nhắt đực uống cao nghệ. Nghệ không có tác dụng đọc hại
đối với tinh trùng. Nghệ không có tác dụng gây đột biến và không gây ung thư.
Một chất tương tự curcumin chiết từ nghệ vàng có hoạt tính chống oxy hóa
mạnh đối với sự tự oxy hóa của acid linoleic trong một hệ nước-cồn. Nghệ ức chế
tính chất gây đột biến của các chất ngưng tụ từ khói thuốc lá và dịch chiết thuốc lá.
1.1.5.3. Tính vị và công năng:
Công dụng:
+ Thực phẩm: làm gia vị.
+ Sức khỏe:

15
- Có vị cay, đắng, tính ôn. Thường được dùng trong bệnh đau dạ dày, vàng
da, phụ nữ bị đau bụng sau sanh, nhuộm vàng bột carry, làm thuốc nhuộm (laine, tơ,
da).
- Chữa thổ huyết máu cam, chữa điên.
- Nghiên cứu của Đức về nghệ: chống những bệnh viêm khớp xương,
chống oxy hóa mạnh, chữa lành sẹo của các loại mụn.
- Là một vũ khí công hiệu chống lại các triệu chứng do căn bệnh
Alzheimer gây ra. Đây là kết quả nghiên cứu đầy hứa hẹn do một nhóm các nhà
khoa học thuộc trường Đại học California (Mỹ) thực hiện. Bệnh Alzheimer gây
thoái hóa một số tế bào não khiến bộ não không thể hoạt động bình thường. Những
người mắc căn bệnh này gặp trở ngại trong khả năng suy nghĩ, ghi nhớ, hiểu và
quyết định. Họ ngày càng gặp khó khăn trong việc thực hiện những công việc hàng
ngày. Đặc điểm chính của bệnh Alzheimer trong bộ não là sự có mặt của những
“mảng suy yếu do tuổi già” được tạo bởi một chất gọi là beta-amyloid. Các thử
nghiệm thực hiện ở loài chuột đã chứng minh rằng củ nghệ ngăn chặn sự tích tụ của
beta-amyloid và làm tiêu hủy những mảng suy yếu. Đối với nhà thần kinh học
Gregory Cole, tác giả chính của nghiên cứu này, “củ nghệ là phương pháp công
hiệu nhất trong số tất cả các phương pháp điều trị được thử nghiệm. Nó có thể được
dùng để phòng ngừa và điều trị căn bệnh Alzheimer”. Theo giáo sư Cole, các
nghiên cứu mới đây đã từng chứng minh rằng củ nghệ làm giảm các thương tổn do
sự oxy hóa và viêm nhiễm có thể tìm thấy trong những căn bệnh như Alzheimer,
ung thư hoặc tim mạch. Trung tâm nghiên cứu bệnh Alzheimer (ADRC) thuộc
trường Đại học California đang tìm những người tình nguyện để thử nghiệm tính
hiệu quả của phương pháp này đối với người. Mục tiêu là xác định hàm lượng có
thể sử dụng là bao nhiêu. Nhiều nghiên cứu về phương pháp này sẽ được bắt đầu
trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
- Ngành y học cổ truyền của Ấn Độ đã dùng gia vị này từ hàng trăm năm
nay vì những đặc tính chống viêm của nó.
- Nhiều nhà khoa học như Guy Laroche, H.Leclec, Robber, Trương Ngôn
Chí (TQ), M.M.Semiakin (Nga), Taniyma.H (Nhật Bản), Vũ Điền, Võ Văn Lan
(VN) có các nghiên cứu về nghệ như sau:
 Phá cholesterol trong máu
 Diệt nấm, sát trùng với bệnh nấm, với Staphyloc và vi trùng khác.
 Tăng bài tiết mật, có tính chất co bóp túi mật → điều chỉnh một số rối
loạn gan mật làm da mịn màng hơn.

16
 Tác dụng đối với cơ năng giải độc của gan.
 Giảm galactoza niệu
 Dùng trong những bệnh về gan và mật thì chóng hết đau. Tuy nhiên,
trong trường hợp sỏi mật cấp tính thì kết quả chậm.
 Ngăn cản sự phát triển vi trùng lao.
 Các tác dụng khác trong nghiên cứu màng tế bào, khuẩn lao và hủi.
Thân rễ nghệ (khương hoàng) có vị cay đắng, mùi thơm hắc, tính ấm, được
dùng chữa bệnh kinh nguyệt không đều, bế kinh, ứ máu, vùng ngực, bụng trướng,
đau tức, đau liên sườn dưới, khó thở, sau khi sinh máu xấu không ra, kết hòn cục
đau bụng, bị đòn, ngã tổn thương ứ máu, dạ dày viêm loét, u nhọt, ghẻ lở, tay chân
đau nhức, vàng da. Ngày dùng 2-6 g dưới dạng bột hoặc thuốc sắc, chia 2-3 lần
uống trong ngày.
Dùng ngoài, còn dùng làm chất nhuộm màu để bao viên có màu vàng chanh,
sáng đẹp, màu bền vững; nhuộm vàng thực phẩm, nhuộm len, tơ, nhuộm da, giấy.
Rễ củ nghệ (uất kim) có vị cay đắng, hơi ngọt, tính mát, có tác dụng chữa khí
huyết uất trệ, bụng sườn đau, thổ huyết, ra máu cam, tiểu ra máu, điên cuồng, và
nhiệt bệnh hôn mê. Dùng ngoài, chữa vết thương mau lên da (giã dập bôi lên vết
thương). Ngày dùng 2-10 g dạng bột hoặc thuốc sắc.
Kiêng kỵ: cơ thể suy nhược, không có ứ trệ không dùng. Phụ nữ có thai không
nên dùng.
Ở Ấn Độ, nghệ được dùng làm chất nhuộm màu trong được học, bánh kẹo và
công nghệ thực phẩm. Trong y học Ấn Độ, nghệ được dùng làm chất dễ tiêu, bổ và
lọc máu, chữa sốt rét, trộn với sữa nóng trị cảm lạnh. Nước ép nghệ tươi được dùng
làm thuốc chống ký sinh trùng trong nhiều bệnh ngoài da. Dùng nghệ đắp ngoài,
chữa những bệnh loét không đau. Dùng bột nhão làm từ bột thân rễ nghệ cùng với
vôi để chữa đau khớp. Nước sắc thân rễ có tác dụng giảm đau trong viêm tấy có mủ.
Cao nước thân rễ được dùng điều trị các bệnh về mật.
Trong y học Trung Quốc, nghệ được dùng làm thuốc kích thích, bổ, giảm đau,
cầm máu và tăng cường chuyển hóa được chỉ định trong loét dạ dày, chảy máu dạ
dày do loét (phối hợp với các dược liệu khác), tiểu ra máu và các bệnh khác. Dùng
ngoài dạng bột chữa vết thương, trĩ, viêm mủ da và bệnh nấm tóc. Mỗi lần uống 8-
10 g dạng thuốc bắc và hãm. Dùng ngoài dạng bột từ thân rễ phơi khô.
Ở Nepal, nghệ được dùng làm thuốc, bổ, làm trung tính, lọc máu. Dùng ngoài,
chữa bong gân và vết thương. Nước sắc thân rễ nghệ dùng trong viêm tấy có mủ.

17
Nước ép tươi chữa giun sán và chống ký sinh trùng trong nhiều bệnh ngoài da.
Nghệ cũng được dùng làm thuốc chống dị ứng.
Ở các nước Đông Nam Á, nghệ được coi là có tác dụng bổ dạ dày, gây trung
tiện, cầm máu, chữa vàng da và bệnh gan khác. Dùng ngoài chữa ngứa, vết thương
nhỏ, sâu bọ cắn, phát ban, đậu mùa và làm thuốc làm mưng mủ. Có tác dụng điều trị
rối loạn kinh nguyệt, làm tăng tuần hoàn, làm tan cục máu đông, trị nhiễm khuẩn
đường tiết niệu, đau bụng. ngực và lưng, tiêu chảy, thấp khớp, ho, lao phổi, là thuốc
chống co thắt, trị viêm lợi, có tác dụng diệt côn trùng, diệt nấm, diệt giun tròn. Ở
Papua Niu Guinê, nghệ trị đau ở da, vết thâm tím, viêm xuất tiết, giảm sốt và làm
gia vị.
1.1.5.4. Sơ lược về chất màu trong củ nghệ:
Màu vàng đặc trưng trong củ nghệ do hỗn hợp sắc tố polyphenolic (các
curcuminoids) mà chủ yếu là curcumin.
Curcuminoid rất bền nhiệt nhưng nhạy cảm với ánh sáng và pH. Khi pH tăng
lên khoảng 7.5-10.2 sự thoái hóa là cao nhất, nhưng pH tăng từ 10.2-11.5 sự thoái
hóa giảm xuống. Tuy nhiên thành phần bisdesmethoxycurcumin lại bền với kiềm,
do đó trong công nghiệp người ta sẽ tăng thành phần của bisdesmethoxycurcumin
đối với những sản phẩm mang tính kiềm, để trách sự thoái hóa kiềm người ta có thể
cho thêm vào thực phẩm các acid như citric, gentisic và các chất nhũ hóa.
Curcuminoid rất nhạy với ánh sáng nhưng ion Al3+
lại có tác dụng làm giảm
sự nhạy cảm. như trong sản phẩm dưa chuột ngâm giấm: đối với sản phẩm không
chứa Al3+
thì thời gian để làm giảm một nửa lượng curcumin là 7.5giờ, nhưng sản
phẩm chứa Al3+
thì thời gian đó là 1.5-14 giờ. Hoạt động của Al3+
có được do hình
thành phức hợp kim loại-turmeric. Phức hợp này sẽ chống lại sự phân hủy curcumin
bởi ánh sáng.
Ion Al3+
ở nồng độ 1-4mM có thể chống lại sự thoái hóa nhiệt cho các sản
phẩm rau quả muối ngâm ở nhiệt độ 40-90o
C. Hơn nữa Al3+
còn giảm sự thoái hóa
các chất màu trong nghệ bởi peroxydase. Sự bền vững của các curcuminoid trong
dung dịch muối ngâm giảm dần theo thứ tự curcumin, desmethoxycurcumin,
bisdesmethoxycurcumin. (BESANCON Pierre, BIDAN Pierre,…)
1.2. Tinh dầu:
Củ nghệ chứa từ 1-5% tinh dầu từ quá trình chưng cất lôi cuốn hơi nước từ
8-10 giờ. Tinh dầu nghệ chứa khoảng 60% turmerone, 25% zingiberene và một
lượng nhỏ -phellandrene, -sabinene, cineol và forneol.

18
1.2.1. Tính chất vật lý:
Tinh dầu nghệ là chất lỏng màu vàng nhạt, có mùi thơm, vị hăng cay.
Tỷ trọng ở 200
C: 0.938-0.967
Chỉ số khúc xạ: 1.5054-1.517
Góc quay cực: -120
 -17.30
Chỉ số acid: 0.6-3.1
Chỉ số xà phòng hóa: 28-53
Chỉ số ester: 3.2-16
Chỉ số acetyl: 26.3
Độ tan: tan trong 4-5 thể tích cồn 800
; 0.5-1 thể tích cồn 900
.
1.2.2. Thành phần hóa học của tinh dầu:
Tinh dầu nghệ có mùi thơm hoạt tính sinh học mạnh, được dùng làm thuốc
chữa nhiều loại bệnh, thúc đẩy các nhà khoa học nghiên cứu và tìm hiểu thành phần
hóa học để tìm ra hợp chất mới. Các thành phần chủ yếu trong tinh dầu nghệ được
xác định là những sesquiterpene keton: ar-turmerone, -turmerone, -turmerone, và
curlone.
Nhiều hợp chất terpen khác cũng được xác định có trong tinh dầu nghệ: -
pinene, -pinene, camphene, limonene, terpinene, caryophyllen, inalool, borneol,
isoborneol, camphor, eugenol, cineol, curzerenone, curcumene
1.2.3. Các phương pháp chiết tách tinh dầu:
Dựa trên cách thực hành, người ta chia các phương pháp sản xuất tinh dầu ra
làm bốn loại: cơ học, tẩm trích, hấp thu và chưng cất hơi nước.
Nhưng dù tiến hành theo bất kỳ phương pháp nào, quy trình sản xuẩt đều phải
đáp ứng những yêu cầu chung sau:
 Tinh dầu thu được phải có mùi thơm tự nhiên như nguyên liệu.
 Quy trình khai thác phải phù hợp với nguyên liệu.
 Tinh dầu phải được lấy triệt để khỏi nguyên liệu, với chi phí thấp nhất.

19
1.2.3.1. Phương pháp cơ học:
a. Nguyên tắc:
Đây là phương pháp tương đối đơn giản, dùng để trích ly tinh dầu ở dạng tự do
bằng cách tác dụng cơ học lên nguyên liệu. Phương pháp này được dùng phổ biến
đối với các loại nguyên liệu thuộc họ citrus: vỏ cam, chanh, bưởi, tắc, … Vì ở
những loại nguyên liệu này tinh dầu thường phân bố chủ yếu ở lớp tế bào mỏng
trong biểu bì. Khi có lực tác dụng lên vỏ quả, các tế bào có chứa tinh dầu bị vỡ ra
giải phóng tinh dầu.
b. Ưu điểm – nhược điểm:
Ưu điểm:
 Tinh dầu giữ được mùi vị thiên nhiên ban đầu.
 Các thành phần trong tinh dầu ít bị biến đổi.
Nhược điểm:
 Phương pháp cổ điển, thủ công, hiệu suất thấp.
 Sản phẩm bị lẫn nhiều tạp chất, chủ yếu là các hợp chất hữu cơ bị hòa tan từ
vật liệu đem tách tinh dầu.
 Trong phần bã bao giờ cũng còn 30-40% lượng tinh dầu. Vì vậy, sau đó người
ta phải dùng phương pháp tẩm trích hoặc chưng cất hơi nước để lấy hết phần tinh
dầu còn lại.
c. Các phương pháp cơ học:
 Phương pháp ép:
Vỏ trái được ngâm trong nước hoặc nước muối khoảng 1giờ trước khi cho vào máy
ép. Máy ép đơn giản thường được sử dụng là máy ép đĩa, đĩa dưới cố định, đĩa trên
di chuyển xoay tròn đi dần xuống. Trong khi ép, nên vừa ép vừa phun nước hoặc
nước muối để hỗ trợ tinh dầu trôi ra và lúc ngừng ép, bã vỏ trái không hút tinh dầu
trở lại.
Nếu ép cả trái sẽ thu được hỗn hợp gồm tinh dầu và nước trái. Lúc này, tinh dầu ở
dạng huyền phù cho nên muốn thu tinh dầu người ta phải đun nóng hỗn hợp đến 70
hoặc 800
C, cho vào hỗn hợp khoảng 10% dung dịch gelatin, 30% hoặc khoảng 20%
dung dịch tanin 10% và NaHCO3 2% để sự tách lớp xảy ra dễ dàng, đồng thời làm

20
giảm độ acid của dung dịch. Sau đó khuấy đều, để lắng, lọc hoặc ly tâm tách riêng
phần tinh dầu.
 Phương pháp vắt:
Tách riêng phần vỏ trái, cắt đôi hoặc cắt làm tư, ngâm vào nước thường hoặc nước
muối 5% (nhằm làm cho vỏ căng ra để dễ vắt). Sau đó vớt vỏ ra, dùng tay bóp vắt
cho tinh dầu tươm ra, rồi thấm phần tinh dầu này bằng miếng bông. Vắt ráo miếng
bông để lấy tinh dầu ra, rồi lại tiếp tục thao tác như trên. Sau cùng tách nước, làm
khan và lọc sạch.
 Phương pháp nạo xắt:
Ngày xưa, người ta dùng một phễu bằng đồng, mặt trong có các gai nhỏ, dùng tay
cầm cả trái xát phần vỏ lên mặt phễu làm cho các túi tinh dầu vỡ ra. Sau đó người ta
đội nước cho tinh dầu trôi xuống bình hứng. Tách nước, làm khan và thu lấy tinh
dầu.
1.2.3.2. Phương pháp tẩm trích:
Phương pháp này thường sử dụng để trích ly tinh dầu từ các loài hoa hoặc từ các
loại nguyên liệu thực vật dùng làm gia vị
a. Tẩm trích bằng dung môi không bay hơi:
Nguyên tắc:
Dựa vòa tính chất tinh dầu có thể hòa tan trong chất béo động vật, thực vật, ngày
xưa người ta dùng mỡ động vật hoặ dầu thực vật làm dung môi ly trích tinh dầu.
Đầu tiên, ngâm hoa tươi vào dung môi đang đun chảy lỏng trong một khoảng thời
gian nhất định, tùy theo các loại hoa, làm nhiều đợt cho đến khi dung môi bão hòa
tinh dầu.
Ưu điểm – nhược điểm:
 Ưu điểm:
Tinh dầu chứa ít tạp chất, hiệu suất ly trích cao.
 Nhược điểm:
 Các chất béo thường khó bảo quản, dễ bị oxy hóa ảnh hưởng đến mùi
của tinh dầu.
 Phương pháp còn thủ công, giá thành cao nên hiện nay ít được áp
dụng.

21
b. Tẩm trích bằng dung môi dễ bay hơi:
Nguyên tắc:
Dựa trên hiện tượng thẩm thấu, khuếch tán và hòa tan của tinh dầu có trong
các mô cây đối với các dung môi hữu cơ.
Dung môi: yếu tố quan trọng nhất cho sự thành công của phương pháp này là
phẩm chất và đặc tính của dung môi sử dụng, do đó dung môi dùng trong tẩm
trích cần phải đạt những yêu cầu sau đây:
Hòa tan hoàn toàn và nhanh chóng các cấu phần có mùi thơm trong nguyên
liệu.
Hòa tan kém các hợp chất khác như sáp, nhựa dầu có trong nguyên liệu.
Không có tác dụng hóa học với tinh dầu.
Không biến chất khi sử dụng nhiều lần.
Hoàn toàn tinh khiết, không có mùi lạ, không độc, không ăn mòn thiết bị,
không tạo thành hỗn hợp nổ với không khí và có độ nhớt kém.
Nhiệt độ sôi thấp vì khi chưng cất dung dịch ly trích để thu hồi dung môi,
nhiệt sôi cao sẽ ảnh hưởng tới chất lượng tinh dầu. Điểm sôi của dung môi nên
thấp hơn điểm sôi của cấu tử dễ bay hơi nhất trong tinh dầu.
Ngoài ra, cũng cần có thêm những yếu tố phụ như giá thấp, dễ tìm,…
Quy trình tẩm trích:
 Phương pháp trích ly này phù hợp cho các nguyên liệu có chứa lượng
tinh dầu không lớn lắm hoặc có chứa những cấu phần tan được trong nước và
không chịu được nhiệt độ quá cao. Quy trình kỹ thuật gồm các giai đoạn sau:
 Tẩm trích: nguyên liệu được ngâm vào dung môi trong bình chứa. trong
một số trường hợp, để tăng khả năng trích ly, nguyên liệu (gia vị) cần được
xay nhỏ trước. Hỗn hợp nguyên liệu và dung môi cần được xáo trộn đều trong
suốt thời gian ly trích.
 Xử lý dung dịch ly trích: sau khi quá trình tẩm trích kết thúc, dung dịch
ly trích được xả ra và thay vào dung môi mới sau một khoảng thời gian nhất
định, tùy theo nguyên liệu. Tách nước (nếu có) ra khỏi dung dịch, rồi lam

22
khan bằng Na2SO4 và lọc. Dung môi phải được thu hồi ở nhiệt độ càng thấp
càng tốt (thường bằng phương pháp chưng cất dưới áp suất kém-cô quay) để
tránh tình trạng sản phẩm bị mất mát và phân hủy. Dung môi thu hồi có thể
dùng để ly trích lần nguyên liệu kế tiếp.
 Xử lý sản phẩm ly trích: sau khi thu hồi hoàn toàn dung môi, sản phẩm là
một chất sệt gồm tinh dầu và một số hợp chất khác như nhựa, sáp, chất béo
nên cần phải tách riêng tinh dầu ra. Người ta cho etanol tinh khiết vào hỗn hợp
sản phẩm và khuấy đều ở nhiệt độ phòng trong vài ngày. Tinh dầu hòa tan
trong etanol cùng với một số ít nhựa và chất béo. Sau đó làm lạnh dung dịch
ethanol ở 10-150
C và lọc. Để thu lấy tinh dầu tuyệt đối, người ta chưng cất
dung dịch ethanol này dưới áp suất kém.
 Tách dung dịch từ bã: phần dung dịch còn lại nằm trong nguyên liệu
(khoảng 20-30% lượng dung môi ly trích) thường được lấy bằng phương pháp
chưng cất hơi nước (trường hợp dung môi không tan trong nước), Sau đó,
dung dịch này được tách nước, làm khan và nhập chung với dung dịch ly trích.
Ưu điểm – nhược điểm :
Ưu điểm:
 Sản phẩm thu được thường có mùi thơm tự nhiên.
 Hiệu suất sản phẩm thu được thường cao hơn các phương pháp khác.
Nhược điểm:
 Yêu cầu cao về thiết bị.
 Thất thoát dung môi.
 Quy trình tương đối phức tạp.
1.2.3.3. Phương pháp hấp thu:
a. Phương pháp ướp:
Nguyên tắc:

23
Một vài loài hoa như hoa lài, hoa huệ,… có khả năng đặc biệt là sau khi thu
hái khỏi cây vẫn còn tiếp tục tạo ra tinh dầu. Đồng thời, dựa vào tính chất của
các chất béo động vật và thực vật có khả năng hấp thụ những chất dễ bay hơi
trên bề mặt của chúng, do đó, khi cho hoa tiếp xúc với các chất béo trong một
khoảng thời gian nhất định, hương thơm do hoa tiết ra sẽ được chất béo hấp
thụ.
Ưu điểm - nhược điểm:
Ưu điểm:
 Hiệu suất ly trích cao đối với những loại hoa sau khi thu hái còn tạo thêm tinh dầu.
 Sản phẩm có mùi thơm tự nhiên của hoa do tiến hành ở nhiệt độ thường.
Nhược điểm:
 Phương pháp thủ công, khó cơ giới hóa.
 Chất béo khó bảo quản.
 Đối với các loại hoa mà sau khi thu hái không còn sinh thêm tinh dầu
nữa, phương pháp này cho hiệu quả bình thường.
b. Phương pháp hấp thụ động học:
Nguyên tắc:
Khi thổi không khí vào giữa các lớp hoa, tinh dầu trong hoa sẽ bốc hơi bay
theo không khí. Nếu không khí này được dẫn ngang qua cột chứa than hoạt
tính, hơi tinh dầu bị than hấp thụ. Thường xác hoa sau đó được tẩm trích tiếp
tục bằng dung môi hữu cơ để lấy thêm những cấu phần khó bay hơi.
Ưu điểm:
 Hiệu suất cao.
 Thiết bị tương đối đơn giản.
Nhược điểm:
 Tinh dầu không chứa các chất định hương thiên nhiên so với sản phẩm
của các phương pháp ly trích khác.
 Nhiều công đoạn phức tạp, nhiều thông số phải tính đến trong quá trình
sản xuất.

24
1.2.3.4. Phương pháp chưng cất hơi nước:
Phương pháp này dựa trên sự thẩm thấu, hòa tan, khuếch tán và lôi cuốn theo hơi
nước của một số chất hữu cơ trong tinh dầu chứa trong các mô khi tiếp xúc với hơi
nước ở nhiệt độ cao. Sự khuếch tán sẽ dễ dàng đi vào tế bào chứa tinh dầu trương
phồng do nguyên liệu tiếp xúc với hơi nước bão hòa trong một thời gian nhất định.
Nguyên tắc chung:
Phương pháp chưng cất lôi cuốn tinh dầu bằng hơi nước dựa trên nguyên lý của quá
trình chưng cất một hỗn hợp không tan lẫn vào nhau là nước và tinh dầu. Khi hỗn
hợp này được gia nhiệt, hai chất đều bay hơi. Nếu áp suất của hơi nước cộng với áp
suất của tinh dầu bằng áp suất của môi trường, thì hỗn hợp sôi và tinh dầu được lấy
ra cùng với hơi nước.
Ưu điểm:
 Có lợi về mặt năng lượng do nhiệt độ sôi của hỗn hợp thấp hơn nhiệt độ sôi
của nước và nhiệt độ sôi của tinh dầu ở áp suất khí quyển.
 Không đòi hỏi nhiều thiết bị phức tạp.
 Có khả năng tách triệt để tinh dầu có trong nguyên liệu.
 Ngoài ra, còn cho phép phân ly các cấu tử trong tinh dầu thành những phần
riêng biệt có độ tinh khiết cao hơn và dựa vào sự khác biệt về tính chất bay hơi.
a. Chưng cất lôi cuốn hơi nước trực tiếp
Nguyên tắc:
Nguyên liệu và nước được cho vào cùng một thiết bị, đun sôi , hơi nước
bay ra sẽ lôi cuốn theo hơi tinh dầu, sau đó làm lạnh hơi ngưng tụ, ta sẽ
thu được tinh dầu sau khi phân ly tách nước ra.
Ưu điểm:
Thiết bị sử dụng tương đối đơn giản, rẻ tiền, phù hợp với quy mô sản xuất nhỏ
ở địa phương.
Nhược điểm:
 Chất lượng tinh dầu trong sản phẩm không cao.
 Nguyên liệu dễ bị cháy khét, do thiếu nước, bị dính vào thành thiết bị.

25
 Khó điều chỉnh các thông số kỹ thuật (nhiệt độ, áp suẩt) thời gian
chưng cất kéo dài.
 Tiêu tốn nhiều năng lượng.
b. Chưng cất cách thủy:
Nguyên tắc:
Nguyên liệu và nước được cho chung vào một thiết bị, nhưng nguyên liệu
không tiếp xúc trực tiếp với nước mà được ngăn cách bằng một lớpvỉ. Hơi
nước từ phần dưới đi qua lớp vỉ, sau đó đi vào lớp nguyên liệu và kéo theo tinh
dầu đi ra thiết bị làm lạnh.
Ưu điểm:
Nguyên liệu bớt cháy khét do không tiếp xúc trực tiếp với đáy nồi đốt.
Nhược điểm:
 Phẩm chất của tinh dầu và việc điều khiển các thông số chưa được cải
thiện đáng kể.
 Phương pháp đòi hỏi nhiều công lao động.
c. Chưng cất lôi cuốn hơi nước gián tiếp:
Nguyên tắc:
Phương pháp chưng cất gián tiếp sử dụng nồi bốc hơi riêng hoặc sử dụng
chung hệ thống hơi nước từ một lò hơi chung cho các thiết bị khác.
Ưu điểm:
 Khắc phục được tình trạng nguyên liệu bị khê khét, màu sắc và phẩm
chất tinh dầu thu được tốt hơn.
 Dễ dàng khống chế và điều khiển các yếu tố như lưu lượng, áp suất cho
phù hợp với từng loại nguyên liệu, giúp nâng cao hiệu suất, cũng như chất
lượng tinh dầu thu được.
 Quy trình tiến hành đơn giản, thiết bị gọn nhẹ, dễ chế tạo.

26
 Thời gian chưng cất tương đối nhanh.
Nhược điểm:
 Chỉ dùng khi nguyên liệu có hàm lượng tinh dầu tương đối cao.
 Một số cấu tử trong thành phần tinh dầu có thể bị phân hủy trong quá
trình chưng cất.
 Không thể tách loại các loại nhựa và sáp có trong nguyên liệu.
 Lượng tinh dầu hòa tan trong nước khá lớn, rất khó tách riêng.
 Tiêu tốn một lượng nước ngưng tụ tương đối lớn.
1.2.3.5. Các phương pháp mới trong ly trích tinh dầu:
a./ Phương pháp trích ly bằng CO2:
Nguyên tắc:
Lợi dụng tính chất khí CO2 có thể hóa lỏng ở áp suất cao, dùng CO2 lỏng chiết tinh
dầu ra khỏi nguyên liệu
Ưu nhược - nhược điểm:
Ưu điểm:
 Dung môi CO2 có tính chọn lựa tốt nhất là với nhựa có trong nguyên
liệu.
 CO2 không tác dụng độc hại với con người như các loại dung môi
khác.
 Dễ loại và không để lại vết dung môi.
 Khi loại dung môi không cần sử dụng nhiệt, vì vậy giữa được mùi
thơm của tinh dầu mà không sợ tinh dầu bị phân hủy.
 Quá trình kín ít bị tổn thất.
Nhược điểm:
 Phương pháp đòi hỏi thiết bị phức tạp có áp lực cao.
 Chi phí tạo CO2 lỏng còn đắt, nên chưa được phổ biến.
 Chi phí thiết bị cao.

27
a./Phương pháp vi sóng:
Trong lĩnh vực trích ly các hợp chất tự nhiên và tinh dầu, phương pháp trích ly bằng
vi sóng mang lại hiệu quả cao do có tính chất đặc biệt trong quá trình truyền năng
lượng. Phương pháp trích ly dùng kỹ thuật vi sóng tạo ra hiện tượng nâng nhiệt độ
của vật thể từ bên trong bằng cách tác động trực tiếp lên các phân tử phân cực một
cách đồng đều với vận tốc nhanh. Hiện tượng này làm tăng động năng cho các phân
tử timh dầu, làm tăng quá trình khuếch tán của tinh dầu ra bề mặt mà không sử dụng
nhiệt độ, đồng thời sự tăng nhiệt đột ngột làm hóa hơi các phân tử dung môi, gia
tăng đột ngột áp suất giúp phá vỡ cấu trúc tế bào, giải phóng vật chất vào dung môi.
Các quá trình trích ly bằng vi sóng thường có thời gian ngắn hơn rát nhiều so với
phương pháp trích ly thông thường, cho phép trích ly có hiệu quả hơn các phân tử
dễ bị phân hủy dưới tác dụng của nhiệt độ.
a./Phương pháp sinh học:
Phương pháp này ứng dụng cho các nguồn nguyên liệu có tinh dầu ở trạng thái kết
hợp (glucozit). Để phân lập tinh dầu, người ta phải xử lý bằng cách lên men hoặc
dùng enzyme, sau đó kết hợp với chưng cất hay trích ly để thu tinh dầu giống như
các loại vật liệu chứa hợp chất thơm khác.
1.3. Curcumin:
Curcumin là thành phần chính trong củ nghệ vàng, có hoạt tính sinh học mạnh.
Hoạt tính chính của curcumin là họat tính kháng khuẩn, kháng oxi hóa, tuy nhiên nó
còn có tính kháng khuẩn, kháng viêm, kháng nấm, làm liền vết thương, chống dị
ứng, chống co thắt, ức chế sự phát triển của khối u, …. Ngoài ra, còn có một số
nghiên cứu tại trường y khoa Harvar cho biết curcumin còn có hoạt tính trong việc
điều trị HIV, Alheimar
1.3.1. Tính chất vật lý:
 Curcumin trích từ củ nghệ có dạng bột màu vàng cam không mùi.
 Tỷ trọng: 0.93
 Điểm chảy: 179-1830
C
 Curcumin không tan trong nước, tan trong rượu, chloroform, dung dịch có
huỳnh quang màu màu xanh lục. Tan trong acid (màu đỏ tươi), trong kiềm (màu đỏ
máu rồi ngả tím), trong chất béo (dùng để nhuộm các chất béo).
 Curcumin bền trong quá trình sử dụng và lưu trữ ở điều kiện thường.

28
 Màu của curcumin bền với nhiệt độ, không bền với ánh sáng và khi có sự hiện
diện của SO2 với nồng độ 10ppm.
 Dung dịch curcumin trong dung môi hữu cơ có độ hấp thu cực đại ở bước
sóng khoảng 420-430 nm
1.3.2. Thành phần hóa học của curcumin:
Curcuminoid chiếm 3-5% nguyên liệu, là những dẫn xuất diarylheptan gồm:
 Curcumin (curcumin I) chiếm 50-60%
 Demethoxycurcumin (curcumin II) chiếm 20-30%
 Bisdemethoxycurcumin (curcumin III) chiếm 7-20%
Và một dẫn xuất không đối xứng là dihydrocurcumin.
Độ bền của thành phần curcuminoid khác nhau, curcumin I kém bền nhất, curcumin
III có độ bền cao nhất. Mức độ không bền của curcuminoid không phụ thuộc vào
thành phần nhưng phụ thuộc nồng độ của các curcuminoid, thể hiện rõ nhất ở nồng độ
thấp.
Công thức cấu tạo của curcuminoid:
công thức cấu tạo curcumin (M=368)

29
93:demethoxycurcumin (M=338). 94: bis-demethoxycurcumin (M=308)
1.3.3. Tính chất hóa học.
Công thức cấu tạo Curcumin:
OH
OCH3
HO
H3CO
O O
1.3.3.1. Phản ứng cộng H2:
Trong phân tử Curcumin có nối đôi trong mạch Cacbon nên có thể tham gia phản
ứng công Hydro khi có mặt xúc tác kim loại hay oxit kim loại ( Ni, PtO2, …).
1.3.3.2. Phản ứng phân hủy:
Phân hủy dưới tác dụng của ánh sáng:
Màu curcumin không bền khi tiếp xúc với ánh sáng.Curumin bị phân hủy dưới tác
dụng của ánh sáng gắt. Có thể xảy ra các phản ứng phân hủy dưới tác dụng của ánh
sáng khác nhau khi có mặt Oxi và không có Oxi.
Không có Oxi, Curcumin có thể bị vòng hóa:
Khi có Oxi và ánh sáng: Curcumin bị phân hủy tạo ra 4-vinylguaialcol và vanillin
Phân hủy trong môi trường kiềm:

30
Nhóm Cacbonyl gắn vào nguyên tử cacbon mang nối đôi làm cho liên kết C=C
được hoạt hóa, tạo điều kiện cho phản ứng phân hủy curcumin trong môi trường
kiềm xảy ra dễ dàng dưới tác dụng của nhiệt độ.
OH
OCH3
HO
H3CO
O O
CH=CH-COOH
OCH3
OH
OCH3
OH
CH=CH-CO-CH3
1.3.3.3. Phản ứng tạo phức:
1.3.3.4. Phản ứng Isoxozol hóa:
1.3.3.5. Phản ứng của nhóm -OH trên vòng benzen:
1.3.4. Phương pháp điều chế:
1.3.4.1. Trích ly curcumin từ củ nghệ:
a./ Quá trình trích ly bằng dung môi:
Định nghĩa: là quá trình tách các cấu tử ra khỏi hỗn hợp bằng dung môi mà dung
môi này chỉ hòa tan chọn lọc một số chất trong hỗn hợp. trích ly chất hòa tan
trong chất lỏng gọi là trích ly lỏng, trích ly chất hòa tan trong chất rắn gọi là trích
ly rắn.
Trích ly là quá trình khuếch tán. Hiệu suất nồng độ ở hai pha tiếp xúc nhau là
động lực của quá trình. Chất tan chuyển dời về pha có nồng độ nhỏ hơn (pha rắn
sang pha lỏng hoặc pha lỏng này sang pha lỏng khác)
Diễn biến của quá trình trích ly có thể hệ thống hóa như sau:
Nguyên liệu hấp thu dung môi, dung môi sẽ xâm nhập vào đó và tạo thành các
mixen. Sau khi đã đẩy các bọt khí ra khỏi tế bào, mixen hòa tan chất tan của bề
mặt nguyên liệu. Sau đó dung môi xâm nhập sâu vào trong tế bào và tiếp tục hòa
tan chất tan ở sâu trong mao quản.
Một tỷ lệ lớn các chất hòa tan chứa trong tế bào bị phá vỡ do quá trình cắt, nghiền
được trích lu trực tiếp bởi quá trình rửa trôi.
-OH, T0

31
Khi hỗn hợp được lắc, chất tan dời khỏi bề mặt bên ngoài của màng tế bào bởi sự
đối lưu. Nguyên liệu được trích ly tới trạng thái cân bằng hay gần cân bằng giữa
lượng chất tan của nguyên liệu rắn và dung môi.
Sản phẩm của quá trình trích ly là hỗn hợp các cấu tử đã tách dời cộng với dung
môi. Thường tách dung môi bằng phương pháp chưng cất.
Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trích ly.
Sự chênh lệch nồng độ giữa hai pha: khi chênh lệch nồng độ lớn, lượng chất
trích ly sẽ tăng lên, thời gian trích ly giảm, thực hiện bằng cách tăng tỷ lệ dung
môi so với nguyên liệu.
Diện tích tiếp xúc: đối với quá trình trích ly rắn lỏng, diện tích tiếp xúc càng
tăng quá trình trích ly càng nhanh, do đó cần tăng diện tích tiếp xúc bằng cách
nghiền, thái, băm nhỏ vật liệu.
Tính chất của vậy liệu (độ ẩm) cũng ảnh hưởng tới hiệu suất quá trình trích ly.
Nhiệt độ: nhiệt độ tăng quá trình khuếch tán và làm giảm độ nhớt, phần tử chất
hòa tan chuyển động dễ dàng giữa các phân tử và dung môi. Tuy nhiên nhiệt độ
quá cao có thể xảy ra các phản ứng không mong muốn khác gây khó khăn cho
quá trình. Do đó, việc tìm ra nhiệt độ tối ưu thích hơp cho quá trình trích ly là
rất quan trọng.
Thời gian trích ly: thời gian tăng lượng chất khuếch tán tăng, nhưng thời gian
phải có giới hạn, khi đạt độ trích ly cao nhất nếu tiếp tục kéo dài thời gian sẽ
không có hiệu quả kinh tế.
b./ Phương pháp hệ một dung môi:
Bột nghệ được ngâm với ethanol và lọc sau một ngày. Phần bã được lọc rửa với
ethanol một lần nữa. Curcumin được tách khỏi dung môi và kết tủa bằng dung dịch
chì acetat bão hòa. Sau đó, lọc rửa sản phẩm với ethanol và nước.
Phân hủy muối chì bằng khí H2S. lọc và rửa kết tủa với nước, sấy khô ở 800
C. Hòa
tan trong benzen, cho qua cột sắc ký CaCO3 và rửa giải với ethanol 1% trong
benzen. Sau đó, làm bay hơi dung môi thu được curcumin. Hiệu suất của quá trình
0.3%.

32

33
sơ đồ 1: phương pháp trích ly curcumin hệ một dung môi.
Ngâm rửa với ethanol, lọc
Bột nghệ
Curcumin
Curucmin thô
Rắn
Dịch
Bã 2
Bã 1
Ngâm với ethanol, lọc
Pb(Oac)2 bão hòa, lọc
 Rửa với EtOH và nước.
 Sục khí H2S
 Lọc, rửa với nước
 Sấy khô ở 800
C
 Sắc ký cột CaCO3.
 Rửa giải với ethanol/benzen.
 Cô đuổi dung môi.
Dịch ethanol

34
c./ Phương pháp hệ hai dung môi:
Bột nghệ được trích bằng ete dầu hỏa trong Soxhlet trong 16 giờ, để loại bỏ tinh
dầu. Lấy phần bã đem trích với dung môi benzen để lấy hết chất màu. Dịch trích thu
được đem đuổi dung môi thu được curcumin. Hiệu suất của quá trình là 1.1%.
Sau này, có một vài phương pháp khác chiết curcumin dựa theo cách chiết hai dung
môi:
Loại tinh dầu và resin bằng ete dầu hỏa (40-600
C), sau đó trích curcumin bằng
dung môi aceton.
Loại tinh dầu bằng ligoin, sau đó trích curcumin bằng diethyl ete.
sơ đồ 2: phương pháp trích ly curcumin hệ hai dung môi.
Dịch eter dầu hỏa Bã 1
Loại dung môi
Tinh dầu
Trích bằng benzen,16 giờ
Bã 2 Dịch benzen
Benzen, 48 giờ
Bã 3 Dịch benzen
Bã 4 Dịch benzen
 Thu hồi dung môi.
 Kết tinh
Bột nghệ
Curcumin
Benzen, 48 giờ
Ngâm eter dầu hỏa

35

36
d./ Phương pháp sử dụng chất tang-tan.
Theo Gaikar: có thể dùng các dung môi chất lưỡng cực có mạch alkyl ngắn gồm các
muối của natri, kali với các alkyl benzensulfonat như: benzensulfonat,
etylbenzensulfonat, nitrobenzoat,… Quy trình này được thực hiện ở nhiệt độ từ 0-
800
C
1.3.4.2. Tổng hợp curcumin:
Curcumin được tổng hợp bằng phản ứng ngưng tụ aldol của andehyd thơm
(vanillin) với hợp chất enolic alkyl diketon (RCH2-CO-CH2-CO-CH2R). phản ứng
được thực hiện trong dung môi phân cực cho proton và được xúc tác bằng amin bậc
một hay amin bậc hai.
1.3.5. Ứng dụng của curcumin trong thực phẩm:
Kỹ nghệ bơ sữa
Đây là hình thức áp dụng cơ bản của curcumin:
Kem vani: sử dụng bằng cách kết hợp curcumin với norbixin tỷ lệ khoảng 20ppm
curcumin với 12ppm norbixin.
Yauort: sử dụng với liều lượng khoảng 5ppm sẽ tạo màu vàng chanh đẹp mắt cho
sản phẩm. Trong các sản phẩm bơ sữa curcumin nhuộm màu do sự tạo thành nhũ
tương dầu trong nước, trong đó curcumin phân bố tron pha dầu.
Kỹ nghệ bánh, kẹo, mứt:
Nhuộm vàng cho kẹo, bánhbícuit là hình thực phổ biến nhất trong sử dụng
curcumin.
Tuy nhiên phải có phương pháp bao gói để tránh ánh sáng làm ảnh hưởng tới màu
sắc mặt cắt sản phẩm. Nồng độ thường sử dụng 20ppm sẽ tạo sản phẩm màu vàng
đậm.
Ngoài ra curcumin còn được ứng dụng trong các sản phẩm đông lạnh với nồng độ
khoảng 5-15 ppm.
Ứng dụng khác
Do curcumin không tan trong nước nên việc sử dụng có phần hạn chế. Để tăng khả
năng sử dụng người ta phối trộn curcumin với các chất nhũ hóa như polysorbat, dầu
thực vật, tọa phức curcumin với cyclodextrin ( encapsul hoa curcumin- phương
pháp bao bọc curcumin bằng một lớp màng háo nước).

37

38
CHƯƠNG III
VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHƯƠNG NGHIÊN CỨU
3.1. Nguyên liệu nghiên cứu
- Nguyên liệu: Thân rễ (củ) nghệ vàng thu từ Cà Mau.(Hình 1.1 và hình 1.2)
- Địa điểm: Tại vườn của ông Cao Văn Cường thuộc khóm 5, phường Tân Thành,
Tp Cà Mau.
- Thời gian thu hoạch: Từ lúc trồng đến khi thu hoạch lấy củ là 5 tháng.
3.2 Thiết bị dụng cụ.
- Máy xay sinh tố
- Máy sấy
- Dung môi
- Máy đo UV-Vis
- Cốc thủy tinh, phễu, vải lọc, bình định mức, ống đong…
- Cân phân tích....
Hình 1.1 Thân, lá, hoa cây nghệ vàng Hình 1.2 Thân rễ cây nghệ vàng

39
3.3 Hóa chất
- n-Hexan
- NaOH 10%
- Chloroform/acid acetic...
- Acetone
3.4. Phương pháp nghiên cứu
3.4.1. Xử lý nguyên liệu
Thân rễ nghệ vàng sau khi thu nhận về lựa chọn những củ to, mập, cắt bỏ
những nhánh nhỏ xung quanh. Sau đó đem gọt vỏ, rửa sạch, để cho ráo rồi cắt
thành lát mỏng mang đi xoay nhuyễn.

40
3.4.2. Tiến hành
Cân 100g nghệ tươi đã qua xử lý, ngâm nghệ tươi vào 200ml nước rồi xay
nhuyễn bằng máy xay sinh tố, lọc lấy nước cốt để loại bỏ dầu và phổi nghệ, thu
được dịch chiết trong cốc. Lắng trong khoảng 8 giờ, sau đó đem lọc lấy phần
nghệ đọng ở dưới. Tiếp đến cho nước sạch vào lắng từ 4 đến 5 lần trong khoảng
thời gian 8 giờ đến khi không còn dầu và bụi phổi. Sấy khô phần bột nghệ thu
được ở 60o
C trong thời gian 2 giờ. Nhận danh curcumin bằng phổ UV-Vis. Tiến
hành sản xuất cốm nghệ
Hình 1. Sơ đồ các phương pháp nghiên cứu tách chiết tinh bột nghệ vàng Cà
Mau.
Củ nghệ tươi
Nghệ đã cắt lát
mỏng
Thử nghiệm sản xuất tinh bột nghệ bằng nhiều phương
pháp
Phương pháp truyền thống Phương pháp hữu cơ
Yếu tố ảnh hưởng
Tinh bột nghệ tốt nhất
Sản xuất cốm nghệ
Tỉ lệ Nghệ:Nước
Thời gian lắng
Sơ chế

41
3.5. Quy trình thực hiện
3.5.1. Khảo sát phương pháp ngâm dầm
Cân 100g nghệ tươi đã qua xử lý,ngâm nghệ tươi vào 200ml nước rồi xay
nhuyễn, lọc lấy nước cốt để loại bỏ dầu và phổi nghệ. Tiếp đến cho nước
sạch vào lắng từ 4 đến 5 lần trong khoảng thời gian 8 giờ bỏ nước lấy phần
bột nghệ đọng lại dưới. Sấy khô phần bột nghệ thu được ở 60o
C trong thời
gian 2 giờ.
3.5.2. Khảo sát điều kiện ảnh hưởng đến quá trình tách chiết tinh bột nghệ
3.5.2.a. Khảo sát tỉ lệ nghệ : nước
- Thí nghiệm một nhân tố được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên, lặp lại 3 lần. Tiến
hành khảo sát ở các tỉ lệ nghệ : nước là (1:1, 1:2, 1:3, 1:4). Tổng số đơn vị thí
nghiệm 12 đơn vị.
- Cân 100g nghệ tươi đã qua xử lý. Lần lượt ngâm nghệ tươi vào nước ở các tỉ
lệ (1:1, 1:2, 1:3, 1:4) rồi xay nhuyễn, lọc lấy nước cốt để loại bỏ dầu và phổi
nghệ. Tiếp đến cho nước sạch vào lắng từ 4 đến 5 lần trong 8 giờ, bỏ nước lấy
Nghệ tươi
Xay nhuyễn thành
bột mịn
Nước theo tỉ lệ
(1:2)
Lọc
Rửa sạch, cắt mỏng
+
(Vải lọc)
Lắng hỗn hợp lọc
4-5 lần Lọc
Tinh bột
nghệ
Sấy khô
( 8 giờ)
Tiêu chuẩn
đánh giá
Độ tinh
khiết
Hàm lượng
Curcumin
Cảm quan Độ ẩm
Hình 2. Thử nghiệm sản xuất tinh bột nghệ bằng phương pháp ngâm dầm.

42
phần bột nghệ đọng lại dưới. Sấy khô phần bột nghệ thu được ở 60o
C trong thời
gian 2 giờ.
3.5.2.b. Khảo sát thời gian lắng
- Thí nghiệm nhân tố được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên, lặp lại 3 lần. Tiến
hành khảo sát ở các thời gian lắng nghệ : nước là (4 giờ, 8 giờ, 12 giờ và 16 giờ).
Tổng số đơn vị thí nghiệm là 12 đơn vị.
- Cân 100g nghệ tươi đã qua xử lý. Lần lượt ngâm nghệ tươi vào nước ở tỉ lệ
nghệ:nước 1:2 được chọn rồi xay nhuyễn, lọc lấy nước cốt để loại bỏ dầu và phổi
nghệ. Tiếp đến cho nước sạch vào lắng từ 4 đến 5 lần trong khoảng thời gian 8
Nghệ tươi
Xay nhuyễn
thành bột mịn
Nước
Lọc
+
(Vải lọc)
4-5 lần Lọc Tinh bột
nghệ
Sấy khô
( 8 giờ)
Chỉ tiêu đánh giá:
- Cảm quan
- Độ ẩm
- Hàm lượng Curcumin
- Độ tinh khiết
1:2
1:3
1:4
Hình 3. Sơ đồ tách chiết tinh bột nghệ theo tỉ lệ lắng

43
giờ bỏ nước lấy phần bột nghệ đọng lại dưới. Sấy khô phần bột nghệ thu được ở
60o
C trong thời gian 2 giờ.

44
8h
12h
Lọc Tinh bột
nghệ Sấy khô
Chỉ tiêu đánh giá:
- Cảm quan
- Độ ẩm
- Hàm lượng Curcumin
- Độ tinh khiết
4-5 lần
Lọc
+ Nước 1:2
Xay nhuyễn thành
bột mịn
Nghệ tươi
(Vải lọc)
4h
16h
Hình 4. Sơ đồ tách chiết tinh bột nghệ theo thời gian lắng.

45
3.6. Sản xuất cốm nghệ
Nghiền tinh bột nghệ thành bột nhuyễn sau đó kết hợp tinh bột nghệ với mật
ong trộn thành khối. Mật ong là chất làm ngọt, chất dính, có lợi cho sức khỏe, có
thể có một ít tinh dầu để làm thơm. Sau đó xát hạt tạo hình, sấy khô, đóng túi
polyetylen. Trọng lượng 50 g thuốc/ túi.
Rây
Nghiền tinh bột nghệ
Trộn tinh bột nghệ với mật
ong
Sấy
Rây (loại hạt
vụn)
Đóng gói
Hình 5. Sơ đồ sản xuất cốm nghệ.

46
3.7. Phương pháp nghiên cứu
3.7.1. Phương pháp xác định độ ẩm
Nguyên tắc:
Dùng sức nóng làm bay hơi hết hơi nước trong mẫu. Cân trọng lượng mẫu
trước và sau khi sấy khô, từ đó tính ra phần trăm nước có trong thực phẩm.
Phương pháp tiến hành:
Xác định độ ẩm của nghệ tươi và bột nghệ khô bằng tủ sấy ở nhiệt độ 103-
1050
C, sấy cho đến khi khối lượng nghệ không đổi. Mỗi lần thực hiện 1(g) với
nghệ khô và 10(g) với nghệ tươi.
Độ ẩm được xác định theo công thức: 1 2
1
% 100%
m m
am x
m


m1: khối lượng nghệ trước khi sấy (g).
m2: khối lượng nghệ sau khi sấy (g)
3.7.2. Phương pháp định tính curcumin
Nguyên tắc
Trong hợp chất curcumin có chứa các hydrocarbon chưa no, do đó tham gia phản
ứng tác dụng với acid, base tạo thành các phức.
Các cặp electron chưa liên kết của oxy nhóm hydroxyl liên hợp mạnh với vòng
benzen làm cho nguyên tử hydro của nhóm hydroxyl trở nên linh động hơn. Điều
này giải thích tính acid và khả năng phản ứng với các gốc tự do của curcumin.
- Cân khoảng 0,1g Curcumin và cho vào bình định mức 100ml, hòa tan
trong cồn 960
, lắc đều đến khi tinh bột tan hoàn toàn, được dung dịch có màu
vàng đặc trưng.

47

48
Định tính Curcumin bằng phương ứng đặc trưng với các dung dịch sau:
3.7.3. Phương pháp xác định hàm lượng curcumin
Nguyên tắc
Trích ly phần mẫu thử và mẫu chuẩn bằng cách đun hồi lưu với aceton. Sau đó
lọc và pha loãng bằng cách thêm aceton vừa đủ. Tiến hành thực hiện mẫu thử và
mẫu chuẩn để xác định hàm lượng curcumin bằng UV-Vis ở bước sóng 425nm.
Xác định hàm lượng curcumin trong bột nghệ bằng phương pháp ASTA.
Chuẩn bị dung dịch chuẩn: bột nghệ được nghiền mịn, cân chính xác 0.5g bột
nghệ đem trích bằng 75ml aceton có hồi lưu trong 1giờ. Sau đó, để nguội và
dung dịch được lọc vào bình định mức 100ml. Thêm aceton vừa đủ 100ml. Hút
1ml dịch này và pha loãng với aceton thành 100ml.
Chuẩn bị dung dịch chuẩn: cân chính xác 0.25g curcumin chuẩn hòa tan trong
aceton, thêm aceton vừa đủ 100ml. Hút chính xác 1ml dung dịch cho vào bình
định mức 100ml và thêm aceton đến định mức. Lấy chính xác 5ml vào bình
100ml và thêm aceton đến định mức.
Dung dịch Tính chất
H2SO4 Màu đỏ tím
KOH 10% Màu đỏ sẫm
NaOH 10% Màu đỏ máu

49
Đo độ hấp thu mẫu thử và mẫu chuẩn ở bước sóng hấp thu cực đại 425nm.
Hàm lượng curcumin thu được: m
A
% urcumin= 100
c
c m
c mV
m V
c x
A m
Am: độ hấp thu mẫu thử.
Ac: độ hấp thu mẫu chuẩn.
Vm: thể tích pha loãng mẫu. (ml)
Vc: thể tích pha loãng chuẩn (ml)
mm: khối lượng mẫu thử (g)
mc: khối lượng mẫu chuẩn (g)
 Hàm lượng curcumin% =
3.7.4. Độ tinh khiết bằng phương pháp sắc ký bản mỏng
Nguyên tắc:
Sắc ký lớp mỏng là một phương pháp phân tích cho phép tách và định tính
những lượng nhỏ những hợp chất hữu cơ.
Phương pháp tiến hành
Bản mỏng: Silica gel G
Dung môi khai triển: Chloroform – ethyl acetat (9:1)
Dung dịch thử: Tinh bột nghệ thu được qua quá trình tách chiết pha loãng với
n-hexan theo tỉ lệ 1:1
Dung dịch đối chiếu: Tinh bột nghệ pha loãng với n-hexan theo tỉ lệ 1:1
Khối lượng curcumin
tinh
Khối lượng curcumin thô

50
Tiến hành: chấm riêng biệt trên bản mỏng khoảng 20µl dung dịch thử và dung
dịch đối chiếu. Triển khai sắc ký đến khi dung môi đi được 10cm đến 12cm, lấy
bản mỏng ra trên bản mỏng xuất hiện 2 vệt màu vàng. Đây chính là curcumin I
và II.
3.7.5. Phương pháp đánh giá cảm quan
Yêu cầu cảm quan
Bảng 1- Yêu cầu cảm quan tinh bột nghệ vàng Cà Mau
Tên chỉ tiêu Yêu cầu
1. Màu sắc Có màu vàng cam tự nhiên của nghệ Cà Mau
2. Mùi Mùi thơm nhẹ đặc trưng của nghệ củ.
3. Trạng thái
Dạng bột khô, mịn, không bị vón cục, không bị mốc,
không có tạp chất nhìn thấy bằng mắt thường, bao
gồm cả côn trùng sống và xác côn trùng.
Phương pháp thử
a. Xác định màu sắc
Tiến hành xác định màu sắc trong điều kiện ánh sang tự nhiên hoặc dưới đèn
có ánh sang tương tự. đổ mẫu tinh bột nghệ vào khay đựng mẫu có màu tối quan
sát màu sắc của mẫu.
b. Xác định mùi
Xác định mùi của tinh bột nghệ đồng thời bằng các phương pháp sau:
Phương pháp khô: lấy một phần mẫu tinh bột nghệ cho vào khay đựng mẫu và
ngửi.

51
Phương pháp ướt: hòa tinh bột nghệ trong nước ấm (khoảng 50 o
C) để thu
được huyền phù nồng độ 10 % (khối lượng/thể tích) và ngửi.
c. Xác định trạng thái
Từ mẫu xác định màu sắc (a), tiến hành quan sát để xác định trạng thái của
mẫu tinh bột bằng mắt thường.
CHƯƠNG IV
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
4.1. Kết quả tách chiết tinh bột nghệ bằng phương pháp ngâm dầm.
Bảng 4.1. Bảng kết quả tách chiết tinh bột nghệ theo tỉ lệ 1:2
Khối lượng
(mg)
Hiệu suất
(%)
Độ ẩm
(%)
Lần 1
0,1414 0,01414 23,4
Lần 2
0,1583 0,01583 23,75
Lần 3
0,1757 0,01757 25,4
Trung bình
0,1584 0,01585 24,18

52
Quá trình chiết xuất từ 100g củ nghệ tươi, thu được trung bình 0,1584 mg
tinh bột nghệ tinh khiết.
4.2. Thảo luận:
Tinh bột nghệ thu được ở dạng tinh bột mịn có màu vàng nhạt, không có
mùi hăng, có độ mịn và nhuyễn hơn so với tinh bột nghệ thông thường. Tinh bột
nghệ được bảo quản trong hộp nhựa, để ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng trực
tiếp.

53
CHƯƠNG V
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
5.1. Kết luận:
Trong nghiên cứu này nhóm nghiên cứu đã đề xuất quy trình chiết xuất tinh bột
nghệ từ củ nghệ vàng ở các vùng quê Cà Mau. Quy trình đơn giản dễ thực hiện nên
mọi người dân ở Cà Mau có thể áp dụng vào thực tiễn sản xuất.
Kết quả thí nghiệm này chưa đi xâu vào phân tích thành phần hóa học trong tinh
bột nghệ. Vì thế chưa nhận biết được các thành phần có lợi cho sức khỏe và các tạp
chất có trong sản phẩm. Những hạn chế này sẽ được thực hiện trong nghiên cứu tiếp
theo.
5.2. Đề nghị:
Nghiên cứu sâu hơn các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chiết xuất tinh bột nghê
từ củ nghệ vàng (pH, lượng nước).

54
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1].Bộ môn Dược Liệu, 2013. Phương pháp nghiên cứu dược liệu. Trường Đại
Học Y Dược TP. HCM.
[2].Bộ môn Dược Liệu, 2014. Giáo trình thực tập dược liệu. Trường Đại Học Y
Dược TP. HCM.
[3].Khoa Dược, 2015. Bài giảng dược liệu I. Trường Đại Học Nam Cần Thơ.
[4].Khoa Dược, 2015. Bài giảng dược liệu II. Trường Đại Học Nam Cần Thơ.
[5].Trần Quang Huy. 2012. Nghiên cứu trích ly hợp chất Curcumin trong củ nghệ
vàng ở huyện KRÔNG BÔNG, Tỉnh ĐĂK LĂK. Tuyển tập Báo cáo Hội nghị
Sinh viên Nghiên Cứu Khoa học lần thứ 8 Đại học Đà Nẵng năm 2012.
[6].Phan Thị Hoàng Anh. 2013. Nghiên cứu tách chiết , tổng hợp dẫn xuất và xác
định tính chất, hoạt tính của tinh dầu và Curcumin từ cây nghệ vàng Bình Dương.
Chuyên nghành: Công nghệ hóa học các chất hữu cơ, Đại Học Quốc Gia TP.
HCM.
[7].Phan Phước Hiền (2013), Bài giảng Chiết Xuất Dược Liệu, Bộ môn Hóa Sinh
Hóa dược Trường Đại Học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh.

Luận Văn Nghiên Cứu Chiết Xuất Tinh Bột Nghệ Từ Củ Nghệ Vàng (Curcuma Longa.L ) Trồng Ở Cà Mau.

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Luận Văn Nghiên Cứu Chiết Xuất Tinh Bột Nghệ Từ Củ Nghệ Vàng (Curcuma Longa.L ) Trồng Ở Cà Mau.

Similar to Luận Văn Nghiên Cứu Chiết Xuất Tinh Bột Nghệ Từ Củ Nghệ Vàng (Curcuma Longa.L ) Trồng Ở Cà Mau. (20)

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài Trangluanvan.com / 0934.536.149

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài Trangluanvan.com / 0934.536.149 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Luận Văn Nghiên Cứu Chiết Xuất Tinh Bột Nghệ Từ Củ Nghệ Vàng (Curcuma Longa.L ) Trồng Ở Cà Mau.